Diz ekleminin rahat hareket etmesi için eklem ortasında eklem sıvısı yer alıyor. Çömelme ya da squat üzere antrenmanlar sırasında diz eklemi ortasındaki bu sıvıda bulunan gazın ezilmesine bağlı olarak parmaklardaki çıtlatmaya misal bir sese niye olabiliyor.Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Meriç, şayet her eklem hareketi ile bir arada daima bir ağrı yaşanıyorsa bu durumda çıtırdama ‘krepitus’ denilen durumun ortaya çıkabildiğini söylemiş oldu. 30-35 yaş altında idman yaparken yahut merdiven çıkarken dizden ses gelmesinin çoklukla patolojik olmadığını yani bir meseleye işaret etmediğini belirten Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Meriç, “Ancak hasta genç yaşta bulunmasına karşın dizden ses gelirken ağrı yapıyorsa dikkat etmek gerekir. 55-60 yaş civarında ve merdivenlerden inip çıkarken dizleriniz ağrıyorsa ve gıcırdama hissi var ise bu durum altta farklı bir hastalığa işaret edebilir” dedi.
GENÇLERDE SORUN DİZ KAPAĞINA BAĞLI OLABİLİR!
Doç. Dr. Gökhan Meriç’in verdiği bilgiye nazaran, ergenlerde ağrı ile birlikte dizlerden ses gelmesi, diz kapağına bağlı sıkıntılardan kaynaklanabiliyor. “Diz eklemi kemiklerinin oluşturduğu oluk ortasında uygun durumda olmamasından dolayı bilhassa genç bayanlarda erken yaşlarda dizde çıtırdama ve daha sonrasında ağrı ortaya çıkabiliyor” diyen Doç. Dr. Gökhan Meriç kelamların şöyleki devam etti: “Diz eklemini kaplayan kıkırdak dokusu aslında ağrıyı hissetmez. Fakat vakit içinde yinelayan sürtünmeye bağlı olarak eklem ortasındaki esirgeyici kıkırdak gitgide aşınır ve evvel yumuşama daha sonrasında ileri kıkırdak aşınmasına sebep olabilir. İleri kıkırdak aşınması daha sonrasında kemik yüzey ortaya çıkarak hastanın dizleri ağrılı bir hale gelir.”
HAREKETSİZ ÖMÜR niye OLABİLİR
Sorunun ortaya çıkmasında hareketsiz bir ömür ve fizikî aktivitenin kıymetli bir yer teşkil ettiğini söyleyen Doç. Dr. Gökhan Meriç şunları anlattı:
“2019 yılında Brezilya’da yapılan ve dizlerinde ileri kıkırdak aşınması olan bireylerin değerlendirildiği bir çalışma; dizinden çıtırdama sesi gelenlerin ses gelmeyenlere bakılırsa daha düşük fizikî aktivite ortasında oldukları ve ömür kalitelerinin de daha düşük olduğu ortaya kondu.”
SESLE BİRLİKTE AĞRININ OLMASI DEĞERLİ BİR BELİRTEÇ
Dizden ses gelmesinin yanında görülen ağrının altta farklı bir sorunun varlığına dair değerli bir işaret olduğunun altını çizen Doç. Dr. Meriç, 2014 yılında yayımlanan bir araştırmada ise diz kapağı ağrısıyla bir arada görülen çıtırdamanın, diz kapağı ekleminin kireçlenmesinin erken bulgusu olarak gösterildiğini anlattı. tıpkı vakitte dizlerinden ses gelen herkeste ağrının yaşanmayabileceğini hatırlatan Doç. Doç. Meriç bahisle ilgili şu ayrıntıları verdi: “Bu araştırmanın yanı sıra, Mayıs 2017’de yayınlanan ve yaklaşık 3.500 iştirakçinin yer aldığı bir öteki çalışmada;başlangıçta dizlerinden daha fazla ses gelmesine rağmen ağrısı olmayan bireylerin daha az yahut hiç çıtırdama yaşamayanlara göre dizlerinde kıkırdak aşınması geliştirme mümkünlüğünün daha fazla olduğunu gösterdi.”
AĞRININ VARLIĞI TEDAVİYİ DE ŞEKİLLERDİRİYOR
Çıtırdama ile birlikte ağrı olup olmamasının, duruma yaklaşım açısından da kıymetli bir kıstas olduğunu söyleyen Doç. Dr. Gökhan Meriç, şu ayrıntıları verdi: “Herhangi bir rahatsızlık yahut acı olmadan olan ve orta ara duyulan çıtırdama ekseriyetle endişelenecek bir şey değildir ve takip edilmesi kafidir. Fakat çıtırdama ile bir arada ağrı yaşanırsa, dizi zorlayıcı hareketlerden uzak durmak ve kesinlikle bir uzmana başvurmak gerekir. Bu durum genç yaşlarındaki şahıslarda diz kapağının anatomik doğumsal olarak uygun olmayan yerleşimine, 50 yaş üzerindekilerde ise kireçlenme denilen kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda muayene ve görüntüleme biçimleriyle sorunun sebebi ortaya konularak gerekli tedavi uygulanır.”
