Başarılarla dolu bir meslek: Vangelis
Geçtiğimiz günlerde Yunanistan Devlet Ajansı AMNA’nın web sitesine bir “son dakika” haberi düştü. Yunan sanatçı Vangelis Odysseas Papathanassiou’nun öldüğü haberi, ünlü sanatçıyı temsil eden avukatlık ofisinin yaptığı açıklama ile ortaya çıktı. Yapılan açıklamada, Vangelis’in 17 Mayıs Salı akşamı hayatını kaybettiği duyuruldu. Paris’te Covid-19 tedavisi gördüğü hastanede hayatını yitiren ünlü bestekar Vangelis, 1943 yılında Yunanistan’da dünyaya geldi.
Vangelis, 79 yıllık hayatına fazlaca sayıda başarılı albüm ve ödül sığdırmış kıymetli bir müzik figürü idi. Çok uzun süren bir müzik hayatına sahipti. Neredeyse 60 yıl. Biroldukca sinema, belgesel ve televizyon programı için de beste yapan sanatkarın, “Mythodea” isimli yapıtı NASA tarafınca kullanılmıştı. Vangelis bununla birlikte 2002 FIFA Dünya Kupası marşını da bestelemişti. 1492: Conquest of Paradise, Chariots of Fire ve Blade Runner sinemalarının müzikleriyle de tanınan müzisyenin vefat haberinin akabinde Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, bir Twitter bildirisi yayınladı. Miçotakis bildirisinde “Vangelis Papathanassiou artık ortamızda değil. Müzik dünyası memleketler arası sanatçı Vangelis’i kaybetti” dedi. Vangelis, Ateş Otomobilleri sinemasının müzikleriyle 1981’de En Düzgün Özgün Müzik Oscarı’nı kazanmıştı.
THE FRIENDS OF MR CAİRO
Vangelis’in en dikkat cazip albümü YES kümesinin solisti olan Jon Anderson ile bir arada yaptıkları 1981 tarihindeki “The Friends of Mr Cairo” albümü idi. Polydor etiketiyle yayınlanan albümün prodüktörlüğünü de Vangelis üstlenmişti. Gerek sound özellikleri gerekse eşsiz vokal performansı ile müzik tarihine ismini yazdıran bir albümdür. Albüme ismini veren “The Friends of Mr Cairo” isimli müziğin giriş kısmında yer alan sesler 1941 tarihindeki “The Maltese Falcon” yani Malta Şahini isimli sinemaya aittir. Başrollerini Humphrey Bogart ve Mary Astor’un oynadıkları sinema temel olarak 1931 tarihindeki tıpkı isimli diğer bir sinemaya dayanmaktadır. Dashiell Hammett’in 1930 tarihindeki tıpkı isimli romanından yola çıkılan ve bir daha Malta Şahini ismiyle 1931 tarihinde gösterime giren sinemanın başrollerinde ise Bebe Daniels ve Ricardo Cortez oynamaktaydı. Müziğe ismini veren Mr Cairo ise Joel Cairo (Mr Cairo), The Maltese Falcon’da Peter Lorre tarafınca canlandırılan karakterin ismidir.
APHRODITE’S CHILD VE DEMIS ROUSSOS
Vangelis’in pop ve rock piyasasına nasıl girdiğini anlatmak gerekirse bir çok eski tarihlere gitmek gerekir. Vangelis, çocukluk senelerında klasik Yunan müziği ile ilgilendi fakat 12 yaşında caz ve rock müziğine de ilgi duymaya başladı. 15 yaşındayken okuldaki müzik kümeleri ile haşır neşir olmuştu. Vangelis, birinci Hammond’ını 18 yaşında aldı. 1963 yılında üç okul arkadaşı ile birlikte tanınan müzikleri ve büyük ölçüde kendisinin yazdığı besteleri çaldıkları beş kişilik bir rock kümesi olan “The Forminx” isimli kümesi kurdu. Vangelis, DJ ve prodüktör olan Nico Mastorakis’in İngilizce kelamlarıyla kimi müzikler kaydetti.
