celikci
Active member
Güç krizi bu kış küreselleşecek
Hilal SARI
Birinci Avrupa’da, bilhassa de İngiltere’de hem endüstride birebir vakitte hanehalklarında hissedilmeye başlanan güç krizinin Asya ve Amerika’ya da yayılması ve kuzey yarım kürede soğuk bir kış geçirilmesi durumunda güç arzındaki açığın daha fazla üretim kesintisine ve daha yüksek güç faturalarına niye olarak pandemi daha sonrası güzelleşmeyi yavaşlatması öngörülüyor. Tedarik darboğazları niçiniyle esasen bozulmakta olan global büyüme görünümü, fabrikalara güç sağlayan ve haneleri aydınlatıp ısıtan dopalgazdan kömüre biroldukça güç kaleminde yaşanan fiyat rallileriyle daha da kötüleşiyor. Financial Times’a konuşan Westpack Global Piyasa Stratejisti Robert Rennie “Sadece İngiltere ve Avrupa değil, kış aylarında muhtemel bir global güç krizi öngörüyoruz” diyor.
Katar, Trinidad ve Tobago ve ABD üzere LNG ihracatçısı ülkelerin tüm müşterilerine yetişemeyecek olması da Asya’dan Avrupa’ya, Ortadoğu’dan Güney Amerika’ya iktisatların etkilenebileceği manasına geliyor. Katar Güç Bakanı Saad Al-Kaabi bu ay gerçekleşen bir konferansta “Tüm müşterilerden hayli büyük bir talep var fakat her insanın talebini karşılayamayacağız” dedi. ABD’nin LNG ihracatları herzamankinden daha yüksek seviyede lakin endüstriden ABD Güç Bakanlığı’na “Stoklar olağana dönene kadar ihracatı azaltın” talebi geldi.
Avustralya kömürü 204 dolarla 2008 rekorunu tazeledi
Asya’da ithalatçı ülkeler sıvılaştırılmış doğal gaz tedariğini garantilemek için rekor fiyatlardan alım yapmaya başladı ve birtakım ithalatçı iktisatların açıkta kalmamak için kömür ve ısıtma yağı alımlarına da başladığı belirtiliyor. Avustralya termal kömür meblağları da salı günü 2008 Temmuz’undaki 201 dolarlık tarihi rekorunu tazeleyerek 204 dolar/ton seviyesini gördü.
Alüminyum ve çelik fiyatlarına sıçrama yaşatabilir
Güç verimliliği ve kirliliği azaltma hedefl eri niçiniyle Çin’in mahallî idareler endüstride elektrik üretimine kısıtlar getiriyor. Otoriteler doğalgazı haneleri aydınlatmaya ve ısıtmaya yönlendirirse endüstrideki güç krizinin daha da derinleşebileceği belirtiliyor. Şimdiye kadar 80’den çok çelik fabrikasının eylül üretimlerini askıya almasına niye olan elektrik kesintileri devam ederse çelik ve alüminyum meblağlarında da sıçrama olabileceği belirtiliyor. Ayrıyeten Çin kömür piyasasında da arz açığı yaşıyor. Morgan Stanley bilgilerine bakılırsa kömür stokları en son 2017 yılında görülen seviyelere kadar geriledi. Birinci sekiz ayda kömür üretimi %6 büyürken, kömür üretiminden elde edilen elektrik birebir devirde yüzde 14 artarak stokları eritti.
En makûs senaryoya nazaran neler olabilir?
Bloomberg’de yer alan güç tahliline nazaran en makus senaryoda;
■ Mayıs 2020’den bu yana gösterge doğalgaz vadelilerinin yüzde 1,300 artış kaydettiği Avrupa’da stokların tarihi taban seviyelerde olması niçiniyle, soğuk bir kış geçirilirse elektrik kesintileri yaşayabilir
■ Çin’de hanehalklarına güç arzında öncelik verilmesi niçiniyle, çip üreticileri ve alüminyum üreticileri de dahil sanayi genelinde fabrika kapanmaları yaşanabilir.
■ Çin’in seramik, cam ve çimento üreticileri fiyatlarını artırarak maliyetleri müşterilerine yansıtabilir
■ Tedarik zincirleri artan güç maliyetleri niçiniyle daha da sıkışabilir
■ Besin fiyatları bu sıkışmalarla ve karbondiyoksit darboğazıyla birlikte daha da artabilir ve enfl asyonu daha da yükseltebilir
■ Güç faturalarının yükselmesi kamuoyunda rahatsızlık yaratarak krizi siyasetin değerli gündemlerinden biri haline de getirebilir.
