Biz dövizi konuşurken yeni risk… Malezya tehlikesi
Türkiye döviz kurlarındaki yükselişi tartışıyor. TL, döviz karşısında günden güne bedel kaybetmeyi sürdürüyor.
Piyasalardaki kritik hareketlilik devam ederken, “Türkiye Malezya olur mu” sorusu akıllara geldi.
Bu soru nereden mi çıktı?
Şöyle anlatalım…
Malezya Kamu Kalkınma Fonu (1MDB), ülkenin eski Başbakanı Necip Rezak tarafınca 2009 yılında, “Malezya’nın kalkınması için yeni fikirler ve mali kaynaklar üretme” gayesiyle kuruldu.
1MDB aracılığıyla ülkenin başşehri Kuala Lumpur’a finans merkezi yapılmasına karar verildi. Birleşik Arap Emirlikleri ile de mutabakat imzalandı.
Lakin, 1MDB, ülkenin “en büyük yolsuzluk skandalı” olarak tarihe geçti.
Çünkü, fazlaca uluslu ABD yatırım bankası olan Goldman Sachs’in de aracılık ettiği bu muahedede, ülke tarihine damga vuran yolsuzluklar ortaya çıktı.
1MDB, memleketler arası projelerde yer almak için Mart 2012’de Goldman Sachs’tan 3,5 milyar dolar tahvil satın aldı.
Birleşik Arap Emirlikleri ile 2013’te ortak ekonomik teşebbüslerde bulunmak üzere 1MDB, Goldman Sachs’tan 3 milyar dolar daha pay satın alımı gerçekleştirdi.
İşte…
Fonun kontrolü ve harcamalarının nereye gittiğine dair kuşkular oluştuğunda ise gerçek ortaya çıktı.
1MDB fonundan 681 milyon dolar, eski Başbakan Necip Rezak’ın banka hesaplarına transfer edildi.
Ayrıca…
ABD’nin, 2017’de 1MDB’nin yurt dışı operasyonlarına yönelik incelemesinin kararında fona ilişkin 4,5 milyar doların yurt dışına kaçırılarak gaye dışı kullanıldığı açıklandı. Bu paraların bir kısmının, Goldman Sachs’ın 1MDB’ye tahvil satışları vasıtasıyla yurt dışına transfer edildiği tabir edildi.
Birebir yıl İsviçre hükümetinin başlatmış olduğu incelemede ise 1MDB’den kaçırılan paranın 7 milyar doları bulduğu savları gündeme geldi.
özetlemek gerekirsesı…
1MDB, dolandırıcılık faaliyetleri niçiniyle milyarlarca dolar kaybeden bir yatırım fonuydu. Ülkede yapılan finans merkezi, global dolandırıcılığın ve yolsuzluk ağının merkezi oldu.
TÜRKİYE İLE İLGİSİ
Pekala,tüm bu anlattıklarımızın Türkiye ile ne ilgisi var?
Anlatmaya başlayalım…
“Küresel finansın yeni merkezi” olarak duyurulan İstanbul Finans Merkezi…
İstanbul’un bölgesel ve global bir finans merkezi olmasını “hedefleyerek” oluşturulan finans merkezi, Ümraniye’deki 300 bin metrekarelik arazinin üzerine kuruluyor. İmali yılan öyküsüne dönen ve açılış tarihi daima ertelenen İstanbul Finans Merkezi’nin 2022 yılında tamamlanacağı tabir ediliyor.
Bu yılın Mart ayında, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın ana çizgilerini deklare ettiğı İstanbul Finans Merkezi’nin 10 unsurluk temel yasası da hazırlandı.
Düzenlemeye göre bu bölgede faaliyet gösterecek finans şirketlerinin hasılatlarının yüzde 75’i vergiden muaf tutulacak. İşçi masraflarının yüzde 80’i gelir vergisinden olacak. Yurt haricinde ihraç edilen her nevi tahvil ve Bono ile kira sertifikalarına ödenen faiz ve kar hisseleri üzerinden vergi uygulanmayacak.
