Öğrenme Marifetini Artırmak İçin Terapi Çalışmaları
Öğrenme kuvvetliğü, okul çağındaki çocukların öğrenme hevesini kırmaktadır. Zihinsel gelişim idmanları, çocukların öğrenme hünerini artırmayı ve daha başarılı bireyler yetiştirmeyi amaçlar.
Öğrenme kuvvetliğü (Bozukluğu) Nedir?
Öğrenme kuvvetliğü, Okuma Bozukluğu (Disleksi) ve Matematik Bozukluğu olarak iki başka sınıfa ayrılmaktadır. Her ikisi farklı başka görülebildiği üzere çoğunlukla birlikte de görülebilmektedir.
Öğrenme kuvvetliğü görülen çocuklardaki, okuma bozukluğu ve matematik marifet bozukluğu yaşla ve öteki bilişsel akademik yeteneklerle uyumsuzdur. Okuma kuvvetlikleri ve matematik becerilerindeki yetersizlik, okuryazarlık gerektiren akademik ve mesleksel kariyer ile hayat aktivitelerini pürüzler.
Disleksi’de Sık Görülen Belirtiler
Disleksi (Okuma Bozukluğu), birinci vakit içinderda 19. yüzyılın ortalarında tanımlanmış ve 1896’da çocuklarda teşhis konur hale gelmiştir. Disleksi genel popülasyonda %10-20 civarında görülmektedir. Kızlardan epey erkelerde daha sık görülmektedir.
DİSLEKSİ NEDİR ?
Disleksi, okuma – yazma hünerleri, matematik marifetleri, dikkat, algılama ve muhakeme hünerlerinde ortaya çıkan, yeteneklerin kullanılmasını engelleyen, nörolojik kökenli, bir cins öğrenme bozukluğudur. Disleksi dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme ile matematik yeteneklerinin kazanılmasında ve kullanılmasında kıymetli kuvvetliklerle kendini göstermektedir.
Disleksi, en sık rastlanan öğrenme bozukluklarından biridir. Asıl meseleleri hafıza ve lisan ile ilgilidir. Disleksi olan şahıslar her şeyi unutur ve lisan ile ilgili derslerde kasvet çektikleri bilinmektedir. Kimileri okul vaktinde süratli konuşabilir. Beşerler da onları pek dikkate almazlar. Olağan bir insan okuma, yazma ve manaya üzere hareketler için beyninin sol ön lobunu kullanır. Disleksi olan bireyler sol ön lobu kullanmakta zorluk yaşarlar. Günümüzde ise disleksi olan bireylerin sayısal zekası çok yüksektir. Okul vakit içinderında matematik ve fizik derslerini epey severler. Ancak sözel mevzuları beceremeyebilirler. Disleksi olan bireylerin sözel zekaları düşük yahut geri değildir. Disleksikler okumaya karşı reaksiyon duyabilir ve reddedebilirler.
Disleksi ile ilgili birinci bulgular, 1896 yılında bir İngiliz hekim olan W. Pringle Morgan tarafınca elde edilmiştir. Morgan makalesinde 14 yaşında olan Percy ismindeki erkek çocuğunun her vakit akıllı ve zeki bir tavır ortasında olduğunu, yaşıtlarıyla kıyaslandığında oyunlarda süratli olduğunu ve arkadaşlarından geride kalan hiç bir istikameti olmadığını, lakin okuyamadığını belirtiyordu. Bu periyotlarda disleksinin görme sistemiyle ilgili olduğu düşünülüyordu. Zira, disleksinin en besbelli özelliklerinden biri harflerin ve sözlerin karıştırılması ve tersten algılanmasıydı. Bu bakış açısından yola çıkan bir fikirle disleksiyle baş etmek için göz eğitimleri yaptırılıyordu. çabucak sonrasında yapılan çalışmalar ise disleksinin görmeyle ilgili bir bozukluk olmayıp lisan sistemiyle ilgili bir bozukluk olduğunu ortaya koydu. Bugün göz eğitiminin disleksiyle yaşamayı kolaylaştırmadığı da artık katiyen kabul goren bir gerçek. Bugünkü ayrıntıların ışığında, disleksi, fonem ismi verilen lisan ünitelerinin birbirinden farklılıklarının ayırt edilmesi sırasında ortaya konmasıdır.
