– Öncelikle Özgül Öğrenme kuvvetliğü’nün zeka seviyesi ile ilgisi olmadığını, zeka seviyesi olağan hudutlarda ve üzerinde olmadıkça Özgül Öğrenme kuvvetliğünden bahsedilemeyeceğini aklınızdan çıkarmayın.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğünün tedavisi eğitimdir. Eşlik eden Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu yahut bir öbür durum olmadıkça Özgül Öğrenme kuvvetliğü için kullanılabilecek bir ilaç tedavisi yoktur.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğünde eğitsel tedaviyi sağlayan kişinin bu alandan bir uzman olmasının hayli daha âlâ sonuç vereceğini lütfen unutmayınız.
– Çocuğunuzun yaşadığı zorluğu anlamaya çalışın, gerekirse bunun için okumalar yapın. “İstese yapar, istemediğinden yapmıyor” üzere niyetler hem sizi hem onu yıpratacak ve motivasyonunuzu kıracaktır.
– Anne baba olarak çocuğunuzla ders çalışmak ve ödev yaptırmak birden fazla vakit bağları yıpratan bir müddetçtir. Bu niçinle mümkün olduğunca çocuğunuzla siz çalışmayın, ödevlerini yaptırmada ve ders çalıştırmada bir uzman yardımı almaya çalışın. Size çocuğunuzla keyifle oynamak ve hoş vakit geçirmek kalsın. Bu katkınızın tedavinin tahminen de en değerli kısmı olduğunu unutmayın!
– Çocuğunuzun ders çalışma ortamının nizamlı ve sessiz bulunmasına dikkat edin. Kısa mühletlerle çalışıp kısa molalar vermesini sağlayın.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğü olan çocuklar bilgisayar oyununu sizden daha güzel oynayabilirler, akıllı telefon üzere araçları sizden daha kolay kullanabilirler. Bu çocuğunuzda Özgül Öğrenme kuvvetliğü olamayacağı manasına gelmez. Her alanda olduğu üzere Özgül Öğrenme kuvvetliğü’nde de motivasyonun ehemmiyeti büyüktür ve oradaki farkı yaratan o aktifliğin motivasyonunun kendi içerisinde olmasıdır.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğü yaşayan çocuğunuzun tedavisi ve eğitimi ile ilgili olarak uzmanların çizdiği yolları izlemeye lütfen dikkat edin. Etrafınızdan farklı yansılar alıp başınızın karıştığı vakit içinderda aklınızdaki soru işaretlerini lütfen uzmanınıza danışın
– Çocuğunuzun psikologu, psikiyatristi, öğretmenleri ve var ise özel öğretmeni/ özel eğitim öğretmeni ile iş birliğinde olun ve bu farklı uzmanlar içindeki münasebette bir köprü oluşturun.
– Çocuğunuz ne kadar umursamaz davranıyor olursa olsun yaşadığı zorluğun kesinlikle farkındadır ve bunun olumsuz tesirlerini yaşıyordur. Unutmayın ki bilhassa eğitimin birinci senelerında öğretmenin dikkati, takdiri ve akademik muvaffakiyet bir çocuk için pek kıymetlidir. Bu alanlarda başarısız olduğunu fark eden bir çocuğun mutsuz olması anlaşılır bir durumdur ve öğrenmeye çabalamadan kolaylıkla pes etmesi bu duygudurumu ile ilgili olabilir.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğü yaşayan bir çocuk yalnızca okuma yazma ve matematik alanında değil, günlük ömür ortasındaki alanlarda da zorluk yaşayabilmektedir. Örneğin dün- bugün- yarın üzere vakit kavramlarını öğrenmek ve yanlışsız kullanmak onlar için her çocukta olduğundan daha sıkıntı olabilir. Ya da ayları günleri sırasıyla öğrenmek, yemek isimleri, istikamet tanımı üzere bahisler onlar için biraz daha güç olabilir. Bu üzere alanlardaki zorluklarının farkında olun ve hayatın ortasındaki her anı bir öğrenme fırsatına dönüştürün. Bunu yaparken her an eğitici bir role bürünmez ve eğlenceli bir aktifliğe çevirip oyunlardan faydalanırsanız öğrettikleriniz fazlaca daha kalıcı olacaktır.
– Çocukta teşhis boyutunda Özgül Öğrenme kuvvetliğü olması durumunda devlete bağlı özel kurumlar olan Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri tarafınca fiyatsız eğitim takviyesi sağlanmaktadır. Bu mevzuyu uzmanınıza danışınız.
– Eğitsel tedavi yavaş ilerleyen ve vakit içinde sonuç alınan bir tedavi biçimidir. Bunun için sabırlı olmanız gerekmektedir. Bilhassa mesela birinci sefer 3. sınıfta tanılanan ve eğitsel tedaviye yönlendirilen bir çocuğun, özel eğitime başladıktan kısa bir süre daha sonra okul ders muvaffakiyetinde artış beklenmesi hakikat bir maksat değildir. Zira çocuğun 2. ve tahminen 1. sınıftan getirdiği eksikliklerini tamamlamak birinci amaçtır ve eğitim bu türlü birikimli ilerler.
