Kanada kamyon hareketleri dünya solunu böldü
Kanada’da zarurî aşı uygulamasına karşı çıkan kamyoncuların başlatmış olduğu protestolar 29 Ocak’tan bu yana devam ediyor. Ülkenin dört bir yanında örgütlenerek başşehir Ottawa’ya giren kamyoncular kentte ömrün durma noktasına gelmesine sebep olunca yetkililer devayı OHAL ilan etmekte buldu. Ülkede siyasetçiler ikiye bölünmüş durumdadır. Kanada Başbakanı JustinTrudeau “Eylemcilerin ezilmesi” tarafında direktif verdi ve polis eylemcilere müdahale etti. Hükümete bağlı yetkililer kamyoncu aksiyonlarını teröristlikle suçlamaktadır. Aksiyonlar Avustralya ve Yeni Zelanda’ya da yayıldı. Muhafazakâr yorumcu Tucker Carlson’un Fox News’inde yeni bir tartışma başlatıldı. Hareketçilerin politik görüşü nedir? Sağ mı sol mu?
SOL OLAYI ÖNEMSEMEDİ
Türkiye’deki solun Kanada’daki aksiyonlara bakış açısı hareketçilerin aşı aksiliği üzerinden şekillenmektedir. Sol açısından hareketler proleter bir başkaldırıştan fazla çok sağcı bir hareket olarak bedellendirilmektedir. halbuki hareketçilerin kimlik yapısı çeşitlilik arz etmektedir. Bayan hakları savunucularından çevrecilere kadar her çeşit insan aksiyonlara katılmıştır. Sol sıkıntının üzerinde fazla durmadı. Hatta birden fazla sol parti bu hususta bir basın bildirisi ile görüşlerini topluma aktarmamıştır.
Türkiye’deki sağ ise hareketleri Trumpizm’e bağlamaktadır. Hareketleri kamu tertibini bozucu, vandal ve zorla yola getirilmesi gereken bir hareket olarak kıymetlendirmektedir. Sorunun sınıfsal yapısını incelenmemiştir. Kelam konusu protestoların, Kovid-19 tedbirlerine yönelik reaksiyonların ötesinde, ortasında mevcut yerleşik nizama karşı siyasi ve ekonomik hoşnutsuzlukları da barındıran küresel bir hareket olduğu lisana getirilmektedir.
TRUMP HAREKETLERİ DESTEKLEDİ
Kamyoncuların protestosuna, bilhassa eski ABD Lideri Donald Trump başta olmak üzere, ABD ortasından ve dünyadaki çok sağcı muhafazakar kısımlardan takviye yağdı. Avustralya ve Yeni Zelanda üzere okyanusun öteki ucundaki ülkelerde de gibisi protestoların başladığı haberleri geldi. Anayasasında “Barış, sistem ve âlâ hükümet” unsurlarını ana tema olarak öne çıkaran ve genelde liberal özgürlükçü olmakla bilinen Kanada’da bir avuç kamyon sürücüsünün başlatmış olduğu bu hareket nasıl bu noktaya geldi ve niye bu kadar yankı buldu? Trudeau, kamyoncuların aksiyonunu başta “küçük bir azınlık grup” olarak görüp önemsemedi. Lakin Kanadalıların birçoklarının Kovid-19 tedbirlerini desteklemesine karşın bu kümenin hareketi medyada büyük ilgi gorerek temsil ettiği mana ülkenin hudutlarının dışına taştı. 29 Ocak’ta Ottawa’ya ulaşan kamyoncular, bilhassa kentin ana merkezinde trafiği kilitledi, ömrü durdurma noktasına getirdi. Ülke gündeminin bir numaralı konusu haline gelen hareketlere, Toronto, Quebec City ve Calgary üzere öteki kentlerden de gibisi protestolarla dayanak geldi.
