Kar yağdı bu biçimde oldu ya sarsıntı olsaydı
Birkaç gündür ağır biçimde yağan kar Türkiye’de bir afet durumuna yol açtı. Hava, deniz ve kara ulaşımı olumsuz etkilendi. Birfazlaca vilayette kent içi ulaşım ile toplu taşımada ve hatta sıhhat, güvenlik ve itfaiye üzere acil hizmetlerde bile aksamalar yaşandı. Elektrik ve doğalgaz çizgilerinde kıymetli kesintiler yaşanmaması, soğuğun en azından kapalı alanlarda tesirli olmasını engelledi.
Afetin tesirlerinin azaltılmasından sorumlu olan merkezi idare ve mahallî idareler bu durumdan kendini aklamaya ve kabahati yek başkasına yüklemeye çalışıyor. halbuki ki doğal afet esasen beklenmesi gereken bir durumdur. Burada olması gereken vaktinde alınan önlemler ile afetin ziyanlarının azaltılmasıdır.
Burada merkezi ve lokal idareler tarafınca halkın afet idaresinin bir paydaşı olarak görülmemesi en büyük etken olarak ortaya çıkıyor. Kamu kurumları afet anında halkı “edilgen” olarak ele alıp, planlamalarını ona nazaran yapıyor. Bu da halkın afet anında ne yapacağını bilememesine yol açıyor. Afet şuuruna sahip olmayan halk afet anında olağan günlük hayatını devam ettirebileceğini düşünüyor. Bu da daha büyük bir kaosa niye oluyor. halbuki ki afet olağanüstü bir durumdur ve ziyanlarının azaltılması için ilgili her insanın bilgi ve disipline sahip olması birinci kaidedir.
Sivil toplumun afet konusunda eğitilmesi, afet daha sonrası müdahale konusunda örgütlenmesi ve donatılması; çabucak sonrasında da bu mevzuda sık sık tatbikatlar yapılarak bu ayrıntıların pekiştirilmesi gerekiyor.
ÜLKEMİZDE BÜTÜNCÜL BİR AFET İDARESİ SİSTEMİ YOK
Ülkedeki afet ve acil durum idaresinden AFAD yani İçişleri Bakanlığı sorumlu. Tüm bakanlıklar ve merkezi bürokrasinin afetlere siyaset üstü yaklaşması koşul. Merkezi idarenin, parti ayırmaksızın tüm lokal idareleri bütüncül afet idaresi konusunda organize etmesi ve takviye vermesi gerekir.
Bir son dakika haberi olarak birkaç bakan ve yüksek bürokratın krizi yönetmek üzere İstanbul’a hareket etmesi aslında işlerin nasıl yürütüldüğü hakkında bize hayli hoş bir örnek sunuyor: Maalesef bizde afet idaresi, olay meydana geldikten daha sonra tüm kaynakları seferber ederek müdahale etmeyi temel alan Kriz İdaresine dayanıyor. halbuki ki dünyada bir krizin lokal yöneticiler tarafınca yönetilmesi temeldir. Tahminen orada bulunmaları hükümet düzeyinde birtakım kararların alınmasını hızlandırır fakat oraya giden bakanlar sıklıkla krizi yöneten lokal yöneticilerin aklını karıştırmaktan diğer bir yarar sağlamaz.
halbuki ki merkezi idarenin temel nazaranvi afet risklerini evvelde belirleyip ona bakılırsa ülke genelinde standart bir Risk İdaresi uygulanmasını sağlamak olmalıdır. Son ana kadar bekleyip afet oluştuktan daha sonra krizi yönetmeye çalışmak, maalesef afetlerin fazlaca daha büyük can ve mal kayıpları ile sonuçlanmasına niye oluyor. Ayrıyeten Risk İdaresi uygulansa daha ucuza mal olacak önlemlerin maliyeti Kriz İdaresinde katlanarak artıyor.
AFET HAZIRLIĞI EN BERBAT SENARYOYA NAZARAN YAPILMALI
Bilhassa 15 milyon nüfusa mesken sahipliği yapan İstanbul’da kar baskını daha sonrasında yaşananlar, beklenen büyük zelzele daha sonrasında İstanbul’da neler yaşanabileceği hakkındaki soruları yeniden akıllara getirdi:
İstanbul’daki sarsıntıya dayanıksız yapı stoğu geçmişi onlarca yıla dayanan bir sorun ve yakın gelecekte de güzelleştirilmesi mümkün görünmüyor. bu biçimde bu riske uygun bir planlama yaparak can kaybını en aza indirecek önlemler alınmalı.
