Türk havacılığının duayen ismi Vecihi Hürkuş vefatının 52. yılında hayırla anılıyor

Perez

Global Mod
Global Mod
Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Derneği Lideri Bahadır Gürer, periyodunda birfazlaca birincilere imza atan Hürkuş’un Türk havacılığının gelişmesinde epeyce büyük katkılar sağladığını belirtti.

16 Temmuz 1969 hayata gözlerini yuman Türk havacılığının duayen ismi Hürkuş, vefatının 52. yılında hayırla anılıyor.

Amcasının fotoğraf arşivinde ona ilişkin fotoğraf ve yazıları bularak, araştırmalara başlayan Gürer, evvel Hürkuş’un kızlarına sonrasındasında da öteki ipuçlarına ulaştı.


2007 yılında kurdukları dernek çalışmalarıyla 30 bine yakın dataya ulaşan, Hürkuş uçaklarını birebir yapabilmek için müze üzerinde çalışmaya devam eden Gürer, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Gürer, Vecihi Hürkuş’un birinci yerli uçağının yanı sıra biroldukca teşebbüste bulunduğunu, uçaklarının iniş ekiplerini değiştirerek, onları deniz uçağı olarak kullandığını söylemiş oldu.

Hürkuş’un denizde kullanılabilecek su kızağı araçları, planörler ve kabinli yolcu uçakları üzere projelerini hayata geçirdiğini lisana getiren Gürer, Hürkuş’un 1923’te Yunanlılardan kalan uçak gereçlerinin kesimleriyle birinci uçağı Vecihi K-VI’yı yaptıktan daha sonra biroldukca uçak ürettiğini bildirdi.


Gürer, Hürkuş’un, 1933’de iş insanı Nuri Demirağ’ın da sayesinde üstü açık biçimde tasarlandığı bir devirde kabinli uçak yaptığını belirterek, “Vecihi Beyefendi, ‘Vecihi XVI’ tayyaresini kabinli olarak yapıyor. Nuri Demirağ’ın havacılıkla ilgisi yok lakin Vecihi Beyefendi ile tanışıyor. Vecihi Beyefendi, ona bir yandan yolcu uçağı olarak kullanabilen kabinli uçak projesinden bahsediyor. Nuri Demirağ, Hürkuş’un neye gereksinimi olduğunu soruyor. Vecihi Beyefendi, ‘5 bin liraya gereksinimim var’ deyince Demirağ da ‘Tamam, ben 5 bin lirayı karşılıyorum’ diyor.” sözlerini kullandı.


Hürkuş’un hidrogliser tip su kızağı projesi olduğunu kaydeden Gürer, bunu yapmak için 1930’da ihtira beratı (patent) aldığını belirtti.

Hürkuş’un, botunun üzerine 160 beygirlik motor koyduğunu söz eden Gürer, bunun vilayet yardım hizmetleri ve acil işlerde suyun üzerinde yüksek süratle hareket ettiğini lisana getirdi.


Hürkuş’un planör projesinden de bahseden Gürer, şu biçimde devam etti:

Hürkuş’un Kurtuluş Savaşı’ndan itibaren ajanda tuttuğunu tabir eden Gürer, Birinci Dünya ve Kurtuluş savaşlarındaki anılarını 1942 yılında yazdığı kitapta anlattığını, vefatına kadar da yazmaya devam ettiğini söylemiş oldu.

Gürer, Hürkuş’un anılarına ait, “1932 yılının sonlarında ‘Ankara’dan çağırdılar, uçağıma atlayıp gittim’ diyor. O tarihte bu biçimde bir imkanı düşünün. O devir İstanbul’da kaç tane araba var? Lakin Vecihi Bey’in konutunun bahçesinde kendi yaptığı 3 tane uçak var.” dedi.

Vecihi Hürkuş’un tayyare ile yurt çeşidinde, Karadeniz, Marmara, İç Anadolu, Ege ve Akdeniz’e uçtuğuna dikkati çeken Gürer, “O tarihte beşerler, havada değil uçağı görmek, sesini bile fazlaca seçkin duyuyorlar. O tarihte Vecihi Beyefendi biroldukca yere uçuş yapıyor. Bir fotoğraf karesi var. Vecihi Bey’in uçağının etrafında yüzlerce insan toplanmış. Kimi iskemleye, tabureye oturmuş uçağı seyrediyorlar. Zira havada bile goremedikleri uçak, onların kasabasına gelmiş.” diye konuştu.

Gürer, Türkiye’de birinci yerli arabanın 1961 yılında yapıldığını anlatarak, “Fakat Vecihi Beyefendi, ondan 37 sene evvel uçak yaptı ve onunla uçtu. O periyotta uçabilmek bir mucize. Uçunca da tekrar yere inebilmek farklı bir mucize sayılırdı. Türkiye’nin en kıymetli girişimcilerinden birisi.” değerlendirmesinde bulundu.

Bahadır Gürer, Vecihi Hürkuş’un Türkiye’de havacılığın doğuşuna, gelişmesine ve toplum tarafınca benimsenmesine fazlaca büyük katkıları olduğunu söylemiş oldu.

Hürkuş’u, vefat yıl dönümlerinde Ankara’daki mezarı başında andıklarını lisana getiren Gürer, “Ancak onun anıları önünde yalnızca hürmet duymak yetmiyor. Paha vermek nasıl olur? Şayet onu epeyce seviyorsak, sayıyorsak onun için neler yaptığımız, neler yapabildiğimiz değerli. Öncü havacımız Vecihi Hürkuş, kendisini, ‘Türk havacılığının çalışmak için çırpınan bir hizmetkarı’ olarak tanımlayan en değerli girişimcimizdir. Mevt yıl dönümünde onu hürmetle, hasretle anıyoruz.” biçiminde konuştu.



KAYNAK: AA
 
Üst