Avrupa çapında muvaffakiyet sağlayan 9 single ve bir EP’den daha sonra küme 1966 yılında dağıldı. The Forminx’in dağılmasından daha sonra Vangelis, daha sonraki iki yılını sıklıkla stüdyoda geçirdi. Öbür biroldukca Yunan sanatkara besteler yaptı. Filippos Fylaktos’un yönettiği 3 sinema için besteler üretti. 1968 yılında Vangelis, mesleğini ilerletmek istedi ve 1967 darbesi ile birlikte ortaya çıkan siyasi kaos sırasında Londra’ya gitti. İngiltere’ye girişi reddedildi ve altı yıl boyunca Paris’te yaşadı. 1968 yılında Demis Roussos , Loukas Sideras ve Anargyros “Silver” Koulouris ile bir arada progresif rock kümesi Aphrodite’s Child’ı kurdu. Birinci single’ları olan “Rain and Tears”, Avrupa’da epey tutuldu.“End of the World” ve “It’s Five O’Clock” albümleri birbiri arkasına yayınlandı. Üçüncü albümleri olan “666”albümünü kaydından daha sonra küme 1971 yılında dağıldı. Vangelis, müzikçileri Demis Roussos’un gelecekteki albümlerini ve single’larını besteleyecekti.
1973 yılında Vangelis , Robert Fitoussi ve Aphrodite’in Child’s kümesinden arkadaşı olan Silver Koulouris de dahil olmak üzere çeşitli müzisyenlerle birlikte perküsyon yüklü bir albüm olan albümü Earth’ü çıkardı . Küme, 1974’te Odyssey ismi altında, Şubat 1974’te Paris Olympia’da düzenlediği bir konser de dahil olmak üzere “Who” başlıklı bir single yaptı ve yayınladı . Birkaç ay daha sonra Vangelis, YES kümesinin seçmelerine katılmak için İngiltere’ye gitti. YES kümesinin müzikçisi olan Jon Anderson, Vangelis’i kümenin ayrılan klavyecisi Rick Wakeman’ın yerine davet ettikten daha sonra çalışma vizesi ve müzisyenler birliği ile ilgili meselelerden ve turne konusundaki isteksizliğinden ötürü Vangelis bu isteği reddetti. YES kümesi, seçmelerde Vangelis’in klavyelerini kullanan Patrick Moraz’ı işe aldı. 1974 yılında Vangelis, Fransa’yı geride bırakarak Londra’ya gitmek için Paris’ten ayrıldı.
BLADE RUNNER VE SİNEMA MÜZİKLERİ
1981 yılında Vangelis, bilim kurgu sineması olan Blade Runner’ın müziklerini yapmak için direktör Ridley Scott ile işbirliği yaptı ve büyük bir muvaffakiyet elde etti. 1992’de Paramount Pictures , Kristof Kolomb’un Yeni Dünya’ya yaptığı seyahatin 500. yıl dönümü anısına, bir daha Ridley Scott tarafınca yönetilen 1492: Cennetin Fethi sinemasını yayınladı . Vangelis’in müziği 1993 yılında Altın Küre ödüllerinde “En Yeterli Orjinal Sinema – Sinema Filmi” olarak aday gösterildi, lakin Akademi Ödülü’ne aday gösterilmedi. Başarısı niçiniyle Vangelis , 1996 yılında “Yılın Memleketler arası Sanatçısı” mükafatı de dahil olmak üzere biroldukca mükafatın sahibi oldu. 1990’lı senelerda Vangelis, Fransız ekolojist ve sinema imalcisi Jacques Cousteau için, Dünya Doruğu’nda gösterilen denizaltı belgesellerinin müziklerini besteledi. Yannis Smaragdis’in yönettiği Cavafy (1996) sinemasının müziği Flanders Milletlerarası Sinema Şenliği Ghent ve Valencia Milletlerarası Sinema Şenliği’nde ödül aldı.
Vangelis’in hayatını anlatmak bu yazının satırlarına yetmez. Dünya çapında bir müzisyen ve bestekar olan Vangelis’in albümlerini dinleyerek kendisi ile ilgili daha fazla bilgi elde edebilirsiniz. Bilhassa Jon Anderson ile bir arada yaptıkları “The Friends Of Mr Cairo” albümünü dikkatle dinlemenizi tavsiye ederim. Albümdeki eşsiz sound anlayışına lütfen kulak kabartınız.
Sevgiyle kalın.
