Soner Yalçın yazdı… Eşitler içinde birinci: Kohen
Behor Hana’yı tanır mısınız?
İzmir’de Joseph Romano tarafınca (İspanyol-Yahudi karışımı) Ladino lisanında 1908 yılında çıkarılan “La Boz del Puevlo” (Halkın Sesi) gazetesinin editörüydü.
İzmirli Yomtov Abuaf tarafınca 1910 yılında çıkarılan Ladino “Bayram” gazetesinin editörüydü.
Ve İzmir’de 1911’de Türkçe ve Ladino lisanındaki “La Boz de İzmir” (İzmir’in Sesi) gazetesini çıkardı.
Balkan Savaşı’nda yurtsever bir yayıncılık yaptı…
Birinci Dünya Savaşı boyunca ve çabucak sonrasında Kurtuluş Savaşı sürecinde ulusal güçleri desteklemeye devam etti…
İzmir işgal günlerinde Yunan komutanlığı tarafınca devamlı baskı ve tehdit altında tutuldu. Hatta tevkif edildi. Gazeteyi 1922‘de kapatmak zorunda kaldı.
Ortadan yıllar geçti. Tarih 1 Ağustos 1939.
Gazeteciliği Behor Hana’dan öğrenen Albert Kohen, dünyanın savaşa koştuğu devirde Türkçe-Ladino lisanında on beş günde bir yayınlanan “içtimai, bilimsel ve edebi” mecmua çıkardı: “La Boz de Türkiye” (Türkiye’nin Sesi)…
Yayın çizgisini hiç bozmadı. Örneğin: Erzincan 1939 sarsıntısı ile ilgili yaptığı yayınların tesiriyle ABD’de yaşayan Museviler para toplayıp gönderdi.
Kızılay, Türk Hava Kurumu, Asker Ailelerine Yardım üzere bağış kampanyaları düzenledi…
102 YAYIN ORGANI
Mecburî İspanyol göçmeni Sefaradlar dünyada birinci gazeteyi 1675’te Hollanda‘da çıkardı: “Gazetta de Amsterdam”…
Osmanlı‘da birinci basımevini 1493‘te kuran Sefaradlar, gazetecilik alanında birebir öncülüğü sergileyemedi. 350 yıl geçti…
Yıl 1842. İzmirli tüccar Rafael Uziel birinci Yahudi gazete için kolları sıvadı: “La Buena Esperansa” (İyi Umut)… Abone bulamadığı için projesini hayata geçiremedi.
Yıl, 1845. Teşebbüs bir daha Rafael Uziel’den geldi. “Sha’arey Mizrah” (Doğunun Kapıları)…Gazetenin ömrü bir yıl oldu.
daha sonra, Leon de Hayyim Kastro İstanbul’da 1853’te “La Luz de Israel”, (bilinen ismiyle Or Israel) gazetesini çıkardı.
Ezekiel Gabay İstanbul’da “Journal Israelite” isimli gazeteyi yayınladı.
İshak Hayim Carmona sonrasındasında sırasıyla Mercado Fresco, Jak Şaki, Sami Alkabez, son olarak David Fresco‘nun editörlüğünü yaptığı “El Tiempo” 58 yıl yayımlandı…
daha sonra, 1884’de “La Verdad” (Hakikat)…
daha sonra, 1889’da “Üstad”…
daha sonra, Muallim Mehmet Hulusi Efendi, İzmir’de 1897’de “Meserret” ismiyle bir tarafı Türkçe başka tarafı Ladino haftalık gazete çıkardı.
Muhafazakâr yayın organı “El Pregonero” (Haberci) de çıkardılar.
Sosyalist “Ufuk”, “El Lavorador” (İşçi), “Les Annales” ismiyle yayınlar da çıkardılar.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Yahudi gazeteler, mecmualar ve gazeteciler listesi sürüp masraf. 102 gazete-dergi çıkardılar…
RAFAEL SADİ’YE SORDUM
Albert Kohen‘ın çıkardığı “La Boz de Türkiye” (Türkiye’nin Sesi) mecmuasının İzmir’de Yakup Bensinyor, Bursa’da Nesim İsak Bovetes ve Edirne’de J. Romano isminde muhabirleri bulunmaktaydı.
