Obezite dünya sıhhat örgütünün (WHO) tarifine göre sıhhat açısından risk oluşturan olağandışı yahut çok yağ birikimi olarak tanımlanır. Bu yağ birikimi besinler ile alınan gücün, harcanan güçten çok olmasından kaynaklanır. Kilonun boyun metrekaresine bölünmesi ile elde edilen beden kitle indeksi (VKİ) ile hesaplanır. Bu paha 25-30 kg/m2 olduğunda birey fazla kilolu, 30 kg/m2 üzerinde ise obez olarak kabul edilir.
Bir vakit içinder sadece yüksek gelirli ülkelerde bir sorun olarak görülen çok kilo ve obezite, düşük ve orta gelirli ülkelerde, bilhassa kentsel ortamlarda şimdilerde daha çarpıcı biçimde artmaktadır. Fazla kilolu yahut obez çocukların büyük çoğunluğu, artış oranının gelişmiş ülkelere göre %30’dan fazla olduğu gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor. 1975’ten 2016’ya kadar, 5-19 yaş ortası çok kilolu yahut obez çocuk ve ergenlerin yaygınlığı, global olarak %4’ten %18’e dört kattan fazla arttı. Obezite, çok kilolu yahut obez olmanın bir kararı olarak her yıl 4 milyondan fazla insanın ölmesiyle 2017 yılından itibaren global salgın olarak kabul edildi.
Ülkemizde obezite
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran, 15 yaş ve üstü obez bireylerin oranı 2016 yılında % 19,6 iken, 2019 yılında %21,1 oldu. Cinsiyet ayrımında bakıldığında; 2019 yılında bayanların %24,8’inin obez ve %30,4’ünün obez öncesi, adamların ise %17,3’ünün obez ve %39,7’sinin obez öncesi olduğu görüldü. Genel olarak Obez bireylerin oranı %21,1 oldu. Dünya Sıhhat Örgütü 2018-2019 yılı obezite datalarına göre ise Türkiye’de her 3 bireyden 1’i obezdir.
Dünyada obezite
Obezite global boyutta kıymetli bir halk sıhhati sıkıntısıdır. Hem gelişmiş ülkelerde tıpkı vakitte gelişmekte olan ülkelerde obezite her geçen gün artış göstermektedir. DSÖ tarafınca Asya, Afrika ve Avrupa’nın 6 farklı yöresinde yapılan ve 12 yıl süren MONICA çalışmasında 10 yılda obezite prevalansında %10-30 içinde bir artış saptandığı bildirilmiştir. Obezitenin giderek yaygınlaşarak halk sıhhati sorunu haline gelmesi, tüm dünyada obezite ile uğraş çalışmalarının başlamasına niye olmuştur. Tüm dünyada 1,5 milyar kişi fazla kilolu, 500 milyon kişinin ise şişmandır.
Obezite belirtileri nelerdir?
Obezite yalnızca görsel bir sorun değildir. Bireyin ömür konforunu direkt etkileyen bir hastalıktır. Hastalarda terleme, çarpıntı, nefes darlığı, horlama, sırt ve eklem ağrıları üzere belirtiler görülmektedir. Bunun yanında özgüvende azalma, toplum içerisinde beğenilen görülmeme yahut dışlanma üzere psikolojik sorunlara da niçin olabilmektedir.
Obezite hangi hastalıklara niçin olur?
