“Bu coğrafya her insanın bir Halit Kıvanç anısı vardır. Kiminin izleyici, kiminin dinleyici, kiminin okur olarak…”
Sunucu ve müellif Yekta Kopan, ömrünü kaybeden Halit Kıvanç’ı anlattığı kelamlarına bu biçimde başlıyor.
Sayısız futbol maçında, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kapsamında gerçekleştirilen şenliklerde, cümbüş ve müzik programlarında, radyoda, sesine ve kuvvetli Türkçesine aşina olduğumuz . Gerisinde ise başta futbol olmak üzere sanat ve cümbüş dünyasına dair büyük bir arşiv bıraktı.
Ve olağan olarak ki dostlarının hafızalarından hiç silinmeyecek anılar.
‘Başka bir lezzetti’
Kıvanç’ı BBC Türkçe’ye anlatması üzerine aradığımız Müjdat Gezen, telefonu büyük bir ıstırapla açıyor.
“Elinde büyüdük” dediği Kıvanç’ın kaybı daha sonrasında kederini, “Akrabadan öte bir yakınım, Halit abim öldü” diyerek anlatıyor.
Hikayeyiyse en başına, 29 Ekim 1943 tarihine, yani kendi doğum tarihine sarıyor.
İstanbul Fatih’te bir konutta dünyaya gelen Gezen’in doğduğu gün meskende bulunan isimlerden birisi de Halit Kıvanç’ın ağabeyi, Kemal Kıvanç.
Ebenin, anne ve babasına “Bir oğlunuz oldu” demesiyle birlikte, yakın aile dostu olan “Kemal Amca”nın da, “Bakın bizim Halit, Hukuk Fakültesi’nde epey başarılı. Sizin oğlana da onun ismini verelim” teklifini sunduğunu aktarıyor Gezen ve “Bu kabul görür görmez adım da Halit Müjdat” oluyor.
Adını taşıdığı Halit Kıvanç’ın sırf bir futbol spikeri, gazeteci ve müellif olmadığını söylüyor Gezen ve devam ediyor:
“Halit abi epey büyük bir renkti. Sporda, sanatta, mizahta, işinin ehli bir tanesiydi. birlikte epey iş yaptık. Öteki bir lezzetti. Türkiye epey büyük bir rengini ve nefesini kaybetti.”
‘Güzel günler, onun vefatıyla giderek uzaklaşıyor’
Yekta Kopan da, Halit Kıvanç’la birlikte çalışma imkanı bulmuş isimlerden birisi.
Kıvanç’ın bu mesailerinde, bildiklerini aktarmada hiç de cimri olmayan bir insan olduğunu belirten Kopan, şunları söylüyor:
“Babacan, fakat bu babacanlıkla birlikte hiç de farklı bir uzaklık koymayan bir insandı. “Ben ustayım, sen yenisin” hissini hiç bir vakit hissettirmeden, tatlı tatlı nasihatlarını veren, dokunduğu insanı hayli farklı bir yere taşıyan cömert bir hocaydı.”
Çarşamba sabahının artık Halit Kıvanç’sız bir gün olacağını belirterek kelamlarına devam eden Kopan, “Onun anlatımlarıyla dolu o hoş günlerini özleyeceğiz. O hoş günler, onun vefatıyla bir arada giderek daha da uzaklaşıyor” diyor.
‘Eski Türkiye’nin yüzleri öldü’
Türkiye, Halit Kıvanç’ın vefatıyla bir arada bir haftada ikinci ikonik sesini kaybetmiş oldu.
Eurovision müzik yarışları anlatımıyla hafızalarda yer eden televizyon sunucusu ve spor spikeri, Bülend Özveren de 18 Ekim’de 79 yaşındayken hayatını kaybetti.
Yekta Kopan’a nazaran hem Özveren birebir vakitte Kıvanç, “eski Türkiye”nin yüzleriydi.