Kaan Çağlayangöl
ALINTIDIR
Geçtiğimiz günlerde Yunanistan Devlet Ajansı AMNA’nın web sitesine bir “son dakika” haberi düştü. Yunan sanatçı Vangelis Odysseas Papathanassiou’nun öldüğü haberi, ünlü sanatçıyı temsil eden avukatlık ofisinin yaptığı açıklama ile ortaya çıktı. Yapılan açıklamada, Vangelis’in 17 Mayıs Salı akşamı hayatını kaybettiği duyuruldu. Paris’te Covid-19 tedavisi gördüğü hastanede hayatını yitiren ünlü bestekar Vangelis, 1943 yılında Yunanistan’da dünyaya geldi.
Vangelis, 79 yıllık hayatına fazlaca sayıda başarılı albüm ve ödül sığdırmış kıymetli bir müzik figürü idi. Çok uzun süren bir müzik hayatına sahipti. Neredeyse 60 yıl. Biroldukca sinema, belgesel ve televizyon programı için de beste yapan sanatkarın, “Mythodea” isimli yapıtı NASA tarafınca kullanılmıştı. Vangelis bununla birlikte 2002 FIFA Dünya Kupası marşını da bestelemişti. 1492: Conquest of Paradise, Chariots of Fire ve Blade Runner sinemalarının müzikleriyle de tanınan müzisyenin vefat haberinin akabinde Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, bir Twitter bildirisi yayınladı. Miçotakis bildirisinde “Vangelis Papathanassiou artık ortamızda değil. Müzik dünyası memleketler arası sanatçı Vangelis’i kaybetti” dedi. Vangelis, Ateş Otomobilleri sinemasının müzikleriyle 1981’de En Düzgün Özgün Müzik Oscarı’nı kazanmıştı.
THE FRIENDS OF MR CAİRO
Vangelis’in en dikkat cazip albümü YES kümesinin solisti olan Jon Anderson ile bir arada yaptıkları 1981 tarihindeki “The Friends of Mr Cairo” albümü idi. Polydor etiketiyle yayınlanan albümün prodüktörlüğünü de Vangelis üstlenmişti. Gerek sound özellikleri gerekse eşsiz vokal performansı ile müzik tarihine ismini yazdıran bir albümdür. Albüme ismini veren “The Friends of Mr Cairo” isimli müziğin giriş kısmında yer alan sesler 1941 tarihindeki “The Maltese Falcon” yani Malta Şahini isimli sinemaya aittir. Başrollerini Humphrey Bogart ve Mary Astor’un oynadıkları sinema temel olarak 1931 tarihindeki tıpkı isimli diğer bir sinemaya dayanmaktadır. Dashiell Hammett’in 1930 tarihindeki tıpkı isimli romanından yola çıkılan ve bir daha Malta Şahini ismiyle 1931 tarihinde gösterime giren sinemanın başrollerinde ise Bebe Daniels ve Ricardo Cortez oynamaktaydı. Müziğe ismini veren Mr Cairo ise Joel Cairo (Mr Cairo), The Maltese Falcon’da Peter Lorre tarafınca canlandırılan karakterin ismidir.
APHRODITE’S CHILD VE DEMIS ROUSSOS
Vangelis’in pop ve rock piyasasına nasıl girdiğini anlatmak gerekirse bir çok eski tarihlere gitmek gerekir. Vangelis, çocukluk senelerında klasik Yunan müziği ile ilgilendi fakat 12 yaşında caz ve rock müziğine de ilgi duymaya başladı. 15 yaşındayken okuldaki müzik kümeleri ile haşır neşir olmuştu. Vangelis, birinci Hammond’ını 18 yaşında aldı. 1963 yılında üç okul arkadaşı ile birlikte tanınan müzikleri ve büyük ölçüde kendisinin yazdığı besteleri çaldıkları beş kişilik bir rock kümesi olan “The Forminx” isimli kümesi kurdu. Vangelis, DJ ve prodüktör olan Nico Mastorakis’in İngilizce kelamlarıyla kimi müzikler kaydetti.