■ Pakistan ve Bangladeş üzere birtakım ekonomilerde yakıt fiyatlarının karşılanamaması durumunda özel kesim faliyetleri durma noktasına bile gelebilir.
Şimdiye kadar neler oldu?
Avrupa’da 70 Euro’yu aşan gösterge doğalgaz meblağları daha sonrası gübre üreticileri kepenk kapatmaya başladı. Karbondioksit arzını da vuran bu kapanmalar hayvancılıktan çimentoculara, nükleer santrallerden içecek bölümüne tesirleri olacak bir gelişmeydi.
■ Etraf hedefl eri niçiniyle kömür büyümesi sürat kesen Çin’de lokal idareler endüstriye verilen elektrikte kısıtlamalar getirmeye başladı.
■ İngiltere’de birfazlaca güç şirketi batma noktasına geldi ve hükümet güç şirketlerine devlet kredisi vermeye başladı. 8 bin akaryakıt istasyonunun büyük bir çoğunluğunda panik alımları niçiniyle yakıt kalmazken, Başbakan Boris Johnson kaosu engellemek için istasyonlara askeri güç konuşlandırdı. Ülkenin sıhhat bölümü derneği çalışanların yakıt ıstırabı niçiniyle işe gidemeyebileceğini ve bölüme öncelik verilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
■ Güney Kore sekiz yıldır birinci defa elektrik meblağlarını artıracağını söylemiş oldu.
■ Eylül ayı başında elektrik faturaları giderek artan İspanyollar sokaklara döküldü. 2020’de 1 megawatt elektriğe 40 euro ödeyen İspanyolların bu sene tıpkı güç için ödediği bedel 115 euroyu aştı.
■ Fransa’da güçten elde edilen yüksek yarara olağanüstü vergiler getirildi. İtalya ve Yunanistan’da da hükümet hanehalklarını korumak için kimi tedbirler aldı.
■ Brezilya’nın doğalgaz ithalatı temmuzda tarihi rekor seviyeye ulaştı.
Arz kaygılarıyla Brent 90 dolara koşuyor
Global güç krizi, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) kimi üyelerinin de öngördüğü üzere, petrol piyasasında da fiyatları hızlandırıyor. Global petrol piyasasının en kıymetli gösterge ham petrolü Brent haftanın birinci gününde yüzde 2’ye yakın yükselişle rallisini hızlandırdıktan daha sonra salı günü ruhsal bir hudut olan 80 dolar/varil seviyesini de aştı. Yükselişte hem ABD’de üretimi aksatan kasırgalar daha sonrası arz kaygıları tıpkı vakitte bir daha açılan iktisatların ötelenmiş kuvvetli talebi tesirli. Lakin doğalgaz krizinin de petrol piyasasına taşma tesirleri bulunuyor. Öte yandan rallinin suratını kesen bir öge da var: Çin’de elektrik kesintileri niçiniyle kimi fabrikalarda üretimin durması. Nijerya ve Angola üzere Afrika’nın en büyük petrol ihracatçılarının OPEC tarafınca kendilerine verilen üretim kotasını gelecek yıla kadar kâfi yatırım olmaması ve bakım sorunları yaşamaları ise petrolde arz tarafına yönelik öbür kaygılar. Goldman geçtiğimiz hafta Brent’te soğuk bir kış yaşanması durumunda 90 doların görüleceğini öngörmüştü. Banka analistlerinden Damien Courvalin bir müşteri notunda “İzlenebilen stok düşüşleri tarihte görülmüş en büyük düşüşler. Arz açığı önümüzdeki aylarda kapatılamayacak zira ölçeği OPEC+’in üretimi artırmak isteyebileceği boyutların ötesinde” diyor. Barclays ise bir müşteri notunda stokların onlarca yılın en düşük düzebir daha inmesiyle petrolde fiyatların hızlanmakta olduğunu söylüyor. Morgan Stanley ise 3. çeyrekte Brent için karamsar senaryoda 77,5 dolar, optimist senaryoda 85 doların görülebileceğini belirtiyor. Mizugo Securities’den Bob Yawger, Brent’in 80 dolar ruhsal hududunda sürat kesmesinin sebebinin kimi spekülatif yatırımcılardan kaynaklandığını belirterek “80 dolar direnç noktasına önümüzdeki günlerde yeniden bir talih vermek gerekecek” diyor. Brent dün yüzde 0,6 yükselişle gün ortasında 80,75 dolara kadar yükselirken, WTI da TSİ 14:33 itibariyle 76,67 dolara kadar çıktı.