Türkiye’nin artık Eurovision’da olmadığını, 23 Nisan şenliklerinin de eskisi üzere kutlanmadığını hatırlatan Kopan, “Mahalle fark etmeksizin herkes Eurovision’u izlerdi. Hepimiz 23 Nisan’da heyecanlanırdık. Simge iki olaydı bunlar. Biz bir haftada bu heyecanımızı sağlayan yüzlerimizi kaybettik” diyor.
‘Artık bir Halit Kıvanç yetiştirme talihimiz yok’
Halit Kıvanç ile bir devir NTV ekranlarında “ Futbol Bir Aşk” isimli programı hazırlamış spor yorumcusu Mert Aydın da Kopan’ın bıraktığı yerden devam ediyor.
Özveren ve Kıvanç üzere insanların artık yetişemeyeceğini vurgulayan Aydın, tüm dünyanın artık değişik bir yer olduğunu söylüyor:
“Halit abi Cumhuriyet iki yaşındayken doğmuş. O periyotta yetişmiş, fazlaca düzgün okullarda okumuş. Genel kültürü yüksek, hayli şık ve vizyoner bir adam. Meslek başarısı ve yetenek manasında söylemiyorum lakin artık bir Halit Kıvanç yetiştirme talihimiz yok. Dünyanın stili farklı artık. O yüzden de fazlaca kıymetliydi.”
Kopan’a göre Özveren de Kıvanç da “Türkiye’de yayıncılık denen kavramı yıl atlatan, hızlandıran, halkla buluşturan, bu manada birer rönesans adamları ve gerçek birer entelektüel”.
“Aşk” olarak tanımladığı futbol dünyası haricinde da Kıvanç’ın Türkiye’nin geniş kesitlerince tanındığını aktaran Aydın, usta spikerin hayli taraflılığını şu biçimde anlatıyor:
“Futbol spikeri olan arkadaşlarımız ve büyüklerimiz var. Onları futbol haricindeki beşerler epeyce fazla tanımıyor. Lakin Kıvanç Türkiye vatandaşlarının tamamına dokunmuş bir insan. Futbolseverlere maç anlatımlarıyla, müzikseverlere müzik programlarıyla, çocuklara da 23 Nisan merasimleriyle dokunmuş birisi. Halit abinin yanına çocukları aldığı, onlarla onlar üzere konuştuğu, çocukları alkışlattığı sahneler gözümün önünden gitmiyor. Doğal olarak, Halit ağabeye yönelik hislerimiz da birfazlaca şahıstan daha farklı oluyor.”
‘BBC’de geçirdiği vakti daima anlatırdı’
Kıvanç, 1963 yılında Londra’da BBC Türkçe Servisi’nde de çalışmıştı.
Mert Aydın, BBC Türkçe’de programlar yapan, haberler okuyan ve hatta radyo tiyatrosunda rol alan Kıvanç’ın o devirlerini “hep epeyce kıymetliydi” diye anlattığını aktarıyor:
“BBC’de geçirdiği bir yılın bile fazlaca pahalı olduğunu anlatırdı. Herkes onu spikerliğiyle tanır ancak asıl farklı olan bir gazeteci ve muhabir olmasıydı. 1954 ve 1958 Dünya Kupaları’nı da gazeteci olarak takip etmiştir. Onun anılarını dinlediğinizde ne kadar düzgün bir gazeteci olduğunu anlıyorsunuz.”
Halit Kıvanç, Türkiye’de futbol spikerliğinin gelişmeninde büyük rol oynadı. Buna atıfa bulunan Mert Aydın da, Ercan Taner’den Levent Özçelik’e kadar spor spikerlerinin anlatacağı fazlaca değerli şeyler olduğunun altını çiziyor. Bunun sebebi olarak da eski periyot spikerlerin, TRT’nin eğitim programlarından geçmesini işaret ediyor:
“Halit abi de bu eğitimi veren bireylerden bir tanesiydi.”
‘Mikrofon onu epey sevdi, o da mikrofonu’
Peki gerçekten de Halit Kıvanç, genç spikerlerin hayatlarına nasıl dokunmuştu?
