Bulgar Fabrikaları ve Gizli Görev Kuvvetleri: Batı Sovyet Silahlarını Nasıl Kovalıyor?

Tuncer

New member
KOSTENETS, Bulgaristan – İş kolay, tehlikeli ve yakında başvuru sahiplerine açık olacak: Sovyet tarzı 122 mm’lik bir top mermisini, onu ölümcül bir mermiye dönüştüren patlayıcılarla doldurun.

Batı Bulgaristan’da ölmekte olan bir dağ kasabası olan Kostenets sakinleri için bu, ölüm tehdidine rağmen hoş bir fırsat. Bu, varoşlardaki Terem mühimmat fabrikasında daha fazla iş anlamına geliyor.

Fabrika, Soğuk Savaş sona ererken 1988’de 122 mm’lik mermilerin üretimini durdurdu. Ancak yakında montaj hatları tekrar çalışmaya başlayacak. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Batılı ülkeler Ukrayna’ya Moskova’nın saldırısını engellemek için ihtiyaç duyduğu mühimmatı sağlamaya çalışırken, Sovyet dönemi silahlarını ve mühimmatını hayati derecede önemli bir malzeme haline getirdi.

Ve böylece Ocak ayında, son 122 mm’lik mermilerin Terem tesisinden ayrılmasından 35 yıl sonra, şirket üretime yeniden başladı.


Büyük Rus yanlısı nüfusa sahip Bulgaristan’daki küçük kasabalar, Ukrayna’nın askeri çabaları için pek de temel taşı gibi görünmüyor. Ancak savaşın başlamasından bir yıl sonra, gelişmiş Batı silahlarının akınına rağmen, Ukrayna ordusu hala çoğunlukla Sovyet standartlarında mühimmat ateşleyen silahlara güveniyor. Amerika Birleşik Devletleri ve NATO müttefikleri bu cephaneleri üretmiyor ve Rusya dışında üreten birkaç ülke de çoğunlukla eski Sovyet yörüngesinde bulunuyor.

Bu, Batılı ülkelerin alternatif kaynaklar bulmaya çabalamasına, işlemleri sessiz tutan ve siyasi yansımalardan ve Rusya’nın misillemesinden kaçınan geçici çözümlere milyonlarca dolar akıtmasına yol açtı. Bu da onları Kostenets ve yaklaşık 50 mil kuzeydoğudaki, devlete ait başka bir silah fabrikasına ev sahipliği yapan küçük Sopot kasabası gibi Doğu Avrupa’nın daha uzak bölgelerine yerleştiriyor.

ABD Büyükelçiliği yetkilileri, şehrin bir köşesindeki köhne, alçak bir bina olan fabrikanın dışında geçen ay gerçekleşen yeni Kostenets üretim hattının açılışına sessizce katıldı. Yeni işlerle fabrika, Kostenets’in en büyük işverenlerinden biri haline gelebilir.

Belediye Başkan Yardımcısı Margarita Mincheva, “Bu, şehir için büyük bir olay.” dedi.


Sopot da işgalden bu yana gelişti. Yerel iş gücünün çoğunu istihdam eden bir savunma yüklenicisi olan VMZ’ye ev sahipliği yapıyor. Geçenlerde bir Cuma günü, şehrin belediye başkanının söylediğine göre, camlar patlamaların donuk gümbürtüsüyle sarsıldı – muhtemelen yeni yapılmış cephanelerin test edilmesiydi.


Belediye Başkanı Deyan Doinov, VMZ’nin yıllar boyunca Sopot sakinleri için ana gelir kaynağı olduğunu sözlerine ekledi. “Kasabada muhtemelen fabrikada çalışmayan veya çalışmayan tek bir aile yoktur” dedi. “Neredeyse hiç işsizliğimiz yok – sadece çalışmak istemeyenler işsiz.”

Bulgaristan, 2000’li yılların başından beri Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nün bir parçası olmasına rağmen, tarihsel olarak Moskova ile yakın bağlara sahip olmuştur. Geçen yaz, Kiev’in silahlandırılmasına şiddetle karşı çıkılmasına rağmen Bulgaristan’ın Ukrayna’ya silah sağladığına dair ifşaatlar, ülke siyasetinde bir heyecana yol açtı.

Hükümetin Ekim ayında toplanan verilerden yaptığı tahminlere göre, Bulgaristan’ın öngörülen silah ihracatı geçen yıl içinde artarak 3 milyar doları aşarak 2019’da yaklaşık beş kat dış satış yaptı..

