Paratiroid bezi, tiroid bezinin gerisinde yer alan ortalama 4 adet olan, büyüklükleri 2-3 mm boyutunda olan mercimek büyüklüğünde salgı bezleridir. Paratiroid bezi, bedenimizdeki kalsiyum istikrarını sağlayan en kıymetli organlardan biridir. Paratiroid bezi yeterli çalışmazsa (hipoparatiroidi) kalsiyum ölçüsü düşer. Paratiroid bezi fazla çalışırsa (hiperparatiroidi) kalsiyum ölçüsü artar. Her iki durumda da birfazlaca organın fonksiyon bozukluğuna niye olur. Paratiroid bezinin bakılırsavi bedende kalsiyum istikrarını sağlamak için parathormon (PTH) üretimini sağlar.
Paratiroid Hastalıkları;
*Hiperparatiroidi;
En sık görülen paraitorid hastalığıdır. 4 bezden birinin ya da birden çoksının PTH salgılamasıyla ortaya çıkar. Bunun kararında da kanda kalsiyum yükselmesine yol açar. Bunu da kemikteki kalsiyumun kana geçişini artırarak yapar. Buna bağlı olarak kemik ağrısı, kemik kırılması görülebilir. Ayrıyeten böbrek taşı, böbrek hastalığı, kas güçsüzlüğü, tansiyon yüksekliği, kabızlık, ruhsal sorunlar vb. şikayetlere yol açar.
Tiroid bezinde, fazla hormon salgılanması genelde tek bezde olur. Âlâ huylu tümörlerden oluşan bu duruma paratiroid adenomu ya da primer hiperparatiroidi denilir. Hiperparatiroid hadiselerinin büyük çoğunluğu primerdir. Kalsiyum düzeyinin uzun mühlet düşük kalması kronik böbrek yetmezliğine yol açar. Buna da sekonder hiperparatiroidi denir. Sekonder hiperparatiroidi hastaları, tedavi edilmediği taktirde paratiroid bezlerinden birinin büyüyerek kandaki kalsiyum düzeyinden bağımsız olarak parathormon üretir. Bu duruma tersiyer hiperparatiroidi denir. Hastanın kan kalsiyum seviyesi ve albümin seviyesi birlikte kıymetlendirilir. Boyun USG, büyük oranda kesin teşhis koydurur. Paratiroid sintigrafisinde de, detaylı inceleme yapılabilir. Şayet bu 2 metot ile görüntülenme sağlanamıyor ise CT ya da MR görüntüleme yapılabilir.
*Tedavisi;
Paratiroid bezi hastalıklarının tedavisi cerrahidir. Yapılan ameliyatla hasta olan paratiroid bezi çıkarılır. Paratiroid cerrahisinden daha sonra şikayetler süratle kaybolur. Çok kısa müddette de toplumsal hayata döner. Gerekli durumlarda da ameliyat daha sonrası kalsiyum ve D3 vitamin desteği yapılabilir. Ameliyat öncesi kesinlikle görüntüleme halleri ile hastalıklı paratiroid bezinin yeri tespit edilmelidir. Yapılan ameliyatta küçük bir kesi ile paratiroid bezi çıkarılır.
Hiperparatiroid, paratiroid bezlerinin güzel huylu tümörü olan adenomdan, bütün bezlerin büyümesiyle ortaya çıkan (hiperplazi) ya da hayli ender görülen kanserden kaynaklanır.
Hipoparatiroidi;
Tiroid bezlerinin az çalışması ya da hasar görmesine bağlı parathormon üretimin azalmasına bağlı olarak kandaki kalsiyum ölçüsünün düşmesiyle oluşur. Kalsiyum ölçüsünün düşmesiyle semptomlar ortaya çıkar. En sık görülen hipoparatiroid niçininden biri tiroid cerrahisi daha sonrası paratiroid bezinin/bezlerden birinin çıkarılması ya da ziyan görmesiyle ortaya çıkar. Erken semptomlar el parmak uçlarında, dudak kenarında uyuşma, karıncalanma görülür. Şikayetler artarsa kasılmalar başlar. Nefes darlığı, daralma hissi, cilt kuruluğu, tırnak kırılması, saç dökülmesi görülebilir.
*Tanı;
Kan, kalsiyum, fosfor ve paratiroid testi yapılır. Kan, kalsiyum ve paratiroid hormon kıymetleri düşük, fosfos kıymeti yüksek ise hipoparatiroid kelam konusudur.
*Tedavi;
Hipoparatiroid tedavisine cerrahi müdahale gerekmez. Medikal tedavi ile hasta takip edilir.
*Paratiroid kanseri;
Paratiroid bezinde görülen tümörlerin büyük çoğunluğu yeterli huyludur. %1’inde kanser görülür. Kalsiyum bedeli epeyce yükselip metastaz yapma ihtimali yüksektir. Tedavisi cerrahidir.
*Paratiroid Kanserindeki Belirtiler;
Hiperparatiroid belirtilerine misal biçimdedir. Teşhisinde boyun USG, paratiroid sintigrafisi yapılarak yeri tespit edildikten daha sonra tedavi planlanır. Tedavisi cerrahidir. Lenf bezi yayılımı olmayan tümörlerde o taraftaki tiroid lobuyla birlikte çıkarılır.