ALINTIDIR
Hilal SARI
Birinci Avrupa’da, bilhassa de İngiltere’de hem endüstride birebir vakitte hanehalklarında hissedilmeye başlanan güç krizinin Asya ve Amerika’ya da yayılması ve kuzey yarım kürede soğuk bir kış geçirilmesi durumunda güç arzındaki açığın daha fazla üretim kesintisine ve daha yüksek güç faturalarına niye olarak pandemi daha sonrası güzelleşmeyi yavaşlatması öngörülüyor. Tedarik darboğazları niçiniyle esasen bozulmakta olan global büyüme görünümü, fabrikalara güç sağlayan ve haneleri aydınlatıp ısıtan dopalgazdan kömüre biroldukça güç kaleminde yaşanan fiyat rallileriyle daha da kötüleşiyor. Financial Times’a konuşan Westpack Global Piyasa Stratejisti Robert Rennie “Sadece İngiltere ve Avrupa değil, kış aylarında muhtemel bir global güç krizi öngörüyoruz” diyor.
Katar, Trinidad ve Tobago ve ABD üzere LNG ihracatçısı ülkelerin tüm müşterilerine yetişemeyecek olması da Asya’dan Avrupa’ya, Ortadoğu’dan Güney Amerika’ya iktisatların etkilenebileceği manasına geliyor. Katar Güç Bakanı Saad Al-Kaabi bu ay gerçekleşen bir konferansta “Tüm müşterilerden hayli büyük bir talep var fakat her insanın talebini karşılayamayacağız” dedi. ABD’nin LNG ihracatları herzamankinden daha yüksek seviyede lakin endüstriden ABD Güç Bakanlığı’na “Stoklar olağana dönene kadar ihracatı azaltın” talebi geldi.
Avustralya kömürü 204 dolarla 2008 rekorunu tazeledi
Asya’da ithalatçı ülkeler sıvılaştırılmış doğal gaz tedariğini garantilemek için rekor fiyatlardan alım yapmaya başladı ve birtakım ithalatçı iktisatların açıkta kalmamak için kömür ve ısıtma yağı alımlarına da başladığı belirtiliyor. Avustralya termal kömür meblağları da salı günü 2008 Temmuz’undaki 201 dolarlık tarihi rekorunu tazeleyerek 204 dolar/ton seviyesini gördü.
Alüminyum ve çelik fiyatlarına sıçrama yaşatabilir
Güç verimliliği ve kirliliği azaltma hedefl eri niçiniyle Çin’in mahallî idareler endüstride elektrik üretimine kısıtlar getiriyor. Otoriteler doğalgazı haneleri aydınlatmaya ve ısıtmaya yönlendirirse endüstrideki güç krizinin daha da derinleşebileceği belirtiliyor. Şimdiye kadar 80’den çok çelik fabrikasının eylül üretimlerini askıya almasına niye olan elektrik kesintileri devam ederse çelik ve alüminyum meblağlarında da sıçrama olabileceği belirtiliyor. Ayrıyeten Çin kömür piyasasında da arz açığı yaşıyor. Morgan Stanley bilgilerine bakılırsa kömür stokları en son 2017 yılında görülen seviyelere kadar geriledi. Birinci sekiz ayda kömür üretimi %6 büyürken, kömür üretiminden elde edilen elektrik birebir devirde yüzde 14 artarak stokları eritti.
En makûs senaryoya nazaran neler olabilir?
Bloomberg’de yer alan güç tahliline nazaran en makus senaryoda;
■ Mayıs 2020’den bu yana gösterge doğalgaz vadelilerinin yüzde 1,300 artış kaydettiği Avrupa’da stokların tarihi taban seviyelerde olması niçiniyle, soğuk bir kış geçirilirse elektrik kesintileri yaşayabilir
■ Çin’de hanehalklarına güç arzında öncelik verilmesi niçiniyle, çip üreticileri ve alüminyum üreticileri de dahil sanayi genelinde fabrika kapanmaları yaşanabilir.
■ Çin’in seramik, cam ve çimento üreticileri fiyatlarını artırarak maliyetleri müşterilerine yansıtabilir
■ Tedarik zincirleri artan güç maliyetleri niçiniyle daha da sıkışabilir
■ Besin fiyatları bu sıkışmalarla ve karbondiyoksit darboğazıyla birlikte daha da artabilir ve enfl asyonu daha da yükseltebilir
■ Güç faturalarının yükselmesi kamuoyunda rahatsızlık yaratarak krizi siyasetin değerli gündemlerinden biri haline de getirebilir.
