Ulusal Saraylar Başkanlığına bağlı Topkapı Sarayı Müzesi’nin konut sahipliği yaptığı, 1300 yıllık geniş bir vakit dilimi ortasında tarihlendirilen, taarruz, savunma ve merasimlerde kullanılan 33 bini aşkın silahın yer aldığı koleksiyon, özel tekniklerle restore edilerek geleceğe taşınıyor.
Değer biçilemez silahların sergilendiği İç Hazine Binası, Kutsal Emanetler’den daha sonra müzenin en epey ziyaret edilen yerlerden biri. Bu ilgide silahların çeşitliliği, tarihi niteliği, fonksiyonu ve estetiği kıymetli rol oynuyor.
Türk, Emevi, Abbasi, Memluk, İram, Kırım-Tatar, Hint, Avrupa ve Japon kültürlerine ilişkin 1300 yıllık geniş bir periyodu kapsayan, Osmanlı cebehanelerinde yüzseneler boyunca koruma edilen koleksiyonun en güçlü kısmını Osmanlı devletine ilişkin silahlar oluşturuyor.
Fatih Sultan Mehmet, kimi Osmanlı padişahlarına ve üst seviye devlet erkeklerina ilişkin silahların yanı sıra fethedilen ülkelerin hükümdar hazinelerindeki epeyce daha eski tarihindeki silahlarla padişahlara diplomatik ikram olarak gönderilen ve şahsen kendilerinin özel siparişle yaptırdığı silahlar da koleksiyonda yer alıyor.
Koleksiyonun en erken örneklerinden biri Emevi Halifesi Muaviye bin Ebu Süfyan’ın 7. yüzyıla ilişkin kılıcı. Bunun yanı sıra Emevi ve Abbasi halifelerinin 13. ve 14. yüzyıl ve Memluk sultanlarının 14. yüzyıldan kalma kılıçları da koleksiyonun başka erken devir örnekleri içinde yer alıyor.
Koleksiyonda, akında kullanılan kesici, delici, atıcı, vurucu, ezici ve ateşli silahlar, savunmada kullanılan miğfer, zırh, kalkan ve at zırhları, merasimlerde kullanılan alem, tuğ ve kalkan üzere 33 bini aşkın silah bulunuyor.
ÜZERİNDEKİ DESENLERLE SİLAHLAR NADİDE BİR SANAT YAPITI
Koleksiyonu oluşturan eserler, üretim tekniğindeki ustalığın yanı sıra bezeme özellikleri açısından üretildiği coğrafyaya özgün üslubun görülmesini sağlayan güçlü bir hazine niteliği taşıyor. Süslemede kullanılan desen ve motifler, silahları sadece bir savaş aracı olmaktan çıkararak her birini nadide bir sanat yapıtı haline dönüştürmüş.
Silah koleksiyonunun günümüze ulaşmasında en değerli faktörlerden biri onarım. Ulusal Saraylar Kompozit Eserler Atölyesi, değer biçilmez silahların onarımında hayati nazaranvler üstleniyor.
Atölyede şu sıralar onarıma alınan yapıtlardan birincisi, 16. yüzyılın sonu ile 17. yüzyılın başına ilişkin olduğu iddia edilen zülfikar formundaki kılıç ve kını. Merasim kılıcı olarak kullanılan yapıtta, altın süslemeler bulunuyor. Kılıcın, devrin padişahına yahut üst seviye bir devlet adamına ikram edildiği düşünülüyor.
Ustalığı ve personelliği ile hayranlık uyandıran kılıcın üzerinde Osmanlıca bir yazı bulunuyor. Yazının okunabilen kısmında, “Hasbiyallahu ve matu, maşallah, ya Muhammed, Allah Muhammed Ebubekir la feta illa Ali Ömer Osman illa Zülfikar Ali, ya latif…” tabirleri yer alıyor.
Atölyede onarıma alınan bir öteki eser, 18. yüzyıla ilişkin bir şehzade kılıcı. Altın, deri ve demirden imal edilen kılıcın uzunluğu 38 santimetre. Onarımdaki yapıtlardan biri de 16. yüzyıla ilişkin tombak kalkan. Yapıtların, onarım süreçleri tamamlandıktan daha sonra bir daha sergilenmesi planlanıyor.
