Yaşanan doğal afetlerin çocuklar üzerinde önemli olumsuz ruhsal tesirlere yol açtığını belirten Çocuk Müdafaa ve Bakım Uzmanı Barış Tuncer, “Yetişkinlerin çocuk ve ergenlere kelam dinletebilmek için onları yangın ve sel üzere felaketlerle korkutmayın” dedi.
Son haftalarda yaşanan ağır sel ve yangın felaketleri, hem direkt mağdur olanlara, hem şahit olanlara tıpkı vakitte olayları izleyen topluma önemli travmalar yaşattı. Altınbaş Üniversitesi Çocuk Müdafaa ve Bakım Hizmetleri Programı Lideri Barış Tuncer, büyük afetlerin akabinde bireylerin travma daha sonrası gerilim bozukluğu yaşayabileceklerini kaydederek, Travmayı atlatamayanlar açısından yaşadıklarının tesiri daha önemli problemlere dönüşebileceğini söylemiş oldu.
“ÇOCUKLAR DAHA KIRILGAN”
Travmatik hadiselerden en çok olumsuz etkilenecek kümesi çocuklar ile ergenlerin oluşturduğunu söyleyen Tuncer, “Çocukların afet gibisi travmatik olaylarda daha fazla etkileniyor. Çocuklar yetişkinlere nazaran daha kırılgan olmaları ve ömür deneyimlerinden değerli ölçüde mahrum olmaları niçiniyle travmadan etkilenme konusunda daha dezavantajlı pozisyondadırlar. Çocukların travmaya gösterdikleri yansılar de yetişkinlerin reaksiyonlarından daha farklıdır” tabirlerini kullandı.
“TRAVMALAR GELİŞİM SIKINTILARINA YOL AÇABİLİR”
Travmaların, bebeklerle yeni yürüyen çocuklarda (0-3 yaş aralığı) gelişim problemlerine yol açabileceğini söz eden Barış Tuncer, buna ait örnekleri şu biçimde sıraladı:
“Travmadan etkilenen bebeklerde sık görülen yansılar içinde, kolay şaşırma, telaşlı görünme ile altını ıslatma, konuşma sorunları üzere gerileme davranışları ortaya çıkabilir. Travma yaşayan çocuklar anne-babadan ayrılmak istemeyebilir, uyku problemleri yaşayabilir, kabuslar bakılırsabilir. Çok ağlama, çığlık atma, beşerlerle münasebetlerde ürkeklik, itimat sorunları de travmatik olayların bebek ve çocuklarda görülebilecek tesirler içinde yer alır. Denetim edilemeyen saldırganlık, iştahsızlık ve sindirim problemleri da travma kararı ortaya çıkabilecek sonuçlar içinde sayılabilir. Bu ortada travmalar, çocukların oyunlarına da yansır, travmayla ilgili yenidenlayan oyunlar görülebilir.”
“HAYALLE GERÇEĞİ KARIŞTIRMA”
0-3 yaş çocuklarda görülen travma daha sonrası gerilim reaksiyonlarının büyük kısmının 4-6 yaş aralığındaki okul öncesi çocuklarda da görülebileceğini belirten Çocuk Müdafaa ve Bakım Uzmanı Barış Tuncer, travmatik olaya maruz kalmış okul öncesi çocuklarda genel olarak gözlenen reaksiyonları şöyleki sıraladı:
“Yatak ıslatma, parmak emme üzere gerileme davranışları. Anne-babadan ayrılmama. Hayalle gerçeği karıştırma. Ani heyecanlanmalar. Kaçınma davranışları. İçe kapanma. Suçluluk hissetme. Kabuslar görme ve gece kaygıları yaşama. Tipik davranışların takıntılı bir biçimde yinelanması. Dikkat meseleleri. Dertli bir ruh hal. Hayvanlardan ve yabancılardan korkma.”
“KORKUTMAK ÇOK SAKINCALI”
Okul öncesi çağındaki çocuklar için en kıymetli kendini söz etme araçlarından birinin oyunlar olduğunu vurgulayan Barış Tuncer, “Çocuklar, yaşadıkları olumlu ya da olumsuz yaşantıları ve hislerini çabucak oyunlarına yansıtıp bunu bir çeşit tabir aracı olarak kullanırlar. Çocukların travmayla ilgili algılarını ve hislerini oyunlarında gözlemek mümkündür. bu vakitte çocuklar benmerkezcilikten dolayı afetlere, travmatik olaylara kendilerinin niye olduğunu düşünebilirler. Çocuk, yaramazlık yaptığı, anne-babasının kelamını dinlemediği için bu olayın meydana geldiğini düşünebilir. Nu niçinle çocuklara yaramazlık yaparsan bizim meskenimiz de yanar, bizim konutumuzu de su basar vb. şeyler söylemek fazlaca sakıncalıdır” formunda konuştu.