Obezite birfazlaca hastalığın temelini oluşturur. Bu hastalıkların çoğu kronik diye tanımladığımız ve temelindeki etken yok edilmedikçe tüm ömrü etkileyen ve organlarda oluşturduğu hasar artarak devam eden hastalıklardır. Dolaşım sistemi, sindirim ve boşaltım sistemleri ve diğer unsurların tümü bu sağlık sorunundan olumsuz etkilenmektedir. Obezite, kansere yakalanma riskini de arttırır. Bunun yanında yapılan bazı çalışmalarda morbid obez gebelerde, obezite ameliyatı daha sonrası zayıflayarak gebe kalanlara kıyasla anneye ve bebeğe ait sorunların oldukça daha fazla oranda yaşandığı gösterilmiştir. Obezitenin önlenmesi ve tedavisi tüm bu hastalıklarla başa çıkmada ilk basamaktır. Obezitenin direk ya da dolaylı olarak yol açtığı ya da açabileceği bazı hastalık ve sağlık sorunları ise şöyle sıralanabilir;
Obezite masrafları
2019 yılında OECD tarafınca yayınlanan rapora gore, obezite sorunu yaşayanların sağlık hizmetlerinden daha sık yararlanma eğiliminde olduğu, obezlerin normal bireylere nazaran yaklaşık 2,5 kat daha fazla sağlık harcanması yaptığı, obezite kaynaklı hastalıkların tedavisinin, toplam sağlık harcamalarının yüzde 8,4’ünü oluşturduğu kaydedilmiştir. Örneğin obeziteye bağlı şeker hastalığı gelişen bir hastada ek olarak bir oldukça ilaç kullanmak, tetkik yaptırmak, diyabete bağlı sorunlarla uğraşmak ve oldukça daha fazla sayıda poliklinik muayenesi yapmak gerekecektir.
Kovid 19 ve obezite
Korona virüs pandemisi sürecinde yapılan çalışmalar, Kovid-19’un obezite hastalarında daha ağır seyrettiğini ve virüs niçiniyle hastaneye yatanların yaklaşık yarısının obezitesinin olduğunu ortaya koymuştur. DSÖ’nün salgın olarak tanımladığı obezite, sigaradan daha sonra en önemli ikinci ölüm sebebi olarak kaydedilmiştir. Pandemi koşulları niçiniyle yeme içme düzeninin değişmesi ve atıştırma sıklığının artması obeziteye davetiye çıkarmıştır. Özellikle bu zamanda sağlıklı beslenme daha da önemli hale gelmiştir. Bunun yanında bir diğer sorun da pandemi döneminde elektif ameliyatların bir müddet ertelenmesi olmuştur. Obezite cerrahisi elektif bir ameliyattır yani acil değildir ancak obezitenin kovid-19 hastalığını artırması ve şiddetlendirmesi gibi bir takım bulgular elde edilince obez hastaların ameliyatlarının ertelenmemesi, bunların acil kabul edilebileceği görüşü dünyada kabul görmüştür.
OBEZİTE TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler; diyet, egzersiz, davranış terapisi, farmakolojik (ilaç tedavisi) tedavi ve cerrahi tedavi olarak sıralanabilir. Genellikle ilk süreçte diyet ve egzersiz tedavisi uygulanır. Bunun yanında obeziteye niçin olan faktörler saptanmalı ve önlenmelidir.
Obezite Ameliyatları Kimler için Uygundur?
Obezite cerrahisi için bazı kriterler gerekmektedir. İlk baktığımız kriter ise vücut kitle indeksidir (VKİ). VKİ hesaplaması için kullanılan değerler ise bireyin boy uzunluğu ve kilosudur. Vücut ağırlığımızın (kg) boyumuzun metre cinsinden karesine bölünmesi ile elde edilir. VKİ 30-35 kg/m2 olanlar evre 1 obez, 35-40 kg/m2 olanlar evre 2 obez, 40 kg/m2 üzeri morbid obez olarak tanımlanır. Ameliyat için kişinin VKİ’nin 40 kg/m2 üzerinde veya VKİ 35-40 içinde ise yandaş hastalık olması gerekmektedir. Bu yandaş hastalıklar tip 2 şeker hastalığı, koroner arter hastalığı, hiper tansiyon, kolesterol yüksekliği, trigliserid yüksekliği, uyku apne sendromu, yağlı karaciğer hastalığı, obezite ilişkili astım, gastroözefageal reflü hastalığı, venöz staz hastalığı, idrar tutamama, ağırlığa sekonder ilerleyici eklem deformiteleridir. 15-65 yaş içindeki hastalara ameliyat yapılabilmektedir. Ergenliğe morbid obez giren çocukların %75’inin ileride de morbid obez olduğu bilinmektedir. 65-70 yaş içindeki hasta grubunda ise genel durum ve performans değerlendirmesi yapılır. Muayene ve tetkikler sonunda uygun olan hastalar ameliyat edilebilir.