İşte konuşulan maddedeki geniş vergi muafiyeti, akıllarda soru işaretlerine niye oluyor.
İSLAM ÜLKELERİNDEKİ SERMAYEYİ TÜRKİYE’YE ÇEKMEK…
Ayrıca…
Türkiye İştirak Bankaları Birliği (TKBB) Genel Sekreteri Osman Akyüz’ün, yaklaşık iki hafta evvel yaptığı açıklamalar da dikkat çekiyor.
Türkiye’nin İslami Finans Merkezi olması için birtakım adımların atıldığını söz eden Akyüz, “İstanbul Finans Merkezi önümüzdeki yıl faaliyete geçiyor. İslami Finans da yeni teşebbüslerle birlikte bu merkezin temel dinamiklerinden birisi. İştirak finans da iki ayaklı, birincisi bankalar oburu sermaye piyasası. Sermaye piyasası ayağında bu endeksler oraya güç verecek. İslam dünyasından finans merkezinde yatırım yapmak isteyenler bu endekslere yatırım yapabilecek. Borsa İstanbul’a nasıl dünyanın her yerinden yatırım yapılabiliyorsa İslam ülkelerindeki şirketler yahut faizsizlik hassasiyeti taşıyan yatırımcılara, yatırım yapma imkanı sunuyoruz” sözlerini kullanıyordu.
Yani Akyüz, İslam ülkelerindeki sermayeyi Türkiye’ye çekmenin değerine vurgu yaparak, İstanbul Finans Merkezi’nin buradaki rolüne işaret etti.
VARLIK FONU DEVREDE
Öte yandan, Türkiye’nin en pahalı kamu kurumlarını portföyüne katan Türkiye Varlık Fonu, İstanbul Finans Merkezi’ni de 465 bin metrekarelik kısmını 1 milyar 670 milyon TL karşılığında devraldı.
TVF’nin sitesinde, şu tabirler yer alıyor:
“1,3 milyon metrekarelik kullanılabilir alanı olan projenin yaklaşık 465 bin metrekarelik kısmı proje, hafriyat, arsa bedelleri ve tamamlanan inşaat maliyetleri dahil olmak üzere 1,67 milyar TL karşılığında Eylül 2019’da devralınmıştır. İstanbul’un yakın coğrafyaları kapsayan bölgede finans merkezi olarak konumlanmasının hedeflendiği projenin inşaatının ve ilgili mevzuatın 2022’de tamamlanması planlanmaktadır.”
Türkiye Varlık Fonu’nun İstanbul Finans Merkezi’nde ortak olduğu alanlar için yeni müteahhitler gorevlendirmesi ve bu müteahhitlerin hükümete yakınlığıyla bilinmesi de dikkat çekiyor.
Kimdi bunlar?
örneğin…
Eski AKP milletvekili Abdülkadir Kart, muahede sağlanan ASL İnşaat‘ın sahibi.
Siyahkalem Mühendislik ise bugüne kadar Emlak Konut, TOKİ ve devletten aldıkları ihalelerle biliniyor.
TÜRKİYE OFİS AÇTI
Öte yandan, Katar’ın, Avrupa’daki İslami finans muhtaçlığını karşılamak için İstanbul Finans Merkezi’ni kullanacağı belirtiliyor. Cumhurbaşkanlığı bu yüzden, altyapı çalışmaları için geçen yıl Katar Finans Merkezi’nde ofis açtı.
İslami finans hizmetleri ve teknolojilerini Türkiye üzerinden Avrupa’ya, Malezya üzerinden de Asya’ya açmaya hedefleyen Katar’ın, İstanbul Finans Merkezi’nde yerini alacağı tabir ediliyor.
Bu kapsamda, Türkiye-Katar ve Malezya’nın ortak hareket edeceği de belirtiliyor.
DİKKAT ÇEKEN RAPOR
Son olarak…
Milletlerarası organize cürümle çaba amacıyla kurulan bağımsız sivil toplum kuruluşu Küresel Initiative, 28 Ekim 2021 Perşembe günü “Küresel Organize Kabahat İndeksi”ni yayımladı.