TRUDEAU YARGILANMALI
Ülkenin gündemini oluşturan kamyoncu protestolarını organize eden bireylerin başında Tamara Lich isimli bir bayan geliyor. Kanada’nın batı kısmındaki bölgelerin ülkeden ayrılmasını savunan Maverick Parti isimli bakılırsace yeni bir siyasi oluşumun sekreterliğini yapmış olan Lich, ayrıyeten spor salonu koçluğu ve müzik kümesi şarkıcılığı üzere mesleklerden geliyor. Organizatörler içinde ismi geçen başka bir şahıs da Maxime Bernier. Parlamentoda rastgele bir temsiliyeti olmayan Kanada Halklarının Parti’si isimli çok sağ siyasi bir oluşumun başkanı pozisyonunda bulunuyor. Kanada Birlik isimli kümenin liderliğini yapan James ve Sandra Bauder çifti de protestoları organize eden isimler içinde öne çıkan şahıslar. Bu çiftin, QAnon komplo teorilerini desteklediği ve Başbakan Trudeau’nun Kovid-19 siyasetleri niçiniyle ihanetten yargılanmasını savunduğu kaydediliyor. Protestocuları temsil eden bu şahıslar, yaptığı açıklamalarda, Kovid-19 tedbirlerinin kaldırılmasının yanı sıra Trudeau’nun “doğru olanı yapması, bütün yaptırımları ve özgürlüklere yönelik sınırlamaları kaldırması” biçiminde genel taleplerde bulundu, lakin bu kuralların yerine gelmesi durumunda aksiyonlara son vereceklerini vurguladı.
HAREKET ŞİDDETE KARŞI
Kamyon şoförlerinin protesto hareketini başlatan Tamara Lich, toplumsal medyadan canlı yayınladığı görüntülerinde, göstericilerin istediklerini alana kadar Ottawa’yı terk etmeyeceklerini söylerken, bir kitle fonlaması platformu olan “gofundme.com” sitesinde başlatmış olduğu hareketle, şu ana kadar yaklaşık 8 milyon Kanada doları bağış toplayan Lich, bu parayla protestocu kamyon şoförlerinin akaryakıt, yiyecek ve barınma üzere gereksinimlerinin karşılanacağını duyurdu. Kelam konusu site tarafınca dondurulan bağış paralarından şu ana kadar 1 milyon doları kullanıma açıldı. Kalabalıkta, çoklukla ırkçı ve çok sağ ögelerle ilişkilendirilen konfederasyon bayrağı görülürken, yerli göstericiler de Mohawk savaşçı bayrağı ile Metis Nation’ın bayrağını dalgalandırdı.
Yansıların esas sebepleri, trafiği engelleyen kamyonlara ve kent parklarına kurulan derme çatma ahşap yapılara karşı oldu. Öte yandan hareketler niçiniyle yaşanan gelir kaybı, taciz ve hatta şiddete yönelik dehşetler da şikayet sebepleri içinde yer aldı.
Abacus Veri tarafınca yakın vakitte yapılan bir kamuoyu araştırmasına bakılırsa, Kanada halkının yüzde 68’i protestocularla “oldukca az ortak noktası” olduğunu düşünüyor. Yüzde 32 ise kamyoncularla “fazlaca fazla ortak noktaya” sahip olduğu görüşünde.
DÜNYADA SOL BÖLÜNMÜŞ
Kamyoncuların aksiyonu Kanada’daki solu da bölmüştür. Örneğin Kanada Komünist Partisi bir açıklama yaptı. Açıklamaya nazaran; “Kamyoncular hareketi bizatihi oluşan bir emekçi sınıfı hareketi değildir. Dünyadaki çok sağcılaşmanın tezahürüdür.” Ayrıyeten Kanada İşçileri Kongresi aksiyoncular içinde İslamofobik, antisemitist ve ırkçı kümelerin olduğunu argüman etmektedir. İstihdam alanlarındaki şartların güzelleştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapan Kanada Derneği ise göstericilerin haklı taleplerinin göz önünde bulundurulması gerektiğini söz etti. Kanada Derneği hem de anayasaya ters Covid kurallarının da gözden geçirilmesi gerektiğini savunuyor. Küme kısa mühlet evvel web sitesine bir “mutabakat muhtırası” yayınladı ve üyelerin bunu Parlamentonun zirvesi’ndeki siyasetçilere sunmayı planladıklarını söylemiş oldu.