– Çocuğunuzu aldığı notlar üzerinden değil harcadığı gayret ve çalışması üzerinden değerlendiriniz. Alacağı nottan epey bu gayretini önemsediğini kendisine belirtiniz ve ona bu tarafta iletiler verdiğinizden emin olunuz.
– Önünüze küçük maksatlar koyun ve bunları başardıkça kendinizi de çocuğunuzu da tebrik etmeyi ve ödüllendirmeyi asla unutmayın.
Okuma kusurlarının giderilmesi için uygulanan çalışmalar:
C.K.’nin söz atlaması ve sözleri yanlış okuması söz tanıma kuvvetliğü olarak isimlendirilebilir. Söz tanıma kuvvetliğünün, öğrencinin dikkat toplama kuvvetliğünden kaynaklandığı düşünülebilir. Ayrıyeten söz dağarcığının gereğince gelişmemiş olması da kıymetli bir niye olabilir. Öğrencinin bilhassa uzun sözleri okumakta zorlandığı görülmektedir. Öğrenci, uzun sözleri ya atlamaktadır ya da yarısını okuyup öteki yarısını da başına nazaran tamamlamayı tercih etmektedir. Öğrencinin söz tanımasında değerli olan bir konu da hangi cins sözlerin okunmasında sorun olduğudur. Akyol’a (1994: 680) bakılırsa, bahis sözleri (isimler, fiiller vb.) daha kolay somutlaştırılabilen ve kendi başlarına manaları olan sözlerdir. İşlevsel sözler (ve, yahut, da, üzere vb.) ise kendi başlarına bir mana söz etmeyen lakin gramatik yapılanmada gerekli olan sözlerdir. C.K.’nin kusur yaptığı sözler, mevzu sözleridir, işlevsel sözlerde (ve, yahut, üzere vb.) fazlaca yanılgısı yoktur. Bahis sözlerinde yapılan yanılgılar işlevsel sözlere bakılırsa, Türkçe dersi metinlerinde manaya açısından düşünüldüğünde daha kıymetlidir. Bu yüzden de manaya olumsuz etkilenebilir. Ülkemizde söz tanıma ve ayırt etmenin öğretimi ve bu yolla söz dağarcığının geliştirilmesi, ilköğretim çağındaki çocukların kullandıkları sözlerin derlenmesi ve metinlerin bu derlenen sözlerle hazırlanması üzere çalışmaların, yok denecek kadar az olması, okuma öğretimini olumsuz tarafta etkilemektedir. Söz tanıma ve ayırt etme marifetlerinin, ilköğretimde çocuğa kazandırılması zaruridir.
Söz tanıma, verilen söz yahut sözleri gerçek bir biçimde seslendirmedir. Söz ayırt etme ise kelimeyi hem gerçek seslendirme tıpkı vakitte manasını bilmektir. Söz ayırt etme, söz tanımayı kapsar. 9 yaş civarında (3. sınıf seviyesinde) bir çocuğun dinleme ve konuşma lisanında tanıyıp anlamlandırdığı sözlerin tamamını yazı lisanında gerçek ve tesirli bir biçimde kullanmalarını sağlayacak yollara çabucak hemen sahip değiliz. İlköğretim 1. kademenin birinci üç sınıfındaki sorun, bir epeyce çocuk açısından mana değil, gerçek söylem etme sıkıntısıdır. Birinci üç sınıfta söz tanıma çalışmalarına ondan sonrasındaki sınıflarda söz ayırt etme (anlamlandırma) çalışmalarına yük verilmelidir (Akyol, 1994). Aktaş ve Gündüz’ün (2001: 48) belirttiği üzere, okurken sese odaklanmak, süratli okumada kıymetlidir. Sözler hece hece okunduğunda zihinde seslendirme başlar. Bu yüzden göz seslendirmeye takılır ve okuma suratı düşer. Süratli okumak için bunun önüne geçmek gerekir.
Yaptığı okuma kusurları, söz tanıma üzerinde ağırlaşan C.K., sözleri ya atlıyor ya da yanlış okuyor. Bu sorunun kaynağı, öğrencinin ihmali, söz dağarcığının zayıflığı ve hece çalışmalarındaki yetersizliği olarak düşünülmüştür.
Bunun için de öykü kitabı okuma, dikkat ve motivasyon çalışması ve hece levhası kullanılarak bu eksiklik giderilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmalar ortasında en çok “oldukca heceli söz çalışması” üzerinde durulmuştur. Okutulan her metinden daha sonra ortam ve seslendirme ölçeklerine göre bir kıymetlendirme yapılmıştır. Bu kıymetlendirme doğrultusunda öğrencinin yanılgı yaptığı sözler çıkartılmıştır. Çıkarılan bu sözler listelenmiş ve yaptığı kusurlar öğrenciye gösterilmiştir. Öğrencinin yaptığı yanılgıları anlaması için evvela sözlerin hakikat bir biçimde nasıl okunacağı araştırmacı tarafınca yapılan okumayla gösterilmiştir. ondan sonrasında yanılgı listesi öğrenciye verilmiş ve öğrencinin bu sözler üzerine düşünmesi, bu sözlerden farklı eklere sahip sözler türetmesi istenmiştir. çabucak sonrasında yaptığı söz türetmelerini de yazması istenmiştir. Ayrıyeten bunlar, cümle ortasında kullandırılmıştır.
ondan sonrasında şu teknik uygulanmıştır: 3. sınıf Türkçe kitabında bulunan 4–5 heceli sözlerin listesi çıkartılmıştır. Bu liste 132 fazlaca heceli sözden oluşan bir listedir. Bu liste üzerinde öğrencinin okumalar yapması sağlanmıştır.
