ahmetbeyler
Active member
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Direktörü Numan Özcan, Türkiye ve dünyada cinsiyet temelli ücret açığının temel nedeninin hem hanelerde hem de çalışma hayatında yaşanan ‘toplumsal cinsiyet eşitsizliği’ olduğunu söyledi. Özcan, “Bu eşitsizlik hane içinde başlayıp işe erişim ve işe alım süreçlerindeki cinsiyete dayalı ayrımcı tutumlar, mesleki ve sektörlere göre cinsiyetçi ayrım, karar verici pozisyonlara ulaşmada eşitsizliklerin varlığı gibi pek çok etkenin rol oynadığı bir süreci ifade ediyor. Dolayısıyla bu faktörler cinsiyete dayalı ücret açığına yol açan en temel faktörler olarak karşımıza çıkıyor. Bu durum sadece Türkiye’ye özgü bir durum değil. Bunun için de dünyaortalaması olarak hesaplanan yüzde 20 gibi bir rakam söz konusu” dedi.
ORANTISIZ ETKİLEDİ
Gerek ILO raporları gerekse yayınlanan diğer raporların ve araştırmaların pandeminin kadınları erkeklere göre daha fazla ve daha orantısız şekilde etkilediğinin altını çizen Özcan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu durumun toplumsal cinsiyet eşitliğine ve bu bağlamda da eşit değerde işe eşit ücret ilkesine olumlu yansımasının olmadığını söylemek mümkün. Zira, pandeminin en olumsuz etkilediği hizmet, perakende satış, misafir ağırlama ve turizm gibi sektörler kadınların en yoğun oldukları sektörler. Ayrıca, salgınla ev ve aile içi bakım yükleri daha da artan kadınlar evlerine daha fazla vakit ve emek harcayabilmek için güvencesiz çalışma biçimlerine geçmek ve işlerinden ayrılmak zorunda kalabilmektedir. ILO’nun Mayıs 2020’de yaptığı bir araştırmaya göre, özellikle evde çocukların olduğu durumlarda pandemi, kadınların iş yerinde bulunduğu süreyi partnerinden daha çok azaltmıştır. Kasım 2020’de yaptığımız bir araştırmaya göre, kadın istihdamı konusunda son elde edilen kazanımlar pandemi döneminde tersine döndü. Zira araştırmaya göre özellikle genç kadınlar genç erkeklere göre çok daha fazla iş kaybına uğradı. Genç erkeklerin işsiz kaldığında bir yıl içinde yeniden iş bulma ihtimali yüzde 70 iken kadınlarda bu oran yüzde 30’dur. Kadın istihdam oranı 2020 Mayıs ayında bir anda yüzde 25.5’e düştü. Ayrıca, pandemiden en çok eğitim seviyesi düşük ve kayıt dışı çalışan genç kadınlar etkilendi.
ÇOĞU KADIN
Ocak 2021’de ILO’nun yayınladığı ancak 2019’da hazırlanan ve salgın öncesi durumu yansıtan ‘Evde Çalışma: Görünmezlikten İnsana Yakışır İşe’ başlıklı rapora göre ise evde çalışanların çoğu kadın. ILO tahminlerine göre, 2019’da dünya genelinde 147 milyon kadın ve 113 milyon erkek evde çalışmış. Kadınların evde çalışma eğilimi erkeklerinkinden çok yüksek. Ve yine aynı araştırmaya göre eğitim, yaş ve meslek kontrol altında tutulduğunda, hemen hemen tüm ülkelerde, hatta yüksek vasıflı meslekler dahil olmak üzere, ev eksenli çalışmaya ilişkin bir ücret açığı mevcut.”
Daha mutsuz daha kaygılı
TOPYEKÛN MÜCADELE
Numan Özcan, cinsiyet temelli ücret açığının azaltılabilmesi için yapılması gerekenlere ilişkin de şunları dedi:
“ILO’nun savunduğu işçi, işveren temsilcileri ve hükümetlerle sosyal diyalog anlayışının etkin bir şekilde işletilmesi ve bu yolla politikaların geliştirilmesi büyük önem taşıyor. Kayıt dışı istihdamla mücadele, kadınların karar verici pozisyonlara erişimleri de dahil çalışma yaşamında cinsiyet temelli ayrımcılıkla mücadele, asgari ücret uygulamasının yaygınlaştırılması, toplu sözleşmelerin kapsamının genişletilmesi, ev ve bakım sorumluluklarının dengeli dağılımını da kapsayan iş yaşam dengesi politika ve uygulamaları şeklinde sıralanabilir.”
ÇARPICI SONUÇLAR
ILO Türkiye Ofisi ve Türkiye İstatislik Kurumu iş birliğiyle yapılan araştırmaya göre, Türkiye’de aynı işi yapan kadın ve erkekler arasındaki ücret farkı yüzde 15.6 olarak belirlendi. Bu, aynı işi yapan erkekler 100 TL kazanırken, kadınların 84.40 TL kazandığı anlamına geliyor. “Cinsiyete Dayalı Ücret Farkının Ölçümü Türkiye Uygulaması Raporu”na göre, ücret farkı yaş ilerledikçe artış gösterdi. Ücret farkı, çalışma yaşamının başlarında düşük seyrederken (yüzde 3.8), 40’lı yaşlarda kadınların aleyhine dikkat çekici düzeyde artmakta (yüzde 25.9), izleyen yaşlarda bu yüksek düzeyini korumakta.