İlkokula başlayan disleksili çocuklarda eğitim alabilecek zihinsel gelişim çabucak hemen tamamlanmadıgı için okuyamazlar, yazamazlar ve matematiksel süreçleri kavramada zorluk çekerler. Fakat bu onların zeka seviyelerinde bir sorun olduğunu göstermez.
Hatta zeka seviyesi çok yüksek çocuklarda da görülmektedir. Ama kimi vakit hastalık farkedilmeyebilir. Disleksililer zeka seviyeleri düşük olmadığı üzere özel yeteneklere de sahip olabilirler.
Disleksi’li çocuklarda dikkat bozukluğu da görülür. Bu niçinle bu çocuklara bir uzman tarafınca sistemli bir dikkat eğitimi verilmelidir.Sözel, işitsel, görsel eğitim metodları seçilmelidir. İmtihan sorularını çabuk okuyamazlar ve yanıtları yazamazlar. Bu niçinle bu çocuklara kelamlı imtihan yapılması daha aktif olur. Çoktan seçmeli imtihanlarda (test) daha başarılı olurlar.
DİSLEKSİ CİNSLERİ
Disleksi doğuştan gelen gelişimsel ve travmaya bağlı disleksi olarak ikiye ayrılır. Doğuştan gelen disleksi doğum öncesi ,doğum sırasında ve doğum daha sonrası komplikasyonlara bağlı olarak üçe ayrılır.
Doğum öncesi disleksiye, yetersiz ve istikrarsız beslenme, gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar ve bilinçsiz ilaç kullanması etken olabilir.Uzun ve sıkıntı doğum plesenta anomalileri doğum sırasında oluşan disleksiye, doğumdan daha sonra bebeğin nefes almasındaki gecikme ve geçirdiği ateşli hastalıklar da doğum daha sonrası oluşan disleksi sebeplerindendir. Kalıtsal etmenlere bağlı olarakda disleksi ortaya çıkabilir.
Disleksi okuma sorunu, yazmada meydana gelen ve matematiksel süreçlerde meydana gelen süreçler olarak ayrılır ve farklı isimler alır.
Okuma problemleri reading disorder öbür ismiyle Dyslexia
Yazma sorunu Disgraphia
Matematiksel süreçlerden kaynaklanan sıkıntılar dyscalculia tabirleri ile isimlendirilir.
Disleksi üzerine birinci çalışan nörologlardan Samuel T. ORTON disleksinin sık karşılaşılan özelliklerini şöyleki belirlemiştir.
Yazılı sözleri öğrenme ve hatırlamada zorluk.
b ve d, p ve q harflerini, 6 ve 9 üzere sayıları zıt algılama; sözlerdeki harfleri ya da sayıları karışık algılama, ne’yi en; 3’ü E; 12’yi 21 olarak algılamak üzere.
Okurken söz atlamak.
Hecelerin seslerini karıştırmak ya da sessiz harflerin yerini değiştirmek, çoğunlukla yazım yanılgısı yapmak.
Yazı yazmada zorluk.
Gecikmiş ya da yetersiz konuşma.
Konuşurken manaya en uygun kelimeyi seçmede zorluk.
Taraf (yukarı, aşağı gibi) ve vakit (önce, daha sonra, dün, yarın gibi) kavramları konusunda sıkıntılar.
Elleri kullanmada hantallık ve beceriksizlik
Erken teşhis bu çocukların gelecekte alacakları eğitimin tespiti açısından epey kıymetlidir.Bu mevzuda çocuğa yardımcı ve dayanak olunmalıdır.
Bu da veli-öğretmen-psikolog işbirliği ile olmalıdır.
Okul Öncesi Periyotta:
Sesleri, sözleri ve harfleri hatırlamada kuvvetlik çeker.
Alfabedeki ve sözlerdeki harflerin, verilen talimatların sıralarını hatırlamada kuvvetlik çeker.
Kopyalama ve boyamada zayıflık gösterir.