Özgül öğrenme kuvvetliğü:
Doğuştandır.
Görme işitme sıkıntısına bağlı değildir.
Zeka meselesine bağlı değildir.
Eğitimdeki aksamalar, sık okul değişikliği üzere niçinlere bağlı değildir.
Beyindeki kimi farklılıklar niçiniyle öğrenme süreçlerinden bir ya da birkaçında aksama olur.
Her çocuğun güzel olduğu ya da zorlandığı alanlar farklıdır.
Her çocuk kendine hastır.
Öğrenme bozukluğu şayet düşünülmezse çarçabuk atlanılabilecek bir bozukluktur. Eşlik eden bozuklukların başında Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukuluğu (DEHB) vardır. Okuma bozukluğu olan çocukların -25’inde DEHB olduğu, DEHB olan çocuklarda ise % 10-60 oranında öğrenme bozukluğu olduğu bildirilmektedir. ÖÖG olan olan çocuklar kliniklere sıklıkla okul başarısızlığı niçiniyle getirilmekle bir arada epeyce farklı bir klinik görünüm de sergileyebilmektedirler. Okul korkusu, somatik yakınmalar, toplumsal fobi, gece kaygıları, konuşma bozuklukları üzere niçinlerle gelen çocuklarda öğrenme bozukluğu da düşünülmeli ve ayırt edilmelidir.
yol açar?
ÖÖG’nün sebebi kesin olarak bilinmiyor. Mümkün niçinler:
Genetik / Kalıtım:
ÖÖG olan çocukların anne babalarında emsal meseleler olma mümkünlüğü olağan popülasyondan 5-12 kat fazla.
İkizlerde ÖÖG olma ihtimali yüksek (tek yumurta ikizlerinde daha yüksek).
Kardeşlerde benzeri sıkıntıların olma mümkünlüğü yüksek.
Tek bir genetik geçişten hayli epey farklı genetik düzenekler sorumlu.
Beyindeki yapısal fonksiyonel farklılıklar:
Beyin her iki yanında işitsel algılama bölgesi (PT)var. Burada duyulan sesler görsel bilgiye dönüştürülüp anlamlandırılıyor. Bu bölge olağan şahıslarda solda daha büyük, disleksisi olanlarda her iki taraf eşit ya da sağda daha büyük. Okuma sırasında lisan ve görsel algılama ile ilgili alanlarda daha az aktivasyon oluyor, kanlanma daha az. Okuma kuvvetliğü olan çocuklarda ses-harf bağlantısı bozuk. “c” harfini gördüğünde “c” sesini bulamıyor.
Belirtileri Nelerdir?
Özel öğrenme kuvvetliğü okul öncesi periyotta kimi belirtilerle kendini göstermeye başlar. Lakin bu vakitte kesin teşhis konulması güçtür.
Okul öncesi periyot belirtileri:
Konuşmanın gecikmesi ve başka konuşma bozuklukları (kelimeleri gerçek söylem etmekte kuvvetlik, söz dağarcığının yetersiz ve yavaş gelişmesi, bir şey anlatırken zorlanma, az konuşma)
Zayıf kavram gelişimi (Büyük-küçük, ince-kalın, üst-alt, iç-dış, önce-daha sonra üzere kavramları öğrenememe, karıştırma)
Yetersiz motor gelişim ( öz-bakım hünerlerini öğrenmekte kuvvetlik, düğme iliklemeyi öğrenememe, beceriksizlik (sakarlık), çizim yahut kopyalamaya karşı isteksizlik
İlkokul periyoduna ait belirtiler:
Akademik muvaffakiyet: Biroldukca alanda zeki görünmelerine rağmen akademik açıdan başarısızlık yaşarlar. Muvaffakiyet durumu değişkendir, kimi derslerde başarısı normal/normal üstü iken, birtakım derslerde düşüktür) .
Okuma / Yazma Hüneri: Disleksisi olan çocuklar 1. sınıfta okumayı öğrenmede zorlanırlar ve gecikirler. Öbür sınıflarda ise okumaları sürat ve nitelik açısından yaşıtlarından geridir. Kimi harflerin seslerini öğrenemez, harfin formu ile sesini birleştiremez, sözleri hecelerken ya da harflerine ayırırken zorlanır, sınıf seviyesinde bir parçayı okuduğunda anlamakta zorlanır, oburunun okuduklarını daha yeterli anlar. 1. sınıfta yazmayı öğrenmede zorlanırlar ve gecikirler. Kimi harf, sayı ve sözleri aksi muharrir ya da karıştırırlar. “Çok” yerine “koç”, “ev” yerine “ve”, “soba” yerine “sopa”, b-d, m-n, ı-i, 2-5, d-t, ğ-g üzere. Yazarken birtakım harfleri, heceleri atlar ya da harf/hece ekler, sınıf düzebir daha göre yazılı imla ve noktalama yanılgıları yapar, küçük-büyük harf, noktalama, hece bölme yanılgıları, yazarken sözler içinde hiç boşluk bırakmaz ya da bir kelimeyi iki-üç modüle bölerek müellifler. Yaşıtlarına oranla el yazıları okunaksız ve nahoştur, yavaş muharrirler, tahtadaki yazıyı defterine çekerken ya da öğretmenin okuduğunu defterine yazarken zorlanırlar.
