Pandemi de meskende kaldığımız mühlet boyunca ebeveynler çocuklarının gelişmenine daha da dikkat eder oldular. Bilhassa konuttan çalışan aileler çocuklarıyla daha sık vakit geçirdikleri için çocuklarındaki lisan ve konuşma meselelerini yakından gözlemlemeye başladılar. Birçok ebeveynin akıllarında pek epey soru işareti olduğuna eminim. ‘‘Benim kızım 2 yaşında, konuşuyor ancak 10 sözü var. Geri mi?’’ ya da ‘‘Oğlum 3.5 yaşına geldi fakat hala konuşması anlaşılır değil. Bir gecikme belirtisi mi sanki?’’ üzere korkulu kanılara sahip pek epeyce danışan ebeveyn için olağan lisan ve konuşma gelişmeninin özelliklerini ve gecikmiş lisan ve konuşma belirtilerinin aslında neler olabileceğini açıklamak ve sizlere yol göstermek istiyorum.
Göz teması kelam öncesi irtibatın yapı taşlarından biridir. 6 aylık bir bebek etrafındaki bireylerle göz teması kurmaya başlar ve 9 aylık bir bebek göz teması kurmayı oturtmuş demektir. 9 ay ile 12 ay içinde ‘‘jargon’’ vari bir konuşma vardır ve bebekler anlamsız sesler çıkartır. 12’nci aya gelindiğinde biz bebeklerin mama, baba, dede üzere sözleri üretmeye başlarlar.
14-15 aylık bir çocuğun 4-5 tane sözü vardır ve sıradan komutları anlayabilir. 18 aylık bir çocukta söyleyebildiği 50 söz vardır ve daha fazlasını anlayabilir. 18 aylık bir çocuğun lisan ve konuşma gelişimi bu vakitten daha sonra hızlanmaya başlar.
2 yaşa gelindiğinde çocuğun söz dağarcığında 200-300 söz bulunur ve artık iki sözlü cümleler kurarak kendini sözel olarak söz edebilir. Konuşması da yabancılar tarafınca %50 oranında anlaşılırdır.
3 yaşındaki bir çocuk artık bunlardan fazlasını yapar !
1000 söz bilir, 3-4 sözlü cümleler kurar, pek hayli ünsüz sesi edinmiştir ve konuşması yabancılar tarafınca %75 oranında anlaşılmaya başlar.
4 yaşında ise çocuk artık kaygısını daha net ve anlaşılır söz etmeye başlar. Konuşmasının tamamı %90-100 oranında anlaşılmaktadır ve 5 ila 8 sözlü cümleler kurar. ‘‘niçin ?’’ sorusunu anlar ve yanıtlayabilir.Yetişkin usulünde konuşabilir. Öbür çocuklarla ve yetişkinlerle basitçe bağlantıya girebilir.
5 yaşında bir çocuk okulda, dışarıda, konutta neler yaşadığını anlatabilir ve hayal dünyasından kıssalar oluşturabilir. Karmaşık cümleler kurabilir. Cümlelerinde çeşitli sıfatları, zamirleri, zarfları ve bağlaçları kullanır.
Üstte yer alan 0-5 yaş ortası lisan ve konuşma gelişim basamakları bizlere farklı yaşlardaki çocukların lisan ve konuşma gelişimlerinin nasıl olması gerektiğini göstermektedir. Pekala ya gecikmiş lisan ve konuşmanın belirtileri nelerdir?
İşte! Gecikmiş Lisan ve Konuşma Bozukluğunun Belirtileri…
12 aylık bir çocukta tekrar eden hecelerden oluşan sıradan sözlerin olmaması,
18 aylık bir çocukta 50 sözün olmaması ve 18 aylık bir çocuğun lisan ve konuşma gelişmeninde ilerlemelerin olmaması,
2 yaşında bir çocuğun, 2 sözlü cümleler kurmaması ve söz kombinasyonları yapmaması,
3 yaşında bir çocuğun kullandığı sözlerin kısıtlı olması, 3-4 sözlü cümleler kurmaması, konuşma anlaşırlığının düşük olması,
4 yaşında bir çocuğun hala birçok ünsüz sesi birbirinin yerine yanlış kullanımı, konuşmasının büsbütün anlaşılır olmaması, kısa cümleler kurması, işaret ederek irtibata geçmesi,
5 yaşında bir çocuğun 5N1K sorularına(Ne-niçin-Nerede-Ne zaman-Nasıl vb.) karşılık vermekte zorlanması, irtibata girmekten kaçınması, konuşmasının anlaşılır olmaması, ’’kapı’’ yerine ‘’tapı’’, ‘’çiçek’’ yerine ‘’titet’’ demeye devam etmesi ve hala söylemiş olduklerini annesi ve babası haricinde kimsenin anlamaması,
Gecikmiş Lisan ve Konuşma Bozukluğunun belirtilerindendir.
Pekala bu biçimde bir durumda aileler ne yapmalı ?
Bir lisan ve konuşma terapisti olarak siz bedelli ailelere tavsiyem, çocuğunuz hangi yaş aralığında olursa olsun lisan ve konuşma özelliklerinde bir gecikme ya da gerileme gözlemlediğinizde lisan ve konuşma terapistinden yardım almanızdır. ‘‘Nasılsa geçer bekleyelim’’, ‘’Babası da geç konuşmuş aslına bakarsanız beklememiz yeterli’’ ‘‘Bir uzmana istişareden evvel kreşe verelim nasılsa akranlarıyla konuşur, düzelir’’ üzere fikirlere kapılmak çocuğunuzun yerinde saymasına hatta daha da gerilemesine niye olabilir.
