Korku: Belirsizlik, karamsarlık, makus beklenti, makûs şeyler olacak hissiyle duyulan ıstırap, tasa ve kaygı hislerinin bileşeni olarak ortaya çıkan külfetli his durumudur. Bireyin yaşamsal olarak varlığını sürdürebilmesi için gerekli bir histir. Telaş duymayan bir birey hiç bir teşebbüste bulunamaz.
Birey rastgele bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı fizikî, zihinsel ve davranışsal değişimlerin yarattığı his durumudur. Tasanın düzebir daha nazaran, öğrenme ve muvaffakiyet üzerinde olumlu ya da olumsuz tesiri vardır. Çok yüksek ve hayli düşük korku seviyelerinin dikkat, muvaffakiyet ve öğrenmeyi olumsuz etkileme, optimal seviyedeki tasanın ise dikkat, muvaffakiyet ve öğrenmeyi olumla etkileme özelliği vardır.
İmtihan Telaşı: Bireyin imtihanla bağlı gerçekçi ya da gerçek dışı oluşturduğu olumsuz beklentilerinin yarattığı kaygı, tasa ve gerginlik hali olarak isimlendirilebilir. Olağan bireylerin amaçlarını gerçekleştirmek, aile ve kendi beklentilerini karşılamak, gelecekle ilgili mefkurelerine ulaşabilmek üzere durumlar karşısında bu türlü ortaya çıkan tasa durumunun varlığı kaçınılmazdır.
Korkunun gerekliliği: Dert bireyin hayatını sürdürebilmesi, varoluşunu sürdürmesi, ömürden doyum alabilmesi, toplum ortasında kabul görme ve kendini gerçekleştirebilmesi için fazlaca öenmli bir rolü vardır. Dert ortalama bir seviyede olduğunda bireyde, motivasyon, atılganlık, istek duyma, karar alma, alınan kararlar doğrultusunda motive olma, güç üretme ve bu enerjiyi kullanarak performansını yükseltme açısından olumlu tesirler yaratır. Hiç dert duymayan birey, ömür gücünde düşüklük, olumsuz duygulanım, uyku hali, reddedici tavırlar, dikkat ve motivasyon eksikliği yaşar.
Korku seviyesi yükselen bireyde, kalp atışlarında hızlanma, terleme ya da üşüme, ellerin terlemesi, ağır nefes alma, yorgunluk, teneffüste kuvvetlik, titreme, mide yahut baş ağrısı, bai dönmesi, mide bulantısı üzere fizyolojik belirtiler görülür.
Şahısta niyet seviyesinde şu değişimler oluşur: İmtihan durumları hakkında olumsuz kanılar, hayaller, atıflar, imgeler, yorumlar, inançlar vardır.
Şahısta davranış seviyesinde ise telaş yaratan durumdan kaçma yada savaşma yansısı görülür.Kaçma davranışı rahatlamayı sağlar, rahatlama kaçma davranışını pekiştirir ve imtihan korkusu oluşur.
İmtihan derdi telaş ve ağır duygulanım olarak iki boyutta ele alınabilir.
Telaş, performansa yönelik zihinsel bir müddetçtir. İmtihan kararına ait olumsuz fikir, inanç ve beklentilerden oluşur.
Ağır duygulanım, telaşın yarattığı fizyolojik ihtarım kararı vücuttan gelen ve vücudun olağan işleyişi istikrarı dışına çıktığı bildirisini veren sinyallerdir.
İmtihan tasası imtihanın birinci yirmi dakikası ortasında ağır yaşanıyor, imtihanın sonuna hakikat belirtiler azalıyor. Dert yaşayan çocukların muvaffakiyetleri % 40 – 60 civarında kalıyor.
Araştırmalar, öğretmenlerin imtihan dertli çocukların zeka durumlarından kuşku ettiklerini gösteriyor.
Dert olumsuz bir histir. Hisleri denetim etmek zordur. Hisleri fakat anlayabiliriz. Olaylar nötrüdürler ve hisleri belirleyemezler. Lakin, olaya ait bireylerin yaptığı kanılar, atıflar hisleri yaratır. Tasa ile başa çıkabilmek için kişinin kendi zihinsel süreçleri üzerinde düşünüp, yaralayıcı olanlar üzerinde denetim yapması sağlanabilir.