ONARIMA ALINIYOR
Ulusal Saraylar Kompozit Eserler Atölyesi Restoratörü Onur Recep Er, atölyede kompozit yapıtların onarım ve konservasyonunu yaptıklarını anlattı.
Yapıtların onarıma alınma sürecine ait bilgi veren Er, şöyleki konuştu:
“Teknik Uygulama Başkanlığı onarımı yürüten başkanlıktır. Müzecilik Başkanlığından onarıma muhtaçlığı olan eser tespit edilip bize havale edildiği vakit eser tamire alınıyor. örneğin bir metal yapıtın yüzeyinde oksitlenme başladığı vakit yapıtta bir bozulma olduğu belirleniyor. Dokumacılık yapıtların yüzeyinde bulaş olabiliyor, dökülmeler meydana geliyor. Ahşap yapıtlarda ise en epey kurtlanmalar meydana geliyor. Fildişi yapıtlarımız var. Organik yapıtlarda yüzeyde bozulmalar, lekelenmeler meydana geliyor. vazifeli arkadaşımız bunu tespit edip onarım sürecinin başlaması gerektiğini söylüyor. Bunlar devamında onarım süreci gerektiriyor.”
EN DEĞERLİ EVRE BELGELEME
Er, Topkapı Sarayı Müzesi’nde tarihi 1300 önceye kadar dayanan kılıç, kalkan, yay, zırh üzere klasik silahlar ile ateşli silahların bulunduğunu kaydetti.
Atölyede tamire alınan yapıtların onarım ve konservasyon süreçlerine değinen Er, “Bir eser atölyeye geldiği vakit belgeleme süreci vardır. Restoratör için bu hayli değerli bir etaptır. Bizden daha sonra gelecek restoratörlere uygun bir bilgi aktarmamız gerekir. Onarım sürecinde yapıtın mevcut durumunu inceliyoruz, fotoğraflarını belgeleyip gördüğümüz bozulmalara ait notlarımızı alıyoruz. Devamında onarım basamağına geçiyoruz.” diye konuştu.
Onarımın makul milletlerarası kuralları olduğuna, çalışmaları Venedik Tüzüğü ve Amsterdam Bildirgesi üzere memleketler arası standartlara uygun olarak yürüttüklerine işaret eden Er, “Restorasyonda memleketler arası kurallar her eser için geçerlidir lakin her eser için tek bir reçete vardır diyemeyiz. Belgeleme kademesinde uygulama planını çıkartırız. O planda aşikâr olur nasıl bir uygulama yapacağımız.” tabirini kullandı.
GERİ DÖNÜLEBİLİR GEREÇ DEĞERLİ
Restoratör Er, atölyede onarımı devam eden 16. yüzyıla ilişkin tombak kalkan ile 16. yüzyılın sonu 17. yüzyılın başına ilişkin olduğu düşünülen zülfikar formundaki kılıcın tamirat çalışmalarına ait şu ayrıntıları verdi:
“Tombak kalkan, bakır üzerine eski formülle altın kaplama yapılmış. Ana hususu bakır olduğundan bakırın bozulmasından kaynaklı altın yüzeyde aşınma meydana gelmiş. Bakır oksidasyon atar. Onarım sürecinde mümkün olduğunca altını koruma ederek oksidasyonu alıyoruz. daha sonrasında orayı pasifize edip kollayıcı sürerek yine stant alanına gönderiyoruz. bir daha zülfikar kılıç, eşsiz bir eser. Bir padişah ya da devlet büyüğüne ikram olduğunu düşünüyoruz. Demir üzerinde ahşap ve altın kaplamadan oluşuyor. Bundaki sorunumuz, demirden kaynaklı korozyon yüzeydeki altın işlemelere ziyan veriyor. Altın yüzeyi eksiksiz kaldırıyor. Bu korozyonu durdurup mevcut altını muhafazaya çalışıyoruz. Ona yönelik süreci yapıyoruz. Onarımda mümkün olduğunca özgün malzemeyi korumak ve geri dönülebilir gereç kullanmak epeyce kıymetli. Bunlara dikkat ederek onarım yapıyoruz.”