Aritmetik Marifetleri: Sayı ve matematik sembollerini öğrenmede kuvvetlik çekerler. Birtakım aritmetik sembolleri öğrenmekte zorlanır, karıştırırlar. Sınıf düzebir daha bakılırsa çarpım tablosunu öğrenmekte geri kalırlar. Dört süreci yaparken yavaştırlar. Sorunu tahlile götürecek sürece karar veremezler, yaşına uygun düzeydeki matematik sorunlarını yaparken otomatik olarak reaksiyon vermekte zorlanırlar.
Öteki alanlar: Sağ-sol, doğu-batı,kuzey-güney kavramlarını öğrenmede zorlanırlar. Vakte ait kavramları (dün-bugün, önce-daha sonra, gün, ay, yıl, mevsim gibi) kavramlarını karıştırırlar. Hangi aydayız denilince salı, hangi mevsimdeyiz denilince şubat diyebilirler. Saati öğrenmekte zorlanırlar.
Haftanın günlerini, ayları, mevsimleri hakikat saysa bile ortadan sorulduğunda (cumadan evvel hangi gün gelir, marttan daha sonra hangi ay gelir, haftanın dördüncü günü hangisidir gibi) yanıtlamakta zorluk çeker ya da yanlış yanıtlarlar.
Top yakalama, ip atlama, ayakkabı-kravat bağlama üzere işlerde yaşıtlarına oranla beceriksizdirler. Sakarlık vardır, sık sık düşer, yaralanır, istemeden bir şeyler kırarlar
Kendi başlarına çalışma alışkanlığı gelişmemiştir. Öğrenme stratejileri eksiktir, nasıl çalışacaklarını, nasıl daha fazla bilgi edineceklerini ve öğrendiklerini nasıl hatırlayacaklarını bilemezler.
Özel öğrenme kuvvetliğü olan çocuklarda üstte kelam edilen belirtilerin hepsinin bulunması gerekmez. Her çocuğun kendine mahsus bir profili vardır.
Özel öğrenme kuvvetliğü olan çocukların anne babaları neler yapmalıdır?
Çocuğun kuvvetliğü kabul edin. Bunun beyindeki yapısal, fonksiyonel bir sıkıntıdan kaynaklandığını unutmayarak başarısızlığından dolayı çocuğu suçlamayın, yargılamayın.
Bu kuvvetliğü yenmesine yardımcı olarak terapötik eğitim ve psikiyatrik dayanağı sağlayın.
Eğitimde kazandığı hünerleri meskende çeşitli oyunlar ve etkinliklerle pekiştirin. Bu çocukların bir şeyi yaparak ve yaşayarak epeyce daha âlâ öğrendiğini unutmayın.
Çocuğunuzun kuvvetliğü hakkında okulu ve öğretmenlerini bilgilendirin, işbirliği yapmaya çalışın. Özel öğrenme kuvvetliğünün eğitim yoluyla tedavisinin özel bir uzmanlık gerektirdiğini unutmayın. Bu yardımı sınıf öğretmeninden beklemeyin.
Yapacağı işler konusunda çocuğunuzu yüreklendirin, destekleyin. Kendini kıymetli bulması ve kendine güvenebilmesi için sizin ona bunu hissettirmeniz gereklidir.
Yapabileceği sıradan işlerden başlayarak onun zoru başarmada istekli olmasını sağlayabilirsiniz.
Başlangıçta çocuğunuz ile bir arada ders çalışmanız gerekebilir. Ona eşlik edin lakin onun yerine ödevlerini yapmayın.
Konutta ders çalışmak ebeveyn- çocuk bağlantısını yıpratmaya başladıysa yardımcı olabilecek lise mezunu ya da üniversite öğrencisi abla/ ağabeyden günlük ödevler için dayanak alabilirsiniz.
Okuması için ona örnek olun. Okuma saatleri planlayıp, başlangıçta 10 dakikalık oturumlar yapabilirsiniz.
Yüksek sesle okumasını isteyin. O okurken kesinlikle siz de dinleyin.
Disiplin ve kurallar konusunda kararlı ve dengeli olun. Çocuğun öğrenme kuvvetliğünün olması onun kuralları öğrenemeyeceği manasına gelmez.
Eğitsel tedavi yavaş ilerleyen, uzun vakit daha sonra sonuçlarını alabileceğiniz bir tedavidir ( en az 6 ay). Bu niçinle sabırlı olun. Tedavi mühletince hala yapamadığı şeylere odaklanmak yerine olumlu değişimleri görmeye çalışın ve çocuğunuzla bunları paylaşın.
