Anayasalı Türkiye mi Anayasal Türkiye mi
16 Nisan 2017 Referandumu’nun üzerinden dört yıl geçti. Anayasa değişikliği iktidar tarafınca BinbirGece Masalları’na taş çıkartan propaganda usulüne, OHAL şartlarında yaratılan adaletsiz ve baskı altındaki atmosfere, üstüne bir de YSK’nın şaibeli mühürsüz oy skandalına karşın yüzde 51.4 üzere bir oranla kabul edildi. Yaklaşık 150 yıllık parlamento ve 75 yıllık epey partili rejim geleneğini yok sayarak gerçekleştirilen değişimin kararı ortada. O günden bu yana toplumda hiç bir alanda ileriye gidiş yaşanmadı. Zira iktidar kendi eliyle her gün demokrasiden bir modül yiyerek ayakta kalabilen bir canavar yaratmıştı. O süreçte temel münasebetlerden biri “hızlı karar alma” olarak somutlanmıştı. Geçtiğimiz dört yılda hızlanan tek şey var o da ülkenin iktidar eliyle batırılışı!
2017 Referandumu daha sonrası Türkiye için tanımlama değişti. Artık Türkiye şeklen Anayasalı bir devlettir. Anayasanın olduğu, fakat Anayasal bir sistemden bahsedilemeyen devlet, iktidarın belirttiği Yeni Türkiye’nin en net tarifidir. Bu sisteme ne diyorlar: “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”. Pekala, bu biçimde bir sistem dünyada var mı? Yok. Literatürde bunun ismi “patronlu başkanlık sistemi, hiper başkanlık sistemi, monokrasi” yani bildiğimiz tek adam rejimidir. Lijphart’ın, kültürel, etnik, dini vb. sebeplerle kutuplaşarak bölünmüş toplumlarda çok kuvvetli liderleri merkeze alan ve yıkıcı tesirlerinin olacağını belirttiği başkanlık sistemlerinin meselai yaşıyoruz.
İKTİDARIN TÜRKİYE’Yİ SOKTUĞU “ŞEKLEN ANAYASASI OLAN ÜLKE” KALIBI
2017 öncesi yaşanan aksaklıkları onarmak, daha ileri bir sisteme evrilmek yerine geri gidişi tercih etmek ise zihniyetin dışavurumundan öbür bir şey değildir. Geri gidiş 1215 Magna Carta’ya kadar gdolayılebilir. Anayasanın temel özelliklerinden biri olan, iktidarın yurttaş lehine sonlandırılması yerine sınırsız ve kontrolsüz tek kişi iktidarını inşa etmek geri gidiş değil de nedir! Daha yakın vakte gelecek olursak 1789 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’nin 16. unsurunda geçen “kuvvetler ayrılığının sağlanmadığı ve insan haklarının teminat altına alınmadığı bir toplumda anayasa da yoktur” unsuru, iktidarın Türkiye’yi soktuğu “şeklen anayasası olan ülke” kalıbını tabir etmektedir.
Bu gidişe dur demek fazlaca çok kolay. Yüzlerce yıllık geri gidişi ileri istikametli harekete çevirmek için kâfi tecrübeye sahibiz. Nasıl kurtuluş ve çabucak akabinde kuruluş en çetin şartlarda bile sağlandıysa bir daha başarılır. Demokrasiye olan inanç ve bağlılık bunun için kâfi. Bu niçinle 25-26 Temmuz 2020’de gerçekleştirdiğimiz 37. Olağan Kurultay’da Genel Liderimiz Sayın Kemal Kılıçdaroğlu tarafınca okunan ve oybirliğiyle kabul ettiğimiz İkinci Yüzyıla Davet Beyannamesi’nin birinci unsuru Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemdir ve şöylekidir:
“Yeni bir Anayasa ile Güçlendirilmiş Demokratik Parlamenter Sisteme geçilecektir. kuvvetli Demokratik Parlamenter Sistem için evvela geniş bir toplumsal mutabakat sağlanacak, her türlü vesayetten uzak, darbe hukukundan arınmış, gücünü milletten alan yeni bir Anayasa yapılacaktır.”
