Borç’a farklı bakmak
Zihin özgürlüğü uçsuz bucaksız sınırsızlıktaki bilge meczupları seviyorum.
Ülkemizde bu nitelikte yavuz düşünür bulmak giderek zorlaşıyor.
Ortama uyan, ezberi yenidenlayan ve bildiğini sanıp her özgün görüşe “komplo” diyen ne epeyce vasat akıllı var ülkemizde.
Bir bilge meczup tanıtmak istiyorum: Prof. David Graeber…
Amerikalı ekonomik antropolog.
Yüksek lisans ve doktorasını Chicago Üniversitesi‘nden aldı. Yale Üniversitesi‘nde doçent olarak çalışmaya başladı. Yedi yıl daha sonra/2005’te Yale, işine son verdi. Tanınmış akademisyenlerinin başını çektiği küme, üniversiteye alınması için 4 bin 500 imza topladı. Yale geri adım atmadı. Zira:
Prof. Graeber, Dünya Sanayi Personelleri sendikasının üyesiydi ve 2002’de New York’taki Dünya Ekonomik Forumu’nu protesto eden öncülerdendi.
Yirmiden çok müracaat yapmasına karşın ABD’de iş bulamadığı için İngiltere’ye “akademik sürgüne” gitti: London School of Economics…
Bu üniversitede birinci konuşmasının konusu şuydu: “Bilgi Ötesi: Güç, cehalet ve aptallık münasebetinin keşfi.”
Eğitimi paraya endeksleyen neoliberalizmi protesto eden, 2010’da İngiltere’yi sarsan öğrenci hareketlerine katıldı.
Ekonomik eşitsizliğe ve paranın siyasetteki tesirine karşı düzenlenen “Wall Street’i İşgal Et” aksiyonunu düzenleyen takımdandı. Bu protestonun en önemli sloganı “Biz Yüzde 99’uz” Graeber’in keşfiydi…
Uzatmayayım; Venedik’te tatilde iken pankreasının ansızın iltihaplanmasıyla 2020’de, 59 yaşında öldü.
KREDİ KARTI BORCU
Antropolog David Graeber’e döneceğim.
Evvel CHP’nin “Saray’ın Kara Düzeni” raporundan alıntılar yapacağım:
-2002 yılında kişisel kredi kullanan vatandaşların sayısı 1 milyon 275 bin kişi iken, bu sayı 2021 yılı Aralık ayında 34.8 milyon bireye yükselmiştir.
-Kişi başına ortalama kredi borcu 30 bin TL olmuştur.
-2021 yılı Kasım ayı prestijiyle ferdî kredi borçları toplamı tarihte birinci kere 1 trilyon TL‘yi geçmiştir.
-Yalnızca muhtaçlık kredisi ve kredi kartı borçları toplamı 686 milyar TL olmuştur.
-Borçlanabilir nüfusun en az yüzde 80’inin, bankalara borçlu hâle geldiği ortaya çıkmaktadır. Artan hayat pahalılığı, enflasyon ve düşük gelirler niçiniyle yakın etrafına borçlananlar da eklendiğinde bu oran yüzde 90’ları aşmaktadır.
-Yurttaşlarımız ve ekonomimiz sıhhatsiz bir borçlanma girdabına sokulmuştur.
-Ocak-Aralık 2020 periyoduyla Ocak-Aralık 2021 periyodu içinde kredi kartı borcunu ödeyemeyen şahısların sayısı yüzde 84 ve ferdi kredi borcunu ödeyemeyen şahısların sayısı ise yüzde 211 oranında artmıştır…
Pekala:
CHP’nin “borçlanma konusuna” dair esaslı tahlil önerisi var mı?
Prof. Graeber’e döneyim:
ASIL BORÇLU KİM
Antropolog Graeber 2011 yılında “Borç: Birinci 5.000 Yıl” isimli “olağandışı” kitabını yazdı. Dünyada en çok satan kitaplar ortasına girdi. “21’inci yüzyılın en hayli okunan kamu antropoloji kitabı olacak” denildi.