Dert seviyesi olağan olan bireyler imtihan durumlarını, muvaffakiyetlerinin test edileceği bir fırsat olarak değerlendirirken, tasası olağanın üzerinde olan bireyler bu durumları bir tehdit olarak algılarlar. İmtihanla ilgili durumlarda kendileriyle olumsuz bir diyalog içine girerler. Gerçek dışı ve karamsar bir niyet stilini seçerler.Sınav öncesi ve daha sonrası fizyolojik durum dereceleri birebir olduğu biçimde, olağan seviyede tasa yaşayan bireyler, bu uyarımı imtihanda daha fazla gayret göstermeye yönelik bir ipucu olarak algılarken, tasası yüksek olanlar yaşadıkları telaş yüzünden, bunu olumsuz bir durum olarak görmektedirler.
İmtihan Korkusunun niçinleri Nelerdir?
· Anne baba tavırlarının tesiri ve çevresel faktörler
· Yüksek beklenti seviyesi
· Mükemmeliyetçi tavırlar
· Sistemsiz ömür ve çalışma alışkanlıkları
· Değerlendirilme anksiyetesi vb.
İmtihan Derdinin Fizikî ve Bilişsel Belirtileri
· Kalp çarpıntısı, nefes darlığı ve ağır nefes alışverişi
· Terleme ve/veya titreme, mide şikayetleri, karın ağrısı, bağırsak hareketlerinde değişme (ishal-kabızlık) vb. problemler
· Organize olamama, konsantrasyon ve dikkat sıkıntıları
· Başağrısı ve baş dönmesi
· Çok uyku yahut uykusuzluk, yorgunluk belirtileri
· İştah seviyesinde ve yeme alışkanlıklarında değişme
İmtihan Tasasının Duygusal Belirtileri
· Denetimin kaybedileceği hissi, gerçeklik hissinin kaybolması,
· Tasa, huzursuzluk, güvensizlik, tedirginlik
· Çaresizlik, öfke-Kızgınlık, dehşet
· Ümitsizlik, hayalkırıklığı, mutsuzluk,
İmtihan Telaşını Azaltma biçimleri
İmtihan telaşını optimal düzeyde tutabilmenin en değerli belirleyicileri içinde; planlı çalışma, program oluşturma, profesyonel bir grupla çalışma, maksat belirleme üzere etkenler sayılabilir. Gayesi muhakkak olmayan, plansız bir hayat biçimi olan ve düzgün bir grupla imtihana hazırlanmayan bireyin muvaffakiyetinin düşük olması beklenecektir.
Bir çalışma takvimi oluşturmak, maksat belirlemek, programa riayet etmek, tertipli yaşamak, nizamlı uyumak, spor yapmak, çalışmayı durduracak şartları engellemek, çalışma ortamından uzaklaştıran arkadaşlardan, ortamlardan uzak durmak, cep telefonu, televizyon, bilgisayar üzere engelleyici ortamdan uzaklaşmak yararlı olacaktır. Masada ve rahat bir odada oturarak çalışmak, tüm kitap, defter ve araç gereci bir ortaya getirerek vakit kaybını ve dikkat dağılmasını ortadan kaldırmak, tertipli çalışan bir kümeyle ders çalışmak yararlı olacak başka durumlardandır.
Çok yüksek telaş istenmeyen bir durum olmakla bir arada, çok düşük dert seviyesi de istenmeyen bir durumdur. İmtihan tasası, baş edilebilecek bir sıkıntıdır. Yüksek telaş seviyesi, başarıyı azaltan etkenler içinde sayılırken, düşük korku seviyesi de motivasyon eksikliği, çalışma isteksizliği vb. faktörler yüzünden başarısızlık etkenlerinden birisidir. Ülkü olan tasa seviyesini yönetmeyi bilmek ve optimal seviyede tutmaktır.
İmtihandan bir gün evvel yeterli yemek ye ve güzel uyumak, imtihana hazırlanma çalışmalarını son güne bırakmamak, idman, uyku, beslenme tertibi açısından sağlıklı bir hayat biçimi geliştirmek değerlidir.
İmtihan yerini, tarihini ve kurallarını öncesinden öğrenmek ve okulu ve salonu öncesinden görmek, aşina olmak ve inançta hissetmek için yararlı olacaktır.
