ahmetbeyler
Active member
HABER ARAŞTIRMA -Lityum iyon pillerinin geri dönüşümünde maliyeti yüzde 30 düşüren projeleriyle ABD’den ödül aldı. ABD’de lise düzeyinde dünyanın en büyük bilim yarışması özelliğini taşıyan Regeneron ISEF Bilim ve Mühendislik Yarışması’na (International Science and Engineering Fair) bu yıl TÜBİTAK’ın desteğiyle Türkiye’den, 14 proje (8’i bu yıla ait, 6’sı ise pandemi nedeni ile geçen sene yarışamamış) ile 19 öğrenci katıldı. Kovid-19 nedeniyle sanal ortamda düzenlenen yarışmada Türkiye, 13 proje ile 16 öğrencinin ödül almasıyla büyük başarı elde etti. Yarışmanın “Enerji: Sürdürülebilir Materyal ve Dizayn” kategorisinde kimya öğretmeni Gülay Demirci’nin danışmanlığında lityum iyon pillerinin geri dönüşümünde maliyeti yaklaşık yüzde 30 düşüren projeleriyle katılan Antalya Ted Koleji öğrencileri Beliz Kargı ve Zeynep Bayındır dünya üçüncüsü oldu. Bronz madalya alarak ülkemize madalya kazandıran tek proje olma özelliğine sahip olan öğrenciler, üniversiteye sınavsız yerleşme hakkı elde etti.
İki yıllık çalışma
Proje koordinatörü kimya öğretmeni Gülay Demirci şunları söyledi: “Cep telefonları, insansız hava araçları, elektrikli araçlar ve şarj edilebilen birçok elektronik eşya, lityum iyon pili içeriyor. Her geçen gün bu değerli lityum ve kobalt kaynaklarını çöpe atıyoruz. Projemizin amacı, ekon omik değeri yüksek lityum ve kobalt bileşiklerini, atık lityum iyon pillerinin katodundan geri dönüştürmek ve grafiti ise anodundan geri kazanarak kullanılabilir ikincil lityum iyon pil elde etmekti. Bu sayede her yıl yüksek ücret ödenen grafit, lityum ve kobalt bileşiklerinin ithalatını azaltarak ekonomiye katkı sağlamasını hedefledik. Mevcut prosesimizde de en büyük maliyeti ‘Li’ metalini geri kazanmak için kullanmamız gereken ‘LiOH’ oluşturuyor. Lityum kaynaklarının sınırlı olması lityum bileşiklerinin pahalı olmasına sebep oluyor. Bu sorunu birden fazla kimyasal karıştırarak çözmeye çalıştık, maliyeti yaklaşık yüzde 30 azalttık. Çalışmamız iki yıl sürdü, pandemi nedeniyle de zorlu bir süreç yaşadık. Bu süreçte bize destek olan okulumuza, laboratuvar imkanlarını bize sunan Akdeniz Üniversitesi hocalarından Doç. Dr. Edip Bayram ve Prof. Dr. Numan Hoda ve ekiplerine, İstanbul Teknik Üniversitesi hocalarından Prof. Dr. Servet İbrahim Timur hocamıza teşekkürü bir borç biliriz.”
‘Her gün deney yaptık’
Cep telefonlarının tükenen pilini değiştirdiklerinde bunların geri dönüştürülmediğini görerek projeye başlayan öğrencilerden 11. sınıf öğrencisi Zeynep Bayındır (17), “Yaptığımız araştırmalarda teknolojinin geliştirilmeye açık olması için bu tarz bir projenin yapılmasının şart olduğunu biliyorduk. Geleceğe bizim de bir katkımız olsun istedik. Hafta içi-hafta sonu demeksizin her gün deney yaptık. Yılbaşında herkes kutlamalara hazırlanırken biz çalıştık. Çabamızın karşılığını almaktan daha güzel bir şey olamazdı. Sevinçten attığım çığlıkları tüm şehirde duyulmuş olabilir. Hacettepe Tıp Fakültesi’nde okumak istiyorum” dedi.
‘Emeğimizin karşılığını aldık’
Beliz Kargı (18) da, “Bu projeyle yakın zaman içerisinde dünyada büyük bir sorun haline gelecek olan lityum iyon pillerinin geri dönüşümünün bütün ülkeler açısından yapılabilir hale getirmeye çalıştık. Her hafta 1 veya 2 gün laboratuvarda çalıştık. Bu süreç elbette okul derslerimizden ve kişisel zamanımızdan fedakarlık yaptık. Bu kadar uzun süren emeklerimizin karşılığını almak çok büyük bir mutluluk. Kazandığımızı öğrendiğim anki heyecan ve sevinç kelimelerle anlatılamaz. Yıllardır çalıştığım bir amacın sonunda ödülü almak çok gurur vericiydi” diye konuştu.