İlk cümlesi, “Türkçe fazlaca kıymetli bir hükümdarını kaybetti” oluyor, Kıvanç’ın Türkçe hünerlerine duyduğu hayranlığı, “Cümlelerle dans eder üzereydi. Bir sihirbaz üzere program sunar, daha sonra maç anlatır, daha sonra da radyo programı yapardı” diye anlatıyor.
1983 yılında TRT’de spor spikerliği imtihanını kazanan Taner, katıldıkları kurslarda hocalarından birisinin Halit Kıvanç olduğundan gururla bahsediyor ve “Hocalıkta da zirveydi” diyor.
Taner, hocasının bir gün derste “aslan ile hayvanat bahçesindeki bakıcısı” öyküsünden bahsetmiş olduğuni söylüyor:
“Bir gün bize bir şey anlattı. Hayvanat bahçesinde bakıcısı, bir aslana her gün muz veriyormuş. Bir gün, iki gün, on gün, yirmi gün derken aslan sesini hiç çıkarmamış. Ancak artık durumdan muzdarip aslan bakıcıyı köşeye sıkıştırmış. ‘Kardeşim ben aslanım, sen beni maymunla karıştırıyorsun belirli ki’ demiş. Bakıcı ise aslana, ‘Bendeki listeye göre sen maymun takımında görünüyorsun. Kusura bakma fakat muz yiyeceksin’ demiş.
“Bunu şu yüzden anlatmıştı: Bugün aslansınız ancak yarın öteki bir şey olabilirsiniz. Muz da yiyeceksiniz, başka yemekler de. TRT’de her işi yapacaksınız. Haber yazacaksınız, montaj yapacaksınız, kurgu yapacaksınız. Biz de o denli yaptık ve her şeyi öğrendik.”
Taner, “bir sihirbazdı” diye bir dahalediği büyük hocasına dair son olarak şunları söylüyor:
“Mikrofon onu fazlaca sevdi, o da mikrofonu fazlaca sevdi. Birbirilerine hiç ihanet etmediler.”
Sunucu ve müellif Yekta Kopan, ömrünü kaybeden Halit Kıvanç’ı anlattığı kelamlarına bu biçimde başlıyor.
Sayısız futbol maçında, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kapsamında gerçekleştirilen şenliklerde, cümbüş ve müzik programlarında, radyoda, sesine ve kuvvetli Türkçesine aşina olduğumuz . Gerisinde ise başta futbol olmak üzere sanat ve cümbüş dünyasına dair büyük bir arşiv bıraktı.
Ve olağan olarak ki dostlarının hafızalarından hiç silinmeyecek anılar.
‘Başka bir lezzetti’
Kıvanç’ı BBC Türkçe’ye anlatması üzerine aradığımız Müjdat Gezen, telefonu büyük bir ıstırapla açıyor.
“Elinde büyüdük” dediği Kıvanç’ın kaybı daha sonrasında kederini, “Akrabadan öte bir yakınım, Halit abim öldü” diyerek anlatıyor.
Hikayeyiyse en başına, 29 Ekim 1943 tarihine, yani kendi doğum tarihine sarıyor.
İstanbul Fatih’te bir konutta dünyaya gelen Gezen’in doğduğu gün meskende bulunan isimlerden birisi de Halit Kıvanç’ın ağabeyi, Kemal Kıvanç.
Ebenin, anne ve babasına “Bir oğlunuz oldu” demesiyle birlikte, yakın aile dostu olan “Kemal Amca”nın da, “Bakın bizim Halit, Hukuk Fakültesi’nde epey başarılı. Sizin oğlana da onun ismini verelim” teklifini sunduğunu aktarıyor Gezen ve “Bu kabul görür görmez adım da Halit Müjdat” oluyor.