İmtihanın uygun geçtiğini hayal etmek, bireyin kendini bilgileriyla olumlu bir imtihan ortamında hayal etmek, imtihan için muhtaçlık duyulan her şeyi bir gece evvelinde hazırlamak, imtihan öncesi imtihana girecek bireylerle imtihanla ilgili konularda konuşmamak telaş seviyesinin denetim altında tutabilmek açısından kıymetlidir.
İmtihan yerine belirlenen saattilk evvel gitmek, gevşeme çalışmaları yapmak, imtihan kağıtları dağıtıldığında nefes idmanı, olumlu düşünme imajinasyonları vb. yapmak yararlı olacaktır. İmtihan sırasında yalnızca imtihana odaklanmak, diğerlerini düşünmemek, gelecek ya da geçmişi bırakıp imtihan anına odaklanmak gerekmektedir.
İmtihan sırasında hala dert duygusu var ise birkaç dakika gevşeme çalışması yapmak, olumsuz niyetleri uzaklaştırmak, yerine olumlu düzenceler oluşturmak yararlı olacaktır.
İmtihan tasasının denetim altına alınamadığı durumlarda uzman bir psikologtan danışmanlık almak yararlı olacaktır.
Anne Babalara Teklifler
• Olumsuz tenkitlerden, karşılaştırmalardan ve etiketlemelerden kaçınmak,
• Mükemmelliyetçi, ayrıntıcı, sorgulayan, reddedici ve onu küçük düşüren davranışlardan kaçınmak,
• Dengeli anne baba tavırları geliştirmek,
• Kendi telaşlarını çocuğa yansıtmamak,
• Onunla konuşurken göz teması kurmak ve konuşmasını bitirene kadar onu dinlemek,
• Abartılı karar almaktan kaçınmak, tv izlememe, konuk çağırmamak, işten daima müsaade almak vb.
• Çocuğu tanımak ve kapasitesine bakılırsa beklenti ortasında olmak,
• İmtihanın kişiliğini, ahlakını, kıymetlerini ölçen bir araç değil, yalnızca akademik hünerlerini test eden bir kıymetlendirme aracı olduğunu vurgulamak,
• Daha epey olumlu özelliklerine odaklanmak,
• İmtihan dışında de etkinlikler yapmasına müsaade vermek yararlı olacaktır.
Birey rastgele bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı fizikî, zihinsel ve davranışsal değişimlerin yarattığı his durumudur. Tasanın düzebir daha nazaran, öğrenme ve muvaffakiyet üzerinde olumlu ya da olumsuz tesiri vardır. Çok yüksek ve hayli düşük korku seviyelerinin dikkat, muvaffakiyet ve öğrenmeyi olumsuz etkileme, optimal seviyedeki tasanın ise dikkat, muvaffakiyet ve öğrenmeyi olumla etkileme özelliği vardır.
İmtihan Telaşı: Bireyin imtihanla bağlı gerçekçi ya da gerçek dışı oluşturduğu olumsuz beklentilerinin yarattığı kaygı, tasa ve gerginlik hali olarak isimlendirilebilir. Olağan bireylerin amaçlarını gerçekleştirmek, aile ve kendi beklentilerini karşılamak, gelecekle ilgili mefkurelerine ulaşabilmek üzere durumlar karşısında bu türlü ortaya çıkan tasa durumunun varlığı kaçınılmazdır.
Korkunun gerekliliği: Dert bireyin hayatını sürdürebilmesi, varoluşunu sürdürmesi, ömürden doyum alabilmesi, toplum ortasında kabul görme ve kendini gerçekleştirebilmesi için fazlaca öenmli bir rolü vardır. Dert ortalama bir seviyede olduğunda bireyde, motivasyon, atılganlık, istek duyma, karar alma, alınan kararlar doğrultusunda motive olma, güç üretme ve bu enerjiyi kullanarak performansını yükseltme açısından olumlu tesirler yaratır. Hiç dert duymayan birey, ömür gücünde düşüklük, olumsuz duygulanım, uyku hali, reddedici tavırlar, dikkat ve motivasyon eksikliği yaşar.