Dünyadaki sol kesim genel olarak baş karışıklığı içerisindedir. Sol, kamyoncuların ekonomik taleplerine ölçülü yaklaşmaktadır fakat kimi iştirakçilerin politik kimlikleri protestolara kayıtsız şartsız bir biçimde takviye vermelerinin önüne geçmektedir. Türkiye’de olduğu üzere bir fazlaca sol parti bu hususla ilgili resmi bir açıklama çabucak hemen yapmamıştır.
AŞIDA FİKİR AYRILIĞI
Dünyada aşı konusunda sol partiler içinde da görüş ayrılıkları mevcuttur. Genel olarak dünyadaki sol aşı zıtlığından çok aşı patentine karşıdır. Lakin Fransa’da yapılan bir araştırmaya bakılırsa çok solcularda da aşı aykırılığı gözlenmektedir. Alman toplumunun yüzde 22,6 ile Sol Parti (Die Linke) destekçileri aşıya zıtlığı ile bilinmektedir. Yeşiller Partisi seçmeninin yüzde 58,1’i, CDU/CSU seçmeninin yüzde 54,8’i, SPD seçmeninin yüzde 52,3’ü ve Sol Parti seçmenin yüzde 51,3’ünün en az 1 doz aşı yaptırdığı ortaya çıktı. İngiltere’de Personel Partisi eski önderi Jeremy Corbyn’in kardeşi Piers Corbyn’in, hükümetin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşı programını “Nazi kampları”na benzeten el ilanları paylaştığı için tutuklandığı bildirildi. Piers Corbyn, tutuklanmasına sebep olan el ilanlarında Auschwitz toplama kampına ilişkin bir fotoğrafı kullanarak hükümetin aşı programını eleştirdi. Ayrıyeten Corbyn’in ilanlarda kampın giriş kapısında yazılı olan “Çalışmak sizi özgür kılar” sözünü “Aşılar özgürlüğe giden inançlı yoldur.” biçiminde değiştirdiği görüldü. Corona virüsü salgını niçiniyle 5 Kasım 2020’de ikinci bir ulusal sokağa çıkma yasağının uygulandığı İngiltere’de bir küme gösterici salgın için geliştirilen aşıların ziyanlı olduğunu savunarak aşı zıddı şov yapmıştı. Ulusal kısıtlamalar yeterince sokağa çıkma ve şov yasağına karşın aşı terslerinin düzenlediği aksiyona İngiltere Eski Emekçi Partisi önderi Jeremy Corbyn’in ağabeyi Piers Corbyn liderlik etmişti. Fransa’da da sol Covid 19 uygulamalarını protesto etmişti. İtalya’da ise 2. Nürnberg” isimli aşı tersi bir hareketin önde gelen isimlerinden olan Damiano, geçen Ekim ayında bu hareketin temsilcisi olarak kuzeydeki Conegliano kasabasında belediye başkanlığına aday olmuştu. İsmini, İkinci Dünya Savaşı daha sonrasında Nazi önderlerinin yargılandığı Nürnberg duruşmalarından alan “2. Nürnberg” hareketi, pandemi önlemlerini “sağlık diktatörlüğü” ve “devlet suçu” olarak tanımlıyordu. Hareket, aşı üreticileri, bilim insanları ve ana akım medya temsilcileri de dahil bir kümenin Nürnberg gibisi duruşmalarda yargılanması gerektiğini savunmaktadır. Rusya’da ise Livada Araştırma Merkezi araştırmalarına göre halkın yüzde 55’i aşı olmayı düşünmüyor. Birden fazla ise aşı akabinde ortaya çıkabilecek durumlardan endişeleniyor.