Çalışma, örgütün Birleşmiş Milletler (BM) üyesi 193 ülkede yürüttüğü iki yıllık araştırmaya dayanıyor. Yüksek cürüm oranına sahip ülkeler daha yüksek puana sahipken, düşük kabahat oranına sahip ülkelerin puanları daha düşük kaydediliyor.
İşte, Türkiye 1-10 puanlık skalada 6,89 puanla 193 ülke içinde 12’nci sırada yer aldı. Suça karşı dayanıklılık notu 3,54 olarak tespit edilen Türkiye, bu kategoride de 193 BM üyesi ülke içinde 151’inci sırada kendine yer buldu.
Raporun Türkiye için en dikkat çeken kısım ise “kara para aklama” vurgusu oldu:
“Türkiye, Orta Asya, Kafkasya, Ortadoğu ve Doğu Avrupa’daki ülkeler için bölgesel bir finans merkezi pozisyonundadır. Bu sebeple kara para aklama riskleriyle karşı karşıyadır. Son senelerda kara para aklamayla çaba çerçevesinde kıymetli iyileştirmeler yapılmış olsa da, bir kadro önemli eksiklikler var. Bu eksiklikler kara para aklamanın takibini son derece zorlaştırıyor.”
Ve hatırlayınız…
“Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Ait Mali Çalışma Grubu”, geçen ay Türkiye’yi kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile çaba konusunda “yeterince gayret göstermeyen” ülkelerin bulunduğu “gri liste”ye aldı.
İşte bunlar olurken…
Ve Malezya’daki tarihi yolsuzluk ortadayken…
Tüm bu yaşananların “kara para”yı İstanbul’a çekeceği, Malezya’daki durumun bir benzerinin Türkiye’de de yaşanabileceği tasasını birlikteinde getiriyor.
Hakan Erol
KİTABI İNCELEMEK VE SATIN ALMAK İÇİN LÜTFEN TIKLAYINIZ
ALINTIDIR
Türkiye döviz kurlarındaki yükselişi tartışıyor. TL, döviz karşısında günden güne bedel kaybetmeyi sürdürüyor.
Piyasalardaki kritik hareketlilik devam ederken, “Türkiye Malezya olur mu” sorusu akıllara geldi.
Bu soru nereden mi çıktı?
Şöyle anlatalım…
Malezya Kamu Kalkınma Fonu (1MDB), ülkenin eski Başbakanı Necip Rezak tarafınca 2009 yılında, “Malezya’nın kalkınması için yeni fikirler ve mali kaynaklar üretme” gayesiyle kuruldu.
1MDB aracılığıyla ülkenin başşehri Kuala Lumpur’a finans merkezi yapılmasına karar verildi. Birleşik Arap Emirlikleri ile de mutabakat imzalandı.
Lakin, 1MDB, ülkenin “en büyük yolsuzluk skandalı” olarak tarihe geçti.
Çünkü, fazlaca uluslu ABD yatırım bankası olan Goldman Sachs’in de aracılık ettiği bu muahedede, ülke tarihine damga vuran yolsuzluklar ortaya çıktı.
1MDB, memleketler arası projelerde yer almak için Mart 2012’de Goldman Sachs’tan 3,5 milyar dolar tahvil satın aldı.
Birleşik Arap Emirlikleri ile 2013’te ortak ekonomik teşebbüslerde bulunmak üzere 1MDB, Goldman Sachs’tan 3 milyar dolar daha pay satın alımı gerçekleştirdi.
İşte…
Fonun kontrolü ve harcamalarının nereye gittiğine dair kuşkular oluştuğunda ise gerçek ortaya çıktı.
1MDB fonundan 681 milyon dolar, eski Başbakan Necip Rezak’ın banka hesaplarına transfer edildi.