Zayıf hafıza ve yetersiz öğrenme mahareti mevcuttur.
Harf ve söz oyunlarında reaksiyon vermede yavaşlık vardır.
İlkokul Devrinde:
Okula karşı isteksizlik duyulur.
Sözleri, sesleri ve harfleri öğrenmede kuvvetlik çeker.
Sözleri hecelere ve harflere ayırmada kuvvetlik çeker.
Okumada kuvvetlik çeker.
Söz ve ses bilgisinde zayıflık vardır.
Verilen talimatları takip etmede kuvvetlik çeker.
Plan yapamaz.
Hiperaktivite ya da asabiyet üzere davranış bozuklukları vardır.
Ortaokul ve Lise Devrinde:
Okurken yahut hecelerken harf ve seslerin sıralamasında kuvvetlik çeker.
Ödev yaparken ve imtihana çalışırken epey vakit harcar.
İmtihanlarda vakti yetiştirmede kuvvetlik çeker.
Hatırlamada kuvvetlik çeker.
Planlamada yetersizlik vardır.
Genel bir asabiyet durumu kelam konusudur.
Okuldan sık sık kaçma eğilimi ortasındadır.
Üniversite ve İş Yaşantısında:
Okuma, yazma ya da hesap yapmayı gerektiren işlerden kaçınır.
Özgüven eksikliği vardır.
Planlama yetersizliğine bağlı sorumluluk alamama ya da alınan sorumluluğu yerine getirememe üzere belirtiler gösterir.
Matematik Bozukluğu’nda Sık Görülen Belirtiler
Tek başına matematik bozukluğu epey ender görülür. Genel populasyonun %1-4’ünde bulunur. çoğunlukla okuma bozukluğu ile bir arada görülmektedir. niçini tam olarak bilinmemekle birlikte; nörolojik, genetik, ruhsal ve toplumsal (kötü öğretim, matematik öğrenememe kaygısı) etmenleri olduğu öne sürülmüştür.
Okul Öncesi Devirde:
Fazla, az, eşit üzere kavramları anlamada kuvvetlik çeker.
Büyük-küçük kavramlarını anlayamayabilir.
Sayıları yazmakta kuvvetlik çeker.
Kavramsal gelişim yetersizliği vardır.
İlişkisel operatörleri kavramada yetersizlik vardır.
İlkokul çağında:
Aritmetik süreçlerinin suratında yavaşlık ve yanlış sonuç üretimi çoğunlukla görülür.
Sayıların sıralaması, süreç istikametinin zıt alınması, fazlaca basamaklı süreçlerde basamakları tanıyamama, basamak bedellerini kavrayamama, kesirleri işlemede yetersizlik görülür.
Aritmetiği öğrenemeyen çocuk, matematiğe ve sorun çözme süreçlerine geçiş yapamamaktadır.
Öğrenme kuvvetliğü Tedavisi
Öğrenme bozukluğunun tedavisi yalnızca eğitsel seviyede olmaktadır.
Eğitim sürecinde,
sorun çözme kurallarına hakimiyet,
sorun kategorizasyonu,
yeni sorunların evvelce çözülenlerle alakalı olduğunun farkına vardırma,
aritmetik marifetlerin geliştirilmesi,
somuttan soyuta öğretim sıralaması,
sesli düşünme formları,
ardışık sorun çözme stratejilerinin geliştirilmesi ile
hafıza ve dikkatin geliştirilmesi amaç alınmalıdır.
Zihinsel Gelişim Programlarında yer alan, kavramlaştırma, hafıza, dikkat ve konsantrasyon, mantık ve muhakeme ile görsel zeka idmanları, hem disleksinin tıpkı vakitte matematik öğrenme bozukluğunun operasyonel tedavisinde muhtaçlık duyulan kayıt, sürece, geri çağırma ve bir daha sürece süreçlerinin geliştirilmesine yardımcı olan uygulamalardır.
Öğrenme sorunu olan çocukların öğrenme kuvvetliklerinin ortadan kaldırılması, akademik hünerlerinin geliştirilmesi için terapilerden faydalanın, çocukların eğitim hayatında geri kalmalarına müsaade vermeyin.
