Hilal SARI
Her ayın birinci günlerinde IHS Markit tarafınca açıklanan İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) bilgilerine bakıldığında, haziran ayında global imalat bölümünün Asya’da (talepteki zayıflıktan değil) tedarik zincirindeki sıkışmaların ve ham husus fiyatlarındaki artışın üretici maliyetlerini artırması ve Delta varyantına yönelik tasaların tekrar güçlenmesi kararı sürat kestiği anlaşılıyor.
Çin PMI beklenenden çok düştü
Çin’de Ulusal İstatistik Ofisi’nin deklare ettiğı resmi imalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) daha sonra Caixin/Market’in imalat PMI endeksi de imalat aktivitesinin haziranda daha yavaş büyüdüğünü gösterdi. Caixin/Markit imalat PMI haziran ayında, mayıs ayındaki 52 pandan 51,3 puana geriledi. Analistler, son 14 aydır 50 puan olan başabaş düzeyinin üzerinde kalarak büyümeye işaret eden imalat PMI’nın haziran ayında 51,8 puan olmasını bekliyorlardı. Özel ankete göre üretimdeki büyüme haziranda son 15 aydaki en düşük düzeyine inerken, Çin’in resmi PMI anketi de imalat kesimindeki büyümenin son dört ayın taban düzeyine düştüğünü göstermişti.
Vietnam ve Malezya sert etkilendi
Asya’da fabrika faaliyetleri artan maliyetler ve Delta varyantı tesiriyle, bilhassa Vietnam ve Malezya’da sert etkilendi. Yüksek ham husus maliyetleri ve yarı iletken husus kıtlığı Japonya’nın da dahil olduğu Asya’nın ihracat devlerini berbat etkiledi. Japonya’nın hazirandaki PMI verisi dört aydaki en düşük süratli artışa işaret ederken, Endonezya’da da Delta varyantının da tesiriyle yaşanan 2. dalga niçiniyle imalat kesimindeki büyüme haziranda yavaşladı. İmalat PMI mayısta görülen rekor 55,3’ten 53,5’e düştü.
Euro Bölgesi rekor tazeledi, ABD rekordan kıpırdamadı
Güzelleşmesine de Çin’den aylar daha sonra başlayan Euro Bölgesi’nde ve ABD’de de ise imalat kesimine ait PMI dataları mayıs ayında görülen tarihi rekorların Euro Bölgesi’nde bir kere daha kırıldığını, ABD’de ise mayıstaki rekordan kıpırdamadığını ortaya koydu.
Euro Bölgesi imalat satın alma yöneticileri endeksi (PMI) haziran ayında, mayıs ayındaki 63,1 puandan, 63,4 puana yükselerek rekor tazeledi. Hollanda, mayıs ayındaki rekor seviye akabinde 68,8 puanla iki ayın en düşük seviyenin gerilese de Euro Bölgesi’nde en yüksek PMI pahasına ulaştı. Avusturya 67 puanla en düzgün performansı gösteren ikinci ülke olurken, haziran ayında kendi PMI rekorunu kırdı. Almanya’da endeks marjinal bir güçlenme yaşarken, İspanya ve Yunanistan – genel olarak en zayıf performans gösteren bulunmasına karşın – büyüme oranlarının birkaç yılın en yüksek düzeylerine ulaştığını gördü. Euro Bölgesi’nin imalat bölümündeki genel üretim artışı, mayıs ayından bu yana hafifçeçe artarak, yılın başlarında görülen seviyelere yakın bir düzeye çıkarak haziran ayında yüksek kaldı. Üretim hem Almanya tıpkı vakitte Hollanda’da bilhassa kuvvetli oranlarda artmaya devam etti.
Dünya genelinde fiyat artışları da rekorda
Euro Bölgesi’nde istihdam büyümesi anket tarihinin rekorunu kırarken, fiyat artışları da arz kısıtları niçiniyle rekor seviyeye yükseldi. kuvvetli büyümeyi yatırım malları üreticileri kaydederken, onu anket tarihli en yüksek düzebir daha yükselen orta malları izledi. Tüketim malları ise büyümede geriden geldi fakat bir daha de artışta Haziran 2000’den bu yana en yüksek seviye kaydedildi.
IHS Markit Baş Ekonomisti Chris Williamson, Euro Bölgesi’ne üretimin, COVID-19 önlemlerinin giderek gevşetilmesiyle artan talep ve aşılamada ilerlemeleri, gelecek hakkında yenilenen iyimserliği artırdığını belirti. Williamson, kapasite ve ulaşım kısıtlamaları fabrikaların girdi mevcudiyetini sınırladığından ve bu durumun son derece yüksek oranda yükselttiğine işaret etti.
