Başkan Vladimir V. Putin Cuma günü yaptığı açıklamada, Rusya'nın yeni orta menzilli nükleer kapasiteli füzeler üreteceğini ve daha sonra bunları Avrupa'daki NATO ülkelerinin ve Asya'daki Amerikan müttefiklerinin menziline konuşlandırıp konuşlandırmayacağına karar vereceğini söyledi.
Putin'in tehdidi belirsizdi: Silahların konuşlandırılmasına ilişkin zaman çizelgesinden hiç bahsetmedi ve ABD'yi Avrupa ve Asya'daki eğitim tatbikatlarına benzer füzeler getirmekle suçlayarak müzakere etmeye istekli olduğunun sinyalini veriyor gibi görünüyordu.
Ancak zamanlaması çok önemliydi; duyurusunu İngiltere ve Fransa'da önemli seçimler yaklaşırken ve NATO'nun 75. yıldönümünü kutlamak üzere 9 Temmuz'da başlayacak Washington'daki NATO zirvesinden sadece birkaç gün önce yaptı. Görünüşe bakılırsa bu, Putin'in Batı'yla olan çatışmasında gerilimi artırmaya yönelik son girişimiydi; Kuzey Kore ziyaretinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçtikten sonra ABD'de ve Amerika'nın Asya'daki müttefikleri arasında heyecan oluştu.
ABD, Rusya'yı yıllarca anlaşmayı ihlal etmekle suçlamasının ardından 2019 yılında Trump yönetimi sırasında 1987 Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'ndan çekilmişti. Anlaşma, Amerikan ve Rus kuvvetlerinin 300 ila 3.400 mil menzilli karada konuşlu seyir füzeleri veya balistik füzelere sahip olmasını yasaklıyordu.
Bu, en önemli anlaşmaları Washington ve Moskova'da müzakere edilen yarım yüzyılı aşkın geleneksel nükleer silah kontrolünün sonuna işaret eden çok sayıda anlaşmanın feshedilmesinden biriydi. Geriye böyle bir anlaşma kaldı: Her ülkenin sahip olabileceği kıtalararası silahları sınırlayan Yeni START. Şubat 2026'da sona eriyor.
Putin son beş yılda herhangi bir zamanda orta menzilli silahlarını artırma planlarını açıklayabilirdi. Bu nedenle şimdi bunu yapma kararı dikkat çekiciydi. Bu arada Pentagon, Çin'in büyüyen nükleer gücüne karşı koymak üzere tasarlanmış bazı orta menzilli modifiye silahları Asya'ya konuşlandırmak için ilk adımları attı. Ancak ABD bu silahların hiçbirini Avrupa'da kalıcı olarak konuşlandırmadı.
Cuma günü ulusal güvenlik yetkilileriyle televizyonda yayınlanan kısa bir video konferansta Putin, Danimarka'da yakın zamanda yapılan bazı askeri tatbikatlara değindi ve ABD'nin oraya silah yerleştirmeye istekli olabileceğini öne sürdü.
Putin, “Buna yanıt vermeliyiz ve bu konuda atacağımız sonraki adımları belirlemeliyiz” dedi. “Görünüşe göre bu saldırı sistemlerini üretmeye başlamamız ve gerekirse güvenliğimizi sağlamak için fiili duruma göre bunları nereye konuşlandıracağımıza karar vermemiz gerekiyor.”
Ancak güdüsü basitçe Amerika'nın Ukrayna'daki son hamlelerine bir tepki olabilir. Başkan Biden, Ukrayna'nın Rusya topraklarına Amerikan silahları ateşlemesi yasağını kaldırdığında – her ne kadar bunu Rusya'nın silah ateşlediği Kharkiv bölgesiyle sınırlasa da – Putin bir yanıt verileceğini açıkça belirtmişti.
Bu tür füzeler Soğuk Savaş sırasında Sovyet silahlı kuvvetlerinin önemli bir parçasıydı. Ancak 1990'ların başında ABD, karadan fırlatılan tüm nükleer seyir füzelerini ve orta menzilli balistik füzelerini Avrupa'dan geri çekti ve Sovyetler de SS-20 füzelerini ortadan kaldırdı. Bu adımlar gerginliğin azaltılması yönünde önemli adımlar olarak görüldü.
Ancak on yıl önce Putin, Rusya'nın hamlesini tersine çevirdi ve Rusya'nın Batı Avrupa şehirlerine en yakın bölgesi olan Kaliningrad'a İskender füzelerini konuşlandırdı. Obama yönetimi bunu Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'nı ihlal etmekle suçladı. Ancak Başkan Barack Obama, Putin'in artık yükümlü olmayacağı gerekçesiyle anlaşmadan çekilmemeye karar verdi. Başkan Donald J. Trump bu kararı tersine çevirdi.
Pentagon, geri çekilmeyi, daha önce anlaşma kapsamında yasaklanmış olan silahların Pasifik'e konuşlandırılmasını planlamak için kullandı. Ancak askeri tatbikatlar yapıldığında, bunlar neredeyse her zaman sahtedir ve gerçek nükleer silahlar değildir.
Daha fazla nükleer kapasiteli füze üretme tehdidi, Putin'in nükleer cephaneliğinin gücünü ve erişimini kullanarak Ukrayna'ya karşı savaşında nasıl nüfuz kazanmaya çalıştığının son örneğiydi. İşgalin başlangıcında, silahların daha yüksek bir hazırlık durumuna yerleştirilmesini emretti – görünüşe göre bu asla gerçekleşmedi.