“OKUL MUVAFFAKİYETİNİ DÜŞÜRÜR”
Travmanın okul çağındaki çocukları okul öncesi periyottaki davranışlara geri götürebileceğini söyleyen Tuncer, “Okul başarısı düşebilir, okula gitmek istemeyebilir. Okulda da davranış problemleri yaşamaya başlar. İsyankarlık, saldırganlık ve gevezelik de bunlar içinde yer alır. yenidenlayan hareketler, yağmur, rüzgar, şimşek üzere doğal olaylardan korkma, dikkat ve konuşma meseleleri da görülebilir. Erkek çocuklarda silahlara ve savaş oyunlarına ilgi artabilir, bedenlerinde ağrılar görülebilir” formunda konuştu.
“TRAVMA, ERGENLERİ ALKOLE YÖNELTEBİLİR”
13-18 yaş çocuklarda sıkça görülebilecek önemli aksiliklere yol açabileceğini söyleyen Tuncer, “Uyuyamama ya da fazla ahenge, iştahsızlık ya da çok yeme üzere durumlara çoğunlukla rastlanabilir. gençlerde travma daha sonrası yansımalar içinde mide bulantısı, kalp çarpıntısı, kolay ağlama, alkol ve/veya unsur kullanmasına yönelme, hatalı ve çaresiz hissetme, öfke patlamaları, kabuslar görme, anne-babayla çatışma, okul sıkıntıları çoğunlukla yer alabiliyor. Hırsızlık ya da saldırganlık, çok heyecan ve yerinde duramama, bağ kuramama, içe kapanma ve halüsinasyonlar görme de bunlar içinde sayılabilir. Ayrıyeten gelecek hakkında olumsuz tavırlar, günlük etkinliklere ilgi duymama ve hatta intihar teşebbüsleri de maalesef gençlerde travma daha sonrası görülebilen durumlar içinde yer alıyor” dedi.
“GERÇEK DIŞI SÖZLER KULLANMAYIN”
Orman yangınları ile sel felaketlerinin yol açabileceği travma ve daha sonrası yaşanabilecek aksiliklere karşı Tuncer ebeveynlere tekliflerde bulundu:
“Çocuklarla doğal afetler (yangın, sel, deprem) hakkında yaş ve gelişim düzebir daha uygun halde konuşun, dürüst davranın. ‘yine yangın, sel olmayacak’ gibi gerçek dışı sözler kullanmayın. Çocuğa yaşanan afetlerin süreksiz olduğunu anlatın. Sakin davranın ve yetişkinler olarak her vakit yanında olacağınızı belirtin, inançta hissettirin. Ancak durumun ciddiyetini inkar etmeyin. Çocuğunuzun bu mevzudaki his ve kanılarını anlatmaları için fırsat tanıyın. Yaşananları kendi söz ve cümleleriyle söz edilebilmesi için çocuğunuzu destekleyin. Kimi çocuklar için olayları tekrar yeniden anlatmak yaraları sarma sürecinin bir modülüdür. Onu dikkatle dinleyin, birlikte gelişim düzebir daha uygun oyun oynayın, fotoğraf yapın, kıssa ve masal anlatın. Çocuğunuzun paylaştığı hisleri yargılamayın, hissettiklerinin doğal olduğunu anlatmaya çalışın. Fiziksel temas seviyenizi artırın. Çocuğunuzun bedensel hudutlarına ve gereksinimlerine hürmet duyarak, çocuğunuza sarılın ve sevginizi gösterin. Çocuklar etraflarındaki yetişkinleri örnek alır. Bu niçinle kendi his, niyet ve davranışlarınızın farkında olun, sakin ve optimist kalmaya çaba edin. kuvvetlik yaşıyorsanız bir uzmandan dayanak alın. Çocuklara medyada sık yer alan afetlere ait haber ve programları izletmeyin. Çocuğun yanında söylemiş olduklerinize hayli dikkat edin. Onlar düşündüğünüzden epey daha fazlasını duyar ve anlarlar. Evdeki olağan ömür döngüsünü sürdürmeye çalışın. Aile üyelerinin bir ortada bulunmasına itina gösterin. Çocuğun bir an evvel nizamlı ve programlı bir gündelik yaşama girmesini sağlayın. Travma sürecini atlatmasını sağlamak için çocuğunuza yaşına uygun bakılırsavler verin. Bu, aile ortasında dayanışma hissini artırır, çocuğun da kendisini inançta hissetmesini sağlar.”
