Emniyet avukatın namusunu nasıl kurtardı
Tabii ki her hadisede olduğu üzere ön planda olan olayın magazin boyutuydu. halbukiki bir karar vericinin, iş yaptığı bir firmanın çalışanı ile çeşidi ne olursa olsun yakın alakaya girmesi “çıkar çatışması”dır. İş etiği tarafından sıkıntılı bir durumdur ve asıl sıkıntı edilmesi gereken budur. Odatv Güvenlik Danışmanı Feramuz Erdin yazdı.
HER KURUMUN ABC’Sİ VARDIR
ABC – Anti Bribery and Corruption tüm kurumsal yapılarda rüşvet ve yolsuzlukla gayret unsurlarını belirleyen kozmik etik kuralların genel ismidir. ABC ismi ile anılması şuurlu olup, kurumsal etiğin alfabesi manasında da kullanılır.
İster kamu isterse özel kesim kuruluşu olsun burada yaşanan rüşvet ve yolsuzluk olayları iş akdinin ağır ihlali olarak kıymetlendirilir. Rüşvet almak ve vermek ayrıyeten Türk Ceza Kanunu’na nazaran de cürüm olup, hem rüşvet alan birebir vakitte rüşvet veren için mahpus cezaları ön görülmüştür.
“Çıkar çatışması” ise bir işle ilgili yapılan harcamalarda karar verici pozisyonda olan birisinin, iş yaptığı şahıslar yahut kendi akrabaları ile akıllarda soru işareti yaratacak biçimde yakın ilgilere girmesidir.
örneğin ortalarında evlilik bağı olmasa bile uzun müddetli bağlantı yaşayan taraflar yahut kardeşler, iki farklı kurumda tesirli bakılırsavlerde ise bu iki kurumun birbiri ile ticari alakada bulunması “çıkar çatışması” riski doğuracağı için o ticaret ya hiç yapılmaz ya da fazlaca mecburî ise belirli kurallar ve sıkı kontrol altında yapılır.
DENGE VE DENETLEME SİSTEMLERİ ETKİSİZ
Devlette istikrar ve denetlemeyi sağlayan kurumlar ile sistemlerin zayıflaması, mevcut olanların da 20 yıldır karar süren bir iktidara yakın ellerde bulunması doğal olarak sisteme ziyan verdi. Öteki yandan da bir devir devlete çengel atan paralel yapılar, halkın genel huzur ve refahı yerine kendi maksatları doğrultusunda çalıştı. Yapılan işe alım, kontrol ve soruşturmalar da bu çerçevede manipüle edildi. Tüm bunlar olurken devleti ve devlet hazinesini muhafazası gereken düzenekler gereği üzere çalışmadı.
Şimdi bile gün geçmiyor ki değerli bir misyondaki bir kamu gorevlisinin, bulunduğu makamla menfaat münasebeti olan öteki bir beşerle yakın bağlantısı ortaya çıkmasın?
Bazı bakanlar, yargıçlar, savcılar, kolluk yöneticileri, kurum müdürleri ve dahi harcama yetkisi kullanan birtakım kurum yöneticilerinin, süfli oldukları çabucak sonrasında ortaya çıkan şahıslar ile en azından uzunluk boy fotoğrafları ile özel yazışmaları gün geliyor ortalığa saçılıyor.
Sanırım buradaki genel yanılgı, o ilgi, iltifat ve prestijin kişinin şahsına değil de o anlık işgal ettiği koltuğa olduğunun farkına varılmamasıdır?
HIRSIZLIK SEBEBİ NE OLURSA OLSUN HIRSIZLIKTIR
Dönemindeki rüşvet ve yolsuzluk çarkı yüzünden devletten aylarca maaşını alamayan 16. yüzyıl Divan şairlerinden Fuzuli durumu şu biçimde anlatmıştır:
Selam verdim, rüşvet değildir diye almadılar
Hüküm gösterdim, kararsızdır deyip, saymadılar
Kamudaki yolsuzluk ve rüşvet aslında kamu hazinesinin ya da tanınan tabirle Beyt’ül Mal’ın onu korumakla sorumlu olanlar tarafınca yağmalanmasından öbür bir şey değildir.
bu biçimdelikle kamu parası bir kişinin şahsi servetine dönüşürken, öbür yandan da buradaki “tüyü bitmedik yetimin hakkı” azalır. Kamu hizmetlerinin kalitesi bozulur, vatandaş devletten beklediği hizmetleri ya hiç alamaz ya da eksik olarak alır ve nihayetinde de Fuzuli’nin düştüğü duruma düşer.
Bunu engellemek için de evvela siyaset ve bürokrasinin bir kısmında bulunan devlet hazinesini ganimet görme hastalığını kırmak gerekiyor. Hazine, kimliğine bakılmaksızın her insanın içine para attığı bir kumbara üzeredir. Ortak maldır ve onda her insanın hakkı vardır.