İDMAN YAPARKEN DİZLER NASIL KORUNMALI?
Ağrısız yahut ağrılı çıtırtılarda şikâyetleri azaltmak için evvela bacak ve kalça güçlendirme idmanlarının kıymetine işaret eden Doç. Dr. Gökhan Meriç, idman yaparken dikkat edilmesi gerekenler konusunda şunları anlattı:
“Egzersizlerde hedef kas gücünü artırarak dize binen yükü azaltmak ve diz kapağını uygun konumda tutmaktır.Egzersizler düzgün yapılmadığında diz aşınmasına ve yıpranmasına niye olabileceği için squat üzere çok eğilip kalkma gerektiren hareketlerden uzak durulmalı. Şayet idmanları yaparken dizde kıtırtı yahut yavaşça bir rahatsızlık yaşanıyorsa, beden tartısını dize vermek yerine kalça geriye atılarak yükün dizlere gelmesi önlenebilir. bir daha kalça ve yan bacak kaslarını çalıştırmak için dizleri yavaşça kıvırıp yana hakikat yürüme idmanları pek tesirlidir. İdmanlar öncesinde kesinlikle germe ve esnetme antrenmanları ile kas gerginliği önlenmeli ve hareketlerden azamî randıman alınmaya çalışılmalı. Yürüyüş ve yüzme de eklemler için pek faydalı idmanlar içindedır.”
KİLO FAZLASI OLANLAR MUTLATA FAZLA YÜKTEN KURTULMALI
Diz ağrısından ve çıtırdamalardan korunmak için yapılacak en kıymetli şeylerden birinin de eklemlere gelen yükü azaltmak yani kilo vermek olduğuna işaret eden Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Meriç, alınması gereken öbür tedbirlerle ilgili şunları anlattı:
“Eğer hastada kireçlenmeye bağlı ağrı var ise ağır aktivite sırasında kullanabilecek dizlikler, eklemi destekleyerek bilhassa ağrılı devirlerde kısa vadeli olarak kullanılabilir. Bilhassa ağrılı periyotlarda meskende yahut dışarıda merdiven inip çıkmadan uzak durulmalı, diz üstünde mesken işleri yapılmamalı, ağrılı periyotlarda mümkünse oturarak namaz kılınmalı. Diz ekleminde çıtırdama ile birlikte şişme meydana gelirse bu durum ekseriyetle kireçlenme yani ileri kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda da istirahat etmek, buz uygulamak ve dizin altına bir yastık konularak kalp düzeyinin üstünde tutmak ve dize bandaj sarmak yararlı olabilir. Fakat şayet şikâyetler bu uygulamalara karşın geçmezse kesinlikle bir uzmana danışılmalı.”
Kaynak: Bültenler
GENÇLERDE SORUN DİZ KAPAĞINA BAĞLI OLABİLİR!
Doç. Dr. Gökhan Meriç’in verdiği bilgiye nazaran, ergenlerde ağrı ile birlikte dizlerden ses gelmesi, diz kapağına bağlı sıkıntılardan kaynaklanabiliyor. “Diz eklemi kemiklerinin oluşturduğu oluk ortasında uygun durumda olmamasından dolayı bilhassa genç bayanlarda erken yaşlarda dizde çıtırdama ve daha sonrasında ağrı ortaya çıkabiliyor” diyen Doç. Dr. Gökhan Meriç kelamların şöyleki devam etti: “Diz eklemini kaplayan kıkırdak dokusu aslında ağrıyı hissetmez. Fakat vakit içinde yinelayan sürtünmeye bağlı olarak eklem ortasındaki esirgeyici kıkırdak gitgide aşınır ve evvel yumuşama daha sonrasında ileri kıkırdak aşınmasına sebep olabilir. İleri kıkırdak aşınması daha sonrasında kemik yüzey ortaya çıkarak hastanın dizleri ağrılı bir hale gelir.”
HAREKETSİZ ÖMÜR niye OLABİLİR
Sorunun ortaya çıkmasında hareketsiz bir ömür ve fizikî aktivitenin kıymetli bir yer teşkil ettiğini söyleyen Doç. Dr. Gökhan Meriç şunları anlattı:
“2019 yılında Brezilya’da yapılan ve dizlerinde ileri kıkırdak aşınması olan bireylerin değerlendirildiği bir çalışma; dizinden çıtırdama sesi gelenlerin ses gelmeyenlere bakılırsa daha düşük fizikî aktivite ortasında oldukları ve ömür kalitelerinin de daha düşük olduğu ortaya kondu.”