Girayalp Karakuş
ALINTIDIR
Kanada’da zarurî aşı uygulamasına karşı çıkan kamyoncuların başlatmış olduğu protestolar 29 Ocak’tan bu yana devam ediyor. Ülkenin dört bir yanında örgütlenerek başşehir Ottawa’ya giren kamyoncular kentte ömrün durma noktasına gelmesine sebep olunca yetkililer devayı OHAL ilan etmekte buldu. Ülkede siyasetçiler ikiye bölünmüş durumdadır. Kanada Başbakanı JustinTrudeau “Eylemcilerin ezilmesi” tarafında direktif verdi ve polis eylemcilere müdahale etti. Hükümete bağlı yetkililer kamyoncu aksiyonlarını teröristlikle suçlamaktadır. Aksiyonlar Avustralya ve Yeni Zelanda’ya da yayıldı. Muhafazakâr yorumcu Tucker Carlson’un Fox News’inde yeni bir tartışma başlatıldı. Hareketçilerin politik görüşü nedir? Sağ mı sol mu?
SOL OLAYI ÖNEMSEMEDİ
Türkiye’deki solun Kanada’daki aksiyonlara bakış açısı hareketçilerin aşı aksiliği üzerinden şekillenmektedir. Sol açısından hareketler proleter bir başkaldırıştan fazla çok sağcı bir hareket olarak bedellendirilmektedir. halbuki hareketçilerin kimlik yapısı çeşitlilik arz etmektedir. Bayan hakları savunucularından çevrecilere kadar her çeşit insan aksiyonlara katılmıştır. Sol sıkıntının üzerinde fazla durmadı. Hatta birden fazla sol parti bu hususta bir basın bildirisi ile görüşlerini topluma aktarmamıştır.
Türkiye’deki sağ ise hareketleri Trumpizm’e bağlamaktadır. Hareketleri kamu tertibini bozucu, vandal ve zorla yola getirilmesi gereken bir hareket olarak kıymetlendirmektedir. Sorunun sınıfsal yapısını incelenmemiştir. Kelam konusu protestoların, Kovid-19 tedbirlerine yönelik reaksiyonların ötesinde, ortasında mevcut yerleşik nizama karşı siyasi ve ekonomik hoşnutsuzlukları da barındıran küresel bir hareket olduğu lisana getirilmektedir.
TRUMP HAREKETLERİ DESTEKLEDİ
Kamyoncuların protestosuna, bilhassa eski ABD Lideri Donald Trump başta olmak üzere, ABD ortasından ve dünyadaki çok sağcı muhafazakar kısımlardan takviye yağdı. Avustralya ve Yeni Zelanda üzere okyanusun öteki ucundaki ülkelerde de gibisi protestoların başladığı haberleri geldi. Anayasasında “Barış, sistem ve âlâ hükümet” unsurlarını ana tema olarak öne çıkaran ve genelde liberal özgürlükçü olmakla bilinen Kanada’da bir avuç kamyon sürücüsünün başlatmış olduğu bu hareket nasıl bu noktaya geldi ve niye bu kadar yankı buldu? Trudeau, kamyoncuların aksiyonunu başta “küçük bir azınlık grup” olarak görüp önemsemedi. Lakin Kanadalıların birçoklarının Kovid-19 tedbirlerini desteklemesine karşın bu kümenin hareketi medyada büyük ilgi gorerek temsil ettiği mana ülkenin hudutlarının dışına taştı. 29 Ocak’ta Ottawa’ya ulaşan kamyoncular, bilhassa kentin ana merkezinde trafiği kilitledi, ömrü durdurma noktasına getirdi. Ülke gündeminin bir numaralı konusu haline gelen hareketlere, Toronto, Quebec City ve Calgary üzere öteki kentlerden de gibisi protestolarla dayanak geldi.
