Okluk Sarayı’ndaki o teknenin sırrını Odatv açıklıyor
Ne vakit tekne-gemi-yat ismi geçse aklıma Savarona gelir şekerim…
Almanya’nın ünlü Blohm und Voss tersanesinde inşa edilen ve Hamburg’da denize indirilen Savarona, 124 metre gövde uzunluğuyla dünyanın en büyük yatıydı.
Savarona’nın denize indirilişi bile çok görkemli oldu; Time, The New York Times, Chicago Tribune üzere dünya basını Savarona’ya epeyce ilgi gösterdi.
Sizi detaya boğmayayım Savarona Türkiye’ye niye geldi onu anlatayım çocuklar…
4 Eylül 1936 günü, İstanbul.
Atatürk’ün canı bir olaya hayli sıkkındı.
O gün, İstanbul’a gelen İngiliz Hükümdarı 8. Edward’ın gururuna Moda koyunda yelken yarışı düzenlendi.
Atatürk yarışı Kral Edward’la bir arada yaşlı Ertuğrul yatında izledi. Lakin Ertuğrul hareket yaptıkça etrafa yağlı kurum yağdırdı. Edward, beyaz elbisesine konan kurumu üfledikçe elbisesi daha da berbat oldu. Atatürk’ün canı sıkıldı…
Atatürk akşam yemeğinde yanındakilere, “Efendim medeniyet savı lafla olmaz. Bu teze girenlerin her gereci her konuda tamam olmalıdır. Yoksa insan işte bu biçimde kepaze olur” dedi.
Kuşkusuz, bir tek bu olay Savarona’nın alınma niçini değildi çocuklar.
Bir öbür niye de Atatürk’ün sıhhatiyle ilgiliydi. Atatürk’ün hastalığı ağırlaşıyordu. Hekimleri, deniz havasının Atatürk’e düzgün geleceğini söylüyorlardı. Savarona bir umuttu…
Ayrıyeten şunu da not etmeliyim:
Atatürk hayatının son devrinde genç Türkiye Cumhuriyeti’nin deniz işleriyle epeyce alakalıydı. O periyotta neredeyse yalnızca Denizbank’ı kurdurmak, Türk deniz ticaret filosu oluşturmak, Deniz kuvvetlerini güçlendirmek üzere projeler üzerinde çalışıyordu. O senelerda Almanya’ya Sus, Trak, Marakaz, Etrüsk gemilerinin sipariş edilmesinin niçini de buydu.
Bunların tümü Savarona’nın alım sebebiydi çocuklar…
56 GÜN YAŞADI
Türkiye sonunda Savarona’yı 23 Şubat 1938’de resmen aldı.
Ödenen para 1 milyon 200 bin dolar idi.
Savarona 1 Haziran 1938’de Dolmabahçe önüne demirledi. Atatürk fazlaca heyecanlandı ve çabucak Dolmabahçe’den Acar motoruyla yata gitti. Çok beğendi. Yata “Güneşdil” isminin verilmesine karşı çıktı; Savarona ismi hoştu; “O denli kalsın” dedi.
Bilir misiniz ki, Savarona’da birinci buyruğunu Çankaya Köşkü Kütüphanecisi Nuri Ulusu’ya verdi:
-“Nuri oğlum, kitaplarımı getirdin mi? Hepsini kamarama muntazam koy, herbiçimde pek dışarı çıkmayacağım için kucak kucak okuma fırsatım olacak.”
Atatürk, Savarona’da yalnızca 56 gün yaşadı.
Hastalığı artınca, 25 Temmuz gece yarısı saat 01.00’de Dolmabahçe’ye nakledildi. tekrar Savarona’ya hiç gidemedi.
daha sonra neler oldu?