Kompozit Eserler Atölyesi’nde bir yıldır nazaranv yaptığını lisana getiren Er, bu süreçte Yasal Sultan Süleyman’a ilişkin miğfer, kılıç ve hançer ile kutsal emanetlerden kimi yapıtların onarımını yaptığını anlattı.
YAPILAN UYGULAMALAR ONARIM SÜRECİNİ BELİRLİYOR
Yapıtın onarım sürecini yapıtın kendisinin belirlendiğine işaret eden Er, “Eserin mevcut durumu ve yaptığımız uygulamalara verdiği yansılar onarım müddetini belirler. Yapıttaki korozyonu yüzeyden aldığımız vakit yapıtı izlemeye alıyoruz. Korozyon yine oluştuğu vakit süreç devam ediyor demektir fakat durduysa artık bunu hami ve konservasyon yoluyla sergileme alanına alıyoruz. Onarımı biten her yapıtı yinedan sergilendiği alana temalıp ziyaretçiye açılıyor.” halinde konuştu.
Ulusal Saraylar Silah Koleksiyonu Sorumlusu Ayşe Merdanoğlu da koleksiyonun en varlıklı örneklerini Fatih Sultan Mehmet devrinden itibaren gelen padişahlara ilişkin silahlar, onlara armağan gelen silahlar ve yapılan savaşlar kararında gelen ganimetlerden oluştuğunu anlattı.
Yavuz Sultan Selim’in Mısır’ı fethinden daha sonra Kutsal Emanetler ile bir arada gelen Emevi ve Abbasi halifeleri ile sultanlarına ilişkin olan kılıçlar, Memluk sultanları Kayıtbay ve Kansu El-Gavri’ye ilişkin silahlarında koleksiyonda mevcut olduğunu aktaran Merdanoğlu, diplomatik münasebetlerle İran, Mısır, Suriye üzere ülkelere ilişkin silahların bulunduğunu kaydetti.
Merdanoğlu, koleksiyondaki yapıtların her birinin sanatsal kıymeti devasa yükseklikte ve en kaliteli malzemelerin kullanıldığı nadide eserler olduğunu kelamlarına ekledi.
KAYNAK: AA
Değer biçilemez silahların sergilendiği İç Hazine Binası, Kutsal Emanetler’den daha sonra müzenin en epey ziyaret edilen yerlerden biri. Bu ilgide silahların çeşitliliği, tarihi niteliği, fonksiyonu ve estetiği kıymetli rol oynuyor.
Türk, Emevi, Abbasi, Memluk, İram, Kırım-Tatar, Hint, Avrupa ve Japon kültürlerine ilişkin 1300 yıllık geniş bir periyodu kapsayan, Osmanlı cebehanelerinde yüzseneler boyunca koruma edilen koleksiyonun en güçlü kısmını Osmanlı devletine ilişkin silahlar oluşturuyor.
Fatih Sultan Mehmet, kimi Osmanlı padişahlarına ve üst seviye devlet erkeklerina ilişkin silahların yanı sıra fethedilen ülkelerin hükümdar hazinelerindeki epeyce daha eski tarihindeki silahlarla padişahlara diplomatik ikram olarak gönderilen ve şahsen kendilerinin özel siparişle yaptırdığı silahlar da koleksiyonda yer alıyor.
Koleksiyonun en erken örneklerinden biri Emevi Halifesi Muaviye bin Ebu Süfyan’ın 7. yüzyıla ilişkin kılıcı. Bunun yanı sıra Emevi ve Abbasi halifelerinin 13. ve 14. yüzyıl ve Memluk sultanlarının 14. yüzyıldan kalma kılıçları da koleksiyonun başka erken devir örnekleri içinde yer alıyor.
Koleksiyonda, akında kullanılan kesici, delici, atıcı, vurucu, ezici ve ateşli silahlar, savunmada kullanılan miğfer, zırh, kalkan ve at zırhları, merasimlerde kullanılan alem, tuğ ve kalkan üzere 33 bini aşkın silah bulunuyor.