TRUDEAU YARGILANMALI
Ülkenin gündemini oluşturan kamyoncu protestolarını organize eden bireylerin başında Tamara Lich isimli bir bayan geliyor. Kanada’nın batı kısmındaki bölgelerin ülkeden ayrılmasını savunan Maverick Parti isimli bakılırsace yeni bir siyasi oluşumun sekreterliğini yapmış olan Lich, ayrıyeten spor salonu koçluğu ve müzik kümesi şarkıcılığı üzere mesleklerden geliyor. Organizatörler içinde ismi geçen başka bir şahıs da Maxime Bernier. Parlamentoda rastgele bir temsiliyeti olmayan Kanada Halklarının Parti’si isimli çok sağ siyasi bir oluşumun başkanı pozisyonunda bulunuyor. Kanada Birlik isimli kümenin liderliğini yapan James ve Sandra Bauder çifti de protestoları organize eden isimler içinde öne çıkan şahıslar. Bu çiftin, QAnon komplo teorilerini desteklediği ve Başbakan Trudeau’nun Kovid-19 siyasetleri niçiniyle ihanetten yargılanmasını savunduğu kaydediliyor. Protestocuları temsil eden bu şahıslar, yaptığı açıklamalarda, Kovid-19 tedbirlerinin kaldırılmasının yanı sıra Trudeau’nun “doğru olanı yapması, bütün yaptırımları ve özgürlüklere yönelik sınırlamaları kaldırması” biçiminde genel taleplerde bulundu, lakin bu kuralların yerine gelmesi durumunda aksiyonlara son vereceklerini vurguladı.
HAREKET ŞİDDETE KARŞI
Kamyon şoförlerinin protesto hareketini başlatan Tamara Lich, toplumsal medyadan canlı yayınladığı görüntülerinde, göstericilerin istediklerini alana kadar Ottawa’yı terk etmeyeceklerini söylerken, bir kitle fonlaması platformu olan “gofundme.com” sitesinde başlatmış olduğu hareketle, şu ana kadar yaklaşık 8 milyon Kanada doları bağış toplayan Lich, bu parayla protestocu kamyon şoförlerinin akaryakıt, yiyecek ve barınma üzere gereksinimlerinin karşılanacağını duyurdu. Kelam konusu site tarafınca dondurulan bağış paralarından şu ana kadar 1 milyon doları kullanıma açıldı. Kalabalıkta, çoklukla ırkçı ve çok sağ ögelerle ilişkilendirilen konfederasyon bayrağı görülürken, yerli göstericiler de Mohawk savaşçı bayrağı ile Metis Nation’ın bayrağını dalgalandırdı.
Yansıların esas sebepleri, trafiği engelleyen kamyonlara ve kent parklarına kurulan derme çatma ahşap yapılara karşı oldu. Öte yandan hareketler niçiniyle yaşanan gelir kaybı, taciz ve hatta şiddete yönelik dehşetler da şikayet sebepleri içinde yer aldı.
Abacus Veri tarafınca yakın vakitte yapılan bir kamuoyu araştırmasına bakılırsa, Kanada halkının yüzde 68’i protestocularla “oldukca az ortak noktası” olduğunu düşünüyor. Yüzde 32 ise kamyoncularla “fazlaca fazla ortak noktaya” sahip olduğu görüşünde.
DÜNYADA SOL BÖLÜNMÜŞ
Kamyoncuların aksiyonu Kanada’daki solu da bölmüştür. Örneğin Kanada Komünist Partisi bir açıklama yaptı. Açıklamaya nazaran; “Kamyoncular hareketi bizatihi oluşan bir emekçi sınıfı hareketi değildir. Dünyadaki çok sağcılaşmanın tezahürüdür.” Ayrıyeten Kanada İşçileri Kongresi aksiyoncular içinde İslamofobik, antisemitist ve ırkçı kümelerin olduğunu argüman etmektedir. İstihdam alanlarındaki şartların güzelleştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapan Kanada Derneği ise göstericilerin haklı taleplerinin göz önünde bulundurulması gerektiğini söz etti. Kanada Derneği hem de anayasaya ters Covid kurallarının da gözden geçirilmesi gerektiğini savunuyor. Küme kısa mühlet evvel web sitesine bir “mutabakat muhtırası” yayınladı ve üyelerin bunu Parlamentonun zirvesi’ndeki siyasetçilere sunmayı planladıklarını söylemiş oldu.