Öğrenme kuvvetliğü, okul çağındaki çocukların öğrenme hevesini kırmaktadır. Zihinsel gelişim idmanları, çocukların öğrenme hünerini artırmayı ve daha başarılı bireyler yetiştirmeyi amaçlar.
Öğrenme kuvvetliğü (Bozukluğu) Nedir?
Öğrenme kuvvetliğü, Okuma Bozukluğu (Disleksi) ve Matematik Bozukluğu olarak iki başka sınıfa ayrılmaktadır. Her ikisi farklı başka görülebildiği üzere çoğunlukla birlikte de görülebilmektedir.
Öğrenme kuvvetliğü görülen çocuklardaki, okuma bozukluğu ve matematik marifet bozukluğu yaşla ve öteki bilişsel akademik yeteneklerle uyumsuzdur. Okuma kuvvetlikleri ve matematik becerilerindeki yetersizlik, okuryazarlık gerektiren akademik ve mesleksel kariyer ile hayat aktivitelerini pürüzler.
Disleksi’de Sık Görülen Belirtiler
Disleksi (Okuma Bozukluğu), birinci vakit içinderda 19. yüzyılın ortalarında tanımlanmış ve 1896’da çocuklarda teşhis konur hale gelmiştir. Disleksi genel popülasyonda %10-20 civarında görülmektedir. Kızlardan epey erkelerde daha sık görülmektedir.
DİSLEKSİ NEDİR ?
Disleksi, okuma – yazma hünerleri, matematik marifetleri, dikkat, algılama ve muhakeme hünerlerinde ortaya çıkan, yeteneklerin kullanılmasını engelleyen, nörolojik kökenli, bir cins öğrenme bozukluğudur. Disleksi dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme ile matematik yeteneklerinin kazanılmasında ve kullanılmasında kıymetli kuvvetliklerle kendini göstermektedir.
Disleksi, en sık rastlanan öğrenme bozukluklarından biridir. Asıl meseleleri hafıza ve lisan ile ilgilidir. Disleksi olan şahıslar her şeyi unutur ve lisan ile ilgili derslerde kasvet çektikleri bilinmektedir. Kimileri okul vaktinde süratli konuşabilir. Beşerler da onları pek dikkate almazlar. Olağan bir insan okuma, yazma ve manaya üzere hareketler için beyninin sol ön lobunu kullanır. Disleksi olan bireyler sol ön lobu kullanmakta zorluk yaşarlar. Günümüzde ise disleksi olan bireylerin sayısal zekası çok yüksektir. Okul vakit içinderında matematik ve fizik derslerini epey severler. Ancak sözel mevzuları beceremeyebilirler. Disleksi olan bireylerin sözel zekaları düşük yahut geri değildir. Disleksikler okumaya karşı reaksiyon duyabilir ve reddedebilirler.
Disleksi ile ilgili birinci bulgular, 1896 yılında bir İngiliz hekim olan W. Pringle Morgan tarafınca elde edilmiştir. Morgan makalesinde 14 yaşında olan Percy ismindeki erkek çocuğunun her vakit akıllı ve zeki bir tavır ortasında olduğunu, yaşıtlarıyla kıyaslandığında oyunlarda süratli olduğunu ve arkadaşlarından geride kalan hiç bir istikameti olmadığını, lakin okuyamadığını belirtiyordu. Bu periyotlarda disleksinin görme sistemiyle ilgili olduğu düşünülüyordu. Zira, disleksinin en besbelli özelliklerinden biri harflerin ve sözlerin karıştırılması ve tersten algılanmasıydı. Bu bakış açısından yola çıkan bir fikirle disleksiyle baş etmek için göz eğitimleri yaptırılıyordu. çabucak sonrasında yapılan çalışmalar ise disleksinin görmeyle ilgili bir bozukluk olmayıp lisan sistemiyle ilgili bir bozukluk olduğunu ortaya koydu. Bugün göz eğitiminin disleksiyle yaşamayı kolaylaştırmadığı da artık katiyen kabul goren bir gerçek. Bugünkü ayrıntıların ışığında, disleksi, fonem ismi verilen lisan ünitelerinin birbirinden farklılıklarının ayırt edilmesi sırasında ortaya konmasıdır.