Kimlere yapılmaz?
Obezite ameliyatları; obezite tiroid bezi tembelliği, kortizon kullanması ya da endokrin organ hastalığına bağlı ise, İlaç, alkol vb uyarıcı maddelere bağımlılık söz konusu ise, ciddi bir psikiyatrik sorun varsa ve 1 yıl arasında gebelik planlanıyorsa uygulanmamaktadır.
OBEZİTE AMELİYAT PROSEDÜRLERİ
Farklı çeşit ve türde cerrahi operasyonlardan oluşan bu ameliyatlar, kişilerin genel sağlık durumlarına, obezite seviyelerine ve daha farklı birfazlaca duruma nazaran seçilmektedir. Obezite cerrahisinde hemen hemen altın standart olarak belirlenmiş bir prosedür yoktur. Tıbbın her alanında olduğu gibi hastaların özellikle metabolik, anatomik ve hormonal durumları ve obezite seviyeleri gözetilerek hasta bazında karar verilmektedir. Obezitenin cerrahi tedavisi temelde üç mekanizma ile gerçekleştirilir. Bunlardan birincisi kısıtlama anlamında restriksiyon ile mide hacminin azaltılması, ikincisi ise malabsorbsiyon ile ince barsaklardan emilimin azaltılmasıdır. Üçüncü mekanizma ise bu iki mekanizmanın beraber gerçekleştirilmesidir.
OBEZİTE AMELİYATI daha sonraSI UYULMASI GEREKEN KURALLAR NELERDİR?
Obezite ameliyatları hastaların yaşam tarzını ve beslenme biçimini doğrudan etkileyecek olan ameliyatlardır. Ameliyat daha sonrası hasta uyumu en az ameliyatın kendisi kadar önem taşır. Hastaların ilaçları, vitamin ve mineral alımı, su içimi, beslenme ve egzersiz biçimi ile ilgili uyması gereken kurallar vardır. Fiziksel olarak bedenin zorlanmaması, ağır yük kaldırılmaması, işe hemen geri dönülmemesi gerekmektedir. Bu kurallara uyum başarıyla doğru orantılıdır. Bu kurallar hem ameliyat öncesi aynı zamanda taburculuk sırasında hastaya anlatılır. Bilgilendirici broşürler verilir. Hastaların bunun haricinde acil veya beklenmeyen durumlarda nasıl hareket edecekleri ve ulaşabilecekleri kişi ve telefon detayları anlatılır. İlk aylarda daha sık aralıklarla olmak üzere en az 2 yıl muayene ve takip süreci vardır. Bunların haricinde diğer ameliyatlarda dikkat edilmesi gereken rutin kurallara obezite ameliyatları daha sonrasında da dikkat edilmesi gerekmektedir
OBEZİTE AMELİYATI daha sonraSI NELER OLABİLİR?
Hastalar aynı gün ayağa kaldırılır ve yürütülür. Sıvı alımına başlanır ve 2 ya da 3 gün arasında taburcu edilir. Obezite ameliyatları her ne kadar standart ameliyat olarak görülse de her hasta ve her bünyede farklılık arz edebilmektedir. Ameliyat daha sonrası süreç her hastanın kendine özeldir. Bunun yanında halsizlik, kusma, kabızlık, ağrı, saç dökülmesi gibi kontrol edilebilir şikayetler de görülebilir.
