Merhaba, bugün size spesifik bir özelliği bulunmayan; temelde hafıza meseleleri ve mantık yürütme hünerlerinde zayıflık üzere belirtiler veren demans rahatsızlığından bahsetmek istiyorum. Demans için yaşlılığın tabiatında varmış üzere bir algı hakim olsa da demans ilerleyici bir hastalıktır ve gerekli tedavinin alınması, hayat düzenlemelerinin yapılması gerekir.
Demansta çoğunlukla görülen sorunlar aşağıdaki üzeredir ve şayet etrafınızda bu sorunları yaşayan biri(leri) varsa kesinlikle bir tabibe başvurun.
ØKötüleşmiş yeni ayrıntıları çağrıştırma hüneri. Örneğin; oryantasyon bozuklukları, bilinen yerleri unutma
ØKötüleşmiş mantık yürütme ve muhakeme marifeti. Örneğin; karışık misyonları yürütmede yetersizlik
ØKötüleşmiş görsel-mekânsal hünerler. Örneğin; tanıdığı bir yüzü yahut şeyi ayırt etmede zayıflık
ØKötüleşmiş lisan hünerleri. Örneğin; hakikat kelimeyi bulmakta zorluk, duraklamalar
ØDavranış değişiklikleri. Örneğin; sık değişen ruh hali, ilgisizlik
Demans alt tipleri bulunan bir hastalıktır. Artık o alt tiplerde görülen bozukluklara biraz daha yakından bakalım.
Alzheimer
Alzheimer ekseriyetle 65+ yaşı etkileyen nörodejenatif bir hastalıktır. Yavaş başlayan lakin vakit içinde berbatlaşan bir seyir izler. Yaygın semptomları;
oKısa periyot hafıza kaybı
oÇevreye ahenk sorunları
oLisan bozuklukları(doğru sözcüğü bulma ve kullanma kuvvetliğü gibi)
oMotivasyon kaybı ve duygu-durum değişiklikleri
oDavranış bozuklukları ve kendini yönetme de kuvvetlikler
oVe en son etapta yeme ve yürüme sorunları
Vasküler Demans
Beyindeki küçük kanamalar kararında görülen bir hastalıktır. Bilhassa hafızanın etkilendiği bilişsel işlev bozuklukları görülür.
Yeni olayları hatırlama zorluk, Bilinen nesne-kişileri tanıma zorluk,
Düşünme hünerlerinde bozulma, İrtibat bozuklukları,
Yeni şeyleri öğrenmede kuvvetlik, Motor uyum bozuklukları,
Ağızda geveleyerek konuşma, Konuşmayı anlamada zorluk,
Yazı lisanında zorluk görülür.
Lewy Body Demans
Beyindeki sıra dışı protein yığılmaları sebebiyle oluşan ilerleyici bir hastalıktır.
Zayıflamış düşünme ve muhakeme marifetleri, Uyku bozuklukları,
İstikrar ve kas katılığı sorunları, Görsel halisünasyonlar,
Hafıza kaybı, Dikkat eksiklikleri,
Davranış değişiklikleri, Oryantasyon bozuklukları
ve bunlarla temaslı olarak lisan ve konuşma bozuklukları görülür.
Parkinson
Lewy Body hücrelerinde biriken dopaminden kaynaklı görülür.
Tremor-titreme (özellikle ellerde), Yavaş hareket,
Kol ve bacaklarda kas katılığı, Depresyon, Anksiyete,
Halisünasyonlar, İlgisizlik, Düşük kan basıncı,
Kabızlık, Yutma zorlukları, Uyku bozuklukları,
Koku kaybı, Yumuşak ses tonu, Bozuk artikülasyon,
Lisan bilgisel yanlışlar, Monoton konuşma, Akıcısızlıkgörülür.
Frontotemporal Demans
Frontotemporal bölgedeki hudut hücrelerinin kaybından kaynaklı meydana gelir.
Davranış değişiklikleri, Lisan bozuklukları,
Nöropsikiyatrik bozukluklar, Oryantasyon bozuklukları görülür.
Demansta görülen dil-konuşma-yutma bozuklukları için kesinlikle bir lisan ve konuşma terapistine başvurun. Kaliteli bir hayat her insanın hakkıdır ?