DP KARŞI ÇIKTI
1946 seçimleriyle TBMM’ye Demokrat Parti’nin meclis oturumlarında en çok eleştirdikleri bahislerin başında, “Cumhurbaşkanlığı yatı” Savarona vardı…
Yalnızca Savarona değil Atatürk’ün “Beyaz Treni” de polemik konusuydu.
Savarona’nın masrafları CHP’ye yük olmuştu. Aslında DP’lilerin tez ettikleri üzere İsmet İnönü yatı pek kullanmıyordu. Hatta Savarona’nın Deniz Kuvvetleri’nin hastanesi olmasını önermiş; lakin bu dönüşüm epeyce masraflı bulunduğu için vazgeçilmişti.
Keza İnönü, II. Dünya Savaşı’ndan daha sonra; 1948’de “bütçeye faydası olur” diye Savarona’nın satılmasını gündeme getirdi. Bu niçinle yurtharicindeki Türk büyükelçilerine haberler gönderildi.
Savaş daha sonrasının yoksulluğuna karşın bir İngiliz firması Savarona’ya talip oldu. Satış gerçekleşmedi. Zira Türk basınında “Savarona bize Atatürk’ün emanetidir, satılamaz” yazıları çıktı.
1950’de iktidar el değiştirdi…
DP iktidar olunca Savarona tartışması bitmedi. DP, Savarona’yı atıl durumdan kurtarmak için kolları sıvadı.
1951’de bir Mısır acentası aracılığıyla Savarona’yı bir aylığı 300 bin liradan Mısırlı zenginlere kiraya verdi. Mısırlı zenginlerin Akdeniz’deki maceralı seyahatleri Türk basınından reaksiyon aldı.
DP bunun üzerine (ki Celal Bayar’ın bastırmasıyla) Savarona’yı öğrencilerin eğitiminde kullanılmak üzere Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na “okul gemisi” olarak verdi.
Çok uzattım bu dokunaklı konuyu…
Savarona, 27 Temmuz 1986’da Deniz Kuvvetleri Komutanlığı envanterinden çıkarıldı. Savarona başıboş kaldı.
Bu ortada Çankaya Köşkü’nde oturan Kenan Cihan Savarona’nın çürümesini seyrediyordu.
Ve en acıklı olay 1989’da yaşandı. ANAP Hükümeti Savarona’yı hurdaya çıkardı. Yani parçalanıp satılacaktı, jilet olacaktı. Haberin basında çıkması üzerine devreye armatör Kahraman Sadıkoğlu girdi. Savarona’yı 49 yıllığına kiraladı.
Ortadan yıllar geçti…
PROTOKOL AMAÇLI DEVLET GEMİSİ
Çok sevdiğim Çiğdem Toker yazdı.
Çok hürmet duyduğum Emin Çölaşan yazdı.
Cumhurbaşkanlığı Marmaris Okluk Sarayı önünde demirli yat kimindi?
Toplumsal medyada herkes varsayım yürüttü.
Ben size doğrusunu yazayım çocuklar:
O, 50 metrelik yat Cumhurbaşkanlığı envanterine kayıtlı…
Şöyle:
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel yurt dışı konukların ağırlanması için tekne yapılmasını istedi.
Teknenin imali ne yazık ki sekiz yıl sürdü; 1 Mayıs 2000 tarihinde bitti.
30 milyon dolarlık tekneye “Yakamoz” ismi verildi…
Ama Demirel’in nazaranv mühleti bitmiş koltuğa Ahmet Necdet Sezer oturmuştu.
Cumhurbaşkanı Sezer, “devletin yatı olmaz” diye gemiyi Deniz Kuvvetlerine verdi; “öğrencilerin eğitiminde kullanılsın” diye…
Ortadan bir daha yıllar geçti…
Cumhurbaşkanlığı envanterinde olan bu yat hurdaya çıktı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan 2018 yılında gemiyi tamir ettirdi ve protokol gayeli kullanılmasını istedi… İşte Okluk Sarayı’ndaki o yat bu…
Hürrem Elmasçı
ALINTIDIR
Ne vakit tekne-gemi-yat ismi geçse aklıma Savarona gelir şekerim…
Almanya’nın ünlü Blohm und Voss tersanesinde inşa edilen ve Hamburg’da denize indirilen Savarona, 124 metre gövde uzunluğuyla dünyanın en büyük yatıydı.