Bir vakit içinder sadece yüksek gelirli ülkelerde bir sorun olarak görülen çok kilo ve obezite, düşük ve orta gelirli ülkelerde, bilhassa kentsel ortamlarda şimdilerde daha çarpıcı biçimde artmaktadır. Fazla kilolu yahut obez çocukların büyük çoğunluğu, artış oranının gelişmiş ülkelere göre %30’dan fazla olduğu gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor. 1975’ten 2016’ya kadar, 5-19 yaş ortası çok kilolu yahut obez çocuk ve ergenlerin yaygınlığı, global olarak %4’ten %18’e dört kattan fazla arttı. Obezite, çok kilolu yahut obez olmanın bir kararı olarak her yıl 4 milyondan fazla insanın ölmesiyle 2017 yılından itibaren global salgın olarak kabul edildi.
Ülkemizde obezite
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran, 15 yaş ve üstü obez bireylerin oranı 2016 yılında % 19,6 iken, 2019 yılında %21,1 oldu. Cinsiyet ayrımında bakıldığında; 2019 yılında bayanların %24,8’inin obez ve %30,4’ünün obez öncesi, adamların ise %17,3’ünün obez ve %39,7’sinin obez öncesi olduğu görüldü. Genel olarak Obez bireylerin oranı %21,1 oldu. Dünya Sıhhat Örgütü 2018-2019 yılı obezite datalarına göre ise Türkiye’de her 3 bireyden 1’i obezdir.
Dünyada obezite
Obezite global boyutta kıymetli bir halk sıhhati sıkıntısıdır. Hem gelişmiş ülkelerde tıpkı vakitte gelişmekte olan ülkelerde obezite her geçen gün artış göstermektedir. DSÖ tarafınca Asya, Afrika ve Avrupa’nın 6 farklı yöresinde yapılan ve 12 yıl süren MONICA çalışmasında 10 yılda obezite prevalansında %10-30 içinde bir artış saptandığı bildirilmiştir. Obezitenin giderek yaygınlaşarak halk sıhhati sorunu haline gelmesi, tüm dünyada obezite ile uğraş çalışmalarının başlamasına niye olmuştur. Tüm dünyada 1,5 milyar kişi fazla kilolu, 500 milyon kişinin ise şişmandır.
Obezite belirtileri nelerdir?
Obezite yalnızca görsel bir sorun değildir. Bireyin ömür konforunu direkt etkileyen bir hastalıktır. Hastalarda terleme, çarpıntı, nefes darlığı, horlama, sırt ve eklem ağrıları üzere belirtiler görülmektedir. Bunun yanında özgüvende azalma, toplum içerisinde beğenilen görülmeme yahut dışlanma üzere psikolojik sorunlara da niçin olabilmektedir.
Obezite hangi hastalıklara niçin olur?