Özel öğrenme kuvvetliğü olan çocukları öteki çocuklardan ayıran bir epeyce olumlu özellik vardır. Bunları keşfedin ve geliştirmelerine yardımcı olun.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğünün tedavisi eğitimdir. Eşlik eden Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu yahut bir öbür durum olmadıkça Özgül Öğrenme kuvvetliğü için kullanılabilecek bir ilaç tedavisi yoktur.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğünde eğitsel tedaviyi sağlayan kişinin bu alandan bir uzman olmasının hayli daha âlâ sonuç vereceğini lütfen unutmayınız.
– Çocuğunuzun yaşadığı zorluğu anlamaya çalışın, gerekirse bunun için okumalar yapın. “İstese yapar, istemediğinden yapmıyor” üzere niyetler hem sizi hem onu yıpratacak ve motivasyonunuzu kıracaktır.
– Anne baba olarak çocuğunuzla ders çalışmak ve ödev yaptırmak birden fazla vakit bağları yıpratan bir müddetçtir. Bu niçinle mümkün olduğunca çocuğunuzla siz çalışmayın, ödevlerini yaptırmada ve ders çalıştırmada bir uzman yardımı almaya çalışın. Size çocuğunuzla keyifle oynamak ve hoş vakit geçirmek kalsın. Bu katkınızın tedavinin tahminen de en değerli kısmı olduğunu unutmayın!
– Çocuğunuzun ders çalışma ortamının nizamlı ve sessiz bulunmasına dikkat edin. Kısa mühletlerle çalışıp kısa molalar vermesini sağlayın.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğü olan çocuklar bilgisayar oyununu sizden daha güzel oynayabilirler, akıllı telefon üzere araçları sizden daha kolay kullanabilirler. Bu çocuğunuzda Özgül Öğrenme kuvvetliğü olamayacağı manasına gelmez. Her alanda olduğu üzere Özgül Öğrenme kuvvetliğü’nde de motivasyonun ehemmiyeti büyüktür ve oradaki farkı yaratan o aktifliğin motivasyonunun kendi içerisinde olmasıdır.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğü yaşayan çocuğunuzun tedavisi ve eğitimi ile ilgili olarak uzmanların çizdiği yolları izlemeye lütfen dikkat edin. Etrafınızdan farklı yansılar alıp başınızın karıştığı vakit içinderda aklınızdaki soru işaretlerini lütfen uzmanınıza danışın
– Çocuğunuzun psikologu, psikiyatristi, öğretmenleri ve var ise özel öğretmeni/ özel eğitim öğretmeni ile iş birliğinde olun ve bu farklı uzmanlar içindeki münasebette bir köprü oluşturun.
– Çocuğunuz ne kadar umursamaz davranıyor olursa olsun yaşadığı zorluğun kesinlikle farkındadır ve bunun olumsuz tesirlerini yaşıyordur. Unutmayın ki bilhassa eğitimin birinci senelerında öğretmenin dikkati, takdiri ve akademik muvaffakiyet bir çocuk için pek kıymetlidir. Bu alanlarda başarısız olduğunu fark eden bir çocuğun mutsuz olması anlaşılır bir durumdur ve öğrenmeye çabalamadan kolaylıkla pes etmesi bu duygudurumu ile ilgili olabilir.
– Özgül Öğrenme kuvvetliğü yaşayan bir çocuk yalnızca okuma yazma ve matematik alanında değil, günlük ömür ortasındaki alanlarda da zorluk yaşayabilmektedir. Örneğin dün- bugün- yarın üzere vakit kavramlarını öğrenmek ve yanlışsız kullanmak onlar için her çocukta olduğundan daha sıkıntı olabilir. Ya da ayları günleri sırasıyla öğrenmek, yemek isimleri, istikamet tanımı üzere bahisler onlar için biraz daha güç olabilir. Bu üzere alanlardaki zorluklarının farkında olun ve hayatın ortasındaki her anı bir öğrenme fırsatına dönüştürün. Bunu yaparken her an eğitici bir role bürünmez ve eğlenceli bir aktifliğe çevirip oyunlardan faydalanırsanız öğrettikleriniz fazlaca daha kalıcı olacaktır.
– Çocukta teşhis boyutunda Özgül Öğrenme kuvvetliğü olması durumunda devlete bağlı özel kurumlar olan Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri tarafınca fiyatsız eğitim takviyesi sağlanmaktadır. Bu mevzuyu uzmanınıza danışınız.
– Eğitsel tedavi yavaş ilerleyen ve vakit içinde sonuç alınan bir tedavi biçimidir. Bunun için sabırlı olmanız gerekmektedir. Bilhassa mesela birinci sefer 3. sınıfta tanılanan ve eğitsel tedaviye yönlendirilen bir çocuğun, özel eğitime başladıktan kısa bir süre daha sonra okul ders muvaffakiyetinde artış beklenmesi hakikat bir maksat değildir. Zira çocuğun 2. ve tahminen 1. sınıftan getirdiği eksikliklerini tamamlamak birinci amaçtır ve eğitim bu türlü birikimli ilerler.
– Çocuğunuzu aldığı notlar üzerinden değil harcadığı gayret ve çalışması üzerinden değerlendiriniz. Alacağı nottan epey bu gayretini önemsediğini kendisine belirtiniz ve ona bu tarafta iletiler verdiğinizden emin olunuz.
