Afganistan bozgununun akabinde… Müttefikleri Amerika’yı sorguluyor
Amerika’nın Afganistan’dan asker çekme sonucu konusunda Amerika’da iki karşı görüş bulunuyor. Birtakım yorumculara bakılırsa Amerika bölgede bilerek bir “kontrollü kaos” başlattı. Ve bu görüşü savunan yorumcular, stratejistler yaşananların yeterli düşünülmüş bir strateji olduğunu görüşündeler.
Karşı görüşe goreyse Afganistan’dan zorla çekilme makûs düşünülen ve makus oynanan bir kumara benzetiliyor Vietnam’dan kaçışa benzetiliyor.
Afganistan’dan ayrılma sonucu Biden kucağına bırakılan yeni doğmuş çocuktu. Amerikan toplumunda var olan savaş yorgunluğu, Amerika’nın niye daima dünyanın değişik bölgelerinde savaştığı toplum tartışılması ve sorgulanmasına Biden bile “dur” diyemedi.
SONSUZ SAVAŞLARIN SONU
Amerika’da toplum ortasında var olan yaygın görüş “benim savaşım değil” söylemi. Son devirlerde asker yakını olanlar dışında deniz çok memleketlerdeki sıkıntılar Amerikalıların kederi olmadı hiçbir vakit. Vietnam Savaşı sırasında başlayan protestolar, savaş tersi hareketler şu an için bir daha karşılık bulmaya başladı. Amerikalı siyasetçiler bilhassa “Z Kuşağına” niye savaştıklarını anlatamıyor. Anlatsalar bile Z Nesli o anlatılanlara inanmıyor.
Bitmeyen savaşlar ya da sonsuz savaşlar, can kayıpları ve Amerikan toplumuna verdiği maddi manevi ziyan. İşte Joe Biden da bunun karşısında duramadı. Ve diktatör olarak gördüğü Donald Trump’ın sürece koyduğu “çekilme sonucunın” gerisinde durdu.
Demokrat ve Cumhuriyetçi siyasetçilerin tek kederleri seçimler. Biden’ın önümüzdeki seçimlerde aday olmayacağı aşikâr. Fakat Kongre orta seçimleri hayati değer taşıyor. Demokratlar Kongre orta seçimlerini kaybedebilir. Demokratlar için Kongre’nin Temsilciler Meclis’i kanadını Cumhuriyetçilere teslim etmek yıkım olacaktır. Son Başkanlık seçimlerinde Biden kazandı ancak Temsilciler Meclis’i için Cumhuriyetçiler Trump’ın 2016 Başkanlık seçiminde gösterdiği başarısızlığı silmişe benziyor. Demokratlar’ın son seçimlerde Temsilciler Meclis’i performansı hiç de yeterli görünmüyor.
Afganistan’dan ayrılmak Kongre orta seçimleri için Biden’a artı puan yazabilir. Lakin daha büyük sorun Covid-19 salgını ve Amerika’ya verdiği ekonomik ziyan ve alınan tedbirlerin kıymetlendirilmesi olacak.
DEMOKRATLAR İÇİNDEKİ PARÇALANMA
Afganistan sorunu ve çekilme sonucu asıl demokratlar içinde derin çatlaklar yaratmaya başladı. Parti ortasındaki kimi liberal isimler Biden’ın Trump ile bir tutması ve ağır tenkitler yöneltmesi parti ortasındaki hesaplaşma olarak görülüyor.
Biden’ı şimdilik ayakta tutan Yardımcısı Kamala Harris’in ihtiyatlı siyaseti. Harris’in Latin göçmenler içinde artan popülaritesi Demokratlar açısından olumlu gelişme olarak görülüyor.
MÜTTEFİKLER İTİMAT SORUNU YAŞIYOR
Biden’ın Afganistan’dan çekilme sonucunı sürece koymasıyla “sorumlu muhteşem güç” siyasetinin sonu olarak görülüyor. Dışarıdan ne kadar Amerika modüller, girdiği yerlere barış getiremez dense de iç siyaset açısından “sorumlu üstün güç” tarifinin bir karşılığı bulunuyor. Afganistan’ın terk edilmesi bir yana bölgede ve dünyanın başka problemli bölgelerinde bulunan Amerika’nın ortaklarını kaygılandıran gelişme oldu. Çin’in baskısı altındaki Singapur, Tayvan ortak olarak gördüğü Amerika’nın kendilere verdiği takviyesi çekmesinden kaygı duyuyorlar. Çin’in eline terk edilecek bölge tam bir felaket getirecektir. Lider Yardımcısı Kamala Harris de durumu toparlamak hedefiyle Singapur ve Tayvan’ın kapsayan gezisini Afganistan kaosunun sürdüğü günlerde yaptı. Harris bu hafta yaptığı seyahatte ortaklara “yanınızdayız” iletisi verdi.