Obezite birfazlaca hastalığın temelini oluşturur. Bu hastalıkların çoğu kronik diye tanımladığımız ve temelindeki etken yok edilmedikçe tüm ömrü etkileyen ve organlarda oluşturduğu hasar artarak devam eden hastalıklardır. Dolaşım sistemi, sindirim ve boşaltım sistemleri ve diğer unsurların tümü bu sağlık sorunundan olumsuz etkilenmektedir. Obezite, kansere yakalanma riskini de arttırır. Bunun yanında yapılan bazı çalışmalarda morbid obez gebelerde, obezite ameliyatı daha sonrası zayıflayarak gebe kalanlara kıyasla anneye ve bebeğe ait sorunların oldukça daha fazla oranda yaşandığı gösterilmiştir. Obezitenin önlenmesi ve tedavisi tüm bu hastalıklarla başa çıkmada ilk basamaktır. Obezitenin direk ya da dolaylı olarak yol açtığı ya da açabileceği bazı hastalık ve sağlık sorunları ise şöyle sıralanabilir;
Şeker hastalığı
Tansiyon yüksekliği
Kalp damar hastalıkları
İnsülin direnci sorunu
Kolesterol yüksekliği
Safra kesesi taşı
Felç ve inme durumları
Kanser
Karaciğer yağlanması
Uyku apnesi
Nefes darlığı, astım
Kas ve eklem hastalıkları
Psikolojik hastalıklar
Polikistik over hastalığı
Cilt ve deri bozulmaları ve hastalıkları
Obezite masrafları
2019 yılında OECD tarafınca yayınlanan rapora gore, obezite sorunu yaşayanların sağlık hizmetlerinden daha sık yararlanma eğiliminde olduğu, obezlerin normal bireylere nazaran yaklaşık 2,5 kat daha fazla sağlık harcanması yaptığı, obezite kaynaklı hastalıkların tedavisinin, toplam sağlık harcamalarının yüzde 8,4’ünü oluşturduğu kaydedilmiştir. Örneğin obeziteye bağlı şeker hastalığı gelişen bir hastada ek olarak bir oldukça ilaç kullanmak, tetkik yaptırmak, diyabete bağlı sorunlarla uğraşmak ve oldukça daha fazla sayıda poliklinik muayenesi yapmak gerekecektir.
Kovid 19 ve obezite
Korona virüs pandemisi sürecinde yapılan çalışmalar, Kovid-19’un obezite hastalarında daha ağır seyrettiğini ve virüs niçiniyle hastaneye yatanların yaklaşık yarısının obezitesinin olduğunu ortaya koymuştur. DSÖ’nün salgın olarak tanımladığı obezite, sigaradan daha sonra en önemli ikinci ölüm sebebi olarak kaydedilmiştir. Pandemi koşulları niçiniyle yeme içme düzeninin değişmesi ve atıştırma sıklığının artması obeziteye davetiye çıkarmıştır. Özellikle bu zamanda sağlıklı beslenme daha da önemli hale gelmiştir. Bunun yanında bir diğer sorun da pandemi döneminde elektif ameliyatların bir müddet ertelenmesi olmuştur. Obezite cerrahisi elektif bir ameliyattır yani acil değildir ancak obezitenin kovid-19 hastalığını artırması ve şiddetlendirmesi gibi bir takım bulgular elde edilince obez hastaların ameliyatlarının ertelenmemesi, bunların acil kabul edilebileceği görüşü dünyada kabul görmüştür.
OBEZİTE TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler; diyet, egzersiz, davranış terapisi, farmakolojik (ilaç tedavisi) tedavi ve cerrahi tedavi olarak sıralanabilir. Genellikle ilk süreçte diyet ve egzersiz tedavisi uygulanır. Bunun yanında obeziteye niçin olan faktörler saptanmalı ve önlenmelidir.
Obezite Ameliyatları Kimler için Uygundur?
Obezite cerrahisi için bazı kriterler gerekmektedir. İlk baktığımız kriter ise vücut kitle indeksidir (VKİ). VKİ hesaplaması için kullanılan değerler ise bireyin boy uzunluğu ve kilosudur. Vücut ağırlığımızın (kg) boyumuzun metre cinsinden karesine bölünmesi ile elde edilir. VKİ 30-35 kg/m2 olanlar evre 1 obez, 35-40 kg/m2 olanlar evre 2 obez, 40 kg/m2 üzeri morbid obez olarak tanımlanır. Ameliyat için kişinin VKİ’nin 40 kg/m2 üzerinde veya VKİ 35-40 içinde ise yandaş hastalık olması gerekmektedir. Bu yandaş hastalıklar tip 2 şeker hastalığı, koroner arter hastalığı, hiper tansiyon, kolesterol yüksekliği, trigliserid yüksekliği, uyku apne sendromu, yağlı karaciğer hastalığı, obezite ilişkili astım, gastroözefageal reflü hastalığı, venöz staz hastalığı, idrar tutamama, ağırlığa sekonder ilerleyici eklem deformiteleridir. 15-65 yaş içindeki hastalara ameliyat yapılabilmektedir. Ergenliğe morbid obez giren çocukların %75’inin ileride de morbid obez olduğu bilinmektedir. 65-70 yaş içindeki hasta grubunda ise genel durum ve performans değerlendirmesi yapılır. Muayene ve tetkikler sonunda uygun olan hastalar ameliyat edilebilir.
