Toplardamarın genişlemesiyle deri altında kıvrıntılı bir hal alarak görülebilir hale gelmesine varis denir. çoğunlukla kanın kalbe dönüşünün en güç olduğu (yer çekiminin bilakis hareket) bacak damarlarında izlenir ve bacaklardaki olağan toplardamarların kapak yetersizliğine bağlı bariz genişlemesi ve kıvrımlı bir form alması durumudur. Bacaklarda görülen varis bir toplardamar hastalığı olup toplumda her beş ya da altı bireyden birinde izlenir.
Başlangıçta manzara manasında rahatsızlık oluşturarak ilerleyen devirde ağrı, şişlik, kramp üzere bulgular ortaya çıkabilir. Genişlemiş toplardamarda pıhtı oluşmasıyla da trombofilebit denen ağrı, şişlik ve kızarıklık ortaya çıkabilir.
Bayanlarda ve ileri yaşta daha sık görülür. Varis oluşumunu gebelik, şişmanlık, ayakta kalmak, doğum denetim hapı kullanmak, kabızlık, yaşlılık ve genetik faktörler ile oluşabilir. Gözle görülen varisler bir sonuçtur. Temel olan buna sebep olan toplardamar kapaklarındaki yetmezliktir. Bu yetmezliğe bağlı üst gitmesi gereken kan aşağıya kaçar ve göllenir. Bu da damarda basınç artışı ve şişliğe sebep olur. Bu hastalarda bacaklarda mavi-yeşil renkte şişlikler, bacaklarda ağrı hissi, şişlik, ağrı, uyuşukluk, kaşınma üzere bulgular ortaya çıkar
Varis başlangıçta yalnızca kozmetik bir sorun üzere algılansa da, aslında bacaklarda ağrı, yanma, kramp, yorgunluk, ayak bileğinde şişlik üzere şikayetler oluşturarak hayat kalitesini bozabilir. İlerlemiş ve büyümüş varisler pıhtılaşabilir, kanayabilir ya da ayak bileğinde yaralar oluşturabilir. niçini tam olarak bilinmemekle birlikte kalıtsal istikameti bulunduğu ve bayanlar ile ayakta çalışan insanlarda daha sık görüldüğü bilinmektedir
Varisler kılcal damar varisleri olarak bilinen örümcek ağı görünümüne yol açan varisler, bundan biraz daha büyük toplardamarları ilgilendiren retiküler varisler ve daha büyük olan toplardamarları ilgilendiren varisler olarak görülürler. Kılcal damar varisleri daha fazlaca gebelik ve hormon kullanmasına bağlı genç bayanlarda çoğunlukla görülür. Retiküler varisler diz kapağı ve ayak bileği düzeyinde görülen mavi-yeşil varislerdir. Büyük toplardamar varisler ise yüzeyel anatoplar damarların kapak yetmezliği kararı oluşur. Ciltten gereğince kabarık görünümdedir ve varis belirtilerinin oluşumunu sağlar.
Tedavi
Varis tedavisinde sorunlu olan kapakların düzeltilmesi mümkün olmadığı için varis oluşumuna yol açan hastalıklı yüzeysel toplardamarın sirkülasyon dışı bırakılması gerekir. Tedavide bu hastalıklı damar ya cerrahi formülle çıkartılır ya da beden içerisinde fonksiyonsuz duruma getirilir.
Varisin tedavisi yetmezlik olan damarın çıkartılması biçiminde yapılmaktadır. Lakin bu açık cerrahi yol günümüzde yerini lazer, radyofrekans ablasyon ve damar yapıştırılması formlarına bırakmıştır. Çoklukla günübirlik bir operasyon yoludur. Lokal ve sedasyon anestezi yoluyla uygulanabilir. Bu formül yardımıyla hasta toplumsal hayatına süratli bir biçimde döner.
Son senelerda gelişen ameliyat dışı yollar (lazer ablasyon, radyofrekans ablasyon, buhar ablasyonu, skleroterapi …) temel olarak damarı beden içerisinde fonksiyonsuz duruma getirme prensibine dayanır (Endovenöz varis tedavi şekilleri). Lazer ya da radyofrekans ablasyon çoğunlukla tercih edilmekte olup süreç tek bacak için yaklaşık 30-45 dakika sürmektedir. Süreç daha sonrasında tedavi edilen kişinin hastanede ya da meskende yatması gerekmemekte olup çabucak tedavi daha sonrasında yürümesi istenmektedir. Tedavi daha sonrasında hastaların yaklaşık 2-3 hafta varis çorabı giymeleri önerilmekte ve 30. gün denetime gelmeleri istenmektedir.
Ultrasonografi ve endovenöz prosedür ile varis tedavi tecrübesi yüksek şahıslar tarafınca süreç gerçekleştirildiğinde besbelli yan tesiri bulunmamaktadır. Lakin ultrasonografi ve endovenöz tedavi tecrübe yetersizliği durumunda derin venlerde tıkanma ve akciğer embolisi üzere komplikasyonlar bildirilmiştir.
