Ukrayna savaşı ve dünya dengelerinde bilmediğimiz gerçekler: Barış için askerler nazaranvde
Amerika’nın bir kere daha bitmeyen bir savaşın kesimi olma ihtimali kaygı uyandırırken iktisadın düzgünce bozulması ve stagflasyon korkusu kamuoyunda rahatsızlık yaratmıştı. Biden’ın pahalılığın sorumluluğunu Rusya’ya yıkma uğraşları kendi tabanında bile takviye bulamamış, uzun senelerdan beri birinci sefer bir ABD liderinin kamuoyundaki takviyesi yüzde 30’lara inmişti.
(ABD ve Rusya Genelkurmay Liderleri görüştü)
İşte bu ortamda ABD’de askeri cenahtan kaynaklanan bir dizi teşebbüs oldu. Bunlardan biri emekli bir amiral olan John Kirby’nin Ulusal Güvenlik Kurulu’na atanıp, stratejik konularda yapılan açıklamaların koordine edilmesi oldu. Bunun ne kadar değerli olduğunu anlamak için Beyaz Saray ve Dışişleri Bakanlığı’ndan Ukrayna konusunda yapılan birtakım vaatlerin sonrasındasında Pentagon tarafınca yalanlandığını anımsatayım. Ukrayna’ya uçak verileceği ve Polonya ve Bulgaristan’daki uçakların ve hava savunma sistemlerinin Ukrayna’ya yollanacağı üzere.
Bir öbür ve daha da değerli teşebbüs ABD Genelkurmay Başkanı’nın Rus muhatabını telefonla araması oldu. Alışılmış Lider Joe Biden “Rusya’da artık bir rejim değişikliği olmalı” biçiminde üst perdeden konuşurken teorik olarak onun buyruğunda olması gereken bir askerin Rus Genelkurmay Lideri ile görüşmesi fazlaca sıra dışı bir durum fakat bir daha de barış için kıymetli.
DÜNYA İSTİKRARI VE UKRAYNA SAVAŞININ ASLI
ABD’de geçtiğimiz hafta meydana gelen bu gelişmelerin art planını daha düzgün anlamamız için Beyaz Saray’ın tavrına yönelmiş eleştirel ve fazlaca kıymetli bir yorumu aktarmak istiyorum. Bu yorumda dünyadaki güçler istikrarı ve ABD’nin yanlışları hakkında değişik saptamalar var.
(ABD’li yorumcu Fareed Zakaria)
Yorum üstelik ABD demokratlarına yakın ve ülkenin en tanınmış dış siyaset uzmanlarından Fareed Zakaria’ya ilişkin. Hint asıllı Zakaria ünlü siyasal bilimci Samuel Huntington’un öğrencisi. Onunla yapılmış bir söyleşiyi 2 Mayıs günü yayınlayan Le Monde dünyayı hâlâ 1990’larda sanan Türk kamuoyunu şaşırtacak bir başlık kullandı: “Amerikan barışının sonuna şahit olmaktayız. Dünyanın en büyük nükleer cephaneliğine sahip olan Rusya, Amerika’ya cepheden meydan okumakta”. Bu başlık bile Amerikalı sivil siyasetçilerin kışkırtıcı bir hal aldıkları Rusya’ya karşı askerlerin niye daha ihtiyatlı davrandıklarını anlatıyor fakat mevzuyu daha derinlemesine irdelemek için söyleşinin devamına da bakalım:
Zakaria’nın gazeteci Marc-Olivier Bherer’in sorularına verdiği farklı karşılıklardan biri ABD’nin tek başına kurduğu hegemonya sisteminin artık sona ermesiyle ilgili:
“Amerikan barışının sonuna şahit oluyoruz. SSCB’nin 1991 yılında çöküşünden daha sonra memleketler arası alakalar tam manasıyla yumuşamış olmasa da ABD, dünya nizamının garantörü oldu. bir daha de Yugoslavya, Irak, Suriye üzere meseleler vardı. Ancak asıl dinamik, ticari değişimin globalleşmesi ve demokratik modelin yaygınlaşması tarafındaydı. ABD hegemonyası askeri, siyasi, ekonomik ve ideolojikti.
