celikci
Active member
Afganistan düştü, Taliban Kabil’e de girdi
Deniz KILINÇ
Afganistan tarihinin son 25 yılına damga vuran Taliban örgütü bir kere daha ülkenin yazgısını belirleyecek bir noktaya ulaştı: Taliban Afganistan’ın denetimini ele geçirmeye bir adım uzakta. Başşehir Kabil, dün Taliban’ın idaresine geçti ve Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin istifa ettiği ve ülkeyi terkettiği belirtiliyor. Ayrıyeten toplumsal medyada yayınlanan imajlarda Taliban’ın ABD müttefiki General Raşit Dostum’un Mezar-ı Şerif’teki sarayını ele geçirdiği görüldü. Afganistan’da askeri birlikleri bulunan öbür ülkeler de askerlerini ülkeden tahliye etmeye başladı. Ayrıyeten ABD Kabil’deki elçiliğini havalimanına taşıma sonucu aldı. NATO ise AB çalışanının ‘daha güvenli’ bir bölgeye nakledildiğini deklare etti. Afganistan giderek belirsizliğe sürüklenirken, ABD başta olmak üzere Batılı otoritelerin son 20 yıldır harcadığı trilyonlarca doların ülkede Taliban operasyonlarını sonlandıramadığı görülüyor.
ABD askerleri tahliye edilirken Taliban Kabil’e girdi
2000’li yılların başlarında Afganistan’da aktifliğini artıran Taliban’a karşı devrin ABD Lideri George W. Bush’un talimatıyla ABD birliklerinin güvenliğin sağlanması için Afganistan’a konuşlanmasının üzerinden geçen 20 yılın akabinde Taliban bir sefer daha ülkenin denetimini ele geçirdi. Yani, tarih bir kere daha tekerrür etti diyebiliriz. Afganistan’ın önde gelen vilayet merkezlerinde denetimi ele alan Taliban güçleri, dün Kabil’in kenar mahallelerini de ele geçirdi. Başkentte Taliban’ın aktifliğini artırmasına karşın ABD koalisyon birlikleri ise ülkeyi terk etmeye devam ediyor. ABD Lideri Biden, Afganistan’daki askerlerinin ve diplomatlarının inançlı bir biçimde tahliye edilmesi için bölgeye 5 bin ABD askerinin daha gönderileceğini açıklamış ve ABD’nin “Başka bir ülkenin çatışmasının ortasında daha fazla atacağı bir adım olmadığını” söylemişti. Biden’ın bu sonucuna, Afganistan’a ABD birliklerini gönderme sonucunı alan Bush’tan da reaksiyon gelmiş ve ABD eski lideri, ABD birliklerinin Afganistan’dan çekilmesi sonucunı “büyük bir yanlış” olarak tanımlamıştı.
İçişleri: Barışçıl bir iktidar devranı olacak
Taliban’ın Kabil’e girmesinin akabinde gözler Afganistan hükümetine çevrilirken, ülkenin cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin istifa ettiği öne sürüldü. Gani, dün yayınladığı görüntülü iletisinde Afganistan’ın dayatılmış bir savaşla karşı karşıya kaldığını belirtirken, “Cumhurbaşkanı olarak vatanı savunmaya devam edeceğim” dedi. Öteki bir açıklama Afganistan İçişleri Bakanlığı’ndan geldi. Açıklamada, başşehir Kabil’in güvenliğinin garanti altında olduğunu ve kente hücum düzenlenmeyeceğini açıklandı ve “barışçıl bir iktidar değişimi olacağı” kaydedildi. BBC’ye konuşan Taliban sözcüsü Suhail Shaheen ise Afganistan halkından “intikam” alınmayacağını belirtti ve ekledi: “Başta Kabil olmak üzere Afganistan halkının güvenliğini garanti ediyoruz. Başkanlarımız, birliklere Kabil hududunda bekleme buyruğu verdi. Barışçıl bir geçiş süreci için beklemedeyiz.”
Almanya: Şeriat gelirse bir kuruş bile vermeyiz
ABD’ye paralel, öteki Batılı ülkeler de birliklerinin Afganistan’dan tahliyesini hızlandırmış ve Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Mass, Bild am Sonntag’a yaptığı açıklamada, “İnsanlarımızın Taliban’ın eline geçme riskini alamayız. Tüm senaryolar için hazırlıklıyız” demişti. Maas ayrıyeten, ZDF’ye yaptığı açıklamada da Taliban’ın Afganistan’ı ele geçirmesi daha sonrası Şeriat maddelerinin bir daha uygulanması durumunda ülkeye finansal takviyesini keseceğini söylemiş oldu. Maas, “(Afganistan’a) her yıl 430 milyon Euro veriyoruz, şayet Taliban Şeriat maddelerini uygularsa bir kuruş bile vermeyiz” dedi.