Ancak Ukrayna’nın savaş çabalarına zımnen katkıda bulunan tek ülke bu değil. Lüksemburg, Ukrayna’ya Çek Cumhuriyeti menşeli silahlar sağlıyor. ABD parasına sahip komisyoncular, Bosna-Hersek, Sırbistan ve Romanya’daki fabrikalarda el bombası arıyor. Haberler’ın elde ettiği bir belgeye ve görev gücünün çalışmalarına aşina olan yetkililere göre İngiltere, Ukrayna’yı silahlandırmak için gizli bir görev gücü oluşturdu.

Ukrayna sürdürülemez bir oranda mühimmat yaktıkça bu tür kaynakların önemi artıyor – NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in geçen hafta söylediği gibi “mevcut üretim hızımızdan birkaç kat daha hızlı”.


Savunma sanayimiz üzerinde baskı oluşturuyor” dedi.


Son aylarda Ukrayna günde 2.000 ila 4.000 top mermisi ateşledi, ancak Rusya tarafından ele geçirilen toprakları geri almak için daha fazla ateş etmek istiyor. Geçen yaz, Rusya günde bir kez 50.000 mermi ateşledi. Ancak bu sayı o zamandan beri düştü ve Rusya da cephane sıkıntısı çekiyor.

ABD, boşlukları doldurmak için kendi top mermisi üretimini altı katına çıkarıyor. Ama esas olarak Ukrayna’ya gönderdiği NATO standartlarındaki obüsler için mühimmat üretiyor.

Geçen yıl işgal başladığında, Ukrayna ve müttefikleri bulabildikleri her yerden Sovyet tarzı silahlar satın almaya başladılar. The Times’ın edindiği belgelere göre, devlete ait Ukraynalı şirketler ABD’deki ve başka yerlerdeki komisyonculardan tank, helikopter, uçak ve havan topları istedi.

Müstakbel tedarikçiler, talebi karşılamak için küresel silah ticaretindeki nişlerden ortaya çıktı. Belgelere göre, geçen Haziran ayında bir Çek silah tüccarı Ukrayna’ya mühimmat ve 1984 ile 1990 yılları arasında inşa edilmiş bir düzine Sovyet kara saldırı uçağı teklif etti.


Bu çabaya aşina olan kaynaklara göre, hem İngiltere hem de ABD, üretici ülkelerin alenen Ukrayna’ya silah tedarikçisi olarak tanımlanmak istemedikleri durumlarda üçüncü ülkeler ve komisyoncularla anlaşmalar finanse etti.

İngiltere Savunma Bakanlığı tarafından kurulan gizli görev gücü, Sovyet tarzı mühimmat tedarik etmeye odaklandı, bu çabaya aşina olan kaynaklar, savaş ilerledikçe ve büyük tedarikçilerin erzakları tükendikçe bu görev daha da zorlaştı.

Geçen Haziran ayında İngiltere, devlete ait Pakistan Mühimmat Fabrikaları tarafından üretilen 40.000 top mermisi ve roket satın almak için bir anlaşma yaptı. Belgelere göre, anlaşmanın şartlarına göre İngiltere, Pakistan silahlarını satın alması için Rumen bir komisyoncuya ödeme yapacak. The Times’ın elde ettiği bir belgeye göre, işlemin resmi belgelerinde Ukrayna’dan bahsedilmeden silahların Pakistan’dan İngiltere’ye nakledileceği yazıyordu.

Romanya aracı kurumu Romtehnica’nın ihracat şefi Marius Rosu, Pakistanlı tedarikçinin mühimmatı teslim edememesi üzerine anlaşmanın suya düştüğünü söyledi.


Bu tür sorunlar, komisyonculara ve uzak mesafelere yayılmış üreticilere güvenen işletmelerde yaygındır. Bay Rosu, şirketinin Ukrayna’ya silah göndermediğini söyledi. Müşterilerin Romtehnica silahlarını başka bir yerden satın alıp daha sonra Ukrayna’ya gönderebileceklerini söyledi.


“Bu bizim sorunumuz değil” dedi.

Pakistan Ordnance yetkilileri ve onları denetleyen hükümet bakanlığı, önerilen anlaşmayla ilgili soruları yanıtlamadı.

Bürokratik boşluklar ve geçiş düzenlemeleri, Bulgar yetkililere siyasi koruma sağlarken Ukrayna’nın savaş çabalarını körüklüyor – ancak koruma ince bir şekilde örtülüyor.