Ekim 2022'de Biden yönetimi, Rus generallerin Ukrayna'da, muhtemelen bir askeri üste nükleer silah patlatmayı planladıklarını belirten mesajları ele geçirdi. Bu kriz nükleer enerji kullanılmadan hafifledi.
Putin'in tehdidi belirsizdi: Silahların konuşlandırılmasına ilişkin zaman çizelgesinden hiç bahsetmedi ve ABD'yi Avrupa ve Asya'daki eğitim tatbikatlarına benzer füzeler getirmekle suçlayarak müzakere etmeye istekli olduğunun sinyalini veriyor gibi görünüyordu.
Ancak zamanlaması çok önemliydi; duyurusunu İngiltere ve Fransa'da önemli seçimler yaklaşırken ve NATO'nun 75. yıldönümünü kutlamak üzere 9 Temmuz'da başlayacak Washington'daki NATO zirvesinden sadece birkaç gün önce yaptı. Görünüşe bakılırsa bu, Putin'in Batı'yla olan çatışmasında gerilimi artırmaya yönelik son girişimiydi; Kuzey Kore ziyaretinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçtikten sonra ABD'de ve Amerika'nın Asya'daki müttefikleri arasında heyecan oluştu.
ABD, Rusya'yı yıllarca anlaşmayı ihlal etmekle suçlamasının ardından 2019 yılında Trump yönetimi sırasında 1987 Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'ndan çekilmişti. Anlaşma, Amerikan ve Rus kuvvetlerinin 300 ila 3.400 mil menzilli karada konuşlu seyir füzeleri veya balistik füzelere sahip olmasını yasaklıyordu.
Bu, en önemli anlaşmaları Washington ve Moskova'da müzakere edilen yarım yüzyılı aşkın geleneksel nükleer silah kontrolünün sonuna işaret eden çok sayıda anlaşmanın feshedilmesinden biriydi. Geriye böyle bir anlaşma kaldı: Her ülkenin sahip olabileceği kıtalararası silahları sınırlayan Yeni START. Şubat 2026'da sona eriyor.
Putin son beş yılda herhangi bir zamanda orta menzilli silahlarını artırma planlarını açıklayabilirdi. Bu nedenle şimdi bunu yapma kararı dikkat çekiciydi. Bu arada Pentagon, Çin'in büyüyen nükleer gücüne karşı koymak üzere tasarlanmış bazı orta menzilli modifiye silahları Asya'ya konuşlandırmak için ilk adımları attı. Ancak ABD bu silahların hiçbirini Avrupa'da kalıcı olarak konuşlandırmadı.
Cuma günü ulusal güvenlik yetkilileriyle televizyonda yayınlanan kısa bir video konferansta Putin, Danimarka'da yakın zamanda yapılan bazı askeri tatbikatlara değindi ve ABD'nin oraya silah yerleştirmeye istekli olabileceğini öne sürdü.
Putin, “Buna yanıt vermeliyiz ve bu konuda atacağımız sonraki adımları belirlemeliyiz” dedi. “Görünüşe göre bu saldırı sistemlerini üretmeye başlamamız ve gerekirse güvenliğimizi sağlamak için fiili duruma göre bunları nereye konuşlandıracağımıza karar vermemiz gerekiyor.”
Ancak güdüsü basitçe Amerika'nın Ukrayna'daki son hamlelerine bir tepki olabilir. Başkan Biden, Ukrayna'nın Rusya topraklarına Amerikan silahları ateşlemesi yasağını kaldırdığında – her ne kadar bunu Rusya'nın silah ateşlediği Kharkiv bölgesiyle sınırlasa da – Putin bir yanıt verileceğini açıkça belirtmişti.
Bu tür füzeler Soğuk Savaş sırasında Sovyet silahlı kuvvetlerinin önemli bir parçasıydı. Ancak 1990'ların başında ABD, karadan fırlatılan tüm nükleer seyir füzelerini ve orta menzilli balistik füzelerini Avrupa'dan geri çekti ve Sovyetler de SS-20 füzelerini ortadan kaldırdı. Bu adımlar gerginliğin azaltılması yönünde önemli adımlar olarak görüldü.
Ancak on yıl önce Putin, Rusya'nın hamlesini tersine çevirdi ve Rusya'nın Batı Avrupa şehirlerine en yakın bölgesi olan Kaliningrad'a İskender füzelerini konuşlandırdı. Obama yönetimi bunu Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'nı ihlal etmekle suçladı. Ancak Başkan Barack Obama, Putin'in artık yükümlü olmayacağı gerekçesiyle anlaşmadan çekilmemeye karar verdi. Başkan Donald J. Trump bu kararı tersine çevirdi.
Pentagon, geri çekilmeyi, daha önce anlaşma kapsamında yasaklanmış olan silahların Pasifik'e konuşlandırılmasını planlamak için kullandı. Ancak askeri tatbikatlar yapıldığında, bunlar neredeyse her zaman sahtedir ve gerçek nükleer silahlar değildir.
Daha fazla nükleer kapasiteli füze üretme tehdidi, Putin'in nükleer cephaneliğinin gücünü ve erişimini kullanarak Ukrayna'ya karşı savaşında nasıl nüfuz kazanmaya çalıştığının son örneğiydi. İşgalin başlangıcında, silahların daha yüksek bir hazırlık durumuna yerleştirilmesini emretti – görünüşe göre bu asla gerçekleşmedi.
Ekim 2022'de Biden yönetimi, Rus generallerin Ukrayna'da, muhtemelen bir askeri üste nükleer silah patlatmayı planladıklarını belirten mesajları ele geçirdi. Bu kriz nükleer enerji kullanılmadan hafifledi.