İlkokula başlayan disleksili çocuklarda eğitim alabilecek zihinsel gelişim çabucak hemen tamamlanmadıgı için okuyamazlar, yazamazlar ve matematiksel süreçleri kavramada zorluk çekerler. Fakat bu onların zeka seviyelerinde bir sorun olduğunu göstermez.
Hatta zeka seviyesi çok yüksek çocuklarda da görülmektedir. Ama kimi vakit hastalık farkedilmeyebilir. Disleksililer zeka seviyeleri düşük olmadığı üzere özel yeteneklere de sahip olabilirler.
Disleksi’li çocuklarda dikkat bozukluğu da görülür. Bu niçinle bu çocuklara bir uzman tarafınca sistemli bir dikkat eğitimi verilmelidir.Sözel, işitsel, görsel eğitim metodları seçilmelidir. İmtihan sorularını çabuk okuyamazlar ve yanıtları yazamazlar. Bu niçinle bu çocuklara kelamlı imtihan yapılması daha aktif olur. Çoktan seçmeli imtihanlarda (test) daha başarılı olurlar.
DİSLEKSİ CİNSLERİ
Disleksi doğuştan gelen gelişimsel ve travmaya bağlı disleksi olarak ikiye ayrılır. Doğuştan gelen disleksi doğum öncesi ,doğum sırasında ve doğum daha sonrası komplikasyonlara bağlı olarak üçe ayrılır.
Doğum öncesi disleksiye, yetersiz ve istikrarsız beslenme, gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar ve bilinçsiz ilaç kullanması etken olabilir.Uzun ve sıkıntı doğum plesenta anomalileri doğum sırasında oluşan disleksiye, doğumdan daha sonra bebeğin nefes almasındaki gecikme ve geçirdiği ateşli hastalıklar da doğum daha sonrası oluşan disleksi sebeplerindendir. Kalıtsal etmenlere bağlı olarakda disleksi ortaya çıkabilir.
Disleksi okuma sorunu, yazmada meydana gelen ve matematiksel süreçlerde meydana gelen süreçler olarak ayrılır ve farklı isimler alır.
Okuma problemleri reading disorder öbür ismiyle Dyslexia
Yazma sorunu Disgraphia
Matematiksel süreçlerden kaynaklanan sıkıntılar dyscalculia tabirleri ile isimlendirilir.
Disleksi üzerine birinci çalışan nörologlardan Samuel T. ORTON disleksinin sık karşılaşılan özelliklerini şöyleki belirlemiştir.
Yazılı sözleri öğrenme ve hatırlamada zorluk.
b ve d, p ve q harflerini, 6 ve 9 üzere sayıları zıt algılama; sözlerdeki harfleri ya da sayıları karışık algılama, ne’yi en; 3’ü E; 12’yi 21 olarak algılamak üzere.
Okurken söz atlamak.
Hecelerin seslerini karıştırmak ya da sessiz harflerin yerini değiştirmek, çoğunlukla yazım yanılgısı yapmak.
Yazı yazmada zorluk.
Gecikmiş ya da yetersiz konuşma.
Konuşurken manaya en uygun kelimeyi seçmede zorluk.
Taraf (yukarı, aşağı gibi) ve vakit (önce, daha sonra, dün, yarın gibi) kavramları konusunda sıkıntılar.
Elleri kullanmada hantallık ve beceriksizlik
Erken teşhis bu çocukların gelecekte alacakları eğitimin tespiti açısından epey kıymetlidir.Bu mevzuda çocuğa yardımcı ve dayanak olunmalıdır.
Bu da veli-öğretmen-psikolog işbirliği ile olmalıdır.
Okul Öncesi Periyotta:
Sesleri, sözleri ve harfleri hatırlamada kuvvetlik çeker.
Alfabedeki ve sözlerdeki harflerin, verilen talimatların sıralarını hatırlamada kuvvetlik çeker.
Kopyalama ve boyamada zayıflık gösterir.