Kaynak;
Klimova Blanka&Koca Kamil, ‘Speech and language impairments in dementia’ (doi: 10.1016/j.jab.2016.02.002)
Demansta çoğunlukla görülen sorunlar aşağıdaki üzeredir ve şayet etrafınızda bu sorunları yaşayan biri(leri) varsa kesinlikle bir tabibe başvurun.
ØKötüleşmiş yeni ayrıntıları çağrıştırma hüneri. Örneğin; oryantasyon bozuklukları, bilinen yerleri unutma
ØKötüleşmiş mantık yürütme ve muhakeme marifeti. Örneğin; karışık misyonları yürütmede yetersizlik
ØKötüleşmiş görsel-mekânsal hünerler. Örneğin; tanıdığı bir yüzü yahut şeyi ayırt etmede zayıflık
ØKötüleşmiş lisan hünerleri. Örneğin; hakikat kelimeyi bulmakta zorluk, duraklamalar
ØDavranış değişiklikleri. Örneğin; sık değişen ruh hali, ilgisizlik
Demans alt tipleri bulunan bir hastalıktır. Artık o alt tiplerde görülen bozukluklara biraz daha yakından bakalım.
Alzheimer
Alzheimer ekseriyetle 65+ yaşı etkileyen nörodejenatif bir hastalıktır. Yavaş başlayan lakin vakit içinde berbatlaşan bir seyir izler. Yaygın semptomları;
oKısa periyot hafıza kaybı
oÇevreye ahenk sorunları
oLisan bozuklukları(doğru sözcüğü bulma ve kullanma kuvvetliğü gibi)
oMotivasyon kaybı ve duygu-durum değişiklikleri
oDavranış bozuklukları ve kendini yönetme de kuvvetlikler
oVe en son etapta yeme ve yürüme sorunları
Vasküler Demans
Beyindeki küçük kanamalar kararında görülen bir hastalıktır. Bilhassa hafızanın etkilendiği bilişsel işlev bozuklukları görülür.
Yeni olayları hatırlama zorluk, Bilinen nesne-kişileri tanıma zorluk,
Düşünme hünerlerinde bozulma, İrtibat bozuklukları,
Yeni şeyleri öğrenmede kuvvetlik, Motor uyum bozuklukları,
Ağızda geveleyerek konuşma, Konuşmayı anlamada zorluk,
Yazı lisanında zorluk görülür.
Lewy Body Demans
Beyindeki sıra dışı protein yığılmaları sebebiyle oluşan ilerleyici bir hastalıktır.
Zayıflamış düşünme ve muhakeme marifetleri, Uyku bozuklukları,
İstikrar ve kas katılığı sorunları, Görsel halisünasyonlar,
Hafıza kaybı, Dikkat eksiklikleri,
Davranış değişiklikleri, Oryantasyon bozuklukları
ve bunlarla temaslı olarak lisan ve konuşma bozuklukları görülür.
Parkinson
Lewy Body hücrelerinde biriken dopaminden kaynaklı görülür.
Tremor-titreme (özellikle ellerde), Yavaş hareket,
Kol ve bacaklarda kas katılığı, Depresyon, Anksiyete,
Halisünasyonlar, İlgisizlik, Düşük kan basıncı,
Kabızlık, Yutma zorlukları, Uyku bozuklukları,
Koku kaybı, Yumuşak ses tonu, Bozuk artikülasyon,
Lisan bilgisel yanlışlar, Monoton konuşma, Akıcısızlıkgörülür.
Frontotemporal Demans
Frontotemporal bölgedeki hudut hücrelerinin kaybından kaynaklı meydana gelir.
Davranış değişiklikleri, Lisan bozuklukları,
Nöropsikiyatrik bozukluklar, Oryantasyon bozuklukları görülür.
Demansta görülen dil-konuşma-yutma bozuklukları için kesinlikle bir lisan ve konuşma terapistine başvurun. Kaliteli bir hayat her insanın hakkıdır ?
Kaynak;
Klimova Blanka&Koca Kamil, ‘Speech and language impairments in dementia’ (doi: 10.1016/j.jab.2016.02.002)