Adını taşıdığı Halit Kıvanç’ın sırf bir futbol spikeri, gazeteci ve müellif olmadığını söylüyor Gezen ve devam ediyor:
“Halit abi epey büyük bir renkti. Sporda, sanatta, mizahta, işinin ehli bir tanesiydi. birlikte epey iş yaptık. Öteki bir lezzetti. Türkiye epey büyük bir rengini ve nefesini kaybetti.”
‘Güzel günler, onun vefatıyla giderek uzaklaşıyor’
Yekta Kopan da, Halit Kıvanç’la birlikte çalışma imkanı bulmuş isimlerden birisi.
Kıvanç’ın bu mesailerinde, bildiklerini aktarmada hiç de cimri olmayan bir insan olduğunu belirten Kopan, şunları söylüyor:
“Babacan, fakat bu babacanlıkla birlikte hiç de farklı bir uzaklık koymayan bir insandı. “Ben ustayım, sen yenisin” hissini hiç bir vakit hissettirmeden, tatlı tatlı nasihatlarını veren, dokunduğu insanı hayli farklı bir yere taşıyan cömert bir hocaydı.”
Çarşamba sabahının artık Halit Kıvanç’sız bir gün olacağını belirterek kelamlarına devam eden Kopan, “Onun anlatımlarıyla dolu o hoş günlerini özleyeceğiz. O hoş günler, onun vefatıyla bir arada giderek daha da uzaklaşıyor” diyor.
‘Eski Türkiye’nin yüzleri öldü’
Türkiye, Halit Kıvanç’ın vefatıyla bir arada bir haftada ikinci ikonik sesini kaybetmiş oldu.
Eurovision müzik yarışları anlatımıyla hafızalarda yer eden televizyon sunucusu ve spor spikeri, Bülend Özveren de 18 Ekim’de 79 yaşındayken hayatını kaybetti.
Yekta Kopan’a nazaran hem Özveren birebir vakitte Kıvanç, “eski Türkiye”nin yüzleriydi.
Türkiye’nin artık Eurovision’da olmadığını, 23 Nisan şenliklerinin de eskisi üzere kutlanmadığını hatırlatan Kopan, “Mahalle fark etmeksizin herkes Eurovision’u izlerdi. Hepimiz 23 Nisan’da heyecanlanırdık. Simge iki olaydı bunlar. Biz bir haftada bu heyecanımızı sağlayan yüzlerimizi kaybettik” diyor.
‘Artık bir Halit Kıvanç yetiştirme talihimiz yok’
Halit Kıvanç ile bir devir NTV ekranlarında “ Futbol Bir Aşk” isimli programı hazırlamış spor yorumcusu Mert Aydın da Kopan’ın bıraktığı yerden devam ediyor.
Özveren ve Kıvanç üzere insanların artık yetişemeyeceğini vurgulayan Aydın, tüm dünyanın artık değişik bir yer olduğunu söylüyor:
“Halit abi Cumhuriyet iki yaşındayken doğmuş. O periyotta yetişmiş, fazlaca düzgün okullarda okumuş. Genel kültürü yüksek, hayli şık ve vizyoner bir adam. Meslek başarısı ve yetenek manasında söylemiyorum lakin artık bir Halit Kıvanç yetiştirme talihimiz yok. Dünyanın stili farklı artık. O yüzden de fazlaca kıymetliydi.”
Kopan’a göre Özveren de Kıvanç da “Türkiye’de yayıncılık denen kavramı yıl atlatan, hızlandıran, halkla buluşturan, bu manada birer rönesans adamları ve gerçek birer entelektüel”.
“Aşk” olarak tanımladığı futbol dünyası haricinde da Kıvanç’ın Türkiye’nin geniş kesitlerince tanındığını aktaran Aydın, usta spikerin hayli taraflılığını şu biçimde anlatıyor:
“Futbol spikeri olan arkadaşlarımız ve büyüklerimiz var. Onları futbol haricindeki beşerler epeyce fazla tanımıyor. Lakin Kıvanç Türkiye vatandaşlarının tamamına dokunmuş bir insan. Futbolseverlere maç anlatımlarıyla, müzikseverlere müzik programlarıyla, çocuklara da 23 Nisan merasimleriyle dokunmuş birisi. Halit abinin yanına çocukları aldığı, onlarla onlar üzere konuştuğu, çocukları alkışlattığı sahneler gözümün önünden gitmiyor. Doğal olarak, Halit ağabeye yönelik hislerimiz da birfazlaca şahıstan daha farklı oluyor.”
