Dünya Sıhhat Örgütü‘ne bakılırsa, göğüs kanseri 2021 itibariyle dünya çapında en yaygın görülen kanser haline geldi. Dünya çapındaki tüm yeni kanser hadiselerinin yıllık olarak yaklaşık yüzde 12’sini de göğüs kanseri oluşturuyor. Göğüs kanserinin yaklaşık yüzde 10’unun kalıtsal geçişli olduğunu belirten Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Serhat Seyhan göğüs kanseri riskinin genetik testlerle saptamanın mümkün olduğunu söylemiş oldu. Seyhan, genetik testlerle ilgili değerli bilgiler verdi.
Biruni Üniversite Hastanesi Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Serhat Seyhan, “Meme kanseri, göğüs dokusunu oluşturan hücrelerden birinin/bir kısmının değişime uğraması ve denetimsiz bir biçimde çoğalması kararı ortaya çıkmaktadır. Göğüs kanseri bayanlarda en sık görülen kanser tipidir ve 8 bayandan 1 tanesi ömrünün bir devrinde göğüs kanseri ile karşılaşabilmektedir. Göğüs kanseri erkeklerde de görülebilmekte; fakat bayanlara bakılırsa fazlaca daha az ortaya çıkmaktadır.
DNA’DAKİ DEĞİŞİMLER RİSK ARTIŞINA niye OLABİLMEKTEDİR
Sıklığı çok fazla olan göğüs kanserinin yaklaşık yüzde 10’unun kalıtsal geçişli olduğunu söyleyen Seyhan, “Kalıtsal geçişli olan göğüs kanserinde genetik materyalimizin (DNA) kimi bölgelerinde kansere yatkınlık oluşturabilecek değişiklikler vardır. Bilindiği üzere DNA’mız anniçin ve babadan alınan birer ipliğin birleşmesiyle iki iplikten oluşmaktadır. Kalıtsal geçişli göğüs kanserindeki DNA değişiklikleri de anniçin ve/veya babadan aktarılan DNA ile alınabildiği üzere birinci kez bireyin kendi DNA’sında da meydana gelebilir ve bu değişimler doğduğumuzdan beri çoklukla bizimle birliktedir. Bu değişimler hücrelerimizde var olmalarına rağmen kesinlikle göğüs kanserine yakalanacağımızı işaret etmez; lakin değişikliğin yerine nazaran önemli bir risk artışına niye olabilir. Göğüs kanseri için önemli risk artışına niye olan genlerden yani DNA kısımlarından kimileri BRCA1, BRCA2, CDH1, PALB2, PTEN, TP53’dür. BRCA1, BRCA2 ve TP53 genlerindeki göğüs kanserine niye olabilecek bir değişikliğin hayat uzunluğu göğüs kanseri oluşturma riski yüzde 60’ın üzerindedir. Bu oran yeniden nazaran değişmekle birlikte CDH1, PALB2 ve PTEN için bir daha %60’lara kadar çıkabilmektedir. Bunların haricinde da göğüs kanseri riskini artıran öteki genler de mevcuttur. Görüldüğü üzere kalıtsal göğüs kanseri için bakılan DNA’daki değişimler önemli bir risk artışına niye olabilmektedir.
“Genetik testi herkese yapmaya gerek yoktur” diyen Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Serhat Seyhan şu ayrıntıları verdi:
“Uluslararası belirlenen klavuza bakılırsa (NCCN Guidelines) 45 yaş altında göğüs kanseri tanısı alan her bireye, yaştan bağımsız olarak incelemeler kararı triple negatif göğüs kanseri olduğu anlaşılan herkese ve bir daha yaştan bağımsız olarak göğüs kanserine yakalanmış erkek bireylerin tamamına genetik tetkik yapılması önerilmektedir. Bunların haricindeki ailede öteki kanser olayı olan bireyler ve öbür endikasyonlar için de Tıbbi Genetik Uzmanı değerlendirmesi ile teste gerek olup olmadığına karar verilebilir. Yapılan genetik testler kararında göğüs kanseri açısından risk artışı olan bireyler için riskin düzebir daha nazaran bireyler erken devir kollayıcı operasyona, yakın takibe yönlendirilebilmekte; her bireyin risk arışı bireyin kendi kurallarıyla değerlendirilip müşavere verilmektedir.”
GENETİK TEST TARAMASI İLE GELECEK NESİLLER KORUNABİLİR
Genetik test taraması ile gelecek jenerasyonların korunabileceğini söyleyen Seyhan, “DNA’da tespit edilen değişiklikler göğüs kanseri haricindeki yumurtalık, pankreas, prostat kanserleri üzere çeşitli kanserler için de yatkınlık oluşturabilir; bu durumda da bir daha bireye has yaklaşmak ve istişare vermek gerekmektedir. Yapılan genetik tetkikler kararında şayet bireyin DNA’sında göğüs kanseri için risk artışına niye olabilecek bir değişiklik var ise; DNA’yı ebeveynlerden aldığımız ve başka kardeşlerimizde de misal DNA görülebileceği için aile taraması yapılması önerilmektedir. Bireylerin kendisi ve ailesi ile ilgili olan riskler ve hastalıklardan daha sonra DNA’daki değişiklikler daha sonraki jenerasyonlara da aktarılabileceği için daha doğmamış olan gelecek jenerasyonlara geçmesini önlemek hedefiyle bireylere Preimplantasyon Genetik Test (PGT) yahut bireye göre alternatif tahliller sunulabilmektedir. Görülebileceği üzere genetik materyalimizin (DNA) ilgili kısımlarına yapılacak genetik testlerle kalıtsal göğüs kanseri riski tespit edilebilmekte, riskli kümede olanlara alternatifli tahliller sunulmakta ve riskli bireyin bu riski daha sonraki jenerasyonlara aktarması engellenebilmektedir” açıklamasında bulundu.