Rehber niteliğindeki Beyannamenin altının doldurulması ise demokrasiye inananların bir ortaya gelmesiyle sağlanacaktır. Zira biz Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem derken demokrasinin kozmik prensiplerini, ülkemizin şartları ve toplumsal nitelikleriyle harmanlayarak alternatif sunuyoruz. Aslında bir soru soruyoruz: Anayasalı bir Türkiye mi, Anayasal bir Türkiye mi? Ya da şeklen Anayasanın olduğu bir ülke mi, demokratik hukuk devletinin olduğu bir ülke mi? Bu sorular karşısında tercihimiz demokratik hukuk devletidir. Anayasal bir Türkiye’dir. Bunun için:
– Meclisi temel özne kabul eden,
– Devleti ve milleti temsil eden, tarafsız bir Cumhurbaşkanının olduğu,
– Meclis tarafınca denetlenen, kuvvetli hükümetin kurulduğu,
– Yargının tarafsız ve bağımsızlığının sağlandığı,
– Askeri ya da sivil tüm darbelerin mantığından uzakta bir siyasal hayatı kuracak düzenlemelerin yapıldığı,
– Siyasal etikten sendikal örgütlenmeye, ekosistem hakkından eğitime, liyakatten şeffaflığa topyekun bir düzenlemenin öngörüldüğü sistem öneriyoruz. Bu sistemin ismi Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemdir. Paydaşları ise demokrasiye inanan tüm siyasi partiler ve yurttaşlardır.
Lakin erken ancak geç, birinci seçimde iktidar gidecek. AKP’nin “damnosahereditas”ını* ise toplumun tüm kesitlerinin iştirakiyle yazılacak Anayasa ile silmeye başlayacağız.
Avukat Muharrem Erkek / CHP Genel Lider Yardımcısı – Çanakkale Milletvekili
*Roma hukukunda iflas etmiş ya da borçlu bir kişinin vefatından daha sonra geride bıraktığı külfetli mirası anlatır.
ALINTIDIR
16 Nisan 2017 Referandumu’nun üzerinden dört yıl geçti. Anayasa değişikliği iktidar tarafınca BinbirGece Masalları’na taş çıkartan propaganda usulüne, OHAL şartlarında yaratılan adaletsiz ve baskı altındaki atmosfere, üstüne bir de YSK’nın şaibeli mühürsüz oy skandalına karşın yüzde 51.4 üzere bir oranla kabul edildi. Yaklaşık 150 yıllık parlamento ve 75 yıllık epey partili rejim geleneğini yok sayarak gerçekleştirilen değişimin kararı ortada. O günden bu yana toplumda hiç bir alanda ileriye gidiş yaşanmadı. Zira iktidar kendi eliyle her gün demokrasiden bir modül yiyerek ayakta kalabilen bir canavar yaratmıştı. O süreçte temel münasebetlerden biri “hızlı karar alma” olarak somutlanmıştı. Geçtiğimiz dört yılda hızlanan tek şey var o da ülkenin iktidar eliyle batırılışı!
2017 Referandumu daha sonrası Türkiye için tanımlama değişti. Artık Türkiye şeklen Anayasalı bir devlettir. Anayasanın olduğu, fakat Anayasal bir sistemden bahsedilemeyen devlet, iktidarın belirttiği Yeni Türkiye’nin en net tarifidir. Bu sisteme ne diyorlar: “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”. Pekala, bu biçimde bir sistem dünyada var mı? Yok. Literatürde bunun ismi “patronlu başkanlık sistemi, hiper başkanlık sistemi, monokrasi” yani bildiğimiz tek adam rejimidir. Lijphart’ın, kültürel, etnik, dini vb. sebeplerle kutuplaşarak bölünmüş toplumlarda çok kuvvetli liderleri merkeze alan ve yıkıcı tesirlerinin olacağını belirttiği başkanlık sistemlerinin meselai yaşıyoruz.