Hangi aziz hedef için yapılırsa yapılsın hırsızlık hırsızlıktır. Soru çalmak, hak yemek, para çalmak sonuçta birebir yere çıkar: Ahlaksızlık! Hele ki bunları din ismine yaptığını beyan ederek hem kendini birebir vakitte etrafındakileri kandıranlar, bu sefer yalnızca millete değil bir de Allah’a hesap vermek durumundadırlar.
Beyt’ül Mal onu kullananlar için bir ganimet değil, yalnızca kamu hizmetlerinde ve adaletle kullanılmak üzere dolaylı ve dolaysız vergilerle toplanmış olan herkese ilişkin paradır. Aksine; kendi maaşlarını dahi ortasından aldıkları bu paradan harcama yapanlar hem yasal tıpkı vakitte ahlaki sorumluluk taşımak zorundadır.
Taşımayanlar içinse, zararın epeyce büyümeden fark edilebilmesi için denetim düzenekleri daima devrede olmalıdır.
‘AYRANIM EKŞİ’ DİYEN YOK
Özelikle direkt isimli soruşturma gerektirmeyen konularda kurum ortasında yapılan inceleme ve soruşturmalar konusunda vatandaşta bir güvensizlik olduğu görülüyor. Bu soruşturmaların kimilerinin en düzgün ihtimalle “kol kırılır, yen ortasında kalır” mantığı ile örtbas edildiği düşünülüyor.
Tabii burada “geçmişte faaliyette bulunan paralel yapıların soruşturmalarda tesiri neydi”, “bu paralel yapılar bugün de aktif mi” üzere sorulara karşılık bulunması da gerekiyor?
Bir de bugün kamu idaresinde gelinen noktada, kimseye hesap vermek istememe, olumsuz durumları gizleme ve kabul etmeme üzere bir davranış kalıbı ortaya çıkmıştır.
Bir bakıyorsunuz bir olayda ihmalden dolayı onlarca insan ömrünü kaybediyor fakat yetkililerce açıklamalar “ama onlar da hoş öldüler” kıvamında yapılıyor. halbukiki (var ise) sorumluların bulunup cezalandırılması, o hadiseden ders çıkarılarak tekrar asla yaşanmaması için önlemler alınmasını sağlamak o yöneticilerin asli bakılırsavi.
Hele ki dönemsel raporlara yahut meydana gelen aksi olaylar karşısında yapılan açıklamalara nazaran kamuda işler %100 yolunda gitmektedir!
bu biçimde bu kadar vatandaş çeşitli konularda nasıl bu kadar mağdur oluyor, onu bir çözmek lazım?
Gerçi en son artırımlar konusunda Allah’ı sorumlu tutan Diyanet fetvasından daha sonra, bu işin sorumluluğunun da kime yükleneceği az – epey muhakkak olmuş durumdadır.
HALKA HESAP VERME KÜLTÜRÜ GELMELİ
Öncelikle devletin yaptığı her kuruş harcamanın vatandaşın cebinden çıktığı, boğazından keserek devlete vergi olarak ödendiği konusunda hem fikir olmalıyız. Kamuda olması gerektiği üzere vatandaşta da bu demokrasi şuuru yerleşmiş olmalıdır.
O sebeple de vatandaş hem merkezi birebir vakitte mahallî idare harcamalarını denetlemede birinci derecede yetkilidir. Ulusal güvenlik ve istihbarat hususları dışında hiç bir hususa “gizlilik” atfedilmesi yanlışsız değildir. halbukiki bugün yaşadığımız yerdeki kabahat istatistiklerine dahi ulaşamamaktayız! Hâlbuki biroldukça özel kuruluş güvenlik yapılanmalarını bu bilgiler ışığında kurmak ister.
Açıklanan kurumsal ilerleme raporlarının birçoğu ise maalesef kamuoyunu etkilemek yahut yönlendirmek hedeflidir. halbukiki ortasında bütçe verimliliğinin 5N1K sorularına yanıt olarak yer verilmediği tüm raporlar yalnızca kâğıt modülünden ibarettir.
Hazinedeki paranın ne münasebetle, ne işlere ve kimlere harcandığının tüm kamu harcamalarında açık açık belirtilmesi bir lütuf değil, demokratik bir gerekliliktir.
Feramuz Erdin
Feramuz Erdin 1992 -2007 yılları içinde Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çeşitli ünitelerde bakılırsav yaptı.
2007-2020 yılları içinde epey uluslu kurumsal şirketlerde profesyonel güvenlik yöneticiliği vazifelerinde bulundu.
Halen kurumsal ve şahsi güvenlik, acil durum ve kriz idaresi danışmanlığı yapmaktadır.