Biruni Üniversite Hastanesi Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Serhat Seyhan, “Meme kanseri, göğüs dokusunu oluşturan hücrelerden birinin/bir kısmının değişime uğraması ve denetimsiz bir biçimde çoğalması kararı ortaya çıkmaktadır. Göğüs kanseri bayanlarda en sık görülen kanser tipidir ve 8 bayandan 1 tanesi ömrünün bir devrinde göğüs kanseri ile karşılaşabilmektedir. Göğüs kanseri erkeklerde de görülebilmekte; fakat bayanlara bakılırsa fazlaca daha az ortaya çıkmaktadır.
DNA’DAKİ DEĞİŞİMLER RİSK ARTIŞINA niye OLABİLMEKTEDİR
Sıklığı çok fazla olan göğüs kanserinin yaklaşık yüzde 10’unun kalıtsal geçişli olduğunu söyleyen Seyhan, “Kalıtsal geçişli olan göğüs kanserinde genetik materyalimizin (DNA) kimi bölgelerinde kansere yatkınlık oluşturabilecek değişiklikler vardır. Bilindiği üzere DNA’mız anniçin ve babadan alınan birer ipliğin birleşmesiyle iki iplikten oluşmaktadır. Kalıtsal geçişli göğüs kanserindeki DNA değişiklikleri de anniçin ve/veya babadan aktarılan DNA ile alınabildiği üzere birinci kez bireyin kendi DNA’sında da meydana gelebilir ve bu değişimler doğduğumuzdan beri çoklukla bizimle birliktedir. Bu değişimler hücrelerimizde var olmalarına rağmen kesinlikle göğüs kanserine yakalanacağımızı işaret etmez; lakin değişikliğin yerine nazaran önemli bir risk artışına niye olabilir. Göğüs kanseri için önemli risk artışına niye olan genlerden yani DNA kısımlarından kimileri BRCA1, BRCA2, CDH1, PALB2, PTEN, TP53’dür. BRCA1, BRCA2 ve TP53 genlerindeki göğüs kanserine niye olabilecek bir değişikliğin hayat uzunluğu göğüs kanseri oluşturma riski yüzde 60’ın üzerindedir. Bu oran yeniden nazaran değişmekle birlikte CDH1, PALB2 ve PTEN için bir daha %60’lara kadar çıkabilmektedir. Bunların haricinde da göğüs kanseri riskini artıran öteki genler de mevcuttur. Görüldüğü üzere kalıtsal göğüs kanseri için bakılan DNA’daki değişimler önemli bir risk artışına niye olabilmektedir.
“Genetik testi herkese yapmaya gerek yoktur” diyen Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Serhat Seyhan şu ayrıntıları verdi:
“Uluslararası belirlenen klavuza bakılırsa (NCCN Guidelines) 45 yaş altında göğüs kanseri tanısı alan her bireye, yaştan bağımsız olarak incelemeler kararı triple negatif göğüs kanseri olduğu anlaşılan herkese ve bir daha yaştan bağımsız olarak göğüs kanserine yakalanmış erkek bireylerin tamamına genetik tetkik yapılması önerilmektedir. Bunların haricindeki ailede öteki kanser olayı olan bireyler ve öbür endikasyonlar için de Tıbbi Genetik Uzmanı değerlendirmesi ile teste gerek olup olmadığına karar verilebilir. Yapılan genetik testler kararında göğüs kanseri açısından risk artışı olan bireyler için riskin düzebir daha nazaran bireyler erken devir kollayıcı operasyona, yakın takibe yönlendirilebilmekte; her bireyin risk arışı bireyin kendi kurallarıyla değerlendirilip müşavere verilmektedir.”
GENETİK TEST TARAMASI İLE GELECEK NESİLLER KORUNABİLİR
Genetik test taraması ile gelecek jenerasyonların korunabileceğini söyleyen Seyhan, “DNA’da tespit edilen değişiklikler göğüs kanseri haricindeki yumurtalık, pankreas, prostat kanserleri üzere çeşitli kanserler için de yatkınlık oluşturabilir; bu durumda da bir daha bireye has yaklaşmak ve istişare vermek gerekmektedir. Yapılan genetik tetkikler kararında şayet bireyin DNA’sında göğüs kanseri için risk artışına niye olabilecek bir değişiklik var ise; DNA’yı ebeveynlerden aldığımız ve başka kardeşlerimizde de misal DNA görülebileceği için aile taraması yapılması önerilmektedir. Bireylerin kendisi ve ailesi ile ilgili olan riskler ve hastalıklardan daha sonra DNA’daki değişiklikler daha sonraki jenerasyonlara da aktarılabileceği için daha doğmamış olan gelecek jenerasyonlara geçmesini önlemek hedefiyle bireylere Preimplantasyon Genetik Test (PGT) yahut bireye göre alternatif tahliller sunulabilmektedir. Görülebileceği üzere genetik materyalimizin (DNA) ilgili kısımlarına yapılacak genetik testlerle kalıtsal göğüs kanseri riski tespit edilebilmekte, riskli kümede olanlara alternatifli tahliller sunulmakta ve riskli bireyin bu riski daha sonraki jenerasyonlara aktarması engellenebilmektedir” açıklamasında bulundu.