– Önünüze küçük maksatlar koyun ve bunları başardıkça kendinizi de çocuğunuzu da tebrik etmeyi ve ödüllendirmeyi asla unutmayın.
Okuma kusurlarının giderilmesi için uygulanan çalışmalar:
C.K.’nin söz atlaması ve sözleri yanlış okuması söz tanıma kuvvetliğü olarak isimlendirilebilir. Söz tanıma kuvvetliğünün, öğrencinin dikkat toplama kuvvetliğünden kaynaklandığı düşünülebilir. Ayrıyeten söz dağarcığının gereğince gelişmemiş olması da kıymetli bir niye olabilir. Öğrencinin bilhassa uzun sözleri okumakta zorlandığı görülmektedir. Öğrenci, uzun sözleri ya atlamaktadır ya da yarısını okuyup öteki yarısını da başına nazaran tamamlamayı tercih etmektedir. Öğrencinin söz tanımasında değerli olan bir konu da hangi cins sözlerin okunmasında sorun olduğudur. Akyol’a (1994: 680) bakılırsa, bahis sözleri (isimler, fiiller vb.) daha kolay somutlaştırılabilen ve kendi başlarına manaları olan sözlerdir. İşlevsel sözler (ve, yahut, da, üzere vb.) ise kendi başlarına bir mana söz etmeyen lakin gramatik yapılanmada gerekli olan sözlerdir. C.K.’nin kusur yaptığı sözler, mevzu sözleridir, işlevsel sözlerde (ve, yahut, üzere vb.) fazlaca yanılgısı yoktur. Bahis sözlerinde yapılan yanılgılar işlevsel sözlere bakılırsa, Türkçe dersi metinlerinde manaya açısından düşünüldüğünde daha kıymetlidir. Bu yüzden de manaya olumsuz etkilenebilir. Ülkemizde söz tanıma ve ayırt etmenin öğretimi ve bu yolla söz dağarcığının geliştirilmesi, ilköğretim çağındaki çocukların kullandıkları sözlerin derlenmesi ve metinlerin bu derlenen sözlerle hazırlanması üzere çalışmaların, yok denecek kadar az olması, okuma öğretimini olumsuz tarafta etkilemektedir. Söz tanıma ve ayırt etme marifetlerinin, ilköğretimde çocuğa kazandırılması zaruridir.
Söz tanıma, verilen söz yahut sözleri gerçek bir biçimde seslendirmedir. Söz ayırt etme ise kelimeyi hem gerçek seslendirme tıpkı vakitte manasını bilmektir. Söz ayırt etme, söz tanımayı kapsar. 9 yaş civarında (3. sınıf seviyesinde) bir çocuğun dinleme ve konuşma lisanında tanıyıp anlamlandırdığı sözlerin tamamını yazı lisanında gerçek ve tesirli bir biçimde kullanmalarını sağlayacak yollara çabucak hemen sahip değiliz. İlköğretim 1. kademenin birinci üç sınıfındaki sorun, bir epeyce çocuk açısından mana değil, gerçek söylem etme sıkıntısıdır. Birinci üç sınıfta söz tanıma çalışmalarına ondan sonrasındaki sınıflarda söz ayırt etme (anlamlandırma) çalışmalarına yük verilmelidir (Akyol, 1994). Aktaş ve Gündüz’ün (2001: 48) belirttiği üzere, okurken sese odaklanmak, süratli okumada kıymetlidir. Sözler hece hece okunduğunda zihinde seslendirme başlar. Bu yüzden göz seslendirmeye takılır ve okuma suratı düşer. Süratli okumak için bunun önüne geçmek gerekir.
Yaptığı okuma kusurları, söz tanıma üzerinde ağırlaşan C.K., sözleri ya atlıyor ya da yanlış okuyor. Bu sorunun kaynağı, öğrencinin ihmali, söz dağarcığının zayıflığı ve hece çalışmalarındaki yetersizliği olarak düşünülmüştür.
Bunun için de öykü kitabı okuma, dikkat ve motivasyon çalışması ve hece levhası kullanılarak bu eksiklik giderilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmalar ortasında en çok “oldukca heceli söz çalışması” üzerinde durulmuştur. Okutulan her metinden daha sonra ortam ve seslendirme ölçeklerine göre bir kıymetlendirme yapılmıştır. Bu kıymetlendirme doğrultusunda öğrencinin yanılgı yaptığı sözler çıkartılmıştır. Çıkarılan bu sözler listelenmiş ve yaptığı kusurlar öğrenciye gösterilmiştir. Öğrencinin yaptığı yanılgıları anlaması için evvela sözlerin hakikat bir biçimde nasıl okunacağı araştırmacı tarafınca yapılan okumayla gösterilmiştir. ondan sonrasında yanılgı listesi öğrenciye verilmiş ve öğrencinin bu sözler üzerine düşünmesi, bu sözlerden farklı eklere sahip sözler türetmesi istenmiştir. çabucak sonrasında yaptığı söz türetmelerini de yazması istenmiştir. Ayrıyeten bunlar, cümle ortasında kullandırılmıştır.
ondan sonrasında şu teknik uygulanmıştır: 3. sınıf Türkçe kitabında bulunan 4–5 heceli sözlerin listesi çıkartılmıştır. Bu liste 132 fazlaca heceli sözden oluşan bir listedir. Bu liste üzerinde öğrencinin okumalar yapması sağlanmıştır.