Bir de gazetenin kuruluşundan itibaren babasına yardım eden 11 yaşındaki Sami Kohen vardı.
Babası 1948 yılında vefat edince mecmuasının sorumluluğunu aldığında 20 yaşındaydı.
Babasının müsaadeden gitti; politik mevzulara hiç girmeyen yayın çizgisi takip etti. Musevileri Türkçe okuyup yazmaya özendiren kampanyalar düzenledi.
Savaştan daha sonra “içtimai, bilimsel ve edebi” olan mecmuanın ana çizgisini 15 Ocak 1947’de yayımlanan 170’inci sayıdan itibaren “siyasi, ilmî ve edebi” formuna dönüştürdü.
Çok partili hayatın başlamasıyla birlikte Yahudi yayın organları sayısında artış yaşandı: “Şalom”, “Şabat”, “Atikva”, “Or Yehuda”, “L’Etolile du Levant” ve “Or İsrael” …
Sami Kohen “La Boz de Türkiye” mecmuasını kapatmak zorunda kaldı. Ne yapacaktı? Zira, İmzalı yazı yazan ve profesyonel olarak günlük bir Türk gazetesinde çalışan Yahudi yoktu. Müstear isimle yazma tekliflerini reddetti.
Bağnazlığı kıran Abdi İpekçi oldu. Kohen’i “İstanbul Ekspres” ve “Yeni İstanbul” gazetelerine götürdü… Milliyet gazetesinin kuruluşu ve Abdi İpekçi’nin yayın direktörü olmasıyla da bu gazeteye geçti. Yıl, 1954.
Sami Kohen, 18 Ekim 2021 tarihinde ölene kadar Milliyet’te dış siyaset yazdı, dünya önderleriyle röportajlar yaptı…
Dış haber muhabirliğinin öncüsüydü; “paltosundan” Mehmet Ali Birant üzere kaç gazeteci çıkardı!
Sami Kohen bugün toprağa veriliyor.
“Yahudiler, ölüleri için ne diyor” diye Rafael Sadi‘ye sordum.
YAZININ DEVAMI İÇİN TIKLAYIN
Soner Yalçın
Odatv.com
ALINTIDIR
Behor Hana’yı tanır mısınız?
İzmir’de Joseph Romano tarafınca (İspanyol-Yahudi karışımı) Ladino lisanında 1908 yılında çıkarılan “La Boz del Puevlo” (Halkın Sesi) gazetesinin editörüydü.
İzmirli Yomtov Abuaf tarafınca 1910 yılında çıkarılan Ladino “Bayram” gazetesinin editörüydü.
Ve İzmir’de 1911’de Türkçe ve Ladino lisanındaki “La Boz de İzmir” (İzmir’in Sesi) gazetesini çıkardı.
Balkan Savaşı’nda yurtsever bir yayıncılık yaptı…
Birinci Dünya Savaşı boyunca ve çabucak sonrasında Kurtuluş Savaşı sürecinde ulusal güçleri desteklemeye devam etti…
İzmir işgal günlerinde Yunan komutanlığı tarafınca devamlı baskı ve tehdit altında tutuldu. Hatta tevkif edildi. Gazeteyi 1922‘de kapatmak zorunda kaldı.
Ortadan yıllar geçti. Tarih 1 Ağustos 1939.
Gazeteciliği Behor Hana’dan öğrenen Albert Kohen, dünyanın savaşa koştuğu devirde Türkçe-Ladino lisanında on beş günde bir yayınlanan “içtimai, bilimsel ve edebi” mecmua çıkardı: “La Boz de Türkiye” (Türkiye’nin Sesi)…
Yayın çizgisini hiç bozmadı. Örneğin: Erzincan 1939 sarsıntısı ile ilgili yaptığı yayınların tesiriyle ABD’de yaşayan Museviler para toplayıp gönderdi.
Kızılay, Türk Hava Kurumu, Asker Ailelerine Yardım üzere bağış kampanyaları düzenledi…
102 YAYIN ORGANI
Mecburî İspanyol göçmeni Sefaradlar dünyada birinci gazeteyi 1675’te Hollanda‘da çıkardı: “Gazetta de Amsterdam”…
Osmanlı‘da birinci basımevini 1493‘te kuran Sefaradlar, gazetecilik alanında birebir öncülüğü sergileyemedi. 350 yıl geçti…
Yıl 1842. İzmirli tüccar Rafael Uziel birinci Yahudi gazete için kolları sıvadı: “La Buena Esperansa” (İyi Umut)… Abone bulamadığı için projesini hayata geçiremedi.