Korku seviyesi yükselen bireyde, kalp atışlarında hızlanma, terleme ya da üşüme, ellerin terlemesi, ağır nefes alma, yorgunluk, teneffüste kuvvetlik, titreme, mide yahut baş ağrısı, bai dönmesi, mide bulantısı üzere fizyolojik belirtiler görülür.
Şahısta niyet seviyesinde şu değişimler oluşur: İmtihan durumları hakkında olumsuz kanılar, hayaller, atıflar, imgeler, yorumlar, inançlar vardır.
Şahısta davranış seviyesinde ise telaş yaratan durumdan kaçma yada savaşma yansısı görülür.Kaçma davranışı rahatlamayı sağlar, rahatlama kaçma davranışını pekiştirir ve imtihan korkusu oluşur.
İmtihan derdi telaş ve ağır duygulanım olarak iki boyutta ele alınabilir.
Telaş, performansa yönelik zihinsel bir müddetçtir. İmtihan kararına ait olumsuz fikir, inanç ve beklentilerden oluşur.
Ağır duygulanım, telaşın yarattığı fizyolojik ihtarım kararı vücuttan gelen ve vücudun olağan işleyişi istikrarı dışına çıktığı bildirisini veren sinyallerdir.
İmtihan tasası imtihanın birinci yirmi dakikası ortasında ağır yaşanıyor, imtihanın sonuna hakikat belirtiler azalıyor. Dert yaşayan çocukların muvaffakiyetleri % 40 – 60 civarında kalıyor.
Araştırmalar, öğretmenlerin imtihan dertli çocukların zeka durumlarından kuşku ettiklerini gösteriyor.
Dert olumsuz bir histir. Hisleri denetim etmek zordur. Hisleri fakat anlayabiliriz. Olaylar nötrüdürler ve hisleri belirleyemezler. Lakin, olaya ait bireylerin yaptığı kanılar, atıflar hisleri yaratır. Tasa ile başa çıkabilmek için kişinin kendi zihinsel süreçleri üzerinde düşünüp, yaralayıcı olanlar üzerinde denetim yapması sağlanabilir.
Dert seviyesi olağan olan bireyler imtihan durumlarını, muvaffakiyetlerinin test edileceği bir fırsat olarak değerlendirirken, tasası olağanın üzerinde olan bireyler bu durumları bir tehdit olarak algılarlar. İmtihanla ilgili durumlarda kendileriyle olumsuz bir diyalog içine girerler. Gerçek dışı ve karamsar bir niyet stilini seçerler.Sınav öncesi ve daha sonrası fizyolojik durum dereceleri birebir olduğu biçimde, olağan seviyede tasa yaşayan bireyler, bu uyarımı imtihanda daha fazla gayret göstermeye yönelik bir ipucu olarak algılarken, tasası yüksek olanlar yaşadıkları telaş yüzünden, bunu olumsuz bir durum olarak görmektedirler.
İmtihan Korkusunun niçinleri Nelerdir?
· Anne baba tavırlarının tesiri ve çevresel faktörler
· Yüksek beklenti seviyesi
· Mükemmeliyetçi tavırlar
· Sistemsiz ömür ve çalışma alışkanlıkları
· Değerlendirilme anksiyetesi vb.
İmtihan Derdinin Fizikî ve Bilişsel Belirtileri
· Kalp çarpıntısı, nefes darlığı ve ağır nefes alışverişi
· Terleme ve/veya titreme, mide şikayetleri, karın ağrısı, bağırsak hareketlerinde değişme (ishal-kabızlık) vb. problemler
· Organize olamama, konsantrasyon ve dikkat sıkıntıları
· Başağrısı ve baş dönmesi
· Çok uyku yahut uykusuzluk, yorgunluk belirtileri
· İştah seviyesinde ve yeme alışkanlıklarında değişme
İmtihan Tasasının Duygusal Belirtileri
· Denetimin kaybedileceği hissi, gerçeklik hissinin kaybolması,
· Tasa, huzursuzluk, güvensizlik, tedirginlik
· Çaresizlik, öfke-Kızgınlık, dehşet
· Ümitsizlik, hayalkırıklığı, mutsuzluk,
İmtihan Telaşını Azaltma biçimleri
İmtihan telaşını optimal düzeyde tutabilmenin en değerli belirleyicileri içinde; planlı çalışma, program oluşturma, profesyonel bir grupla çalışma, maksat belirleme üzere etkenler sayılabilir. Gayesi muhakkak olmayan, plansız bir hayat biçimi olan ve düzgün bir grupla imtihana hazırlanmayan bireyin muvaffakiyetinin düşük olması beklenecektir.