Savarona’nın denize indirilişi bile çok görkemli oldu; Time, The New York Times, Chicago Tribune üzere dünya basını Savarona’ya epeyce ilgi gösterdi.
Sizi detaya boğmayayım Savarona Türkiye’ye niye geldi onu anlatayım çocuklar…
4 Eylül 1936 günü, İstanbul.
Atatürk’ün canı bir olaya hayli sıkkındı.
O gün, İstanbul’a gelen İngiliz Hükümdarı 8. Edward’ın gururuna Moda koyunda yelken yarışı düzenlendi.
Atatürk yarışı Kral Edward’la bir arada yaşlı Ertuğrul yatında izledi. Lakin Ertuğrul hareket yaptıkça etrafa yağlı kurum yağdırdı. Edward, beyaz elbisesine konan kurumu üfledikçe elbisesi daha da berbat oldu. Atatürk’ün canı sıkıldı…
Atatürk akşam yemeğinde yanındakilere, “Efendim medeniyet savı lafla olmaz. Bu teze girenlerin her gereci her konuda tamam olmalıdır. Yoksa insan işte bu biçimde kepaze olur” dedi.
Kuşkusuz, bir tek bu olay Savarona’nın alınma niçini değildi çocuklar.
Bir öbür niye de Atatürk’ün sıhhatiyle ilgiliydi. Atatürk’ün hastalığı ağırlaşıyordu. Hekimleri, deniz havasının Atatürk’e düzgün geleceğini söylüyorlardı. Savarona bir umuttu…
Ayrıyeten şunu da not etmeliyim:
Atatürk hayatının son devrinde genç Türkiye Cumhuriyeti’nin deniz işleriyle epeyce alakalıydı. O periyotta neredeyse yalnızca Denizbank’ı kurdurmak, Türk deniz ticaret filosu oluşturmak, Deniz kuvvetlerini güçlendirmek üzere projeler üzerinde çalışıyordu. O senelerda Almanya’ya Sus, Trak, Marakaz, Etrüsk gemilerinin sipariş edilmesinin niçini de buydu.
Bunların tümü Savarona’nın alım sebebiydi çocuklar…
56 GÜN YAŞADI
Türkiye sonunda Savarona’yı 23 Şubat 1938’de resmen aldı.
Ödenen para 1 milyon 200 bin dolar idi.
Savarona 1 Haziran 1938’de Dolmabahçe önüne demirledi. Atatürk fazlaca heyecanlandı ve çabucak Dolmabahçe’den Acar motoruyla yata gitti. Çok beğendi. Yata “Güneşdil” isminin verilmesine karşı çıktı; Savarona ismi hoştu; “O denli kalsın” dedi.
Bilir misiniz ki, Savarona’da birinci buyruğunu Çankaya Köşkü Kütüphanecisi Nuri Ulusu’ya verdi:
-“Nuri oğlum, kitaplarımı getirdin mi? Hepsini kamarama muntazam koy, herbiçimde pek dışarı çıkmayacağım için kucak kucak okuma fırsatım olacak.”
Atatürk, Savarona’da yalnızca 56 gün yaşadı.
Hastalığı artınca, 25 Temmuz gece yarısı saat 01.00’de Dolmabahçe’ye nakledildi. tekrar Savarona’ya hiç gidemedi.
daha sonra neler oldu?
DP KARŞI ÇIKTI
1946 seçimleriyle TBMM’ye Demokrat Parti’nin meclis oturumlarında en çok eleştirdikleri bahislerin başında, “Cumhurbaşkanlığı yatı” Savarona vardı…
Yalnızca Savarona değil Atatürk’ün “Beyaz Treni” de polemik konusuydu.