ÜZERİNDEKİ DESENLERLE SİLAHLAR NADİDE BİR SANAT YAPITI
Koleksiyonu oluşturan eserler, üretim tekniğindeki ustalığın yanı sıra bezeme özellikleri açısından üretildiği coğrafyaya özgün üslubun görülmesini sağlayan güçlü bir hazine niteliği taşıyor. Süslemede kullanılan desen ve motifler, silahları sadece bir savaş aracı olmaktan çıkararak her birini nadide bir sanat yapıtı haline dönüştürmüş.
Silah koleksiyonunun günümüze ulaşmasında en değerli faktörlerden biri onarım. Ulusal Saraylar Kompozit Eserler Atölyesi, değer biçilmez silahların onarımında hayati nazaranvler üstleniyor.
Atölyede şu sıralar onarıma alınan yapıtlardan birincisi, 16. yüzyılın sonu ile 17. yüzyılın başına ilişkin olduğu iddia edilen zülfikar formundaki kılıç ve kını. Merasim kılıcı olarak kullanılan yapıtta, altın süslemeler bulunuyor. Kılıcın, devrin padişahına yahut üst seviye bir devlet adamına ikram edildiği düşünülüyor.
Ustalığı ve personelliği ile hayranlık uyandıran kılıcın üzerinde Osmanlıca bir yazı bulunuyor. Yazının okunabilen kısmında, “Hasbiyallahu ve matu, maşallah, ya Muhammed, Allah Muhammed Ebubekir la feta illa Ali Ömer Osman illa Zülfikar Ali, ya latif…” tabirleri yer alıyor.
Atölyede onarıma alınan bir öteki eser, 18. yüzyıla ilişkin bir şehzade kılıcı. Altın, deri ve demirden imal edilen kılıcın uzunluğu 38 santimetre. Onarımdaki yapıtlardan biri de 16. yüzyıla ilişkin tombak kalkan. Yapıtların, onarım süreçleri tamamlandıktan daha sonra bir daha sergilenmesi planlanıyor.
ONARIMA ALINIYOR
Ulusal Saraylar Kompozit Eserler Atölyesi Restoratörü Onur Recep Er, atölyede kompozit yapıtların onarım ve konservasyonunu yaptıklarını anlattı.
Yapıtların onarıma alınma sürecine ait bilgi veren Er, şöyleki konuştu:
“Teknik Uygulama Başkanlığı onarımı yürüten başkanlıktır. Müzecilik Başkanlığından onarıma muhtaçlığı olan eser tespit edilip bize havale edildiği vakit eser tamire alınıyor. örneğin bir metal yapıtın yüzeyinde oksitlenme başladığı vakit yapıtta bir bozulma olduğu belirleniyor. Dokumacılık yapıtların yüzeyinde bulaş olabiliyor, dökülmeler meydana geliyor. Ahşap yapıtlarda ise en epey kurtlanmalar meydana geliyor. Fildişi yapıtlarımız var. Organik yapıtlarda yüzeyde bozulmalar, lekelenmeler meydana geliyor. vazifeli arkadaşımız bunu tespit edip onarım sürecinin başlaması gerektiğini söylüyor. Bunlar devamında onarım süreci gerektiriyor.”
EN DEĞERLİ EVRE BELGELEME
Er, Topkapı Sarayı Müzesi’nde tarihi 1300 önceye kadar dayanan kılıç, kalkan, yay, zırh üzere klasik silahlar ile ateşli silahların bulunduğunu kaydetti.
Atölyede tamire alınan yapıtların onarım ve konservasyon süreçlerine değinen Er, “Bir eser atölyeye geldiği vakit belgeleme süreci vardır. Restoratör için bu hayli değerli bir etaptır. Bizden daha sonra gelecek restoratörlere uygun bir bilgi aktarmamız gerekir. Onarım sürecinde yapıtın mevcut durumunu inceliyoruz, fotoğraflarını belgeleyip gördüğümüz bozulmalara ait notlarımızı alıyoruz. Devamında onarım basamağına geçiyoruz.” diye konuştu.