Ayrıca…
ABD’nin, 2017’de 1MDB’nin yurt dışı operasyonlarına yönelik incelemesinin kararında fona ilişkin 4,5 milyar doların yurt dışına kaçırılarak gaye dışı kullanıldığı açıklandı. Bu paraların bir kısmının, Goldman Sachs’ın 1MDB’ye tahvil satışları vasıtasıyla yurt dışına transfer edildiği tabir edildi.
Birebir yıl İsviçre hükümetinin başlatmış olduğu incelemede ise 1MDB’den kaçırılan paranın 7 milyar doları bulduğu savları gündeme geldi.
özetlemek gerekirsesı…
1MDB, dolandırıcılık faaliyetleri niçiniyle milyarlarca dolar kaybeden bir yatırım fonuydu. Ülkede yapılan finans merkezi, global dolandırıcılığın ve yolsuzluk ağının merkezi oldu.
TÜRKİYE İLE İLGİSİ
Pekala,tüm bu anlattıklarımızın Türkiye ile ne ilgisi var?
Anlatmaya başlayalım…
“Küresel finansın yeni merkezi” olarak duyurulan İstanbul Finans Merkezi…
İstanbul’un bölgesel ve global bir finans merkezi olmasını “hedefleyerek” oluşturulan finans merkezi, Ümraniye’deki 300 bin metrekarelik arazinin üzerine kuruluyor. İmali yılan öyküsüne dönen ve açılış tarihi daima ertelenen İstanbul Finans Merkezi’nin 2022 yılında tamamlanacağı tabir ediliyor.
Bu yılın Mart ayında, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın ana çizgilerini deklare ettiğı İstanbul Finans Merkezi’nin 10 unsurluk temel yasası da hazırlandı.
Düzenlemeye göre bu bölgede faaliyet gösterecek finans şirketlerinin hasılatlarının yüzde 75’i vergiden muaf tutulacak. İşçi masraflarının yüzde 80’i gelir vergisinden olacak. Yurt haricinde ihraç edilen her nevi tahvil ve Bono ile kira sertifikalarına ödenen faiz ve kar hisseleri üzerinden vergi uygulanmayacak.
İşte konuşulan maddedeki geniş vergi muafiyeti, akıllarda soru işaretlerine niye oluyor.
İSLAM ÜLKELERİNDEKİ SERMAYEYİ TÜRKİYE’YE ÇEKMEK…
Ayrıca…
Türkiye İştirak Bankaları Birliği (TKBB) Genel Sekreteri Osman Akyüz’ün, yaklaşık iki hafta evvel yaptığı açıklamalar da dikkat çekiyor.
Türkiye’nin İslami Finans Merkezi olması için birtakım adımların atıldığını söz eden Akyüz, “İstanbul Finans Merkezi önümüzdeki yıl faaliyete geçiyor. İslami Finans da yeni teşebbüslerle birlikte bu merkezin temel dinamiklerinden birisi. İştirak finans da iki ayaklı, birincisi bankalar oburu sermaye piyasası. Sermaye piyasası ayağında bu endeksler oraya güç verecek. İslam dünyasından finans merkezinde yatırım yapmak isteyenler bu endekslere yatırım yapabilecek. Borsa İstanbul’a nasıl dünyanın her yerinden yatırım yapılabiliyorsa İslam ülkelerindeki şirketler yahut faizsizlik hassasiyeti taşıyan yatırımcılara, yatırım yapma imkanı sunuyoruz” sözlerini kullanıyordu.
Yani Akyüz, İslam ülkelerindeki sermayeyi Türkiye’ye çekmenin değerine vurgu yaparak, İstanbul Finans Merkezi’nin buradaki rolüne işaret etti.
VARLIK FONU DEVREDE
Öte yandan, Türkiye’nin en pahalı kamu kurumlarını portföyüne katan Türkiye Varlık Fonu, İstanbul Finans Merkezi’ni de 465 bin metrekarelik kısmını 1 milyar 670 milyon TL karşılığında devraldı.