“Fakat yavaş yavaş bu eğilim ivme yitirdi. Jeopolitik planda Irak olayı Amerika’nın güç kullanmasındaki meşruiyetine son verdi. 2008 ekonomik krizi ABD’nin prestijine darbe vurdu. Ve artık birinci kere büyük bir güç, dünyadaki en büyük nükleer cephaneliğe sahip olan Rusya Amerika’ya cepheden meydan okuyor.
“Batı’nın Rusya’ya karşılığı da cepheden oldu. Rusya Lideri Vladimir Putin’in saldırısına verilen bu karşılık Rus iktisadını o derece izole etti ki artık bu noktadan daha sonra eski hâle dönüş epey sıkıntı. bir evvelki, iktisadın siyasete 30 yıl boyunca baskın olduğu eski dünyayı terk etmiş bulunuyoruz, artık öncelikli olan siyaset.
(Nükleer yarışta Rusya önde)
TEK KUTUPLU DÜNYA BİTTİ
“Ve Amerikan barışının bitişi fazlaca sayıda ülkenin daima birbirleriyle rekabet halinde oldukları epeyce kutuplu yeni bir dünyaya giriş manasına geliyor. Bu da yanlışlar yapma riskini ve bir çatışma çıkması tehlikesini arttırıyor.
“Dünya istikrarının bir daha tanımlanması hayli tehlikeli bir andır, zira genel kurallar çabucak hemen belirlenmemiştir. Uzun vadede, kuşkusuz ABD ve Çin içinde iki kutuplu bir dünya biçimi ortaya çıkacaktır. Ama çabucak hemen oyun oynanmamıştır.”
Fareed Zakaria’nın farkında olduğu bu yalın gerçekleri Pentagon ve Amerikalı generaller de kuşkusuz fazlaca daha yakından biliyorlar ve Biden idaresine yaptıkları ihtarların da sebebi bu.
(ABD Avrupa Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral Tod Wolters)
UKRAYNA SAVAŞINDA ABD’NİN YANILGISI
Fareed Zakaria Ukrayna savaşı hakkında da epeyce kıymetli saptamalarda bulunuyor:
“Ukrayna’daki savaş Batı diplomasinin sarsıcı bir başarısızlığıdır. NATO’nun Doğu’ya hakikat genişlediği periyotta Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya’yı içine alması legaldi. Bu ülkeleri NATO’ya almamak bir cins istikrarsızlık doğurabilir ve Rusya bundan çıkarlı çıkabilirdi. bir daha de Rusya ile stratejik bir diyalog oluşturmak gerekirdi.
“ Daha güç olan problem Ukrayna, Belarus ve Gürcistan’la ilgiliydi, bu ülkeler yalnızca SSCB’nin bir modülü değil bununla birlikte da Rus İmparatorluğu’nun arasındaydiler. Bunların NATO’ya katılmaları mümkün değildi. 1994’de Budapeşte’de imzalanan beyannameye dayanan yeni bir istikrar arayışına girmek gerekirdi.
“Bunun yerine George W. Bush 2008 yılında NATO’yu Bükreş beyannamesini yapmaya zorladı. Bu beyannameyle Atlantik İttifakı Gürcistan ve Ukrayna’yı kendi içine almayı taahhüt etti, ancak vakit vermedi. Bu gerçek bir felaketti zira Rusya’yı öfkelendirecek kadar konuşulmuş oluyor lakin Ukrayna ve Gürcistan’ı korumak için de pek bir şey yapılmıyordu. Bu iki ülke kendilerini bir cins “no man’s land” sahipsiz bölge ortasında bulmuşlardı. Moskova o durumda kendi kesimler alma siyasetini başlattı, evvel Gürcistan’da, daha sonra Ukrayna’nın doğusunda ve artık tümünde.”