*Kalıcı Hipoparatiroid;
6 ay mühletle kandaki PTH ve kalsiyum seviyeleri düşük olup, buna bağlı şikayetler ortaya çıkması durumudur.
Paratiroid Hastalıkları;
*Hiperparatiroidi;
En sık görülen paraitorid hastalığıdır. 4 bezden birinin ya da birden çoksının PTH salgılamasıyla ortaya çıkar. Bunun kararında da kanda kalsiyum yükselmesine yol açar. Bunu da kemikteki kalsiyumun kana geçişini artırarak yapar. Buna bağlı olarak kemik ağrısı, kemik kırılması görülebilir. Ayrıyeten böbrek taşı, böbrek hastalığı, kas güçsüzlüğü, tansiyon yüksekliği, kabızlık, ruhsal sorunlar vb. şikayetlere yol açar.
Tiroid bezinde, fazla hormon salgılanması genelde tek bezde olur. Âlâ huylu tümörlerden oluşan bu duruma paratiroid adenomu ya da primer hiperparatiroidi denilir. Hiperparatiroid hadiselerinin büyük çoğunluğu primerdir. Kalsiyum düzeyinin uzun mühlet düşük kalması kronik böbrek yetmezliğine yol açar. Buna da sekonder hiperparatiroidi denir. Sekonder hiperparatiroidi hastaları, tedavi edilmediği taktirde paratiroid bezlerinden birinin büyüyerek kandaki kalsiyum düzeyinden bağımsız olarak parathormon üretir. Bu duruma tersiyer hiperparatiroidi denir. Hastanın kan kalsiyum seviyesi ve albümin seviyesi birlikte kıymetlendirilir. Boyun USG, büyük oranda kesin teşhis koydurur. Paratiroid sintigrafisinde de, detaylı inceleme yapılabilir. Şayet bu 2 metot ile görüntülenme sağlanamıyor ise CT ya da MR görüntüleme yapılabilir.
*Tedavisi;
Paratiroid bezi hastalıklarının tedavisi cerrahidir. Yapılan ameliyatla hasta olan paratiroid bezi çıkarılır. Paratiroid cerrahisinden daha sonra şikayetler süratle kaybolur. Çok kısa müddette de toplumsal hayata döner. Gerekli durumlarda da ameliyat daha sonrası kalsiyum ve D3 vitamin desteği yapılabilir. Ameliyat öncesi kesinlikle görüntüleme halleri ile hastalıklı paratiroid bezinin yeri tespit edilmelidir. Yapılan ameliyatta küçük bir kesi ile paratiroid bezi çıkarılır.
Hiperparatiroid, paratiroid bezlerinin güzel huylu tümörü olan adenomdan, bütün bezlerin büyümesiyle ortaya çıkan (hiperplazi) ya da hayli ender görülen kanserden kaynaklanır.
Hipoparatiroidi;
Tiroid bezlerinin az çalışması ya da hasar görmesine bağlı parathormon üretimin azalmasına bağlı olarak kandaki kalsiyum ölçüsünün düşmesiyle oluşur. Kalsiyum ölçüsünün düşmesiyle semptomlar ortaya çıkar. En sık görülen hipoparatiroid niçininden biri tiroid cerrahisi daha sonrası paratiroid bezinin/bezlerden birinin çıkarılması ya da ziyan görmesiyle ortaya çıkar. Erken semptomlar el parmak uçlarında, dudak kenarında uyuşma, karıncalanma görülür. Şikayetler artarsa kasılmalar başlar. Nefes darlığı, daralma hissi, cilt kuruluğu, tırnak kırılması, saç dökülmesi görülebilir.
*Tanı;
Kan, kalsiyum, fosfor ve paratiroid testi yapılır. Kan, kalsiyum ve paratiroid hormon kıymetleri düşük, fosfos kıymeti yüksek ise hipoparatiroid kelam konusudur.
*Tedavi;
Hipoparatiroid tedavisine cerrahi müdahale gerekmez. Medikal tedavi ile hasta takip edilir.
*Paratiroid kanseri;
Paratiroid bezinde görülen tümörlerin büyük çoğunluğu yeterli huyludur. %1’inde kanser görülür. Kalsiyum bedeli epeyce yükselip metastaz yapma ihtimali yüksektir. Tedavisi cerrahidir.
*Paratiroid Kanserindeki Belirtiler;
Hiperparatiroid belirtilerine misal biçimdedir. Teşhisinde boyun USG, paratiroid sintigrafisi yapılarak yeri tespit edildikten daha sonra tedavi planlanır. Tedavisi cerrahidir. Lenf bezi yayılımı olmayan tümörlerde o taraftaki tiroid lobuyla birlikte çıkarılır.
*Kalıcı Hipoparatiroid;
6 ay mühletle kandaki PTH ve kalsiyum seviyeleri düşük olup, buna bağlı şikayetler ortaya çıkması durumudur.