TVF’nin sitesinde, şu tabirler yer alıyor:
“1,3 milyon metrekarelik kullanılabilir alanı olan projenin yaklaşık 465 bin metrekarelik kısmı proje, hafriyat, arsa bedelleri ve tamamlanan inşaat maliyetleri dahil olmak üzere 1,67 milyar TL karşılığında Eylül 2019’da devralınmıştır. İstanbul’un yakın coğrafyaları kapsayan bölgede finans merkezi olarak konumlanmasının hedeflendiği projenin inşaatının ve ilgili mevzuatın 2022’de tamamlanması planlanmaktadır.”
Türkiye Varlık Fonu’nun İstanbul Finans Merkezi’nde ortak olduğu alanlar için yeni müteahhitler gorevlendirmesi ve bu müteahhitlerin hükümete yakınlığıyla bilinmesi de dikkat çekiyor.
Kimdi bunlar?
örneğin…
Eski AKP milletvekili Abdülkadir Kart, muahede sağlanan ASL İnşaat‘ın sahibi.
Siyahkalem Mühendislik ise bugüne kadar Emlak Konut, TOKİ ve devletten aldıkları ihalelerle biliniyor.
TÜRKİYE OFİS AÇTI
Öte yandan, Katar’ın, Avrupa’daki İslami finans muhtaçlığını karşılamak için İstanbul Finans Merkezi’ni kullanacağı belirtiliyor. Cumhurbaşkanlığı bu yüzden, altyapı çalışmaları için geçen yıl Katar Finans Merkezi’nde ofis açtı.
İslami finans hizmetleri ve teknolojilerini Türkiye üzerinden Avrupa’ya, Malezya üzerinden de Asya’ya açmaya hedefleyen Katar’ın, İstanbul Finans Merkezi’nde yerini alacağı tabir ediliyor.
Bu kapsamda, Türkiye-Katar ve Malezya’nın ortak hareket edeceği de belirtiliyor.
DİKKAT ÇEKEN RAPOR
Son olarak…
Milletlerarası organize cürümle çaba amacıyla kurulan bağımsız sivil toplum kuruluşu Küresel Initiative, 28 Ekim 2021 Perşembe günü “Küresel Organize Kabahat İndeksi”ni yayımladı.
Çalışma, örgütün Birleşmiş Milletler (BM) üyesi 193 ülkede yürüttüğü iki yıllık araştırmaya dayanıyor. Yüksek cürüm oranına sahip ülkeler daha yüksek puana sahipken, düşük kabahat oranına sahip ülkelerin puanları daha düşük kaydediliyor.
İşte, Türkiye 1-10 puanlık skalada 6,89 puanla 193 ülke içinde 12’nci sırada yer aldı. Suça karşı dayanıklılık notu 3,54 olarak tespit edilen Türkiye, bu kategoride de 193 BM üyesi ülke içinde 151’inci sırada kendine yer buldu.
Raporun Türkiye için en dikkat çeken kısım ise “kara para aklama” vurgusu oldu:
“Türkiye, Orta Asya, Kafkasya, Ortadoğu ve Doğu Avrupa’daki ülkeler için bölgesel bir finans merkezi pozisyonundadır. Bu sebeple kara para aklama riskleriyle karşı karşıyadır. Son senelerda kara para aklamayla çaba çerçevesinde kıymetli iyileştirmeler yapılmış olsa da, bir kadro önemli eksiklikler var. Bu eksiklikler kara para aklamanın takibini son derece zorlaştırıyor.”
Ve hatırlayınız…
“Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Ait Mali Çalışma Grubu”, geçen ay Türkiye’yi kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile çaba konusunda “yeterince gayret göstermeyen” ülkelerin bulunduğu “gri liste”ye aldı.
İşte bunlar olurken…
Ve Malezya’daki tarihi yolsuzluk ortadayken…
Tüm bu yaşananların “kara para”yı İstanbul’a çekeceği, Malezya’daki durumun bir benzerinin Türkiye’de de yaşanabileceği tasasını birlikteinde getiriyor.
Hakan Erol
KİTABI İNCELEMEK VE SATIN ALMAK İÇİN LÜTFEN TIKLAYINIZ
ALINTIDIR