Savarona’nın masrafları CHP’ye yük olmuştu. Aslında DP’lilerin tez ettikleri üzere İsmet İnönü yatı pek kullanmıyordu. Hatta Savarona’nın Deniz Kuvvetleri’nin hastanesi olmasını önermiş; lakin bu dönüşüm epeyce masraflı bulunduğu için vazgeçilmişti.
Keza İnönü, II. Dünya Savaşı’ndan daha sonra; 1948’de “bütçeye faydası olur” diye Savarona’nın satılmasını gündeme getirdi. Bu niçinle yurtharicindeki Türk büyükelçilerine haberler gönderildi.
Savaş daha sonrasının yoksulluğuna karşın bir İngiliz firması Savarona’ya talip oldu. Satış gerçekleşmedi. Zira Türk basınında “Savarona bize Atatürk’ün emanetidir, satılamaz” yazıları çıktı.
1950’de iktidar el değiştirdi…
DP iktidar olunca Savarona tartışması bitmedi. DP, Savarona’yı atıl durumdan kurtarmak için kolları sıvadı.
1951’de bir Mısır acentası aracılığıyla Savarona’yı bir aylığı 300 bin liradan Mısırlı zenginlere kiraya verdi. Mısırlı zenginlerin Akdeniz’deki maceralı seyahatleri Türk basınından reaksiyon aldı.
DP bunun üzerine (ki Celal Bayar’ın bastırmasıyla) Savarona’yı öğrencilerin eğitiminde kullanılmak üzere Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na “okul gemisi” olarak verdi.
Çok uzattım bu dokunaklı konuyu…
Savarona, 27 Temmuz 1986’da Deniz Kuvvetleri Komutanlığı envanterinden çıkarıldı. Savarona başıboş kaldı.
Bu ortada Çankaya Köşkü’nde oturan Kenan Cihan Savarona’nın çürümesini seyrediyordu.
Ve en acıklı olay 1989’da yaşandı. ANAP Hükümeti Savarona’yı hurdaya çıkardı. Yani parçalanıp satılacaktı, jilet olacaktı. Haberin basında çıkması üzerine devreye armatör Kahraman Sadıkoğlu girdi. Savarona’yı 49 yıllığına kiraladı.
Ortadan yıllar geçti…
PROTOKOL AMAÇLI DEVLET GEMİSİ
Çok sevdiğim Çiğdem Toker yazdı.
Çok hürmet duyduğum Emin Çölaşan yazdı.
Cumhurbaşkanlığı Marmaris Okluk Sarayı önünde demirli yat kimindi?
Toplumsal medyada herkes varsayım yürüttü.
Ben size doğrusunu yazayım çocuklar:
O, 50 metrelik yat Cumhurbaşkanlığı envanterine kayıtlı…
Şöyle:
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel yurt dışı konukların ağırlanması için tekne yapılmasını istedi.
Teknenin imali ne yazık ki sekiz yıl sürdü; 1 Mayıs 2000 tarihinde bitti.
30 milyon dolarlık tekneye “Yakamoz” ismi verildi…
Ama Demirel’in nazaranv mühleti bitmiş koltuğa Ahmet Necdet Sezer oturmuştu.
Cumhurbaşkanı Sezer, “devletin yatı olmaz” diye gemiyi Deniz Kuvvetlerine verdi; “öğrencilerin eğitiminde kullanılsın” diye…
Ortadan bir daha yıllar geçti…
Cumhurbaşkanlığı envanterinde olan bu yat hurdaya çıktı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan 2018 yılında gemiyi tamir ettirdi ve protokol gayeli kullanılmasını istedi… İşte Okluk Sarayı’ndaki o yat bu…
Hürrem Elmasçı
ALINTIDIR