Varis gelişmenini engellemek için sistemli idman, kilo verilmesi, uzun mühlet ayakta ve oturarak sabit durulmaması, dar giysilerden uzak durmak, topuklu yerine düz ayakkabı tercih etmek, ıkınma gerektiren (kabızlık) durumlardan uzak durmak varis oluşumunun engellenmesine yardımcı olur.
Başlangıçta manzara manasında rahatsızlık oluşturarak ilerleyen devirde ağrı, şişlik, kramp üzere bulgular ortaya çıkabilir. Genişlemiş toplardamarda pıhtı oluşmasıyla da trombofilebit denen ağrı, şişlik ve kızarıklık ortaya çıkabilir.
Bayanlarda ve ileri yaşta daha sık görülür. Varis oluşumunu gebelik, şişmanlık, ayakta kalmak, doğum denetim hapı kullanmak, kabızlık, yaşlılık ve genetik faktörler ile oluşabilir. Gözle görülen varisler bir sonuçtur. Temel olan buna sebep olan toplardamar kapaklarındaki yetmezliktir. Bu yetmezliğe bağlı üst gitmesi gereken kan aşağıya kaçar ve göllenir. Bu da damarda basınç artışı ve şişliğe sebep olur. Bu hastalarda bacaklarda mavi-yeşil renkte şişlikler, bacaklarda ağrı hissi, şişlik, ağrı, uyuşukluk, kaşınma üzere bulgular ortaya çıkar
Varis başlangıçta yalnızca kozmetik bir sorun üzere algılansa da, aslında bacaklarda ağrı, yanma, kramp, yorgunluk, ayak bileğinde şişlik üzere şikayetler oluşturarak hayat kalitesini bozabilir. İlerlemiş ve büyümüş varisler pıhtılaşabilir, kanayabilir ya da ayak bileğinde yaralar oluşturabilir. niçini tam olarak bilinmemekle birlikte kalıtsal istikameti bulunduğu ve bayanlar ile ayakta çalışan insanlarda daha sık görüldüğü bilinmektedir
Varisler kılcal damar varisleri olarak bilinen örümcek ağı görünümüne yol açan varisler, bundan biraz daha büyük toplardamarları ilgilendiren retiküler varisler ve daha büyük olan toplardamarları ilgilendiren varisler olarak görülürler. Kılcal damar varisleri daha fazlaca gebelik ve hormon kullanmasına bağlı genç bayanlarda çoğunlukla görülür. Retiküler varisler diz kapağı ve ayak bileği düzeyinde görülen mavi-yeşil varislerdir. Büyük toplardamar varisler ise yüzeyel anatoplar damarların kapak yetmezliği kararı oluşur. Ciltten gereğince kabarık görünümdedir ve varis belirtilerinin oluşumunu sağlar.
Tedavi
Varis tedavisinde sorunlu olan kapakların düzeltilmesi mümkün olmadığı için varis oluşumuna yol açan hastalıklı yüzeysel toplardamarın sirkülasyon dışı bırakılması gerekir. Tedavide bu hastalıklı damar ya cerrahi formülle çıkartılır ya da beden içerisinde fonksiyonsuz duruma getirilir.
Varisin tedavisi yetmezlik olan damarın çıkartılması biçiminde yapılmaktadır. Lakin bu açık cerrahi yol günümüzde yerini lazer, radyofrekans ablasyon ve damar yapıştırılması formlarına bırakmıştır. Çoklukla günübirlik bir operasyon yoludur. Lokal ve sedasyon anestezi yoluyla uygulanabilir. Bu formül yardımıyla hasta toplumsal hayatına süratli bir biçimde döner.
Son senelerda gelişen ameliyat dışı yollar (lazer ablasyon, radyofrekans ablasyon, buhar ablasyonu, skleroterapi …) temel olarak damarı beden içerisinde fonksiyonsuz duruma getirme prensibine dayanır (Endovenöz varis tedavi şekilleri). Lazer ya da radyofrekans ablasyon çoğunlukla tercih edilmekte olup süreç tek bacak için yaklaşık 30-45 dakika sürmektedir. Süreç daha sonrasında tedavi edilen kişinin hastanede ya da meskende yatması gerekmemekte olup çabucak tedavi daha sonrasında yürümesi istenmektedir. Tedavi daha sonrasında hastaların yaklaşık 2-3 hafta varis çorabı giymeleri önerilmekte ve 30. gün denetime gelmeleri istenmektedir.
Ultrasonografi ve endovenöz prosedür ile varis tedavi tecrübesi yüksek şahıslar tarafınca süreç gerçekleştirildiğinde besbelli yan tesiri bulunmamaktadır. Lakin ultrasonografi ve endovenöz tedavi tecrübe yetersizliği durumunda derin venlerde tıkanma ve akciğer embolisi üzere komplikasyonlar bildirilmiştir.
Varis gelişmenini engellemek için sistemli idman, kilo verilmesi, uzun mühlet ayakta ve oturarak sabit durulmaması, dar giysilerden uzak durmak, topuklu yerine düz ayakkabı tercih etmek, ıkınma gerektiren (kabızlık) durumlardan uzak durmak varis oluşumunun engellenmesine yardımcı olur.