Unutmayın ! Erken teşhis ve yönlendirme, çocuğunuzun kendini daha yeterli söz etmesine kapı aralayacaktır.
Sağlıklı günler dilerim.
Göz teması kelam öncesi irtibatın yapı taşlarından biridir. 6 aylık bir bebek etrafındaki bireylerle göz teması kurmaya başlar ve 9 aylık bir bebek göz teması kurmayı oturtmuş demektir. 9 ay ile 12 ay içinde ‘‘jargon’’ vari bir konuşma vardır ve bebekler anlamsız sesler çıkartır. 12’nci aya gelindiğinde biz bebeklerin mama, baba, dede üzere sözleri üretmeye başlarlar.
14-15 aylık bir çocuğun 4-5 tane sözü vardır ve sıradan komutları anlayabilir. 18 aylık bir çocukta söyleyebildiği 50 söz vardır ve daha fazlasını anlayabilir. 18 aylık bir çocuğun lisan ve konuşma gelişimi bu vakitten daha sonra hızlanmaya başlar.
2 yaşa gelindiğinde çocuğun söz dağarcığında 200-300 söz bulunur ve artık iki sözlü cümleler kurarak kendini sözel olarak söz edebilir. Konuşması da yabancılar tarafınca %50 oranında anlaşılırdır.
3 yaşındaki bir çocuk artık bunlardan fazlasını yapar !
1000 söz bilir, 3-4 sözlü cümleler kurar, pek hayli ünsüz sesi edinmiştir ve konuşması yabancılar tarafınca %75 oranında anlaşılmaya başlar.
4 yaşında ise çocuk artık kaygısını daha net ve anlaşılır söz etmeye başlar. Konuşmasının tamamı %90-100 oranında anlaşılmaktadır ve 5 ila 8 sözlü cümleler kurar. ‘‘niçin ?’’ sorusunu anlar ve yanıtlayabilir.Yetişkin usulünde konuşabilir. Öbür çocuklarla ve yetişkinlerle basitçe bağlantıya girebilir.
5 yaşında bir çocuk okulda, dışarıda, konutta neler yaşadığını anlatabilir ve hayal dünyasından kıssalar oluşturabilir. Karmaşık cümleler kurabilir. Cümlelerinde çeşitli sıfatları, zamirleri, zarfları ve bağlaçları kullanır.
Üstte yer alan 0-5 yaş ortası lisan ve konuşma gelişim basamakları bizlere farklı yaşlardaki çocukların lisan ve konuşma gelişimlerinin nasıl olması gerektiğini göstermektedir. Pekala ya gecikmiş lisan ve konuşmanın belirtileri nelerdir?
İşte! Gecikmiş Lisan ve Konuşma Bozukluğunun Belirtileri…
12 aylık bir çocukta tekrar eden hecelerden oluşan sıradan sözlerin olmaması,
18 aylık bir çocukta 50 sözün olmaması ve 18 aylık bir çocuğun lisan ve konuşma gelişmeninde ilerlemelerin olmaması,
2 yaşında bir çocuğun, 2 sözlü cümleler kurmaması ve söz kombinasyonları yapmaması,
3 yaşında bir çocuğun kullandığı sözlerin kısıtlı olması, 3-4 sözlü cümleler kurmaması, konuşma anlaşırlığının düşük olması,
4 yaşında bir çocuğun hala birçok ünsüz sesi birbirinin yerine yanlış kullanımı, konuşmasının büsbütün anlaşılır olmaması, kısa cümleler kurması, işaret ederek irtibata geçmesi,
5 yaşında bir çocuğun 5N1K sorularına(Ne-niçin-Nerede-Ne zaman-Nasıl vb.) karşılık vermekte zorlanması, irtibata girmekten kaçınması, konuşmasının anlaşılır olmaması, ’’kapı’’ yerine ‘’tapı’’, ‘’çiçek’’ yerine ‘’titet’’ demeye devam etmesi ve hala söylemiş olduklerini annesi ve babası haricinde kimsenin anlamaması,
Gecikmiş Lisan ve Konuşma Bozukluğunun belirtilerindendir.
Pekala bu biçimde bir durumda aileler ne yapmalı ?
Bir lisan ve konuşma terapisti olarak siz bedelli ailelere tavsiyem, çocuğunuz hangi yaş aralığında olursa olsun lisan ve konuşma özelliklerinde bir gecikme ya da gerileme gözlemlediğinizde lisan ve konuşma terapistinden yardım almanızdır. ‘‘Nasılsa geçer bekleyelim’’, ‘’Babası da geç konuşmuş aslına bakarsanız beklememiz yeterli’’ ‘‘Bir uzmana istişareden evvel kreşe verelim nasılsa akranlarıyla konuşur, düzelir’’ üzere fikirlere kapılmak çocuğunuzun yerinde saymasına hatta daha da gerilemesine niye olabilir.
Unutmayın ! Erken teşhis ve yönlendirme, çocuğunuzun kendini daha yeterli söz etmesine kapı aralayacaktır.
Sağlıklı günler dilerim.