SON SARSINTILAR: Türkiye ve dünyadan son dakika zelzeleler listesi.
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
Son haftalarda yaşanan ağır sel ve yangın felaketleri, hem direkt mağdur olanlara, hem şahit olanlara tıpkı vakitte olayları izleyen topluma önemli travmalar yaşattı. Altınbaş Üniversitesi Çocuk Müdafaa ve Bakım Hizmetleri Programı Lideri Barış Tuncer, büyük afetlerin akabinde bireylerin travma daha sonrası gerilim bozukluğu yaşayabileceklerini kaydederek, Travmayı atlatamayanlar açısından yaşadıklarının tesiri daha önemli problemlere dönüşebileceğini söylemiş oldu.
“ÇOCUKLAR DAHA KIRILGAN”
Travmatik hadiselerden en çok olumsuz etkilenecek kümesi çocuklar ile ergenlerin oluşturduğunu söyleyen Tuncer, “Çocukların afet gibisi travmatik olaylarda daha fazla etkileniyor. Çocuklar yetişkinlere nazaran daha kırılgan olmaları ve ömür deneyimlerinden değerli ölçüde mahrum olmaları niçiniyle travmadan etkilenme konusunda daha dezavantajlı pozisyondadırlar. Çocukların travmaya gösterdikleri yansılar de yetişkinlerin reaksiyonlarından daha farklıdır” tabirlerini kullandı.
“TRAVMALAR GELİŞİM SIKINTILARINA YOL AÇABİLİR”
Travmaların, bebeklerle yeni yürüyen çocuklarda (0-3 yaş aralığı) gelişim problemlerine yol açabileceğini söz eden Barış Tuncer, buna ait örnekleri şu biçimde sıraladı:
“Travmadan etkilenen bebeklerde sık görülen yansılar içinde, kolay şaşırma, telaşlı görünme ile altını ıslatma, konuşma sorunları üzere gerileme davranışları ortaya çıkabilir. Travma yaşayan çocuklar anne-babadan ayrılmak istemeyebilir, uyku problemleri yaşayabilir, kabuslar bakılırsabilir. Çok ağlama, çığlık atma, beşerlerle münasebetlerde ürkeklik, itimat sorunları de travmatik olayların bebek ve çocuklarda görülebilecek tesirler içinde yer alır. Denetim edilemeyen saldırganlık, iştahsızlık ve sindirim problemleri da travma kararı ortaya çıkabilecek sonuçlar içinde sayılabilir. Bu ortada travmalar, çocukların oyunlarına da yansır, travmayla ilgili yenidenlayan oyunlar görülebilir.”
“HAYALLE GERÇEĞİ KARIŞTIRMA”
0-3 yaş çocuklarda görülen travma daha sonrası gerilim reaksiyonlarının büyük kısmının 4-6 yaş aralığındaki okul öncesi çocuklarda da görülebileceğini belirten Çocuk Müdafaa ve Bakım Uzmanı Barış Tuncer, travmatik olaya maruz kalmış okul öncesi çocuklarda genel olarak gözlenen reaksiyonları şöyleki sıraladı:
“Yatak ıslatma, parmak emme üzere gerileme davranışları. Anne-babadan ayrılmama. Hayalle gerçeği karıştırma. Ani heyecanlanmalar. Kaçınma davranışları. İçe kapanma. Suçluluk hissetme. Kabuslar görme ve gece kaygıları yaşama. Tipik davranışların takıntılı bir biçimde yinelanması. Dikkat meseleleri. Dertli bir ruh hal. Hayvanlardan ve yabancılardan korkma.”
“KORKUTMAK ÇOK SAKINCALI”
Okul öncesi çağındaki çocuklar için en kıymetli kendini söz etme araçlarından birinin oyunlar olduğunu vurgulayan Barış Tuncer, “Çocuklar, yaşadıkları olumlu ya da olumsuz yaşantıları ve hislerini çabucak oyunlarına yansıtıp bunu bir çeşit tabir aracı olarak kullanırlar. Çocukların travmayla ilgili algılarını ve hislerini oyunlarında gözlemek mümkündür. bu vakitte çocuklar benmerkezcilikten dolayı afetlere, travmatik olaylara kendilerinin niye olduğunu düşünebilirler. Çocuk, yaramazlık yaptığı, anne-babasının kelamını dinlemediği için bu olayın meydana geldiğini düşünebilir. Nu niçinle çocuklara yaramazlık yaparsan bizim meskenimiz de yanar, bizim konutumuzu de su basar vb. şeyler söylemek fazlaca sakıncalıdır” formunda konuştu.