Özgül öğrenme kuvvetliğü:
Doğuştandır.
Görme işitme sıkıntısına bağlı değildir.
Zeka meselesine bağlı değildir.
Eğitimdeki aksamalar, sık okul değişikliği üzere niçinlere bağlı değildir.
Beyindeki kimi farklılıklar niçiniyle öğrenme süreçlerinden bir ya da birkaçında aksama olur.
Her çocuğun güzel olduğu ya da zorlandığı alanlar farklıdır.
Her çocuk kendine hastır.
Öğrenme bozukluğu şayet düşünülmezse çarçabuk atlanılabilecek bir bozukluktur. Eşlik eden bozuklukların başında Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukuluğu (DEHB) vardır. Okuma bozukluğu olan çocukların -25’inde DEHB olduğu, DEHB olan çocuklarda ise % 10-60 oranında öğrenme bozukluğu olduğu bildirilmektedir. ÖÖG olan olan çocuklar kliniklere sıklıkla okul başarısızlığı niçiniyle getirilmekle bir arada epeyce farklı bir klinik görünüm de sergileyebilmektedirler. Okul korkusu, somatik yakınmalar, toplumsal fobi, gece kaygıları, konuşma bozuklukları üzere niçinlerle gelen çocuklarda öğrenme bozukluğu da düşünülmeli ve ayırt edilmelidir.
yol açar?
ÖÖG’nün sebebi kesin olarak bilinmiyor. Mümkün niçinler:
Genetik / Kalıtım:
ÖÖG olan çocukların anne babalarında emsal meseleler olma mümkünlüğü olağan popülasyondan 5-12 kat fazla.
İkizlerde ÖÖG olma ihtimali yüksek (tek yumurta ikizlerinde daha yüksek).
Kardeşlerde benzeri sıkıntıların olma mümkünlüğü yüksek.
Tek bir genetik geçişten hayli epey farklı genetik düzenekler sorumlu.
Beyindeki yapısal fonksiyonel farklılıklar:
Beyin her iki yanında işitsel algılama bölgesi (PT)var. Burada duyulan sesler görsel bilgiye dönüştürülüp anlamlandırılıyor. Bu bölge olağan şahıslarda solda daha büyük, disleksisi olanlarda her iki taraf eşit ya da sağda daha büyük. Okuma sırasında lisan ve görsel algılama ile ilgili alanlarda daha az aktivasyon oluyor, kanlanma daha az. Okuma kuvvetliğü olan çocuklarda ses-harf bağlantısı bozuk. “c” harfini gördüğünde “c” sesini bulamıyor.
Belirtileri Nelerdir?
Özel öğrenme kuvvetliğü okul öncesi periyotta kimi belirtilerle kendini göstermeye başlar. Lakin bu vakitte kesin teşhis konulması güçtür.
Okul öncesi periyot belirtileri:
Konuşmanın gecikmesi ve başka konuşma bozuklukları (kelimeleri gerçek söylem etmekte kuvvetlik, söz dağarcığının yetersiz ve yavaş gelişmesi, bir şey anlatırken zorlanma, az konuşma)
Zayıf kavram gelişimi (Büyük-küçük, ince-kalın, üst-alt, iç-dış, önce-daha sonra üzere kavramları öğrenememe, karıştırma)
Yetersiz motor gelişim ( öz-bakım hünerlerini öğrenmekte kuvvetlik, düğme iliklemeyi öğrenememe, beceriksizlik (sakarlık), çizim yahut kopyalamaya karşı isteksizlik
İlkokul periyoduna ait belirtiler:
Akademik muvaffakiyet: Biroldukca alanda zeki görünmelerine rağmen akademik açıdan başarısızlık yaşarlar. Muvaffakiyet durumu değişkendir, kimi derslerde başarısı normal/normal üstü iken, birtakım derslerde düşüktür) .
Okuma / Yazma Hüneri: Disleksisi olan çocuklar 1. sınıfta okumayı öğrenmede zorlanırlar ve gecikirler. Öbür sınıflarda ise okumaları sürat ve nitelik açısından yaşıtlarından geridir. Kimi harflerin seslerini öğrenemez, harfin formu ile sesini birleştiremez, sözleri hecelerken ya da harflerine ayırırken zorlanır, sınıf seviyesinde bir parçayı okuduğunda anlamakta zorlanır, oburunun okuduklarını daha yeterli anlar. 1. sınıfta yazmayı öğrenmede zorlanırlar ve gecikirler. Kimi harf, sayı ve sözleri aksi muharrir ya da karıştırırlar. “Çok” yerine “koç”, “ev” yerine “ve”, “soba” yerine “sopa”, b-d, m-n, ı-i, 2-5, d-t, ğ-g üzere. Yazarken birtakım harfleri, heceleri atlar ya da harf/hece ekler, sınıf düzebir daha göre yazılı imla ve noktalama yanılgıları yapar, küçük-büyük harf, noktalama, hece bölme yanılgıları, yazarken sözler içinde hiç boşluk bırakmaz ya da bir kelimeyi iki-üç modüle bölerek müellifler. Yaşıtlarına oranla el yazıları okunaksız ve nahoştur, yavaş muharrirler, tahtadaki yazıyı defterine çekerken ya da öğretmenin okuduğunu defterine yazarken zorlanırlar.