Şayet sarsıntı beklendiği üzere 7,5 M ve bunun üzerinde meydana gelirse kentteki çürük binalar yanında irtibat, ulaşım, güç, su ve kanalizasyon altyapısı da büyük hasar nazarancek. Boğaz köprülerinin ayakta kalıp kalmayacağı bile soru işareti! Acil yardım hizmetlerinin epey uzun müddetle verilemeyeceğini de hesaba katmak gerekir.
Zelzelenin iş -okul saatinde bir de soğuk ve yağışlı kış mevsiminde meydana gelmesi ise en makus senaryo olarak düşünülebilir. Fakat aslına bakarsan afet planlaması de en berbata nazaran hazırlık yapmak değil midir? Ancak gördüğümüz kadarıyla kamu kurumlarının bütün planlaması maalesef enkaz idaresi üzerine! Kamu kurumlarının ve gönüllülerin odaklandığı arama kurtarma operasyonları maalesef afet kriz idaresinin yalnızca küçük bir kesimi.
Asıl sorun; sarsıntıdan sağ olarak çıkıp da çöl haline gelmiş olan bir kentte insanların 1 hafta – 10 gün boyunca yardım gelmeden nasıl hayatını sürdüreceğidir.
Bu bahiste halkın örgütlenmesi, donatılması ve eğitilmesi için fazlaca geç kalınmamalıdır. Sivil toplum yalnızca arama kurtarma değil, birinci yardım, besin ve su temini, barınma, yaralı ve engellilerin yardım gelene kadar bakımının sağlanması üzere konularda hazır olmalıdır.
AİLE AFET PLANINIZI ÇABUCAK HAZIRLAYIN
İstanbul dağınık bir kent. Düşünün ki siz iş toplantısı için Beylikdüzü’ndesiniz. Eşiniz Sultanbeyli’deki iş yerinizde; çocuklardan birisi konutunuza yakın bir okulda başkası de burslu kazandığı Beşiktaş’taki okulunda. Bir anda sarsıntı oldu ve hepiniz sarsıntıdan sağ olarak kurtuldunuz. Lakin bağlantı, ulaşım ve öbür altyapı bir anda çöktü. Kimi viyadükler, kıtalar ortası köprüler ve boğaz geçiş tünelleri faaliyet dışı kaldı. Bu koşullar altında ailenizle nasıl haberleşeceğinizi ve şayet yaşıyorlarsa onları nasıl bir ortaya getireceğinizi ve bir ortaya getireceğinizi planladınız mı? Olağanda sıradan görülen bu süreç olağanüstü afet koşullarında günler alabilir! Tüm bunların evvelinde planlanmış ve her insanın afet anında ne yapacağını biliyor olması işte bu yüzden hayli kıymetli. Zira o kaos ortamında uzun bir süre irtibat kurma imkânı bulamayabilirsiniz!
Hatta sizi kurtarmaya gelecek tüm kamu bakılırsavlilerinin de sizinle birebir yansıyı vereceğinden hiç kaygınız olmasın: Herkes kendi sevdiklerinin kederine düşeceği için en az 1 hafta – 10 gün boyunca kimseden yardım ulaşmasını beklemeyin. AFAD bu müddetin 3 gün olmasını ön görüyor ancak sizin önlemli olmanızda yarar var.
Bunun yanında yalnızca askeri birliklerin değil yakın vilayetlerdeki mahallî ve merkezi idare imkanlarının da şimdiden İstanbul’a müdahale için hazır olması gerekiyor. Son dakikada alınan kararlar yardımın gereksinime göre, yerinde ve istikrarlı biçimde uygulanmasını sağlamaktan uzak kalabilir.
SARSINTI daha sonraSI İSTANBUL NASIL TAHLİYE EDİLECEK?
Ben şahsen İstanbul’un deniz yoluyla tahliyesinin en uygun seçenek olduğunu düşünüyorum. Deniz yoluyla Bursa, Bandırma, Karasu yahut Kırklareli’nde kurulacak dağıtım noktalarına aktarılacak mağdur vatandaşlar buradan karayoluyla Trakya ve Anadolu’daki yazlık meskenlerine yahut akrabalarının yanına ulaşabilir.
Yaralılar ve dezavantajlı kümelerin kurtarma, birinci yardımve tahliye planlamasının şimdiye kadar yapılmış olması gerekirdi.
Bir de İstanbul sarsıntısı daha sonrasında kamu sisteminin ulusal güvenliği de tehdit edecek biçimde bozulma riski var: Yağma, arbede, isyan, cinayet, salgın hastalıklar vs.