Avrupa çapında muvaffakiyet sağlayan 9 single ve bir EP’den daha sonra küme 1966 yılında dağıldı. The Forminx’in dağılmasından daha sonra Vangelis, daha sonraki iki yılını sıklıkla stüdyoda geçirdi. Öbür biroldukca Yunan sanatkara besteler yaptı. Filippos Fylaktos’un yönettiği 3 sinema için besteler üretti. 1968 yılında Vangelis, mesleğini ilerletmek istedi ve 1967 darbesi ile birlikte ortaya çıkan siyasi kaos sırasında Londra’ya gitti. İngiltere’ye girişi reddedildi ve altı yıl boyunca Paris’te yaşadı. 1968 yılında Demis Roussos , Loukas Sideras ve Anargyros “Silver” Koulouris ile bir arada progresif rock kümesi Aphrodite’s Child’ı kurdu. Birinci single’ları olan “Rain and Tears”, Avrupa’da epey tutuldu.“End of the World” ve “It’s Five O’Clock” albümleri birbiri arkasına yayınlandı. Üçüncü albümleri olan “666”albümünü kaydından daha sonra küme 1971 yılında dağıldı. Vangelis, müzikçileri Demis Roussos’un gelecekteki albümlerini ve single’larını besteleyecekti.
1973 yılında Vangelis , Robert Fitoussi ve Aphrodite’in Child’s kümesinden arkadaşı olan Silver Koulouris de dahil olmak üzere çeşitli müzisyenlerle birlikte perküsyon yüklü bir albüm olan albümü Earth’ü çıkardı . Küme, 1974’te Odyssey ismi altında, Şubat 1974’te Paris Olympia’da düzenlediği bir konser de dahil olmak üzere “Who” başlıklı bir single yaptı ve yayınladı . Birkaç ay daha sonra Vangelis, YES kümesinin seçmelerine katılmak için İngiltere’ye gitti. YES kümesinin müzikçisi olan Jon Anderson, Vangelis’i kümenin ayrılan klavyecisi Rick Wakeman’ın yerine davet ettikten daha sonra çalışma vizesi ve müzisyenler birliği ile ilgili meselelerden ve turne konusundaki isteksizliğinden ötürü Vangelis bu isteği reddetti. YES kümesi, seçmelerde Vangelis’in klavyelerini kullanan Patrick Moraz’ı işe aldı. 1974 yılında Vangelis, Fransa’yı geride bırakarak Londra’ya gitmek için Paris’ten ayrıldı.
BLADE RUNNER VE SİNEMA MÜZİKLERİ
1981 yılında Vangelis, bilim kurgu sineması olan Blade Runner’ın müziklerini yapmak için direktör Ridley Scott ile işbirliği yaptı ve büyük bir muvaffakiyet elde etti. 1992’de Paramount Pictures , Kristof Kolomb’un Yeni Dünya’ya yaptığı seyahatin 500. yıl dönümü anısına, bir daha Ridley Scott tarafınca yönetilen 1492: Cennetin Fethi sinemasını yayınladı . Vangelis’in müziği 1993 yılında Altın Küre ödüllerinde “En Yeterli Orjinal Sinema – Sinema Filmi” olarak aday gösterildi, lakin Akademi Ödülü’ne aday gösterilmedi. Başarısı niçiniyle Vangelis , 1996 yılında “Yılın Memleketler arası Sanatçısı” mükafatı de dahil olmak üzere biroldukca mükafatın sahibi oldu. 1990’lı senelerda Vangelis, Fransız ekolojist ve sinema imalcisi Jacques Cousteau için, Dünya Doruğu’nda gösterilen denizaltı belgesellerinin müziklerini besteledi. Yannis Smaragdis’in yönettiği Cavafy (1996) sinemasının müziği Flanders Milletlerarası Sinema Şenliği Ghent ve Valencia Milletlerarası Sinema Şenliği’nde ödül aldı.
Vangelis’in hayatını anlatmak bu yazının satırlarına yetmez. Dünya çapında bir müzisyen ve bestekar olan Vangelis’in albümlerini dinleyerek kendisi ile ilgili daha fazla bilgi elde edebilirsiniz. Bilhassa Jon Anderson ile bir arada yaptıkları “The Friends Of Mr Cairo” albümünü dikkatle dinlemenizi tavsiye ederim. Albümdeki eşsiz sound anlayışına lütfen kulak kabartınız.
Sevgiyle kalın.
Kaan Çağlayangöl
ALINTIDIR