Yıl, 1845. Teşebbüs bir daha Rafael Uziel’den geldi. “Sha’arey Mizrah” (Doğunun Kapıları)…Gazetenin ömrü bir yıl oldu.
daha sonra, Leon de Hayyim Kastro İstanbul’da 1853’te “La Luz de Israel”, (bilinen ismiyle Or Israel) gazetesini çıkardı.
Ezekiel Gabay İstanbul’da “Journal Israelite” isimli gazeteyi yayınladı.
İshak Hayim Carmona sonrasındasında sırasıyla Mercado Fresco, Jak Şaki, Sami Alkabez, son olarak David Fresco‘nun editörlüğünü yaptığı “El Tiempo” 58 yıl yayımlandı…
daha sonra, 1884’de “La Verdad” (Hakikat)…
daha sonra, 1889’da “Üstad”…
daha sonra, Muallim Mehmet Hulusi Efendi, İzmir’de 1897’de “Meserret” ismiyle bir tarafı Türkçe başka tarafı Ladino haftalık gazete çıkardı.
Muhafazakâr yayın organı “El Pregonero” (Haberci) de çıkardılar.
Sosyalist “Ufuk”, “El Lavorador” (İşçi), “Les Annales” ismiyle yayınlar da çıkardılar.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Yahudi gazeteler, mecmualar ve gazeteciler listesi sürüp masraf. 102 gazete-dergi çıkardılar…
RAFAEL SADİ’YE SORDUM
Albert Kohen‘ın çıkardığı “La Boz de Türkiye” (Türkiye’nin Sesi) mecmuasının İzmir’de Yakup Bensinyor, Bursa’da Nesim İsak Bovetes ve Edirne’de J. Romano isminde muhabirleri bulunmaktaydı.
Bir de gazetenin kuruluşundan itibaren babasına yardım eden 11 yaşındaki Sami Kohen vardı.
Babası 1948 yılında vefat edince mecmuasının sorumluluğunu aldığında 20 yaşındaydı.
Babasının müsaadeden gitti; politik mevzulara hiç girmeyen yayın çizgisi takip etti. Musevileri Türkçe okuyup yazmaya özendiren kampanyalar düzenledi.
Savaştan daha sonra “içtimai, bilimsel ve edebi” olan mecmuanın ana çizgisini 15 Ocak 1947’de yayımlanan 170’inci sayıdan itibaren “siyasi, ilmî ve edebi” formuna dönüştürdü.
Çok partili hayatın başlamasıyla birlikte Yahudi yayın organları sayısında artış yaşandı: “Şalom”, “Şabat”, “Atikva”, “Or Yehuda”, “L’Etolile du Levant” ve “Or İsrael” …
Sami Kohen “La Boz de Türkiye” mecmuasını kapatmak zorunda kaldı. Ne yapacaktı? Zira, İmzalı yazı yazan ve profesyonel olarak günlük bir Türk gazetesinde çalışan Yahudi yoktu. Müstear isimle yazma tekliflerini reddetti.
Bağnazlığı kıran Abdi İpekçi oldu. Kohen’i “İstanbul Ekspres” ve “Yeni İstanbul” gazetelerine götürdü… Milliyet gazetesinin kuruluşu ve Abdi İpekçi’nin yayın direktörü olmasıyla da bu gazeteye geçti. Yıl, 1954.
Sami Kohen, 18 Ekim 2021 tarihinde ölene kadar Milliyet’te dış siyaset yazdı, dünya önderleriyle röportajlar yaptı…
Dış haber muhabirliğinin öncüsüydü; “paltosundan” Mehmet Ali Birant üzere kaç gazeteci çıkardı!
Sami Kohen bugün toprağa veriliyor.
“Yahudiler, ölüleri için ne diyor” diye Rafael Sadi‘ye sordum.
YAZININ DEVAMI İÇİN TIKLAYIN
Soner Yalçın
Odatv.com
ALINTIDIR