İKTİDARIN TÜRKİYE’Yİ SOKTUĞU “ŞEKLEN ANAYASASI OLAN ÜLKE” KALIBI
2017 öncesi yaşanan aksaklıkları onarmak, daha ileri bir sisteme evrilmek yerine geri gidişi tercih etmek ise zihniyetin dışavurumundan öbür bir şey değildir. Geri gidiş 1215 Magna Carta’ya kadar gdolayılebilir. Anayasanın temel özelliklerinden biri olan, iktidarın yurttaş lehine sonlandırılması yerine sınırsız ve kontrolsüz tek kişi iktidarını inşa etmek geri gidiş değil de nedir! Daha yakın vakte gelecek olursak 1789 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’nin 16. unsurunda geçen “kuvvetler ayrılığının sağlanmadığı ve insan haklarının teminat altına alınmadığı bir toplumda anayasa da yoktur” unsuru, iktidarın Türkiye’yi soktuğu “şeklen anayasası olan ülke” kalıbını tabir etmektedir.
Bu gidişe dur demek fazlaca çok kolay. Yüzlerce yıllık geri gidişi ileri istikametli harekete çevirmek için kâfi tecrübeye sahibiz. Nasıl kurtuluş ve çabucak akabinde kuruluş en çetin şartlarda bile sağlandıysa bir daha başarılır. Demokrasiye olan inanç ve bağlılık bunun için kâfi. Bu niçinle 25-26 Temmuz 2020’de gerçekleştirdiğimiz 37. Olağan Kurultay’da Genel Liderimiz Sayın Kemal Kılıçdaroğlu tarafınca okunan ve oybirliğiyle kabul ettiğimiz İkinci Yüzyıla Davet Beyannamesi’nin birinci unsuru Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemdir ve şöylekidir:
“Yeni bir Anayasa ile Güçlendirilmiş Demokratik Parlamenter Sisteme geçilecektir. kuvvetli Demokratik Parlamenter Sistem için evvela geniş bir toplumsal mutabakat sağlanacak, her türlü vesayetten uzak, darbe hukukundan arınmış, gücünü milletten alan yeni bir Anayasa yapılacaktır.”
Rehber niteliğindeki Beyannamenin altının doldurulması ise demokrasiye inananların bir ortaya gelmesiyle sağlanacaktır. Zira biz Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem derken demokrasinin kozmik prensiplerini, ülkemizin şartları ve toplumsal nitelikleriyle harmanlayarak alternatif sunuyoruz. Aslında bir soru soruyoruz: Anayasalı bir Türkiye mi, Anayasal bir Türkiye mi? Ya da şeklen Anayasanın olduğu bir ülke mi, demokratik hukuk devletinin olduğu bir ülke mi? Bu sorular karşısında tercihimiz demokratik hukuk devletidir. Anayasal bir Türkiye’dir. Bunun için:
– Meclisi temel özne kabul eden,
– Devleti ve milleti temsil eden, tarafsız bir Cumhurbaşkanının olduğu,
– Meclis tarafınca denetlenen, kuvvetli hükümetin kurulduğu,
– Yargının tarafsız ve bağımsızlığının sağlandığı,
– Askeri ya da sivil tüm darbelerin mantığından uzakta bir siyasal hayatı kuracak düzenlemelerin yapıldığı,
– Siyasal etikten sendikal örgütlenmeye, ekosistem hakkından eğitime, liyakatten şeffaflığa topyekun bir düzenlemenin öngörüldüğü sistem öneriyoruz. Bu sistemin ismi Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemdir. Paydaşları ise demokrasiye inanan tüm siyasi partiler ve yurttaşlardır.
Lakin erken ancak geç, birinci seçimde iktidar gidecek. AKP’nin “damnosahereditas”ını* ise toplumun tüm kesitlerinin iştirakiyle yazılacak Anayasa ile silmeye başlayacağız.
Avukat Muharrem Erkek / CHP Genel Lider Yardımcısı – Çanakkale Milletvekili
*Roma hukukunda iflas etmiş ya da borçlu bir kişinin vefatından daha sonra geride bıraktığı külfetli mirası anlatır.
ALINTIDIR