‘BBC’de geçirdiği vakti daima anlatırdı’
Kıvanç, 1963 yılında Londra’da BBC Türkçe Servisi’nde de çalışmıştı.
Mert Aydın, BBC Türkçe’de programlar yapan, haberler okuyan ve hatta radyo tiyatrosunda rol alan Kıvanç’ın o devirlerini “hep epeyce kıymetliydi” diye anlattığını aktarıyor:
“BBC’de geçirdiği bir yılın bile fazlaca pahalı olduğunu anlatırdı. Herkes onu spikerliğiyle tanır ancak asıl farklı olan bir gazeteci ve muhabir olmasıydı. 1954 ve 1958 Dünya Kupaları’nı da gazeteci olarak takip etmiştir. Onun anılarını dinlediğinizde ne kadar düzgün bir gazeteci olduğunu anlıyorsunuz.”
Halit Kıvanç, Türkiye’de futbol spikerliğinin gelişmeninde büyük rol oynadı. Buna atıfa bulunan Mert Aydın da, Ercan Taner’den Levent Özçelik’e kadar spor spikerlerinin anlatacağı fazlaca değerli şeyler olduğunun altını çiziyor. Bunun sebebi olarak da eski periyot spikerlerin, TRT’nin eğitim programlarından geçmesini işaret ediyor:
“Halit abi de bu eğitimi veren bireylerden bir tanesiydi.”
‘Mikrofon onu epey sevdi, o da mikrofonu’
Peki gerçekten de Halit Kıvanç, genç spikerlerin hayatlarına nasıl dokunmuştu?
İlk cümlesi, “Türkçe fazlaca kıymetli bir hükümdarını kaybetti” oluyor, Kıvanç’ın Türkçe hünerlerine duyduğu hayranlığı, “Cümlelerle dans eder üzereydi. Bir sihirbaz üzere program sunar, daha sonra maç anlatır, daha sonra da radyo programı yapardı” diye anlatıyor.
1983 yılında TRT’de spor spikerliği imtihanını kazanan Taner, katıldıkları kurslarda hocalarından birisinin Halit Kıvanç olduğundan gururla bahsediyor ve “Hocalıkta da zirveydi” diyor.
Taner, hocasının bir gün derste “aslan ile hayvanat bahçesindeki bakıcısı” öyküsünden bahsetmiş olduğuni söylüyor:
“Bir gün bize bir şey anlattı. Hayvanat bahçesinde bakıcısı, bir aslana her gün muz veriyormuş. Bir gün, iki gün, on gün, yirmi gün derken aslan sesini hiç çıkarmamış. Ancak artık durumdan muzdarip aslan bakıcıyı köşeye sıkıştırmış. ‘Kardeşim ben aslanım, sen beni maymunla karıştırıyorsun belirli ki’ demiş. Bakıcı ise aslana, ‘Bendeki listeye göre sen maymun takımında görünüyorsun. Kusura bakma fakat muz yiyeceksin’ demiş.
“Bunu şu yüzden anlatmıştı: Bugün aslansınız ancak yarın öteki bir şey olabilirsiniz. Muz da yiyeceksiniz, başka yemekler de. TRT’de her işi yapacaksınız. Haber yazacaksınız, montaj yapacaksınız, kurgu yapacaksınız. Biz de o denli yaptık ve her şeyi öğrendik.”
Taner, “bir sihirbazdı” diye bir dahalediği büyük hocasına dair son olarak şunları söylüyor:
“Mikrofon onu fazlaca sevdi, o da mikrofonu fazlaca sevdi. Birbirilerine hiç ihanet etmediler.”