Dünyadaki sol kesim genel olarak baş karışıklığı içerisindedir. Sol, kamyoncuların ekonomik taleplerine ölçülü yaklaşmaktadır fakat kimi iştirakçilerin politik kimlikleri protestolara kayıtsız şartsız bir biçimde takviye vermelerinin önüne geçmektedir. Türkiye’de olduğu üzere bir fazlaca sol parti bu hususla ilgili resmi bir açıklama çabucak hemen yapmamıştır.
AŞIDA FİKİR AYRILIĞI
Dünyada aşı konusunda sol partiler içinde da görüş ayrılıkları mevcuttur. Genel olarak dünyadaki sol aşı zıtlığından çok aşı patentine karşıdır. Lakin Fransa’da yapılan bir araştırmaya bakılırsa çok solcularda da aşı aykırılığı gözlenmektedir. Alman toplumunun yüzde 22,6 ile Sol Parti (Die Linke) destekçileri aşıya zıtlığı ile bilinmektedir. Yeşiller Partisi seçmeninin yüzde 58,1’i, CDU/CSU seçmeninin yüzde 54,8’i, SPD seçmeninin yüzde 52,3’ü ve Sol Parti seçmenin yüzde 51,3’ünün en az 1 doz aşı yaptırdığı ortaya çıktı. İngiltere’de Personel Partisi eski önderi Jeremy Corbyn’in kardeşi Piers Corbyn’in, hükümetin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşı programını “Nazi kampları”na benzeten el ilanları paylaştığı için tutuklandığı bildirildi. Piers Corbyn, tutuklanmasına sebep olan el ilanlarında Auschwitz toplama kampına ilişkin bir fotoğrafı kullanarak hükümetin aşı programını eleştirdi. Ayrıyeten Corbyn’in ilanlarda kampın giriş kapısında yazılı olan “Çalışmak sizi özgür kılar” sözünü “Aşılar özgürlüğe giden inançlı yoldur.” biçiminde değiştirdiği görüldü. Corona virüsü salgını niçiniyle 5 Kasım 2020’de ikinci bir ulusal sokağa çıkma yasağının uygulandığı İngiltere’de bir küme gösterici salgın için geliştirilen aşıların ziyanlı olduğunu savunarak aşı zıddı şov yapmıştı. Ulusal kısıtlamalar yeterince sokağa çıkma ve şov yasağına karşın aşı terslerinin düzenlediği aksiyona İngiltere Eski Emekçi Partisi önderi Jeremy Corbyn’in ağabeyi Piers Corbyn liderlik etmişti. Fransa’da da sol Covid 19 uygulamalarını protesto etmişti. İtalya’da ise 2. Nürnberg” isimli aşı tersi bir hareketin önde gelen isimlerinden olan Damiano, geçen Ekim ayında bu hareketin temsilcisi olarak kuzeydeki Conegliano kasabasında belediye başkanlığına aday olmuştu. İsmini, İkinci Dünya Savaşı daha sonrasında Nazi önderlerinin yargılandığı Nürnberg duruşmalarından alan “2. Nürnberg” hareketi, pandemi önlemlerini “sağlık diktatörlüğü” ve “devlet suçu” olarak tanımlıyordu. Hareket, aşı üreticileri, bilim insanları ve ana akım medya temsilcileri de dahil bir kümenin Nürnberg gibisi duruşmalarda yargılanması gerektiğini savunmaktadır. Rusya’da ise Livada Araştırma Merkezi araştırmalarına göre halkın yüzde 55’i aşı olmayı düşünmüyor. Birden fazla ise aşı akabinde ortaya çıkabilecek durumlardan endişeleniyor.
Girayalp Karakuş
ALINTIDIR