Onarımın makul milletlerarası kuralları olduğuna, çalışmaları Venedik Tüzüğü ve Amsterdam Bildirgesi üzere memleketler arası standartlara uygun olarak yürüttüklerine işaret eden Er, “Restorasyonda memleketler arası kurallar her eser için geçerlidir lakin her eser için tek bir reçete vardır diyemeyiz. Belgeleme kademesinde uygulama planını çıkartırız. O planda aşikâr olur nasıl bir uygulama yapacağımız.” tabirini kullandı.
GERİ DÖNÜLEBİLİR GEREÇ DEĞERLİ
Restoratör Er, atölyede onarımı devam eden 16. yüzyıla ilişkin tombak kalkan ile 16. yüzyılın sonu 17. yüzyılın başına ilişkin olduğu düşünülen zülfikar formundaki kılıcın tamirat çalışmalarına ait şu ayrıntıları verdi:
“Tombak kalkan, bakır üzerine eski formülle altın kaplama yapılmış. Ana hususu bakır olduğundan bakırın bozulmasından kaynaklı altın yüzeyde aşınma meydana gelmiş. Bakır oksidasyon atar. Onarım sürecinde mümkün olduğunca altını koruma ederek oksidasyonu alıyoruz. daha sonrasında orayı pasifize edip kollayıcı sürerek yine stant alanına gönderiyoruz. bir daha zülfikar kılıç, eşsiz bir eser. Bir padişah ya da devlet büyüğüne ikram olduğunu düşünüyoruz. Demir üzerinde ahşap ve altın kaplamadan oluşuyor. Bundaki sorunumuz, demirden kaynaklı korozyon yüzeydeki altın işlemelere ziyan veriyor. Altın yüzeyi eksiksiz kaldırıyor. Bu korozyonu durdurup mevcut altını muhafazaya çalışıyoruz. Ona yönelik süreci yapıyoruz. Onarımda mümkün olduğunca özgün malzemeyi korumak ve geri dönülebilir gereç kullanmak epeyce kıymetli. Bunlara dikkat ederek onarım yapıyoruz.”
Kompozit Eserler Atölyesi’nde bir yıldır nazaranv yaptığını lisana getiren Er, bu süreçte Yasal Sultan Süleyman’a ilişkin miğfer, kılıç ve hançer ile kutsal emanetlerden kimi yapıtların onarımını yaptığını anlattı.
YAPILAN UYGULAMALAR ONARIM SÜRECİNİ BELİRLİYOR
Yapıtın onarım sürecini yapıtın kendisinin belirlendiğine işaret eden Er, “Eserin mevcut durumu ve yaptığımız uygulamalara verdiği yansılar onarım müddetini belirler. Yapıttaki korozyonu yüzeyden aldığımız vakit yapıtı izlemeye alıyoruz. Korozyon yine oluştuğu vakit süreç devam ediyor demektir fakat durduysa artık bunu hami ve konservasyon yoluyla sergileme alanına alıyoruz. Onarımı biten her yapıtı yinedan sergilendiği alana temalıp ziyaretçiye açılıyor.” halinde konuştu.
Ulusal Saraylar Silah Koleksiyonu Sorumlusu Ayşe Merdanoğlu da koleksiyonun en varlıklı örneklerini Fatih Sultan Mehmet devrinden itibaren gelen padişahlara ilişkin silahlar, onlara armağan gelen silahlar ve yapılan savaşlar kararında gelen ganimetlerden oluştuğunu anlattı.
Yavuz Sultan Selim’in Mısır’ı fethinden daha sonra Kutsal Emanetler ile bir arada gelen Emevi ve Abbasi halifeleri ile sultanlarına ilişkin olan kılıçlar, Memluk sultanları Kayıtbay ve Kansu El-Gavri’ye ilişkin silahlarında koleksiyonda mevcut olduğunu aktaran Merdanoğlu, diplomatik münasebetlerle İran, Mısır, Suriye üzere ülkelere ilişkin silahların bulunduğunu kaydetti.
Merdanoğlu, koleksiyondaki yapıtların her birinin sanatsal kıymeti devasa yükseklikte ve en kaliteli malzemelerin kullanıldığı nadide eserler olduğunu kelamlarına ekledi.
KAYNAK: AA