Borç fikrinin tarihi gelişmenini ortaya koyan Graeber, okuyucusunu farklı kontaklarla, ifşaatla dolu beş bin yıllık seyahate çıkarıyor. Örneğin, şunu diyor:
-“Burada son derece aldatıcı bir şey var. Bütün ahlaki dramlar, şahsi borcun nihayetinde keyfine düşkünlük, insanın sevdiklerine karşı işlediği günah olarak görülmesi var iseyımından başlar…”
Şu ahlaki yükümlülük dayatılır:
-“Bundan ötürü de kefaretinin kesinlikle bir arınma, zahmet çekerek, nedamet getirerek düzgünleşme olması gerekir…”
halbuki:
-“ABD’deki borç yıkımının esas sebebi hastalık harcamalarıdır, borçlanmanın birden fazla düpedüz ömrü devam ettirme meselesidir…”
Ki:
-“Ekonomistlerin ‘keyfi harcama’ diye isimlendirmekten hoşlandıkları şeyler için bile borç almışlarsa, çoklukla çocuklarına vermek, arkadaşlar ile paylaşmak yahut (düğün yapmak gibi) öbür beşerlerle ilgi kurmak içindir. Yalnızca yaşamaya devam etmekten ibaret olmayan bir hayat yaşamak içindir…”
Graeber, borcu salt kişinin sorunu olarak gösteren ve bedeli ne olursa olsun ödenmesini dayatan tefeci sistemi sorguluyor. “niçin kimse borç verenin/sistemin sorumluluğunu düşünmüyor?”
Sorunun temelinde “haraççı” kapitalizmin “insanlar borçlu (köle) olmalıdır” anlayışının olduğunu belirtiyor.
-“Peki, bu biçimde borç nedir? Borç yalnızca çarpıtılmış vaattir. Matematik ve şiddetle kirletilmiş vaattir…”
IMF dâhil borç emperyalizminin -küresel politikaların/gücün/şiddetin temeli olan borç kavramını, “Biz Yüzde 99’uz” anlayışını merkeze koyarak kıymetlendiriyor.
Evet, meselelerin tahliline farklı bakan bilge meczupları seviyorum, sorgulamayan statükocuları değil…
Soner Yalçın
ALINTIDIR
Zihin özgürlüğü uçsuz bucaksız sınırsızlıktaki bilge meczupları seviyorum.
Ülkemizde bu nitelikte yavuz düşünür bulmak giderek zorlaşıyor.
Ortama uyan, ezberi yenidenlayan ve bildiğini sanıp her özgün görüşe “komplo” diyen ne epeyce vasat akıllı var ülkemizde.
Bir bilge meczup tanıtmak istiyorum: Prof. David Graeber…
Amerikalı ekonomik antropolog.
Yüksek lisans ve doktorasını Chicago Üniversitesi‘nden aldı. Yale Üniversitesi‘nde doçent olarak çalışmaya başladı. Yedi yıl daha sonra/2005’te Yale, işine son verdi. Tanınmış akademisyenlerinin başını çektiği küme, üniversiteye alınması için 4 bin 500 imza topladı. Yale geri adım atmadı. Zira:
Prof. Graeber, Dünya Sanayi Personelleri sendikasının üyesiydi ve 2002’de New York’taki Dünya Ekonomik Forumu’nu protesto eden öncülerdendi.
Yirmiden çok müracaat yapmasına karşın ABD’de iş bulamadığı için İngiltere’ye “akademik sürgüne” gitti: London School of Economics…
Bu üniversitede birinci konuşmasının konusu şuydu: “Bilgi Ötesi: Güç, cehalet ve aptallık münasebetinin keşfi.”
Eğitimi paraya endeksleyen neoliberalizmi protesto eden, 2010’da İngiltere’yi sarsan öğrenci hareketlerine katıldı.
Ekonomik eşitsizliğe ve paranın siyasetteki tesirine karşı düzenlenen “Wall Street’i İşgal Et” aksiyonunu düzenleyen takımdandı. Bu protestonun en önemli sloganı “Biz Yüzde 99’uz” Graeber’in keşfiydi…
Uzatmayayım; Venedik’te tatilde iken pankreasının ansızın iltihaplanmasıyla 2020’de, 59 yaşında öldü.
KREDİ KARTI BORCU
Antropolog David Graeber’e döneceğim.