Dolar endeksi 15 ayın tepesinde
Dolar endeksi dün ABD’de kuvvetli talebe karşın tedarik zincirindeki bozulmalara bağlı olarak mayıstaki tarihi rekordan değişmeyerek haziranda da 62,1’de kalan imalat PMI verisi daha sonrası, 15 ayın doruğuna yükseldi. Mayıs ayına göre değişmeyen lakin öncü datadaki 62,6’lık beklentinin yakalanamadığı girdi maliyetlerinin anket tarihinin rekorunu yine kırmasıyla bir arada 15 ayın doruğuna yükseldi.
OPEC+ yöneticilerinin ağustos-aralık periyodunda kuvvetli talebe yetişebilmek için petrol arzını 2 milyon varil/gün daha artıracağına ait Reuters haberi daha sonrası petrol meblağlarında da yüzde 2’lik bir yükseliş görülürken Brent TSİ 17:45 itibariyle 76,74 dolara, WTI 76,22 dolara kadar yükseldi. Haziran ayı boyunca bir daha açılmalardan güç alan petrolde Brent’in aylık yükselişi yüzde 8, WTI’ın yüzde 6 oldu ve Brent Ekim 2018’den bu yana en yüksek seviyesi gördü.
“Paritede taraf aşağı: 2023’te 1,10’u nazaranbilir”
Doların euro karşısında 4 ayın en yükseğine gelmesi, biroldukca finans kuruluşuna bakılırsa devam edecek bir trend. Fransa merkezli yatırım bankası Societé Generale “Ayıların eli zayıf. Dolar ayılarının da Hazine tahvili ayılarının da” dediği müşteri notunda ABD Merkez Bankası’nın her insanın yalnızca ‘tapering’ konuştuğu bir devirde faiz oranlarını da beklenenden erken artıracağını söylemesinin dolara güç verdiğini söylüyor. Bankanın Euro/dolar paritesi için öngörüsü ise çarpıcı: “Dolar epey daha güçlenecek. Euro/dolar paritesinin 2023 yılında rahatlıkla 1,10 seviyesini bile bakılırsabileceğini düşünüyoruz. Bilgiler desteklerse 1,1850 aşağı istikametli kırıldığında 1,17’ye gerçek yönelmesi muhtemel.” İsviçre merkezli Credit Suisse de 200 günlük ortalamanın altında seyreden paritenin dün TSİ 18:00 itibariyle haziranın en düşük seviyesi olan 1,1858’in de altına inmesini “daha aşağı istikametli bir trend riskini artırıyor” dedi.
Her ayın birinci günlerinde IHS Markit tarafınca açıklanan İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) bilgilerine bakıldığında, haziran ayında global imalat bölümünün Asya’da (talepteki zayıflıktan değil) tedarik zincirindeki sıkışmaların ve ham husus fiyatlarındaki artışın üretici maliyetlerini artırması ve Delta varyantına yönelik tasaların tekrar güçlenmesi kararı sürat kestiği anlaşılıyor.
Çin PMI beklenenden çok düştü
Çin’de Ulusal İstatistik Ofisi’nin deklare ettiğı resmi imalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) daha sonra Caixin/Market’in imalat PMI endeksi de imalat aktivitesinin haziranda daha yavaş büyüdüğünü gösterdi. Caixin/Markit imalat PMI haziran ayında, mayıs ayındaki 52 pandan 51,3 puana geriledi. Analistler, son 14 aydır 50 puan olan başabaş düzeyinin üzerinde kalarak büyümeye işaret eden imalat PMI’nın haziran ayında 51,8 puan olmasını bekliyorlardı. Özel ankete göre üretimdeki büyüme haziranda son 15 aydaki en düşük düzeyine inerken, Çin’in resmi PMI anketi de imalat kesimindeki büyümenin son dört ayın taban düzeyine düştüğünü göstermişti.
Vietnam ve Malezya sert etkilendi
Asya’da fabrika faaliyetleri artan maliyetler ve Delta varyantı tesiriyle, bilhassa Vietnam ve Malezya’da sert etkilendi. Yüksek ham husus maliyetleri ve yarı iletken husus kıtlığı Japonya’nın da dahil olduğu Asya’nın ihracat devlerini berbat etkiledi. Japonya’nın hazirandaki PMI verisi dört aydaki en düşük süratli artışa işaret ederken, Endonezya’da da Delta varyantının da tesiriyle yaşanan 2. dalga niçiniyle imalat kesimindeki büyüme haziranda yavaşladı. İmalat PMI mayısta görülen rekor 55,3’ten 53,5’e düştü.
Euro Bölgesi rekor tazeledi, ABD rekordan kıpırdamadı
Güzelleşmesine de Çin’den aylar daha sonra başlayan Euro Bölgesi’nde ve ABD’de de ise imalat kesimine ait PMI dataları mayıs ayında görülen tarihi rekorların Euro Bölgesi’nde bir kere daha kırıldığını, ABD’de ise mayıstaki rekordan kıpırdamadığını ortaya koydu.