SESLE BİRLİKTE AĞRININ OLMASI DEĞERLİ BİR BELİRTEÇ
Dizden ses gelmesinin yanında görülen ağrının altta farklı bir sorunun varlığına dair değerli bir işaret olduğunun altını çizen Doç. Dr. Meriç, 2014 yılında yayımlanan bir araştırmada ise diz kapağı ağrısıyla bir arada görülen çıtırdamanın, diz kapağı ekleminin kireçlenmesinin erken bulgusu olarak gösterildiğini anlattı. tıpkı vakitte dizlerinden ses gelen herkeste ağrının yaşanmayabileceğini hatırlatan Doç. Doç. Meriç bahisle ilgili şu ayrıntıları verdi: “Bu araştırmanın yanı sıra, Mayıs 2017’de yayınlanan ve yaklaşık 3.500 iştirakçinin yer aldığı bir öteki çalışmada;başlangıçta dizlerinden daha fazla ses gelmesine rağmen ağrısı olmayan bireylerin daha az yahut hiç çıtırdama yaşamayanlara göre dizlerinde kıkırdak aşınması geliştirme mümkünlüğünün daha fazla olduğunu gösterdi.”
AĞRININ VARLIĞI TEDAVİYİ DE ŞEKİLLERDİRİYOR
Çıtırdama ile birlikte ağrı olup olmamasının, duruma yaklaşım açısından da kıymetli bir kıstas olduğunu söyleyen Doç. Dr. Gökhan Meriç, şu ayrıntıları verdi: “Herhangi bir rahatsızlık yahut acı olmadan olan ve orta ara duyulan çıtırdama ekseriyetle endişelenecek bir şey değildir ve takip edilmesi kafidir. Fakat çıtırdama ile bir arada ağrı yaşanırsa, dizi zorlayıcı hareketlerden uzak durmak ve kesinlikle bir uzmana başvurmak gerekir. Bu durum genç yaşlarındaki şahıslarda diz kapağının anatomik doğumsal olarak uygun olmayan yerleşimine, 50 yaş üzerindekilerde ise kireçlenme denilen kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda muayene ve görüntüleme biçimleriyle sorunun sebebi ortaya konularak gerekli tedavi uygulanır.”
İDMAN YAPARKEN DİZLER NASIL KORUNMALI?
Ağrısız yahut ağrılı çıtırtılarda şikâyetleri azaltmak için evvela bacak ve kalça güçlendirme idmanlarının kıymetine işaret eden Doç. Dr. Gökhan Meriç, idman yaparken dikkat edilmesi gerekenler konusunda şunları anlattı:
“Egzersizlerde hedef kas gücünü artırarak dize binen yükü azaltmak ve diz kapağını uygun konumda tutmaktır.Egzersizler düzgün yapılmadığında diz aşınmasına ve yıpranmasına niye olabileceği için squat üzere çok eğilip kalkma gerektiren hareketlerden uzak durulmalı. Şayet idmanları yaparken dizde kıtırtı yahut yavaşça bir rahatsızlık yaşanıyorsa, beden tartısını dize vermek yerine kalça geriye atılarak yükün dizlere gelmesi önlenebilir. bir daha kalça ve yan bacak kaslarını çalıştırmak için dizleri yavaşça kıvırıp yana hakikat yürüme idmanları pek tesirlidir. İdmanlar öncesinde kesinlikle germe ve esnetme antrenmanları ile kas gerginliği önlenmeli ve hareketlerden azamî randıman alınmaya çalışılmalı. Yürüyüş ve yüzme de eklemler için pek faydalı idmanlar içindedır.”
KİLO FAZLASI OLANLAR MUTLATA FAZLA YÜKTEN KURTULMALI
Diz ağrısından ve çıtırdamalardan korunmak için yapılacak en kıymetli şeylerden birinin de eklemlere gelen yükü azaltmak yani kilo vermek olduğuna işaret eden Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Gökhan Meriç, alınması gereken öbür tedbirlerle ilgili şunları anlattı:
“Eğer hastada kireçlenmeye bağlı ağrı var ise ağır aktivite sırasında kullanabilecek dizlikler, eklemi destekleyerek bilhassa ağrılı devirlerde kısa vadeli olarak kullanılabilir. Bilhassa ağrılı periyotlarda meskende yahut dışarıda merdiven inip çıkmadan uzak durulmalı, diz üstünde mesken işleri yapılmamalı, ağrılı periyotlarda mümkünse oturarak namaz kılınmalı. Diz ekleminde çıtırdama ile birlikte şişme meydana gelirse bu durum ekseriyetle kireçlenme yani ileri kıkırdak aşınmasına bağlı gelişebilir. Bu durumda da istirahat etmek, buz uygulamak ve dizin altına bir yastık konularak kalp düzeyinin üstünde tutmak ve dize bandaj sarmak yararlı olabilir. Fakat şayet şikâyetler bu uygulamalara karşın geçmezse kesinlikle bir uzmana danışılmalı.”
Kaynak: Bültenler