BIDEN İDARESİ ÇİN KONUSUNDA DA HATALI
Fareed Zakaria, Batı ülkelerinin Çin ve Rusya bağları hakkında şunları söylüyor ve epeyce şiddetli tenkitlerde bulunuyor:
“ Dış siyasetimizi rakiplerimizi bir ortaya getirecek biçimde ahlaki kategoriler üzerinde kurmamalıyız. Rusya ve Çin, her ikisi de otoriter rejimlerin karar sürdüğü ülkelerdir, lakin gerçekte birbirlerinden epeyce farklıdırlar.
“Pekin ve Moskova’nın bize meydan okuyuşları da farklıdır. Rusya gerileyen, fakat hâlâ dikkate alınması gerektiğini gücünü kullanarak gösteren bir ülkedir. Bu niçinle milletlerarası sistemi mümkün olduğu kadar istikrarsız kılmak ister. Güç ülkesi olduğu için de global nizam bozulmasından kârlı çıkar, zira yakıt meblağları artar. Düşerken sabotaj yapar.
“Çin ise aksine yükselen bir güçtür. Kendini milletlerarası sistemi imha etmeden deliller. Bu sistem ortasında güç kazanmak ister zira var olan nizamdan ticaret çerçevesinde ne noktaya kadar yararlanacağını bilir.
“Bu niçinle, Çin’in kimi ezalarına yanıt verebilecek, Rusya’yı yaptıklarından vaz geçirecek ve iki ülke içindeki ayrılıkları kullanacak ince bir dış siyaset geliştirmeliyiz. Bismarck’ın bir kuralı vardı: “Komşularınızla onların kendi ortalarında kurdukları münasebetlerden daha âlâ münasebetler kurun.” Dünyadaki bu büyük güçlere karşı bu özdeyiş bugün bana hiç olmadığı kadar yararlı üzere görünüyor.”
(Ukrayna savaşından bir sahne)
ABD ASKERLERİ TEHLİKEYİ ANLIYORLAR
Fareed Zakaria’nın Bismarck’tan aktardığı unsurların bugünkü Türk dış siyasetinin tam aykırısı olduğunu anımsatırken Biden idaresinin Türkiye’deki iktidardan farklı olarak yanlışlarından ders çıkarabilmesini sağlayacak ve gerektiğinde üzerine düşeni yapabilecek bir ordusu olduğu anlaşılıyor. Dünyanın İkinci Dünya Savaşı’ndan beri hiç olmadığı kadar kritik bir müddetçten geçtiği bu vakitte ABD için büyük bir baht bu.
Öte yandan Fareed Zakaria, ABD’nin en değerli yorumcularından biri olsa da sonuç olarak bu da bir yorumdan ibarettir diye düşünülebilir. Lakin görülmektedir ki ABD’de Beyaz Saray’a ve Demokrat Parti’ye en yakın isimlerden bile Batı’nın Ukrayna ve Rusya siyasetlerine eleştirel yaklaşanlar olabilmektedir. Türkiye’de ise ulusal çıkarlarla hiç ilgisi olmayan konularda bile hem kimi vakit muhalefet birebir vakitte sık sık devlet kurumları iktidarın peşine takılmaktadır ki bu ülkeyi maceralara sürükleyebilecek fazlaca riskli bir durumdur. Örneğin, Beyaz Saray ile ABD Savunma Bakanlığı yani Pentagon içinde öbür bir deyişle ABD siyaseti ile devleti içindeki dış siyasetteki yaklaşım farkları o ülke için, olağan dünya için de ek bir ihtiyatlılık sağlayabilir.