BM’den komşu ülkelere: Hudutları açık tutun
Afganistan bir daha tüm dünyanın gündemine otururken Cenevre merkezli Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), Taliban’dan kaçan Afganlar için Afganistan’a komşu ülkelerden hudutlarını açık tutmasını istedi. BMMYK sözcüsü, Bilhassa bayan ve çocukların Taliban’dan kaçtığını belirtti ve “İnsani bir krizin eşiğindeyiz” dedi. Bu davete paralel, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Afganistan vatandaşlarının ülkelerinde barınma ve transit geçişine “Hayır” demeyeceklerini belirterek, entelektüel çevrelerden ve Afgan bayan aktivistlerden oluşan birkaç yüz kişinin Arnavutluk’a süreksiz olarak sığınma talebini memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi. Başbakan Rama, NATO ülkelerinin bu yükü paylaşmaları gerektiğini söylemiş oldu. Öte yandan, ülkenin kuzeybatısındaki kıymetli bir hudut noktası olan Torkham sonunu kapatan Afganistan komşusu Pakistan daha sonrasında sadece muhtaçlık duyulan malların geçişi için hududunu bir daha açtı. Pakistan’ın bu sonucuyla piyasaların etraf ülkeler için de tetikte zira başta yüksek borcu ve nispeten büyük bir borsası olan Pakistan, piyasaların Taliban’ın tesiri açısından izlediği bir iktisat.
Batı Afganistan için ne kadar para harcadı?
Son 20 yılda Afganistan’a binlerce asker gönderen başta ABD olmak üzere Batılı ülkeler, bir daha alevlenen Taliban çatışması için trilyonlarca dolar harcadı. ABD Savunma Bakanlığı bilgileri, Washington’un Afganistan’daki askeri harcamalarının 2001 ile 2019 aralığında 822 milyar dolar olduğunu gösterirken, Brown Üniversitesi’ndne yapılan bir araştırma ise ABD’nin toplam harcamalarının birebir devirde 978 milyar dolar olduğunu öne sürüyor. ABD’den daha sonra Afganistan’da en yüksek askeri harcama yapan İngiltere ve Almanya ise 20 yıllık süreçte ülkeye sırasıyla 30 milyar dolar ve 19 milyar dolar fon sağlamış.
ABD: Taliban çalışanımıza dokunursa karşılık vereceğiz
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, dün yaptığı açıklamada Biden’ın sonucunı destekleyici açıklamalar yaptı ve Taliban’ın ABD birliklerine saldırması durumunda gereken karşılığın verileceğini söylemiş oldu. Blinken, ABD birliklerinin Afganistan’da kalmasıyla ülkedeki statükonun korunabileceği fikrinin “yanlış” olduğunu belirtti. ABD birlikleri ve çalışanının Afganistan’dan tahliyesinin devam ettiği söyleyen Dışişleri Bakanı ayrıyeten, “Taliban’ı ABD çalışanına müdahale etmesi durumunda ‘hızlı ve kararlı bir yanıt’ konusunda uyardık” açıklamasını yaptı. Ayrıyeten ABD Kabil’deki elçiliğini havalimanına taşırken, NATO da AB işçisinin ‘daha güvenli’ bir bölgeye nakledildiğini deklare etti.
“Afganistan’ın istikrara kavuşması için Pakistan’la işbirliği artmalı”
Afganistan’daki gelişmelerle ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin ülkede istikrarın sağlanması için Pakistan’a büyük bir nazaranv düştüğünü ve Türkiye’nin üzerine düşeni yapacağını söylemiş oldu. “Giderek artan istikrarsızlığın Afganistan’dan yeni bir göç dalgasını tetiklemesi tarafındaki kaygıları lakin bu türlü ortadan kaldırabiliriz” diyen Erdoğan, şu açıklamayı yaptı: “Giderek ağırlaşan ve İran üzerinden gelen bir Afgan göçmen dalgası ile karşı karşıyayız. Bunu önlemek için de Pakistan’la işbirliğini artırarak sürdürmemiz gerekiyor. Son periyotta çatışmaların ağırlaştığı Afganistan’a da barışın istikrarın gelmesi için de Pakistan’a hayati vazifeler düşüyor. Afganistan’ın istikrara kavuşması için her türlü çabayı göstereceğiz.