Euro Bölgesi imalat satın alma yöneticileri endeksi (PMI) haziran ayında, mayıs ayındaki 63,1 puandan, 63,4 puana yükselerek rekor tazeledi. Hollanda, mayıs ayındaki rekor seviye akabinde 68,8 puanla iki ayın en düşük seviyenin gerilese de Euro Bölgesi’nde en yüksek PMI pahasına ulaştı. Avusturya 67 puanla en düzgün performansı gösteren ikinci ülke olurken, haziran ayında kendi PMI rekorunu kırdı. Almanya’da endeks marjinal bir güçlenme yaşarken, İspanya ve Yunanistan – genel olarak en zayıf performans gösteren bulunmasına karşın – büyüme oranlarının birkaç yılın en yüksek düzeylerine ulaştığını gördü. Euro Bölgesi’nin imalat bölümündeki genel üretim artışı, mayıs ayından bu yana hafifçeçe artarak, yılın başlarında görülen seviyelere yakın bir düzeye çıkarak haziran ayında yüksek kaldı. Üretim hem Almanya tıpkı vakitte Hollanda’da bilhassa kuvvetli oranlarda artmaya devam etti.
Dünya genelinde fiyat artışları da rekorda
Euro Bölgesi’nde istihdam büyümesi anket tarihinin rekorunu kırarken, fiyat artışları da arz kısıtları niçiniyle rekor seviyeye yükseldi. kuvvetli büyümeyi yatırım malları üreticileri kaydederken, onu anket tarihli en yüksek düzebir daha yükselen orta malları izledi. Tüketim malları ise büyümede geriden geldi fakat bir daha de artışta Haziran 2000’den bu yana en yüksek seviye kaydedildi.
IHS Markit Baş Ekonomisti Chris Williamson, Euro Bölgesi’ne üretimin, COVID-19 önlemlerinin giderek gevşetilmesiyle artan talep ve aşılamada ilerlemeleri, gelecek hakkında yenilenen iyimserliği artırdığını belirti. Williamson, kapasite ve ulaşım kısıtlamaları fabrikaların girdi mevcudiyetini sınırladığından ve bu durumun son derece yüksek oranda yükselttiğine işaret etti.
Dolar endeksi 15 ayın tepesinde
Dolar endeksi dün ABD’de kuvvetli talebe karşın tedarik zincirindeki bozulmalara bağlı olarak mayıstaki tarihi rekordan değişmeyerek haziranda da 62,1’de kalan imalat PMI verisi daha sonrası, 15 ayın doruğuna yükseldi. Mayıs ayına göre değişmeyen lakin öncü datadaki 62,6’lık beklentinin yakalanamadığı girdi maliyetlerinin anket tarihinin rekorunu yine kırmasıyla bir arada 15 ayın doruğuna yükseldi.
OPEC+ yöneticilerinin ağustos-aralık periyodunda kuvvetli talebe yetişebilmek için petrol arzını 2 milyon varil/gün daha artıracağına ait Reuters haberi daha sonrası petrol meblağlarında da yüzde 2’lik bir yükseliş görülürken Brent TSİ 17:45 itibariyle 76,74 dolara, WTI 76,22 dolara kadar yükseldi. Haziran ayı boyunca bir daha açılmalardan güç alan petrolde Brent’in aylık yükselişi yüzde 8, WTI’ın yüzde 6 oldu ve Brent Ekim 2018’den bu yana en yüksek seviyesi gördü.
“Paritede taraf aşağı: 2023’te 1,10’u nazaranbilir”
Doların euro karşısında 4 ayın en yükseğine gelmesi, biroldukca finans kuruluşuna bakılırsa devam edecek bir trend. Fransa merkezli yatırım bankası Societé Generale “Ayıların eli zayıf. Dolar ayılarının da Hazine tahvili ayılarının da” dediği müşteri notunda ABD Merkez Bankası’nın her insanın yalnızca ‘tapering’ konuştuğu bir devirde faiz oranlarını da beklenenden erken artıracağını söylemesinin dolara güç verdiğini söylüyor. Bankanın Euro/dolar paritesi için öngörüsü ise çarpıcı: “Dolar epey daha güçlenecek. Euro/dolar paritesinin 2023 yılında rahatlıkla 1,10 seviyesini bile bakılırsabileceğini düşünüyoruz. Bilgiler desteklerse 1,1850 aşağı istikametli kırıldığında 1,17’ye gerçek yönelmesi muhtemel.” İsviçre merkezli Credit Suisse de 200 günlük ortalamanın altında seyreden paritenin dün TSİ 18:00 itibariyle haziranın en düşük seviyesi olan 1,1858’in de altına inmesini “daha aşağı istikametli bir trend riskini artırıyor” dedi.