ABD’de geçtiğimiz cuma günü epeyce geç saatlerde alınan Ulusal Güvenlik Konseyi’ne “Stratejik konulardaki Ortak İrtibatı Sağlayacak” makam oluşturulması sonucu bu açıdan epeyce kıymetli.
19 Mayıs günü Reuters haber ajansında yayınlanan ABD Genelkurmay Lideri Mark Milley ile Rusya Genelkurmay Lideri Valery Gerasimov’un telefonda konuştukları haberi de bir daha dünya barışı için hayati değerde.
(Rusya askeri sözcüsü Tümgeneral Igor Konashenkov)
Pentagon bildirisinde “iki askeri başkan güvenlikle ilgili biroldukca mevzuyu ele aldılar ve alaka kanallarının daima açık kalması konusunda mutabık oldular” deniliyor. Açıklamada “geçmiş pratiğe uygun olarak bu konuşmanın içeriğiyle ilgili detaylar kapalı kalacaktır” tabiri kullanılıyor. Rus Haber ajansı RIA ise iki askeri önderin “Ukrayna konusu dâhil ortak çıkarları” üzerinde durduklarını belirtti.
Aslında Ukrayna savaşının başlangıcı olan 24 Şubat’tan beri ABD ile Rusya içinde yanlış askeri hesapları ve çatışma ihtimalini giderecek daima açık bir telefon çizgisi kurulmuştu. Bu daima açık telefon kontağı Stuttgart’taki ABD Avrupa Kuvvetleri Karargâhında (EUCOM) Kumandan Havacı Orgeneral Tod Wolters’in ofisinde bulunuyor.
Konu hakkında perşembe günü Brüksel’de konuşan ABD’li kumandan Wolters, ABD’li ve Rus Kumandanlar Milley ve Gerasimov içindeki görüşmelerin Ukrayna savaşını diplomatik tahlile bir adım daha yaklaştırmasını umduğunu söylemiş oldu. Dünyada barış için askerlerin sivillerden daha fazla efor göstermeleri günümüzün değişik bir çelişkisi.
Kayahan Uygur
ALINTIDIR
Amerika’nın bir kere daha bitmeyen bir savaşın kesimi olma ihtimali kaygı uyandırırken iktisadın düzgünce bozulması ve stagflasyon korkusu kamuoyunda rahatsızlık yaratmıştı. Biden’ın pahalılığın sorumluluğunu Rusya’ya yıkma uğraşları kendi tabanında bile takviye bulamamış, uzun senelerdan beri birinci sefer bir ABD liderinin kamuoyundaki takviyesi yüzde 30’lara inmişti.
(ABD ve Rusya Genelkurmay Liderleri görüştü)
İşte bu ortamda ABD’de askeri cenahtan kaynaklanan bir dizi teşebbüs oldu. Bunlardan biri emekli bir amiral olan John Kirby’nin Ulusal Güvenlik Kurulu’na atanıp, stratejik konularda yapılan açıklamaların koordine edilmesi oldu. Bunun ne kadar değerli olduğunu anlamak için Beyaz Saray ve Dışişleri Bakanlığı’ndan Ukrayna konusunda yapılan birtakım vaatlerin sonrasındasında Pentagon tarafınca yalanlandığını anımsatayım. Ukrayna’ya uçak verileceği ve Polonya ve Bulgaristan’daki uçakların ve hava savunma sistemlerinin Ukrayna’ya yollanacağı üzere.
Bir öbür ve daha da değerli teşebbüs ABD Genelkurmay Başkanı’nın Rus muhatabını telefonla araması oldu. Alışılmış Lider Joe Biden “Rusya’da artık bir rejim değişikliği olmalı” biçiminde üst perdeden konuşurken teorik olarak onun buyruğunda olması gereken bir askerin Rus Genelkurmay Lideri ile görüşmesi fazlaca sıra dışı bir durum fakat bir daha de barış için kıymetli.