Kimlere yapılmaz?
Obezite ameliyatları; obezite tiroid bezi tembelliği, kortizon kullanması ya da endokrin organ hastalığına bağlı ise, İlaç, alkol vb uyarıcı maddelere bağımlılık söz konusu ise, ciddi bir psikiyatrik sorun varsa ve 1 yıl arasında gebelik planlanıyorsa uygulanmamaktadır.
OBEZİTE AMELİYAT PROSEDÜRLERİ
Farklı çeşit ve türde cerrahi operasyonlardan oluşan bu ameliyatlar, kişilerin genel sağlık durumlarına, obezite seviyelerine ve daha farklı birfazlaca duruma nazaran seçilmektedir. Obezite cerrahisinde hemen hemen altın standart olarak belirlenmiş bir prosedür yoktur. Tıbbın her alanında olduğu gibi hastaların özellikle metabolik, anatomik ve hormonal durumları ve obezite seviyeleri gözetilerek hasta bazında karar verilmektedir. Obezitenin cerrahi tedavisi temelde üç mekanizma ile gerçekleştirilir. Bunlardan birincisi kısıtlama anlamında restriksiyon ile mide hacminin azaltılması, ikincisi ise malabsorbsiyon ile ince barsaklardan emilimin azaltılmasıdır. Üçüncü mekanizma ise bu iki mekanizmanın beraber gerçekleştirilmesidir.
OBEZİTE AMELİYATI daha sonraSI UYULMASI GEREKEN KURALLAR NELERDİR?
Obezite ameliyatları hastaların yaşam tarzını ve beslenme biçimini doğrudan etkileyecek olan ameliyatlardır. Ameliyat daha sonrası hasta uyumu en az ameliyatın kendisi kadar önem taşır. Hastaların ilaçları, vitamin ve mineral alımı, su içimi, beslenme ve egzersiz biçimi ile ilgili uyması gereken kurallar vardır. Fiziksel olarak bedenin zorlanmaması, ağır yük kaldırılmaması, işe hemen geri dönülmemesi gerekmektedir. Bu kurallara uyum başarıyla doğru orantılıdır. Bu kurallar hem ameliyat öncesi aynı zamanda taburculuk sırasında hastaya anlatılır. Bilgilendirici broşürler verilir. Hastaların bunun haricinde acil veya beklenmeyen durumlarda nasıl hareket edecekleri ve ulaşabilecekleri kişi ve telefon detayları anlatılır. İlk aylarda daha sık aralıklarla olmak üzere en az 2 yıl muayene ve takip süreci vardır. Bunların haricinde diğer ameliyatlarda dikkat edilmesi gereken rutin kurallara obezite ameliyatları daha sonrasında da dikkat edilmesi gerekmektedir
OBEZİTE AMELİYATI daha sonraSI NELER OLABİLİR?
Hastalar aynı gün ayağa kaldırılır ve yürütülür. Sıvı alımına başlanır ve 2 ya da 3 gün arasında taburcu edilir. Obezite ameliyatları her ne kadar standart ameliyat olarak görülse de her hasta ve her bünyede farklılık arz edebilmektedir. Ameliyat daha sonrası süreç her hastanın kendine özeldir. Bunun yanında halsizlik, kusma, kabızlık, ağrı, saç dökülmesi gibi kontrol edilebilir şikayetler de görülebilir.