“Büyükelçilikle temasa geçin”
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise, Afganistan’dan ayrılmak isteyen Türklere çalışmalarını Kabil Havalimanı’na taşıyan Kabil Büyükelçiliği’yle temasa geçme daveti yapıldı. Türkiye’nin Kabil Büyükelçiliği, Twitter’dan yaptığı paylaşımda Afganistan’dan ayrılma talebinde bulunan Türk vatandaşlarının Türkiye’nin Kabil Büyükelçiliği ile bağlantıya geçerek acilen bilgi vermeleri davetinde bulundu
ALINTIDIR
Deniz KILINÇ
Afganistan tarihinin son 25 yılına damga vuran Taliban örgütü bir kere daha ülkenin yazgısını belirleyecek bir noktaya ulaştı: Taliban Afganistan’ın denetimini ele geçirmeye bir adım uzakta. Başşehir Kabil, dün Taliban’ın idaresine geçti ve Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin istifa ettiği ve ülkeyi terkettiği belirtiliyor. Ayrıyeten toplumsal medyada yayınlanan imajlarda Taliban’ın ABD müttefiki General Raşit Dostum’un Mezar-ı Şerif’teki sarayını ele geçirdiği görüldü. Afganistan’da askeri birlikleri bulunan öbür ülkeler de askerlerini ülkeden tahliye etmeye başladı. Ayrıyeten ABD Kabil’deki elçiliğini havalimanına taşıma sonucu aldı. NATO ise AB çalışanının ‘daha güvenli’ bir bölgeye nakledildiğini deklare etti. Afganistan giderek belirsizliğe sürüklenirken, ABD başta olmak üzere Batılı otoritelerin son 20 yıldır harcadığı trilyonlarca doların ülkede Taliban operasyonlarını sonlandıramadığı görülüyor.
ABD askerleri tahliye edilirken Taliban Kabil’e girdi
2000’li yılların başlarında Afganistan’da aktifliğini artıran Taliban’a karşı devrin ABD Lideri George W. Bush’un talimatıyla ABD birliklerinin güvenliğin sağlanması için Afganistan’a konuşlanmasının üzerinden geçen 20 yılın akabinde Taliban bir sefer daha ülkenin denetimini ele geçirdi. Yani, tarih bir kere daha tekerrür etti diyebiliriz. Afganistan’ın önde gelen vilayet merkezlerinde denetimi ele alan Taliban güçleri, dün Kabil’in kenar mahallelerini de ele geçirdi. Başkentte Taliban’ın aktifliğini artırmasına karşın ABD koalisyon birlikleri ise ülkeyi terk etmeye devam ediyor. ABD Lideri Biden, Afganistan’daki askerlerinin ve diplomatlarının inançlı bir biçimde tahliye edilmesi için bölgeye 5 bin ABD askerinin daha gönderileceğini açıklamış ve ABD’nin “Başka bir ülkenin çatışmasının ortasında daha fazla atacağı bir adım olmadığını” söylemişti. Biden’ın bu sonucuna, Afganistan’a ABD birliklerini gönderme sonucunı alan Bush’tan da reaksiyon gelmiş ve ABD eski lideri, ABD birliklerinin Afganistan’dan çekilmesi sonucunı “büyük bir yanlış” olarak tanımlamıştı.
İçişleri: Barışçıl bir iktidar devranı olacak
Taliban’ın Kabil’e girmesinin akabinde gözler Afganistan hükümetine çevrilirken, ülkenin cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin istifa ettiği öne sürüldü. Gani, dün yayınladığı görüntülü iletisinde Afganistan’ın dayatılmış bir savaşla karşı karşıya kaldığını belirtirken, “Cumhurbaşkanı olarak vatanı savunmaya devam edeceğim” dedi. Öteki bir açıklama Afganistan İçişleri Bakanlığı’ndan geldi. Açıklamada, başşehir Kabil’in güvenliğinin garanti altında olduğunu ve kente hücum düzenlenmeyeceğini açıklandı ve “barışçıl bir iktidar değişimi olacağı” kaydedildi. BBC’ye konuşan Taliban sözcüsü Suhail Shaheen ise Afganistan halkından “intikam” alınmayacağını belirtti ve ekledi: “Başta Kabil olmak üzere Afganistan halkının güvenliğini garanti ediyoruz. Başkanlarımız, birliklere Kabil hududunda bekleme buyruğu verdi. Barışçıl bir geçiş süreci için beklemedeyiz.”
Almanya: Şeriat gelirse bir kuruş bile vermeyiz
ABD’ye paralel, öteki Batılı ülkeler de birliklerinin Afganistan’dan tahliyesini hızlandırmış ve Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Mass, Bild am Sonntag’a yaptığı açıklamada, “İnsanlarımızın Taliban’ın eline geçme riskini alamayız. Tüm senaryolar için hazırlıklıyız” demişti. Maas ayrıyeten, ZDF’ye yaptığı açıklamada da Taliban’ın Afganistan’ı ele geçirmesi daha sonrası Şeriat maddelerinin bir daha uygulanması durumunda ülkeye finansal takviyesini keseceğini söylemiş oldu. Maas, “(Afganistan’a) her yıl 430 milyon Euro veriyoruz, şayet Taliban Şeriat maddelerini uygularsa bir kuruş bile vermeyiz” dedi.