DÜNYA İSTİKRARI VE UKRAYNA SAVAŞININ ASLI
ABD’de geçtiğimiz hafta meydana gelen bu gelişmelerin art planını daha düzgün anlamamız için Beyaz Saray’ın tavrına yönelmiş eleştirel ve fazlaca kıymetli bir yorumu aktarmak istiyorum. Bu yorumda dünyadaki güçler istikrarı ve ABD’nin yanlışları hakkında değişik saptamalar var.
(ABD’li yorumcu Fareed Zakaria)
Yorum üstelik ABD demokratlarına yakın ve ülkenin en tanınmış dış siyaset uzmanlarından Fareed Zakaria’ya ilişkin. Hint asıllı Zakaria ünlü siyasal bilimci Samuel Huntington’un öğrencisi. Onunla yapılmış bir söyleşiyi 2 Mayıs günü yayınlayan Le Monde dünyayı hâlâ 1990’larda sanan Türk kamuoyunu şaşırtacak bir başlık kullandı: “Amerikan barışının sonuna şahit olmaktayız. Dünyanın en büyük nükleer cephaneliğine sahip olan Rusya, Amerika’ya cepheden meydan okumakta”. Bu başlık bile Amerikalı sivil siyasetçilerin kışkırtıcı bir hal aldıkları Rusya’ya karşı askerlerin niye daha ihtiyatlı davrandıklarını anlatıyor fakat mevzuyu daha derinlemesine irdelemek için söyleşinin devamına da bakalım:
Zakaria’nın gazeteci Marc-Olivier Bherer’in sorularına verdiği farklı karşılıklardan biri ABD’nin tek başına kurduğu hegemonya sisteminin artık sona ermesiyle ilgili:
“Amerikan barışının sonuna şahit oluyoruz. SSCB’nin 1991 yılında çöküşünden daha sonra memleketler arası alakalar tam manasıyla yumuşamış olmasa da ABD, dünya nizamının garantörü oldu. bir daha de Yugoslavya, Irak, Suriye üzere meseleler vardı. Ancak asıl dinamik, ticari değişimin globalleşmesi ve demokratik modelin yaygınlaşması tarafındaydı. ABD hegemonyası askeri, siyasi, ekonomik ve ideolojikti.
“Fakat yavaş yavaş bu eğilim ivme yitirdi. Jeopolitik planda Irak olayı Amerika’nın güç kullanmasındaki meşruiyetine son verdi. 2008 ekonomik krizi ABD’nin prestijine darbe vurdu. Ve artık birinci kere büyük bir güç, dünyadaki en büyük nükleer cephaneliğe sahip olan Rusya Amerika’ya cepheden meydan okuyor.
“Batı’nın Rusya’ya karşılığı da cepheden oldu. Rusya Lideri Vladimir Putin’in saldırısına verilen bu karşılık Rus iktisadını o derece izole etti ki artık bu noktadan daha sonra eski hâle dönüş epey sıkıntı. bir evvelki, iktisadın siyasete 30 yıl boyunca baskın olduğu eski dünyayı terk etmiş bulunuyoruz, artık öncelikli olan siyaset.
(Nükleer yarışta Rusya önde)
TEK KUTUPLU DÜNYA BİTTİ
“Ve Amerikan barışının bitişi fazlaca sayıda ülkenin daima birbirleriyle rekabet halinde oldukları epeyce kutuplu yeni bir dünyaya giriş manasına geliyor. Bu da yanlışlar yapma riskini ve bir çatışma çıkması tehlikesini arttırıyor.
“Dünya istikrarının bir daha tanımlanması hayli tehlikeli bir andır, zira genel kurallar çabucak hemen belirlenmemiştir. Uzun vadede, kuşkusuz ABD ve Çin içinde iki kutuplu bir dünya biçimi ortaya çıkacaktır. Ama çabucak hemen oyun oynanmamıştır.”