“OKUL MUVAFFAKİYETİNİ DÜŞÜRÜR”
Travmanın okul çağındaki çocukları okul öncesi periyottaki davranışlara geri götürebileceğini söyleyen Tuncer, “Okul başarısı düşebilir, okula gitmek istemeyebilir. Okulda da davranış problemleri yaşamaya başlar. İsyankarlık, saldırganlık ve gevezelik de bunlar içinde yer alır. yenidenlayan hareketler, yağmur, rüzgar, şimşek üzere doğal olaylardan korkma, dikkat ve konuşma meseleleri da görülebilir. Erkek çocuklarda silahlara ve savaş oyunlarına ilgi artabilir, bedenlerinde ağrılar görülebilir” formunda konuştu.
“TRAVMA, ERGENLERİ ALKOLE YÖNELTEBİLİR”
13-18 yaş çocuklarda sıkça görülebilecek önemli aksiliklere yol açabileceğini söyleyen Tuncer, “Uyuyamama ya da fazla ahenge, iştahsızlık ya da çok yeme üzere durumlara çoğunlukla rastlanabilir. gençlerde travma daha sonrası yansımalar içinde mide bulantısı, kalp çarpıntısı, kolay ağlama, alkol ve/veya unsur kullanmasına yönelme, hatalı ve çaresiz hissetme, öfke patlamaları, kabuslar görme, anne-babayla çatışma, okul sıkıntıları çoğunlukla yer alabiliyor. Hırsızlık ya da saldırganlık, çok heyecan ve yerinde duramama, bağ kuramama, içe kapanma ve halüsinasyonlar görme de bunlar içinde sayılabilir. Ayrıyeten gelecek hakkında olumsuz tavırlar, günlük etkinliklere ilgi duymama ve hatta intihar teşebbüsleri de maalesef gençlerde travma daha sonrası görülebilen durumlar içinde yer alıyor” dedi.
“GERÇEK DIŞI SÖZLER KULLANMAYIN”
Orman yangınları ile sel felaketlerinin yol açabileceği travma ve daha sonrası yaşanabilecek aksiliklere karşı Tuncer ebeveynlere tekliflerde bulundu:
“Çocuklarla doğal afetler (yangın, sel, deprem) hakkında yaş ve gelişim düzebir daha uygun halde konuşun, dürüst davranın. ‘yine yangın, sel olmayacak’ gibi gerçek dışı sözler kullanmayın. Çocuğa yaşanan afetlerin süreksiz olduğunu anlatın. Sakin davranın ve yetişkinler olarak her vakit yanında olacağınızı belirtin, inançta hissettirin. Ancak durumun ciddiyetini inkar etmeyin. Çocuğunuzun bu mevzudaki his ve kanılarını anlatmaları için fırsat tanıyın. Yaşananları kendi söz ve cümleleriyle söz edilebilmesi için çocuğunuzu destekleyin. Kimi çocuklar için olayları tekrar yeniden anlatmak yaraları sarma sürecinin bir modülüdür. Onu dikkatle dinleyin, birlikte gelişim düzebir daha uygun oyun oynayın, fotoğraf yapın, kıssa ve masal anlatın. Çocuğunuzun paylaştığı hisleri yargılamayın, hissettiklerinin doğal olduğunu anlatmaya çalışın. Fiziksel temas seviyenizi artırın. Çocuğunuzun bedensel hudutlarına ve gereksinimlerine hürmet duyarak, çocuğunuza sarılın ve sevginizi gösterin. Çocuklar etraflarındaki yetişkinleri örnek alır. Bu niçinle kendi his, niyet ve davranışlarınızın farkında olun, sakin ve optimist kalmaya çaba edin. kuvvetlik yaşıyorsanız bir uzmandan dayanak alın. Çocuklara medyada sık yer alan afetlere ait haber ve programları izletmeyin. Çocuğun yanında söylemiş olduklerinize hayli dikkat edin. Onlar düşündüğünüzden epey daha fazlasını duyar ve anlarlar. Evdeki olağan ömür döngüsünü sürdürmeye çalışın. Aile üyelerinin bir ortada bulunmasına itina gösterin. Çocuğun bir an evvel nizamlı ve programlı bir gündelik yaşama girmesini sağlayın. Travma sürecini atlatmasını sağlamak için çocuğunuza yaşına uygun bakılırsavler verin. Bu, aile ortasında dayanışma hissini artırır, çocuğun da kendisini inançta hissetmesini sağlar.”
SON SARSINTILAR: Türkiye ve dünyadan son dakika zelzeleler listesi.
Kaynak: Demirören Haber Ajansı