ALINTIDIR
Tabii ki her hadisede olduğu üzere ön planda olan olayın magazin boyutuydu. halbukiki bir karar vericinin, iş yaptığı bir firmanın çalışanı ile çeşidi ne olursa olsun yakın alakaya girmesi “çıkar çatışması”dır. İş etiği tarafından sıkıntılı bir durumdur ve asıl sıkıntı edilmesi gereken budur. Odatv Güvenlik Danışmanı Feramuz Erdin yazdı.
HER KURUMUN ABC’Sİ VARDIR
ABC – Anti Bribery and Corruption tüm kurumsal yapılarda rüşvet ve yolsuzlukla gayret unsurlarını belirleyen kozmik etik kuralların genel ismidir. ABC ismi ile anılması şuurlu olup, kurumsal etiğin alfabesi manasında da kullanılır.
İster kamu isterse özel kesim kuruluşu olsun burada yaşanan rüşvet ve yolsuzluk olayları iş akdinin ağır ihlali olarak kıymetlendirilir. Rüşvet almak ve vermek ayrıyeten Türk Ceza Kanunu’na nazaran de cürüm olup, hem rüşvet alan birebir vakitte rüşvet veren için mahpus cezaları ön görülmüştür.
“Çıkar çatışması” ise bir işle ilgili yapılan harcamalarda karar verici pozisyonda olan birisinin, iş yaptığı şahıslar yahut kendi akrabaları ile akıllarda soru işareti yaratacak biçimde yakın ilgilere girmesidir.
örneğin ortalarında evlilik bağı olmasa bile uzun müddetli bağlantı yaşayan taraflar yahut kardeşler, iki farklı kurumda tesirli bakılırsavlerde ise bu iki kurumun birbiri ile ticari alakada bulunması “çıkar çatışması” riski doğuracağı için o ticaret ya hiç yapılmaz ya da fazlaca mecburî ise belirli kurallar ve sıkı kontrol altında yapılır.
DENGE VE DENETLEME SİSTEMLERİ ETKİSİZ
Devlette istikrar ve denetlemeyi sağlayan kurumlar ile sistemlerin zayıflaması, mevcut olanların da 20 yıldır karar süren bir iktidara yakın ellerde bulunması doğal olarak sisteme ziyan verdi. Öteki yandan da bir devir devlete çengel atan paralel yapılar, halkın genel huzur ve refahı yerine kendi maksatları doğrultusunda çalıştı. Yapılan işe alım, kontrol ve soruşturmalar da bu çerçevede manipüle edildi. Tüm bunlar olurken devleti ve devlet hazinesini muhafazası gereken düzenekler gereği üzere çalışmadı.
Şimdi bile gün geçmiyor ki değerli bir misyondaki bir kamu gorevlisinin, bulunduğu makamla menfaat münasebeti olan öteki bir beşerle yakın bağlantısı ortaya çıkmasın?
Bazı bakanlar, yargıçlar, savcılar, kolluk yöneticileri, kurum müdürleri ve dahi harcama yetkisi kullanan birtakım kurum yöneticilerinin, süfli oldukları çabucak sonrasında ortaya çıkan şahıslar ile en azından uzunluk boy fotoğrafları ile özel yazışmaları gün geliyor ortalığa saçılıyor.
Sanırım buradaki genel yanılgı, o ilgi, iltifat ve prestijin kişinin şahsına değil de o anlık işgal ettiği koltuğa olduğunun farkına varılmamasıdır?
HIRSIZLIK SEBEBİ NE OLURSA OLSUN HIRSIZLIKTIR
Dönemindeki rüşvet ve yolsuzluk çarkı yüzünden devletten aylarca maaşını alamayan 16. yüzyıl Divan şairlerinden Fuzuli durumu şu biçimde anlatmıştır:
Selam verdim, rüşvet değildir diye almadılar
Hüküm gösterdim, kararsızdır deyip, saymadılar
Kamudaki yolsuzluk ve rüşvet aslında kamu hazinesinin ya da tanınan tabirle Beyt’ül Mal’ın onu korumakla sorumlu olanlar tarafınca yağmalanmasından öbür bir şey değildir.
bu biçimdelikle kamu parası bir kişinin şahsi servetine dönüşürken, öbür yandan da buradaki “tüyü bitmedik yetimin hakkı” azalır. Kamu hizmetlerinin kalitesi bozulur, vatandaş devletten beklediği hizmetleri ya hiç alamaz ya da eksik olarak alır ve nihayetinde de Fuzuli’nin düştüğü duruma düşer.
Bunu engellemek için de evvela siyaset ve bürokrasinin bir kısmında bulunan devlet hazinesini ganimet görme hastalığını kırmak gerekiyor. Hazine, kimliğine bakılmaksızın her insanın içine para attığı bir kumbara üzeredir. Ortak maldır ve onda her insanın hakkı vardır.