Bir çalışma takvimi oluşturmak, maksat belirlemek, programa riayet etmek, tertipli yaşamak, nizamlı uyumak, spor yapmak, çalışmayı durduracak şartları engellemek, çalışma ortamından uzaklaştıran arkadaşlardan, ortamlardan uzak durmak, cep telefonu, televizyon, bilgisayar üzere engelleyici ortamdan uzaklaşmak yararlı olacaktır. Masada ve rahat bir odada oturarak çalışmak, tüm kitap, defter ve araç gereci bir ortaya getirerek vakit kaybını ve dikkat dağılmasını ortadan kaldırmak, tertipli çalışan bir kümeyle ders çalışmak yararlı olacak başka durumlardandır.
Çok yüksek telaş istenmeyen bir durum olmakla bir arada, çok düşük dert seviyesi de istenmeyen bir durumdur. İmtihan tasası, baş edilebilecek bir sıkıntıdır. Yüksek telaş seviyesi, başarıyı azaltan etkenler içinde sayılırken, düşük korku seviyesi de motivasyon eksikliği, çalışma isteksizliği vb. faktörler yüzünden başarısızlık etkenlerinden birisidir. Ülkü olan tasa seviyesini yönetmeyi bilmek ve optimal seviyede tutmaktır.
İmtihandan bir gün evvel yeterli yemek ye ve güzel uyumak, imtihana hazırlanma çalışmalarını son güne bırakmamak, idman, uyku, beslenme tertibi açısından sağlıklı bir hayat biçimi geliştirmek değerlidir.
İmtihan yerini, tarihini ve kurallarını öncesinden öğrenmek ve okulu ve salonu öncesinden görmek, aşina olmak ve inançta hissetmek için yararlı olacaktır.
İmtihanın uygun geçtiğini hayal etmek, bireyin kendini bilgileriyla olumlu bir imtihan ortamında hayal etmek, imtihan için muhtaçlık duyulan her şeyi bir gece evvelinde hazırlamak, imtihan öncesi imtihana girecek bireylerle imtihanla ilgili konularda konuşmamak telaş seviyesinin denetim altında tutabilmek açısından kıymetlidir.
İmtihan yerine belirlenen saattilk evvel gitmek, gevşeme çalışmaları yapmak, imtihan kağıtları dağıtıldığında nefes idmanı, olumlu düşünme imajinasyonları vb. yapmak yararlı olacaktır. İmtihan sırasında yalnızca imtihana odaklanmak, diğerlerini düşünmemek, gelecek ya da geçmişi bırakıp imtihan anına odaklanmak gerekmektedir.
İmtihan sırasında hala dert duygusu var ise birkaç dakika gevşeme çalışması yapmak, olumsuz niyetleri uzaklaştırmak, yerine olumlu düzenceler oluşturmak yararlı olacaktır.
İmtihan tasasının denetim altına alınamadığı durumlarda uzman bir psikologtan danışmanlık almak yararlı olacaktır.
Anne Babalara Teklifler
• Olumsuz tenkitlerden, karşılaştırmalardan ve etiketlemelerden kaçınmak,
• Mükemmelliyetçi, ayrıntıcı, sorgulayan, reddedici ve onu küçük düşüren davranışlardan kaçınmak,
• Dengeli anne baba tavırları geliştirmek,
• Kendi telaşlarını çocuğa yansıtmamak,
• Onunla konuşurken göz teması kurmak ve konuşmasını bitirene kadar onu dinlemek,
• Abartılı karar almaktan kaçınmak, tv izlememe, konuk çağırmamak, işten daima müsaade almak vb.
• Çocuğu tanımak ve kapasitesine bakılırsa beklenti ortasında olmak,
• İmtihanın kişiliğini, ahlakını, kıymetlerini ölçen bir araç değil, yalnızca akademik hünerlerini test eden bir kıymetlendirme aracı olduğunu vurgulamak,
• Daha epey olumlu özelliklerine odaklanmak,
• İmtihan dışında de etkinlikler yapmasına müsaade vermek yararlı olacaktır.