Evvel CHP’nin “Saray’ın Kara Düzeni” raporundan alıntılar yapacağım:
-2002 yılında kişisel kredi kullanan vatandaşların sayısı 1 milyon 275 bin kişi iken, bu sayı 2021 yılı Aralık ayında 34.8 milyon bireye yükselmiştir.
-Kişi başına ortalama kredi borcu 30 bin TL olmuştur.
-2021 yılı Kasım ayı prestijiyle ferdî kredi borçları toplamı tarihte birinci kere 1 trilyon TL‘yi geçmiştir.
-Yalnızca muhtaçlık kredisi ve kredi kartı borçları toplamı 686 milyar TL olmuştur.
-Borçlanabilir nüfusun en az yüzde 80’inin, bankalara borçlu hâle geldiği ortaya çıkmaktadır. Artan hayat pahalılığı, enflasyon ve düşük gelirler niçiniyle yakın etrafına borçlananlar da eklendiğinde bu oran yüzde 90’ları aşmaktadır.
-Yurttaşlarımız ve ekonomimiz sıhhatsiz bir borçlanma girdabına sokulmuştur.
-Ocak-Aralık 2020 periyoduyla Ocak-Aralık 2021 periyodu içinde kredi kartı borcunu ödeyemeyen şahısların sayısı yüzde 84 ve ferdi kredi borcunu ödeyemeyen şahısların sayısı ise yüzde 211 oranında artmıştır…
Pekala:
CHP’nin “borçlanma konusuna” dair esaslı tahlil önerisi var mı?
Prof. Graeber’e döneyim:
ASIL BORÇLU KİM
Antropolog Graeber 2011 yılında “Borç: Birinci 5.000 Yıl” isimli “olağandışı” kitabını yazdı. Dünyada en çok satan kitaplar ortasına girdi. “21’inci yüzyılın en hayli okunan kamu antropoloji kitabı olacak” denildi.
Borç fikrinin tarihi gelişmenini ortaya koyan Graeber, okuyucusunu farklı kontaklarla, ifşaatla dolu beş bin yıllık seyahate çıkarıyor. Örneğin, şunu diyor:
-“Burada son derece aldatıcı bir şey var. Bütün ahlaki dramlar, şahsi borcun nihayetinde keyfine düşkünlük, insanın sevdiklerine karşı işlediği günah olarak görülmesi var iseyımından başlar…”
Şu ahlaki yükümlülük dayatılır:
-“Bundan ötürü de kefaretinin kesinlikle bir arınma, zahmet çekerek, nedamet getirerek düzgünleşme olması gerekir…”
halbuki:
-“ABD’deki borç yıkımının esas sebebi hastalık harcamalarıdır, borçlanmanın birden fazla düpedüz ömrü devam ettirme meselesidir…”
Ki:
-“Ekonomistlerin ‘keyfi harcama’ diye isimlendirmekten hoşlandıkları şeyler için bile borç almışlarsa, çoklukla çocuklarına vermek, arkadaşlar ile paylaşmak yahut (düğün yapmak gibi) öbür beşerlerle ilgi kurmak içindir. Yalnızca yaşamaya devam etmekten ibaret olmayan bir hayat yaşamak içindir…”
Graeber, borcu salt kişinin sorunu olarak gösteren ve bedeli ne olursa olsun ödenmesini dayatan tefeci sistemi sorguluyor. “niçin kimse borç verenin/sistemin sorumluluğunu düşünmüyor?”
Sorunun temelinde “haraççı” kapitalizmin “insanlar borçlu (köle) olmalıdır” anlayışının olduğunu belirtiyor.
-“Peki, bu biçimde borç nedir? Borç yalnızca çarpıtılmış vaattir. Matematik ve şiddetle kirletilmiş vaattir…”
IMF dâhil borç emperyalizminin -küresel politikaların/gücün/şiddetin temeli olan borç kavramını, “Biz Yüzde 99’uz” anlayışını merkeze koyarak kıymetlendiriyor.
Evet, meselelerin tahliline farklı bakan bilge meczupları seviyorum, sorgulamayan statükocuları değil…
Soner Yalçın
ALINTIDIR