Feramuz Erdin
ALINTIDIR
Birkaç gündür ağır biçimde yağan kar Türkiye’de bir afet durumuna yol açtı. Hava, deniz ve kara ulaşımı olumsuz etkilendi. Birfazlaca vilayette kent içi ulaşım ile toplu taşımada ve hatta sıhhat, güvenlik ve itfaiye üzere acil hizmetlerde bile aksamalar yaşandı. Elektrik ve doğalgaz çizgilerinde kıymetli kesintiler yaşanmaması, soğuğun en azından kapalı alanlarda tesirli olmasını engelledi.
Afetin tesirlerinin azaltılmasından sorumlu olan merkezi idare ve mahallî idareler bu durumdan kendini aklamaya ve kabahati yek başkasına yüklemeye çalışıyor. halbuki ki doğal afet esasen beklenmesi gereken bir durumdur. Burada olması gereken vaktinde alınan önlemler ile afetin ziyanlarının azaltılmasıdır.
Burada merkezi ve lokal idareler tarafınca halkın afet idaresinin bir paydaşı olarak görülmemesi en büyük etken olarak ortaya çıkıyor. Kamu kurumları afet anında halkı “edilgen” olarak ele alıp, planlamalarını ona nazaran yapıyor. Bu da halkın afet anında ne yapacağını bilememesine yol açıyor. Afet şuuruna sahip olmayan halk afet anında olağan günlük hayatını devam ettirebileceğini düşünüyor. Bu da daha büyük bir kaosa niye oluyor. halbuki ki afet olağanüstü bir durumdur ve ziyanlarının azaltılması için ilgili her insanın bilgi ve disipline sahip olması birinci kaidedir.
Sivil toplumun afet konusunda eğitilmesi, afet daha sonrası müdahale konusunda örgütlenmesi ve donatılması; çabucak sonrasında da bu mevzuda sık sık tatbikatlar yapılarak bu ayrıntıların pekiştirilmesi gerekiyor.
ÜLKEMİZDE BÜTÜNCÜL BİR AFET İDARESİ SİSTEMİ YOK
Ülkedeki afet ve acil durum idaresinden AFAD yani İçişleri Bakanlığı sorumlu. Tüm bakanlıklar ve merkezi bürokrasinin afetlere siyaset üstü yaklaşması koşul. Merkezi idarenin, parti ayırmaksızın tüm lokal idareleri bütüncül afet idaresi konusunda organize etmesi ve takviye vermesi gerekir.
Bir son dakika haberi olarak birkaç bakan ve yüksek bürokratın krizi yönetmek üzere İstanbul’a hareket etmesi aslında işlerin nasıl yürütüldüğü hakkında bize hayli hoş bir örnek sunuyor: Maalesef bizde afet idaresi, olay meydana geldikten daha sonra tüm kaynakları seferber ederek müdahale etmeyi temel alan Kriz İdaresine dayanıyor. halbuki ki dünyada bir krizin lokal yöneticiler tarafınca yönetilmesi temeldir. Tahminen orada bulunmaları hükümet düzeyinde birtakım kararların alınmasını hızlandırır fakat oraya giden bakanlar sıklıkla krizi yöneten lokal yöneticilerin aklını karıştırmaktan diğer bir yarar sağlamaz.
halbuki ki merkezi idarenin temel nazaranvi afet risklerini evvelde belirleyip ona bakılırsa ülke genelinde standart bir Risk İdaresi uygulanmasını sağlamak olmalıdır. Son ana kadar bekleyip afet oluştuktan daha sonra krizi yönetmeye çalışmak, maalesef afetlerin fazlaca daha büyük can ve mal kayıpları ile sonuçlanmasına niye oluyor. Ayrıyeten Risk İdaresi uygulansa daha ucuza mal olacak önlemlerin maliyeti Kriz İdaresinde katlanarak artıyor.
AFET HAZIRLIĞI EN BERBAT SENARYOYA NAZARAN YAPILMALI
Bilhassa 15 milyon nüfusa mesken sahipliği yapan İstanbul’da kar baskını daha sonrasında yaşananlar, beklenen büyük zelzele daha sonrasında İstanbul’da neler yaşanabileceği hakkındaki soruları yeniden akıllara getirdi:
İstanbul’daki sarsıntıya dayanıksız yapı stoğu geçmişi onlarca yıla dayanan bir sorun ve yakın gelecekte de güzelleştirilmesi mümkün görünmüyor. bu biçimde bu riske uygun bir planlama yaparak can kaybını en aza indirecek önlemler alınmalı.