Aritmetik Marifetleri: Sayı ve matematik sembollerini öğrenmede kuvvetlik çekerler. Birtakım aritmetik sembolleri öğrenmekte zorlanır, karıştırırlar. Sınıf düzebir daha bakılırsa çarpım tablosunu öğrenmekte geri kalırlar. Dört süreci yaparken yavaştırlar. Sorunu tahlile götürecek sürece karar veremezler, yaşına uygun düzeydeki matematik sorunlarını yaparken otomatik olarak reaksiyon vermekte zorlanırlar.
Öteki alanlar: Sağ-sol, doğu-batı,kuzey-güney kavramlarını öğrenmede zorlanırlar. Vakte ait kavramları (dün-bugün, önce-daha sonra, gün, ay, yıl, mevsim gibi) kavramlarını karıştırırlar. Hangi aydayız denilince salı, hangi mevsimdeyiz denilince şubat diyebilirler. Saati öğrenmekte zorlanırlar.
Haftanın günlerini, ayları, mevsimleri hakikat saysa bile ortadan sorulduğunda (cumadan evvel hangi gün gelir, marttan daha sonra hangi ay gelir, haftanın dördüncü günü hangisidir gibi) yanıtlamakta zorluk çeker ya da yanlış yanıtlarlar.
Top yakalama, ip atlama, ayakkabı-kravat bağlama üzere işlerde yaşıtlarına oranla beceriksizdirler. Sakarlık vardır, sık sık düşer, yaralanır, istemeden bir şeyler kırarlar
Kendi başlarına çalışma alışkanlığı gelişmemiştir. Öğrenme stratejileri eksiktir, nasıl çalışacaklarını, nasıl daha fazla bilgi edineceklerini ve öğrendiklerini nasıl hatırlayacaklarını bilemezler.
Özel öğrenme kuvvetliğü olan çocuklarda üstte kelam edilen belirtilerin hepsinin bulunması gerekmez. Her çocuğun kendine mahsus bir profili vardır.
Özel öğrenme kuvvetliğü olan çocukların anne babaları neler yapmalıdır?
Çocuğun kuvvetliğü kabul edin. Bunun beyindeki yapısal, fonksiyonel bir sıkıntıdan kaynaklandığını unutmayarak başarısızlığından dolayı çocuğu suçlamayın, yargılamayın.
Bu kuvvetliğü yenmesine yardımcı olarak terapötik eğitim ve psikiyatrik dayanağı sağlayın.
Eğitimde kazandığı hünerleri meskende çeşitli oyunlar ve etkinliklerle pekiştirin. Bu çocukların bir şeyi yaparak ve yaşayarak epeyce daha âlâ öğrendiğini unutmayın.
Çocuğunuzun kuvvetliğü hakkında okulu ve öğretmenlerini bilgilendirin, işbirliği yapmaya çalışın. Özel öğrenme kuvvetliğünün eğitim yoluyla tedavisinin özel bir uzmanlık gerektirdiğini unutmayın. Bu yardımı sınıf öğretmeninden beklemeyin.
Yapacağı işler konusunda çocuğunuzu yüreklendirin, destekleyin. Kendini kıymetli bulması ve kendine güvenebilmesi için sizin ona bunu hissettirmeniz gereklidir.
Yapabileceği sıradan işlerden başlayarak onun zoru başarmada istekli olmasını sağlayabilirsiniz.
Başlangıçta çocuğunuz ile bir arada ders çalışmanız gerekebilir. Ona eşlik edin lakin onun yerine ödevlerini yapmayın.
Konutta ders çalışmak ebeveyn- çocuk bağlantısını yıpratmaya başladıysa yardımcı olabilecek lise mezunu ya da üniversite öğrencisi abla/ ağabeyden günlük ödevler için dayanak alabilirsiniz.
Okuması için ona örnek olun. Okuma saatleri planlayıp, başlangıçta 10 dakikalık oturumlar yapabilirsiniz.
Yüksek sesle okumasını isteyin. O okurken kesinlikle siz de dinleyin.
Disiplin ve kurallar konusunda kararlı ve dengeli olun. Çocuğun öğrenme kuvvetliğünün olması onun kuralları öğrenemeyeceği manasına gelmez.
Eğitsel tedavi yavaş ilerleyen, uzun vakit daha sonra sonuçlarını alabileceğiniz bir tedavidir ( en az 6 ay). Bu niçinle sabırlı olun. Tedavi mühletince hala yapamadığı şeylere odaklanmak yerine olumlu değişimleri görmeye çalışın ve çocuğunuzla bunları paylaşın.
Özel öğrenme kuvvetliğü olan çocukları öteki çocuklardan ayıran bir epeyce olumlu özellik vardır. Bunları keşfedin ve geliştirmelerine yardımcı olun.