Fareed Zakaria’nın farkında olduğu bu yalın gerçekleri Pentagon ve Amerikalı generaller de kuşkusuz fazlaca daha yakından biliyorlar ve Biden idaresine yaptıkları ihtarların da sebebi bu.
(ABD Avrupa Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral Tod Wolters)
UKRAYNA SAVAŞINDA ABD’NİN YANILGISI
Fareed Zakaria Ukrayna savaşı hakkında da epeyce kıymetli saptamalarda bulunuyor:
“Ukrayna’daki savaş Batı diplomasinin sarsıcı bir başarısızlığıdır. NATO’nun Doğu’ya hakikat genişlediği periyotta Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya’yı içine alması legaldi. Bu ülkeleri NATO’ya almamak bir cins istikrarsızlık doğurabilir ve Rusya bundan çıkarlı çıkabilirdi. bir daha de Rusya ile stratejik bir diyalog oluşturmak gerekirdi.
“ Daha güç olan problem Ukrayna, Belarus ve Gürcistan’la ilgiliydi, bu ülkeler yalnızca SSCB’nin bir modülü değil bununla birlikte da Rus İmparatorluğu’nun arasındaydiler. Bunların NATO’ya katılmaları mümkün değildi. 1994’de Budapeşte’de imzalanan beyannameye dayanan yeni bir istikrar arayışına girmek gerekirdi.
“Bunun yerine George W. Bush 2008 yılında NATO’yu Bükreş beyannamesini yapmaya zorladı. Bu beyannameyle Atlantik İttifakı Gürcistan ve Ukrayna’yı kendi içine almayı taahhüt etti, ancak vakit vermedi. Bu gerçek bir felaketti zira Rusya’yı öfkelendirecek kadar konuşulmuş oluyor lakin Ukrayna ve Gürcistan’ı korumak için de pek bir şey yapılmıyordu. Bu iki ülke kendilerini bir cins “no man’s land” sahipsiz bölge ortasında bulmuşlardı. Moskova o durumda kendi kesimler alma siyasetini başlattı, evvel Gürcistan’da, daha sonra Ukrayna’nın doğusunda ve artık tümünde.”
BIDEN İDARESİ ÇİN KONUSUNDA DA HATALI
Fareed Zakaria, Batı ülkelerinin Çin ve Rusya bağları hakkında şunları söylüyor ve epeyce şiddetli tenkitlerde bulunuyor:
“ Dış siyasetimizi rakiplerimizi bir ortaya getirecek biçimde ahlaki kategoriler üzerinde kurmamalıyız. Rusya ve Çin, her ikisi de otoriter rejimlerin karar sürdüğü ülkelerdir, lakin gerçekte birbirlerinden epeyce farklıdırlar.
“Pekin ve Moskova’nın bize meydan okuyuşları da farklıdır. Rusya gerileyen, fakat hâlâ dikkate alınması gerektiğini gücünü kullanarak gösteren bir ülkedir. Bu niçinle milletlerarası sistemi mümkün olduğu kadar istikrarsız kılmak ister. Güç ülkesi olduğu için de global nizam bozulmasından kârlı çıkar, zira yakıt meblağları artar. Düşerken sabotaj yapar.
“Çin ise aksine yükselen bir güçtür. Kendini milletlerarası sistemi imha etmeden deliller. Bu sistem ortasında güç kazanmak ister zira var olan nizamdan ticaret çerçevesinde ne noktaya kadar yararlanacağını bilir.
“Bu niçinle, Çin’in kimi ezalarına yanıt verebilecek, Rusya’yı yaptıklarından vaz geçirecek ve iki ülke içindeki ayrılıkları kullanacak ince bir dış siyaset geliştirmeliyiz. Bismarck’ın bir kuralı vardı: “Komşularınızla onların kendi ortalarında kurdukları münasebetlerden daha âlâ münasebetler kurun.” Dünyadaki bu büyük güçlere karşı bu özdeyiş bugün bana hiç olmadığı kadar yararlı üzere görünüyor.”