Şayet sarsıntı beklendiği üzere 7,5 M ve bunun üzerinde meydana gelirse kentteki çürük binalar yanında irtibat, ulaşım, güç, su ve kanalizasyon altyapısı da büyük hasar nazarancek. Boğaz köprülerinin ayakta kalıp kalmayacağı bile soru işareti! Acil yardım hizmetlerinin epey uzun müddetle verilemeyeceğini de hesaba katmak gerekir.
Zelzelenin iş -okul saatinde bir de soğuk ve yağışlı kış mevsiminde meydana gelmesi ise en makus senaryo olarak düşünülebilir. Fakat aslına bakarsan afet planlaması de en berbata nazaran hazırlık yapmak değil midir? Ancak gördüğümüz kadarıyla kamu kurumlarının bütün planlaması maalesef enkaz idaresi üzerine! Kamu kurumlarının ve gönüllülerin odaklandığı arama kurtarma operasyonları maalesef afet kriz idaresinin yalnızca küçük bir kesimi.
Asıl sorun; sarsıntıdan sağ olarak çıkıp da çöl haline gelmiş olan bir kentte insanların 1 hafta – 10 gün boyunca yardım gelmeden nasıl hayatını sürdüreceğidir.
Bu bahiste halkın örgütlenmesi, donatılması ve eğitilmesi için fazlaca geç kalınmamalıdır. Sivil toplum yalnızca arama kurtarma değil, birinci yardım, besin ve su temini, barınma, yaralı ve engellilerin yardım gelene kadar bakımının sağlanması üzere konularda hazır olmalıdır.
AİLE AFET PLANINIZI ÇABUCAK HAZIRLAYIN
İstanbul dağınık bir kent. Düşünün ki siz iş toplantısı için Beylikdüzü’ndesiniz. Eşiniz Sultanbeyli’deki iş yerinizde; çocuklardan birisi konutunuza yakın bir okulda başkası de burslu kazandığı Beşiktaş’taki okulunda. Bir anda sarsıntı oldu ve hepiniz sarsıntıdan sağ olarak kurtuldunuz. Lakin bağlantı, ulaşım ve öbür altyapı bir anda çöktü. Kimi viyadükler, kıtalar ortası köprüler ve boğaz geçiş tünelleri faaliyet dışı kaldı. Bu koşullar altında ailenizle nasıl haberleşeceğinizi ve şayet yaşıyorlarsa onları nasıl bir ortaya getireceğinizi ve bir ortaya getireceğinizi planladınız mı? Olağanda sıradan görülen bu süreç olağanüstü afet koşullarında günler alabilir! Tüm bunların evvelinde planlanmış ve her insanın afet anında ne yapacağını biliyor olması işte bu yüzden hayli kıymetli. Zira o kaos ortamında uzun bir süre irtibat kurma imkânı bulamayabilirsiniz!
Hatta sizi kurtarmaya gelecek tüm kamu bakılırsavlilerinin de sizinle birebir yansıyı vereceğinden hiç kaygınız olmasın: Herkes kendi sevdiklerinin kederine düşeceği için en az 1 hafta – 10 gün boyunca kimseden yardım ulaşmasını beklemeyin. AFAD bu müddetin 3 gün olmasını ön görüyor ancak sizin önlemli olmanızda yarar var.
Bunun yanında yalnızca askeri birliklerin değil yakın vilayetlerdeki mahallî ve merkezi idare imkanlarının da şimdiden İstanbul’a müdahale için hazır olması gerekiyor. Son dakikada alınan kararlar yardımın gereksinime göre, yerinde ve istikrarlı biçimde uygulanmasını sağlamaktan uzak kalabilir.
SARSINTI daha sonraSI İSTANBUL NASIL TAHLİYE EDİLECEK?
Ben şahsen İstanbul’un deniz yoluyla tahliyesinin en uygun seçenek olduğunu düşünüyorum. Deniz yoluyla Bursa, Bandırma, Karasu yahut Kırklareli’nde kurulacak dağıtım noktalarına aktarılacak mağdur vatandaşlar buradan karayoluyla Trakya ve Anadolu’daki yazlık meskenlerine yahut akrabalarının yanına ulaşabilir.
Yaralılar ve dezavantajlı kümelerin kurtarma, birinci yardımve tahliye planlamasının şimdiye kadar yapılmış olması gerekirdi.
Bir de İstanbul sarsıntısı daha sonrasında kamu sisteminin ulusal güvenliği de tehdit edecek biçimde bozulma riski var: Yağma, arbede, isyan, cinayet, salgın hastalıklar vs.
Feramuz Erdin
ALINTIDIR