■ Pakistan ve Bangladeş üzere birtakım ekonomilerde yakıt fiyatlarının karşılanamaması durumunda özel kesim faliyetleri durma noktasına bile gelebilir.
Şimdiye kadar neler oldu?
Avrupa’da 70 Euro’yu aşan gösterge doğalgaz meblağları daha sonrası gübre üreticileri kepenk kapatmaya başladı. Karbondioksit arzını da vuran bu kapanmalar hayvancılıktan çimentoculara, nükleer santrallerden içecek bölümüne tesirleri olacak bir gelişmeydi.
■ Etraf hedefl eri niçiniyle kömür büyümesi sürat kesen Çin’de lokal idareler endüstriye verilen elektrikte kısıtlamalar getirmeye başladı.
■ İngiltere’de birfazlaca güç şirketi batma noktasına geldi ve hükümet güç şirketlerine devlet kredisi vermeye başladı. 8 bin akaryakıt istasyonunun büyük bir çoğunluğunda panik alımları niçiniyle yakıt kalmazken, Başbakan Boris Johnson kaosu engellemek için istasyonlara askeri güç konuşlandırdı. Ülkenin sıhhat bölümü derneği çalışanların yakıt ıstırabı niçiniyle işe gidemeyebileceğini ve bölüme öncelik verilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
■ Güney Kore sekiz yıldır birinci defa elektrik meblağlarını artıracağını söylemiş oldu.
■ Eylül ayı başında elektrik faturaları giderek artan İspanyollar sokaklara döküldü. 2020’de 1 megawatt elektriğe 40 euro ödeyen İspanyolların bu sene tıpkı güç için ödediği bedel 115 euroyu aştı.
■ Fransa’da güçten elde edilen yüksek yarara olağanüstü vergiler getirildi. İtalya ve Yunanistan’da da hükümet hanehalklarını korumak için kimi tedbirler aldı.
■ Brezilya’nın doğalgaz ithalatı temmuzda tarihi rekor seviyeye ulaştı.
Arz kaygılarıyla Brent 90 dolara koşuyor
Global güç krizi, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) kimi üyelerinin de öngördüğü üzere, petrol piyasasında da fiyatları hızlandırıyor. Global petrol piyasasının en kıymetli gösterge ham petrolü Brent haftanın birinci gününde yüzde 2’ye yakın yükselişle rallisini hızlandırdıktan daha sonra salı günü ruhsal bir hudut olan 80 dolar/varil seviyesini de aştı. Yükselişte hem ABD’de üretimi aksatan kasırgalar daha sonrası arz kaygıları tıpkı vakitte bir daha açılan iktisatların ötelenmiş kuvvetli talebi tesirli. Lakin doğalgaz krizinin de petrol piyasasına taşma tesirleri bulunuyor. Öte yandan rallinin suratını kesen bir öge da var: Çin’de elektrik kesintileri niçiniyle kimi fabrikalarda üretimin durması. Nijerya ve Angola üzere Afrika’nın en büyük petrol ihracatçılarının OPEC tarafınca kendilerine verilen üretim kotasını gelecek yıla kadar kâfi yatırım olmaması ve bakım sorunları yaşamaları ise petrolde arz tarafına yönelik öbür kaygılar. Goldman geçtiğimiz hafta Brent’te soğuk bir kış yaşanması durumunda 90 doların görüleceğini öngörmüştü. Banka analistlerinden Damien Courvalin bir müşteri notunda “İzlenebilen stok düşüşleri tarihte görülmüş en büyük düşüşler. Arz açığı önümüzdeki aylarda kapatılamayacak zira ölçeği OPEC+’in üretimi artırmak isteyebileceği boyutların ötesinde” diyor. Barclays ise bir müşteri notunda stokların onlarca yılın en düşük düzebir daha inmesiyle petrolde fiyatların hızlanmakta olduğunu söylüyor. Morgan Stanley ise 3. çeyrekte Brent için karamsar senaryoda 77,5 dolar, optimist senaryoda 85 doların görülebileceğini belirtiyor. Mizugo Securities’den Bob Yawger, Brent’in 80 dolar ruhsal hududunda sürat kesmesinin sebebinin kimi spekülatif yatırımcılardan kaynaklandığını belirterek “80 dolar direnç noktasına önümüzdeki günlerde yeniden bir talih vermek gerekecek” diyor. Brent dün yüzde 0,6 yükselişle gün ortasında 80,75 dolara kadar yükselirken, WTI da TSİ 14:33 itibariyle 76,67 dolara kadar çıktı.
ALINTIDIR