Müttefikler alarmda. Onlardan birisi Ukrayna… Rusya ile 7 yıllık savaşında Amerika’yı vazgeçilmez müttefik bakılırsan Ukrayna Afganistan olayından daha sonra Amerika ile müttefikliğini sorgular hale geldi. Ukrayna’da da “ya Amerika bizi terk ederse” korkusu başladı.
KUZEY AKIMI 2 PROJESİ İLE AFGANİSTAN’IN ALAKASI
Başlığa bakıldığında Afganistan sorunu ile Rusya’nın Avrupa’yı bölen Kuzey Akımı 2 projesinin (Nordstream 2 Projesi) ne alakası var diyeceksiniz. birebir vakitte hayli alakası var. Kuzey Akım 2 (Nord Stream) doğal gaz çizgisi Rus doğal gazını Baltık Denizi’nden Almanya’ya ulaştırıyor. Ve dünyanın en büyük projelerinden birisi…
Merkel’in şu günlerde evvel Moskova’nın daha sonra da Kiev’in yolunu tutmasının bir manası var. Donald Trump’ın ambargolarla engellemeye çalıştığı projenin en büyük destekçisi Almanya ve Merkel. Merkel Trump’ın bütün tehditlerini görmezden geldi. Merkel’in Moskova ve Kiev ziyaretleri Afganistan’da NATO’nun çökmesinin akabinde geldi. En değerli sebebi Ukrayna’nın güvenliği olacak. Zira Merkel Ukrayna’da da Afganistan gibisi bir çözülme olabileceğini ve Kiev idaresinin bir anda yalnız kalabileceğini biliyor.
AMERİKA, RUSYA VE ÇİN ŞEYTAN ÜÇGENİ VE GAMBOT DİPLOMASİSİ
Yapılan bir yoruma göre 21. yüzyılın yazgısını çizecek bağları bu üç devletin alakaları belirleyecek. Amerika deniz çok ülkelerdeki askerlerini azaltıyor. Biden yeni bir stratejinin hesaplarını idareye gelmeden aylar evvel yapmıştı.
BİDEN BUNUN İSMİNE “GAMBOT DİPLOMASİSİ” DEDİ, BİR ALINTI YAPAYIM
Gambot, İngilizce’de “Gunboat” olarak kullanılan ve lisanımızda Silahlı Küçük Gemi olarak karşılık bulan bir tabirdir. Buna bağlı olarak Gambot Diplomasisi ise bir ülkeye karşı savaş gemilerinin ve donanma gücünün siyasi baskı yapmak emeliyle kullanıldığı bir güç gösterme siyasetidir. James Cable, gambot diplomasisini “uluslararası uyuşmazlık olması halinde savaş olması yerine deniz gücünün, bölgesel ya da yetkisel alanda başka devleti uyarmak ismine kullanılması” olarak tanımlamıştır (Zafer Ay- Güney Güvenlik Okulu Avrasya Masası Sorumlusu)
Gambot diplomasisinin maksadı, özetlemek gerekirse savaş gemileriyle hükümetlerin davranışlarını etkilemek olarak özetlenebilir. Pekala, Biden kara birliklerini çektikten daha sonra Amerika’nın deniz gücünü mü kullanacak problemli bölgelerde tesirli olmayı mı hedefliyor. Aslında Biden İdaresinin maksadı Amerikan Askeri gücünü orta ara kritik ortamlarda göstermek olacak. Pasifik okyanusu çekişmelerin odak noktası durumunda… Çin sorunun merkezi olarak görülüyor. Bölgede bulunan Çin’e muhalif devletler de Amerika’nın oyun alanı.
Amerika bilhassa bu bölgelerdeki istihbarat ağını güçlendirme yolunu seçebilir. Bunu yaparken de ortalarının inancın tekrar sağlaması gerekecek.