BM’den komşu ülkelere: Hudutları açık tutun
Afganistan bir daha tüm dünyanın gündemine otururken Cenevre merkezli Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), Taliban’dan kaçan Afganlar için Afganistan’a komşu ülkelerden hudutlarını açık tutmasını istedi. BMMYK sözcüsü, Bilhassa bayan ve çocukların Taliban’dan kaçtığını belirtti ve “İnsani bir krizin eşiğindeyiz” dedi. Bu davete paralel, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Afganistan vatandaşlarının ülkelerinde barınma ve transit geçişine “Hayır” demeyeceklerini belirterek, entelektüel çevrelerden ve Afgan bayan aktivistlerden oluşan birkaç yüz kişinin Arnavutluk’a süreksiz olarak sığınma talebini memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi. Başbakan Rama, NATO ülkelerinin bu yükü paylaşmaları gerektiğini söylemiş oldu. Öte yandan, ülkenin kuzeybatısındaki kıymetli bir hudut noktası olan Torkham sonunu kapatan Afganistan komşusu Pakistan daha sonrasında sadece muhtaçlık duyulan malların geçişi için hududunu bir daha açtı. Pakistan’ın bu sonucuyla piyasaların etraf ülkeler için de tetikte zira başta yüksek borcu ve nispeten büyük bir borsası olan Pakistan, piyasaların Taliban’ın tesiri açısından izlediği bir iktisat.
Batı Afganistan için ne kadar para harcadı?
Son 20 yılda Afganistan’a binlerce asker gönderen başta ABD olmak üzere Batılı ülkeler, bir daha alevlenen Taliban çatışması için trilyonlarca dolar harcadı. ABD Savunma Bakanlığı bilgileri, Washington’un Afganistan’daki askeri harcamalarının 2001 ile 2019 aralığında 822 milyar dolar olduğunu gösterirken, Brown Üniversitesi’ndne yapılan bir araştırma ise ABD’nin toplam harcamalarının birebir devirde 978 milyar dolar olduğunu öne sürüyor. ABD’den daha sonra Afganistan’da en yüksek askeri harcama yapan İngiltere ve Almanya ise 20 yıllık süreçte ülkeye sırasıyla 30 milyar dolar ve 19 milyar dolar fon sağlamış.
ABD: Taliban çalışanımıza dokunursa karşılık vereceğiz
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, dün yaptığı açıklamada Biden’ın sonucunı destekleyici açıklamalar yaptı ve Taliban’ın ABD birliklerine saldırması durumunda gereken karşılığın verileceğini söylemiş oldu. Blinken, ABD birliklerinin Afganistan’da kalmasıyla ülkedeki statükonun korunabileceği fikrinin “yanlış” olduğunu belirtti. ABD birlikleri ve çalışanının Afganistan’dan tahliyesinin devam ettiği söyleyen Dışişleri Bakanı ayrıyeten, “Taliban’ı ABD çalışanına müdahale etmesi durumunda ‘hızlı ve kararlı bir yanıt’ konusunda uyardık” açıklamasını yaptı. Ayrıyeten ABD Kabil’deki elçiliğini havalimanına taşırken, NATO da AB işçisinin ‘daha güvenli’ bir bölgeye nakledildiğini deklare etti.
“Afganistan’ın istikrara kavuşması için Pakistan’la işbirliği artmalı”
Afganistan’daki gelişmelerle ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin ülkede istikrarın sağlanması için Pakistan’a büyük bir nazaranv düştüğünü ve Türkiye’nin üzerine düşeni yapacağını söylemiş oldu. “Giderek artan istikrarsızlığın Afganistan’dan yeni bir göç dalgasını tetiklemesi tarafındaki kaygıları lakin bu türlü ortadan kaldırabiliriz” diyen Erdoğan, şu açıklamayı yaptı: “Giderek ağırlaşan ve İran üzerinden gelen bir Afgan göçmen dalgası ile karşı karşıyayız. Bunu önlemek için de Pakistan’la işbirliğini artırarak sürdürmemiz gerekiyor. Son periyotta çatışmaların ağırlaştığı Afganistan’a da barışın istikrarın gelmesi için de Pakistan’a hayati vazifeler düşüyor. Afganistan’ın istikrara kavuşması için her türlü çabayı göstereceğiz.
“Büyükelçilikle temasa geçin”
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise, Afganistan’dan ayrılmak isteyen Türklere çalışmalarını Kabil Havalimanı’na taşıyan Kabil Büyükelçiliği’yle temasa geçme daveti yapıldı. Türkiye’nin Kabil Büyükelçiliği, Twitter’dan yaptığı paylaşımda Afganistan’dan ayrılma talebinde bulunan Türk vatandaşlarının Türkiye’nin Kabil Büyükelçiliği ile bağlantıya geçerek acilen bilgi vermeleri davetinde bulundu
ALINTIDIR