Kostenets’te yaşayan 41 yaşındaki bakkal Lyuba, “Ukrayna’da savaş hala devam ediyorsa, mermilerin nereye ihraç edileceğini düşünüyoruz?” dedi ve soyadını vermeyi reddetti. “Üretiminin Ukrayna’ya gittiğini öğrenmek roket bilimi değil.”

Bulgar silahlanma endüstrisi, Sovyetler Birliği’nin sona ermesinden bu yana özel bir rol oynadı. Diğerlerinin yanı sıra İran-Irak savaşının her iki tarafına ve Libya’ya silah sağladı ve Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra Angola’daki isyancılara ve Sri Lanka’daki Tamil Kaplanlarına silah sağladı.


Bulgaristan Avrupa Birliği ve NATO’ya katıldıktan sonra bile savunma sanayii Sovyet kalibreli mühimmat üretmeye devam etti. Bu, ABD’nin Afganistan ve Irak’a asker göndermesinden sonra fırsat yarattı. Bu ülkelerdeki Amerikan müttefikleri Sovyet dönemi silahlarını kullandılar ve ABD, onlara tedarik etmek için Bulgaristan’dan cephane satın aldı.

2011’de Suriye’de iç savaşın başlamasından sonra, Bulgar cephaneleri oraya geldi – muhtemelen Suriye rejimiyle savaşan grupları silahlandırma kampanyasının bir parçası.

Bu, Bulgaristan’ı Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad hükümetini destekleyen Rusya ile çatışmaya soktu. Rus suikastçılar 2015 yılında bir Bulgar silah tüccarını zehirledi ve o zamandan beri bir dizi açıklanamayan patlama Bulgar silah şirketlerini sarstı.


Satıcı Lyuba, 2014 yılında kaza sonucu meydana gelen patlamayla sarsılan Terem silah fabrikasının varlığının Kostenets’i bir Rus hedefi haline getirdiğini söyledi.


“Biz sıradan insanlarız; Muhtemelen orada tam olarak ne yaptıklarını asla bilemeyeceğiz” dedi.

Rastgele bir seçim, Bulgaristan’ın Ukrayna’nın ana tedarikçisi olmasının yolunu açtı. 2021 sonbaharında Rusya işgal etmeye hazırlanırken yeni bir parti iktidara geldi ve Harvard mezunu başbakan Kiril Petkov bunun Bulgaristan’ın Rusya’dan yüzünü Batı’ya çevirmesi gerektiğine karar verdi.

Bu ay bir röportajda “Tarihin doğru tarafında olmak istedik” dedi.

Bay Petkov’un iktidar koalisyonu, Ukrayna’ya silah göndermeyi reddeden, tarihsel olarak Rusya yanlısı bir partiyi içeriyordu, bu nedenle Bulgaristan’ın Ukrayna’yı silahlandırdığını resmen reddetmesine izin verecek bir geçici çözüm buldular: hükümet, diğer Avrupa Birliği ülkelerine yetki veren ülkeler dahil olmak üzere ihracat yapacaktı. Polonya. Oradan silahlar, Bulgaristan’ın müdahalesi olmadan Ukrayna’ya nakledilebilir.

Satışlar arttı ve fabrikalar üretimi artırdı. Petkov, Bulgar mühimmatının yakında Ukrayna’nın stoklarının üçte birini oluşturduğunu söyledi.

Bay Petkov’un hükümeti birkaç ay sonra başka bir partinin koalisyondan ayrılmasıyla düştü. Ancak o zamana kadar, Bulgaristan’daki diğer politikacılar Rusya ile savaşa yardım etme kararını eleştirse de, ihracatın devam etmesi için yeterli ivme vardı.


Sopot’taki engebeli, karla kaplı dağların karşısında, orada çalışan yerel sakinler, VMZ’nin Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana üretimi artırdığını ve fabrikanın şu anda Pazartesi’den Cumartesi’ye kadar çalıştığını söyledi.

Orada kırk yılı aşkın süredir çalışan ve misilleme korkusuyla adını vermeyi reddeden 63 yaşındaki bir işçi, “VMZ, şehir yaşamının ayrılmaz bir parçasıydı ve öyledir” dedi. Bunca zamandan sonra, şirketin patlayıcıları test ettiği günlerde vücuduna hala kramp girdiğini söyledi.

Ve tıpkı VMZ gibi, Sopot halkı tanısa da tanımasa da Ukrayna’daki savaş onların günlük hayatlarının bir parçası haline geldi.

“Barış istediğimi söylediğimde alaycı gelecek,” dedi ciddiyetle. “Ama aynı zamanda bir silah fabrikasında çalışıyorum.”
 
Üst