Serdar Cebe
ALINTIDIR
Amerika’nın Afganistan’dan asker çekme sonucu konusunda Amerika’da iki karşı görüş bulunuyor. Birtakım yorumculara bakılırsa Amerika bölgede bilerek bir “kontrollü kaos” başlattı. Ve bu görüşü savunan yorumcular, stratejistler yaşananların yeterli düşünülmüş bir strateji olduğunu görüşündeler.
Karşı görüşe goreyse Afganistan’dan zorla çekilme makûs düşünülen ve makus oynanan bir kumara benzetiliyor Vietnam’dan kaçışa benzetiliyor.
Afganistan’dan ayrılma sonucu Biden kucağına bırakılan yeni doğmuş çocuktu. Amerikan toplumunda var olan savaş yorgunluğu, Amerika’nın niye daima dünyanın değişik bölgelerinde savaştığı toplum tartışılması ve sorgulanmasına Biden bile “dur” diyemedi.
SONSUZ SAVAŞLARIN SONU
Amerika’da toplum ortasında var olan yaygın görüş “benim savaşım değil” söylemi. Son devirlerde asker yakını olanlar dışında deniz çok memleketlerdeki sıkıntılar Amerikalıların kederi olmadı hiçbir vakit. Vietnam Savaşı sırasında başlayan protestolar, savaş tersi hareketler şu an için bir daha karşılık bulmaya başladı. Amerikalı siyasetçiler bilhassa “Z Kuşağına” niye savaştıklarını anlatamıyor. Anlatsalar bile Z Nesli o anlatılanlara inanmıyor.
Bitmeyen savaşlar ya da sonsuz savaşlar, can kayıpları ve Amerikan toplumuna verdiği maddi manevi ziyan. İşte Joe Biden da bunun karşısında duramadı. Ve diktatör olarak gördüğü Donald Trump’ın sürece koyduğu “çekilme sonucunın” gerisinde durdu.
Demokrat ve Cumhuriyetçi siyasetçilerin tek kederleri seçimler. Biden’ın önümüzdeki seçimlerde aday olmayacağı aşikâr. Fakat Kongre orta seçimleri hayati değer taşıyor. Demokratlar Kongre orta seçimlerini kaybedebilir. Demokratlar için Kongre’nin Temsilciler Meclis’i kanadını Cumhuriyetçilere teslim etmek yıkım olacaktır. Son Başkanlık seçimlerinde Biden kazandı ancak Temsilciler Meclis’i için Cumhuriyetçiler Trump’ın 2016 Başkanlık seçiminde gösterdiği başarısızlığı silmişe benziyor. Demokratlar’ın son seçimlerde Temsilciler Meclis’i performansı hiç de yeterli görünmüyor.
Afganistan’dan ayrılmak Kongre orta seçimleri için Biden’a artı puan yazabilir. Lakin daha büyük sorun Covid-19 salgını ve Amerika’ya verdiği ekonomik ziyan ve alınan tedbirlerin kıymetlendirilmesi olacak.
DEMOKRATLAR İÇİNDEKİ PARÇALANMA
Afganistan sorunu ve çekilme sonucu asıl demokratlar içinde derin çatlaklar yaratmaya başladı. Parti ortasındaki kimi liberal isimler Biden’ın Trump ile bir tutması ve ağır tenkitler yöneltmesi parti ortasındaki hesaplaşma olarak görülüyor.
Biden’ı şimdilik ayakta tutan Yardımcısı Kamala Harris’in ihtiyatlı siyaseti. Harris’in Latin göçmenler içinde artan popülaritesi Demokratlar açısından olumlu gelişme olarak görülüyor.
MÜTTEFİKLER İTİMAT SORUNU YAŞIYOR
Biden’ın Afganistan’dan çekilme sonucunı sürece koymasıyla “sorumlu muhteşem güç” siyasetinin sonu olarak görülüyor. Dışarıdan ne kadar Amerika modüller, girdiği yerlere barış getiremez dense de iç siyaset açısından “sorumlu üstün güç” tarifinin bir karşılığı bulunuyor. Afganistan’ın terk edilmesi bir yana bölgede ve dünyanın başka problemli bölgelerinde bulunan Amerika’nın ortaklarını kaygılandıran gelişme oldu. Çin’in baskısı altındaki Singapur, Tayvan ortak olarak gördüğü Amerika’nın kendilere verdiği takviyesi çekmesinden kaygı duyuyorlar. Çin’in eline terk edilecek bölge tam bir felaket getirecektir. Lider Yardımcısı Kamala Harris de durumu toparlamak hedefiyle Singapur ve Tayvan’ın kapsayan gezisini Afganistan kaosunun sürdüğü günlerde yaptı. Harris bu hafta yaptığı seyahatte ortaklara “yanınızdayız” iletisi verdi.