Zayıf hafıza ve yetersiz öğrenme mahareti mevcuttur.
Harf ve söz oyunlarında reaksiyon vermede yavaşlık vardır.
İlkokul Devrinde:
Okula karşı isteksizlik duyulur.
Sözleri, sesleri ve harfleri öğrenmede kuvvetlik çeker.
Sözleri hecelere ve harflere ayırmada kuvvetlik çeker.
Okumada kuvvetlik çeker.
Söz ve ses bilgisinde zayıflık vardır.
Verilen talimatları takip etmede kuvvetlik çeker.
Plan yapamaz.
Hiperaktivite ya da asabiyet üzere davranış bozuklukları vardır.
Ortaokul ve Lise Devrinde:
Okurken yahut hecelerken harf ve seslerin sıralamasında kuvvetlik çeker.
Ödev yaparken ve imtihana çalışırken epey vakit harcar.
İmtihanlarda vakti yetiştirmede kuvvetlik çeker.
Hatırlamada kuvvetlik çeker.
Planlamada yetersizlik vardır.
Genel bir asabiyet durumu kelam konusudur.
Okuldan sık sık kaçma eğilimi ortasındadır.
Üniversite ve İş Yaşantısında:
Okuma, yazma ya da hesap yapmayı gerektiren işlerden kaçınır.
Özgüven eksikliği vardır.
Planlama yetersizliğine bağlı sorumluluk alamama ya da alınan sorumluluğu yerine getirememe üzere belirtiler gösterir.
Matematik Bozukluğu’nda Sık Görülen Belirtiler
Tek başına matematik bozukluğu epey ender görülür. Genel populasyonun %1-4’ünde bulunur. çoğunlukla okuma bozukluğu ile bir arada görülmektedir. niçini tam olarak bilinmemekle birlikte; nörolojik, genetik, ruhsal ve toplumsal (kötü öğretim, matematik öğrenememe kaygısı) etmenleri olduğu öne sürülmüştür.
Okul Öncesi Devirde:
Fazla, az, eşit üzere kavramları anlamada kuvvetlik çeker.
Büyük-küçük kavramlarını anlayamayabilir.
Sayıları yazmakta kuvvetlik çeker.
Kavramsal gelişim yetersizliği vardır.
İlişkisel operatörleri kavramada yetersizlik vardır.
İlkokul çağında:
Aritmetik süreçlerinin suratında yavaşlık ve yanlış sonuç üretimi çoğunlukla görülür.
Sayıların sıralaması, süreç istikametinin zıt alınması, fazlaca basamaklı süreçlerde basamakları tanıyamama, basamak bedellerini kavrayamama, kesirleri işlemede yetersizlik görülür.
Aritmetiği öğrenemeyen çocuk, matematiğe ve sorun çözme süreçlerine geçiş yapamamaktadır.
Öğrenme kuvvetliğü Tedavisi
Öğrenme bozukluğunun tedavisi yalnızca eğitsel seviyede olmaktadır.
Eğitim sürecinde,
sorun çözme kurallarına hakimiyet,
sorun kategorizasyonu,
yeni sorunların evvelce çözülenlerle alakalı olduğunun farkına vardırma,
aritmetik marifetlerin geliştirilmesi,
somuttan soyuta öğretim sıralaması,
sesli düşünme formları,
ardışık sorun çözme stratejilerinin geliştirilmesi ile
hafıza ve dikkatin geliştirilmesi amaç alınmalıdır.
Zihinsel Gelişim Programlarında yer alan, kavramlaştırma, hafıza, dikkat ve konsantrasyon, mantık ve muhakeme ile görsel zeka idmanları, hem disleksinin tıpkı vakitte matematik öğrenme bozukluğunun operasyonel tedavisinde muhtaçlık duyulan kayıt, sürece, geri çağırma ve bir daha sürece süreçlerinin geliştirilmesine yardımcı olan uygulamalardır.
Öğrenme sorunu olan çocukların öğrenme kuvvetliklerinin ortadan kaldırılması, akademik hünerlerinin geliştirilmesi için terapilerden faydalanın, çocukların eğitim hayatında geri kalmalarına müsaade vermeyin.