Hangi aziz hedef için yapılırsa yapılsın hırsızlık hırsızlıktır. Soru çalmak, hak yemek, para çalmak sonuçta birebir yere çıkar: Ahlaksızlık! Hele ki bunları din ismine yaptığını beyan ederek hem kendini birebir vakitte etrafındakileri kandıranlar, bu sefer yalnızca millete değil bir de Allah’a hesap vermek durumundadırlar.
Beyt’ül Mal onu kullananlar için bir ganimet değil, yalnızca kamu hizmetlerinde ve adaletle kullanılmak üzere dolaylı ve dolaysız vergilerle toplanmış olan herkese ilişkin paradır. Aksine; kendi maaşlarını dahi ortasından aldıkları bu paradan harcama yapanlar hem yasal tıpkı vakitte ahlaki sorumluluk taşımak zorundadır.
Taşımayanlar içinse, zararın epeyce büyümeden fark edilebilmesi için denetim düzenekleri daima devrede olmalıdır.
‘AYRANIM EKŞİ’ DİYEN YOK
Özelikle direkt isimli soruşturma gerektirmeyen konularda kurum ortasında yapılan inceleme ve soruşturmalar konusunda vatandaşta bir güvensizlik olduğu görülüyor. Bu soruşturmaların kimilerinin en düzgün ihtimalle “kol kırılır, yen ortasında kalır” mantığı ile örtbas edildiği düşünülüyor.
Tabii burada “geçmişte faaliyette bulunan paralel yapıların soruşturmalarda tesiri neydi”, “bu paralel yapılar bugün de aktif mi” üzere sorulara karşılık bulunması da gerekiyor?
Bir de bugün kamu idaresinde gelinen noktada, kimseye hesap vermek istememe, olumsuz durumları gizleme ve kabul etmeme üzere bir davranış kalıbı ortaya çıkmıştır.
Bir bakıyorsunuz bir olayda ihmalden dolayı onlarca insan ömrünü kaybediyor fakat yetkililerce açıklamalar “ama onlar da hoş öldüler” kıvamında yapılıyor. halbukiki (var ise) sorumluların bulunup cezalandırılması, o hadiseden ders çıkarılarak tekrar asla yaşanmaması için önlemler alınmasını sağlamak o yöneticilerin asli bakılırsavi.
Hele ki dönemsel raporlara yahut meydana gelen aksi olaylar karşısında yapılan açıklamalara nazaran kamuda işler %100 yolunda gitmektedir!
bu biçimde bu kadar vatandaş çeşitli konularda nasıl bu kadar mağdur oluyor, onu bir çözmek lazım?
Gerçi en son artırımlar konusunda Allah’ı sorumlu tutan Diyanet fetvasından daha sonra, bu işin sorumluluğunun da kime yükleneceği az – epey muhakkak olmuş durumdadır.
HALKA HESAP VERME KÜLTÜRÜ GELMELİ
Öncelikle devletin yaptığı her kuruş harcamanın vatandaşın cebinden çıktığı, boğazından keserek devlete vergi olarak ödendiği konusunda hem fikir olmalıyız. Kamuda olması gerektiği üzere vatandaşta da bu demokrasi şuuru yerleşmiş olmalıdır.
O sebeple de vatandaş hem merkezi birebir vakitte mahallî idare harcamalarını denetlemede birinci derecede yetkilidir. Ulusal güvenlik ve istihbarat hususları dışında hiç bir hususa “gizlilik” atfedilmesi yanlışsız değildir. halbukiki bugün yaşadığımız yerdeki kabahat istatistiklerine dahi ulaşamamaktayız! Hâlbuki biroldukça özel kuruluş güvenlik yapılanmalarını bu bilgiler ışığında kurmak ister.
Açıklanan kurumsal ilerleme raporlarının birçoğu ise maalesef kamuoyunu etkilemek yahut yönlendirmek hedeflidir. halbukiki ortasında bütçe verimliliğinin 5N1K sorularına yanıt olarak yer verilmediği tüm raporlar yalnızca kâğıt modülünden ibarettir.
Hazinedeki paranın ne münasebetle, ne işlere ve kimlere harcandığının tüm kamu harcamalarında açık açık belirtilmesi bir lütuf değil, demokratik bir gerekliliktir.
Feramuz Erdin
Feramuz Erdin 1992 -2007 yılları içinde Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çeşitli ünitelerde bakılırsav yaptı.
2007-2020 yılları içinde epey uluslu kurumsal şirketlerde profesyonel güvenlik yöneticiliği vazifelerinde bulundu.
Halen kurumsal ve şahsi güvenlik, acil durum ve kriz idaresi danışmanlığı yapmaktadır.
ALINTIDIR