Müttefikler alarmda. Onlardan birisi Ukrayna… Rusya ile 7 yıllık savaşında Amerika’yı vazgeçilmez müttefik bakılırsan Ukrayna Afganistan olayından daha sonra Amerika ile müttefikliğini sorgular hale geldi. Ukrayna’da da “ya Amerika bizi terk ederse” korkusu başladı.
KUZEY AKIMI 2 PROJESİ İLE AFGANİSTAN’IN ALAKASI
Başlığa bakıldığında Afganistan sorunu ile Rusya’nın Avrupa’yı bölen Kuzey Akımı 2 projesinin (Nordstream 2 Projesi) ne alakası var diyeceksiniz. birebir vakitte hayli alakası var. Kuzey Akım 2 (Nord Stream) doğal gaz çizgisi Rus doğal gazını Baltık Denizi’nden Almanya’ya ulaştırıyor. Ve dünyanın en büyük projelerinden birisi…
Merkel’in şu günlerde evvel Moskova’nın daha sonra da Kiev’in yolunu tutmasının bir manası var. Donald Trump’ın ambargolarla engellemeye çalıştığı projenin en büyük destekçisi Almanya ve Merkel. Merkel Trump’ın bütün tehditlerini görmezden geldi. Merkel’in Moskova ve Kiev ziyaretleri Afganistan’da NATO’nun çökmesinin akabinde geldi. En değerli sebebi Ukrayna’nın güvenliği olacak. Zira Merkel Ukrayna’da da Afganistan gibisi bir çözülme olabileceğini ve Kiev idaresinin bir anda yalnız kalabileceğini biliyor.
AMERİKA, RUSYA VE ÇİN ŞEYTAN ÜÇGENİ VE GAMBOT DİPLOMASİSİ
Yapılan bir yoruma göre 21. yüzyılın yazgısını çizecek bağları bu üç devletin alakaları belirleyecek. Amerika deniz çok ülkelerdeki askerlerini azaltıyor. Biden yeni bir stratejinin hesaplarını idareye gelmeden aylar evvel yapmıştı.
BİDEN BUNUN İSMİNE “GAMBOT DİPLOMASİSİ” DEDİ, BİR ALINTI YAPAYIM
Gambot, İngilizce’de “Gunboat” olarak kullanılan ve lisanımızda Silahlı Küçük Gemi olarak karşılık bulan bir tabirdir. Buna bağlı olarak Gambot Diplomasisi ise bir ülkeye karşı savaş gemilerinin ve donanma gücünün siyasi baskı yapmak emeliyle kullanıldığı bir güç gösterme siyasetidir. James Cable, gambot diplomasisini “uluslararası uyuşmazlık olması halinde savaş olması yerine deniz gücünün, bölgesel ya da yetkisel alanda başka devleti uyarmak ismine kullanılması” olarak tanımlamıştır (Zafer Ay- Güney Güvenlik Okulu Avrasya Masası Sorumlusu)
Gambot diplomasisinin maksadı, özetlemek gerekirse savaş gemileriyle hükümetlerin davranışlarını etkilemek olarak özetlenebilir. Pekala, Biden kara birliklerini çektikten daha sonra Amerika’nın deniz gücünü mü kullanacak problemli bölgelerde tesirli olmayı mı hedefliyor. Aslında Biden İdaresinin maksadı Amerikan Askeri gücünü orta ara kritik ortamlarda göstermek olacak. Pasifik okyanusu çekişmelerin odak noktası durumunda… Çin sorunun merkezi olarak görülüyor. Bölgede bulunan Çin’e muhalif devletler de Amerika’nın oyun alanı.
Amerika bilhassa bu bölgelerdeki istihbarat ağını güçlendirme yolunu seçebilir. Bunu yaparken de ortalarının inancın tekrar sağlaması gerekecek.
Serdar Cebe
ALINTIDIR