(Ukrayna savaşından bir sahne)
ABD ASKERLERİ TEHLİKEYİ ANLIYORLAR
Fareed Zakaria’nın Bismarck’tan aktardığı unsurların bugünkü Türk dış siyasetinin tam aykırısı olduğunu anımsatırken Biden idaresinin Türkiye’deki iktidardan farklı olarak yanlışlarından ders çıkarabilmesini sağlayacak ve gerektiğinde üzerine düşeni yapabilecek bir ordusu olduğu anlaşılıyor. Dünyanın İkinci Dünya Savaşı’ndan beri hiç olmadığı kadar kritik bir müddetçten geçtiği bu vakitte ABD için büyük bir baht bu.
Öte yandan Fareed Zakaria, ABD’nin en değerli yorumcularından biri olsa da sonuç olarak bu da bir yorumdan ibarettir diye düşünülebilir. Lakin görülmektedir ki ABD’de Beyaz Saray’a ve Demokrat Parti’ye en yakın isimlerden bile Batı’nın Ukrayna ve Rusya siyasetlerine eleştirel yaklaşanlar olabilmektedir. Türkiye’de ise ulusal çıkarlarla hiç ilgisi olmayan konularda bile hem kimi vakit muhalefet birebir vakitte sık sık devlet kurumları iktidarın peşine takılmaktadır ki bu ülkeyi maceralara sürükleyebilecek fazlaca riskli bir durumdur. Örneğin, Beyaz Saray ile ABD Savunma Bakanlığı yani Pentagon içinde öbür bir deyişle ABD siyaseti ile devleti içindeki dış siyasetteki yaklaşım farkları o ülke için, olağan dünya için de ek bir ihtiyatlılık sağlayabilir.
ABD’de geçtiğimiz cuma günü epeyce geç saatlerde alınan Ulusal Güvenlik Konseyi’ne “Stratejik konulardaki Ortak İrtibatı Sağlayacak” makam oluşturulması sonucu bu açıdan epeyce kıymetli.
19 Mayıs günü Reuters haber ajansında yayınlanan ABD Genelkurmay Lideri Mark Milley ile Rusya Genelkurmay Lideri Valery Gerasimov’un telefonda konuştukları haberi de bir daha dünya barışı için hayati değerde.
(Rusya askeri sözcüsü Tümgeneral Igor Konashenkov)
Pentagon bildirisinde “iki askeri başkan güvenlikle ilgili biroldukca mevzuyu ele aldılar ve alaka kanallarının daima açık kalması konusunda mutabık oldular” deniliyor. Açıklamada “geçmiş pratiğe uygun olarak bu konuşmanın içeriğiyle ilgili detaylar kapalı kalacaktır” tabiri kullanılıyor. Rus Haber ajansı RIA ise iki askeri önderin “Ukrayna konusu dâhil ortak çıkarları” üzerinde durduklarını belirtti.
Aslında Ukrayna savaşının başlangıcı olan 24 Şubat’tan beri ABD ile Rusya içinde yanlış askeri hesapları ve çatışma ihtimalini giderecek daima açık bir telefon çizgisi kurulmuştu. Bu daima açık telefon kontağı Stuttgart’taki ABD Avrupa Kuvvetleri Karargâhında (EUCOM) Kumandan Havacı Orgeneral Tod Wolters’in ofisinde bulunuyor.
Konu hakkında perşembe günü Brüksel’de konuşan ABD’li kumandan Wolters, ABD’li ve Rus Kumandanlar Milley ve Gerasimov içindeki görüşmelerin Ukrayna savaşını diplomatik tahlile bir adım daha yaklaştırmasını umduğunu söylemiş oldu. Dünyada barış için askerlerin sivillerden daha fazla efor göstermeleri günümüzün değişik bir çelişkisi.
Kayahan Uygur
ALINTIDIR