İngiltere’nin dehşetli düşü: Nedir bu Sinn Fein hareketi
İrlanda Cumhuriyet Ordusu’nun siyasi kanadı olarak bilinen Sinn Fein, Kuzey İrlanda’da tarihi bir seçim zaferi elde etti. Sinn Fein’in Kuzey İrlanda önderi Michelle O’Neill başbakan olabilir. İrlanda’nın birleşmesini savunan Sinn Fein seçimlerde elde ettiği zaferle bölgede neredeyse bir asır daha sonra birinci sefer başbakan çıkarma imkanı elde etti. Pekala İrlanda’nın birleşmesine giden yolda ne üzere tehlikeler var?
SINN FEIN HAREKETİ NEYİ SAVUNUYOR
Adı “Yalnız Başımıza” manasına gelen parti, 20. yüzyıl başlarında İrlanda idaresi için yürütülen kampanya sırasında kuruldu. Katolik güney, 1921’de İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasından daha sonra çoğunluğu Protestan olan Kuzey İrlanda’da İngiltere’nin hâkimiyetine karşı başkaldırdı. 1980’lerde “Armalite and the Ballot Box” ismi verilen strateji ile güneydeki seçimlere itiraz etmeye başladılar. Bugün, yüksek hükümet harcamaları, daha düzgün konutlar ve zenginlerden daha fazla vergi alınması ve resmi emeklilik yaşını düşürmek için gayret ediyorlar. Milliyetçi merkez sol bir partidir.
BEŞ YIL İÇİNDE REFERANDUM
İngiltere’nin adadaki hâkimiyetine uğraş etmek için kurulan İrlanda Cumhuriyetçi Parti, adadaki enflasyonist baskıya karşın adanın bağımsızlığına karşı olanları susturdu. Örgütün lideri Mary Lou McDonald beş yıl ortasında bağımsızlık referandumuna gidileceğini bildirdi. Bilindiği üzere adada Protestanlar ile Katolikler içinde iç savaş yaşanmıştı.(1969-1998) Bunun nasıl gerçekleşeceği hâlâ muamma olarak görülmekte.
İNGİLTERE TEDİRGİN
İç savaş daha sonrası 1998’de uzlaşı sağlandı. İrlanda Cumhuriyeti, Kuzey İrlanda’daki hak argümanından vazgeçti. Cumhuriyetçiler İrlanda’da hududun kaldırılması gerektiğini savunuyor. Sendikacılar ise İngiltere’den ayrılmaya soğuk bakıyor. Hem Kuzey tıpkı vakitte Güney’in oylarıyla birleşme sağlanabilir. İngiltere ise bir eyaletinin kendisinden kopması ihtimalinden dolayı huzursuz durumda olduğunu söyleyebiliriz. The Guardian’ın muharriri Fintan O’Toole’ye nazaran, 1998’deki sembolik umut uzun vadede gerçekleşebilir.
SINN FEIN BAŞKANI: İNGİLTERE BİZİ KULLANDI
Sinn Fein başkanı Mary Lou McDonald Boris Johnson’un Brexit görüşmelerinde Kuzey İrlanda’yı piyon olarak kullandığını tez etti. Rakibi sendikacı DUP yetkililerinin de İngiltere ile iştirak ortasında olduğunu belirtti. Mc Donald AB ile pazarlıkta ticaret mutabakatları ile ülkelerinin onurunun kırıldığını söylemiş oldu. Bu durum Kuzey İrlandalı seçmenlerde milliyetçi hislerin artmasına yol açtı.
BREXİT CUMHURİYETÇİLERE YARADI
Ülkede Katolik nüfus gitgide çoğalıyor. Katolikler milliyetçi solu destekliyor. Avrupa Birliği’nden yanalar. Lakin paradoksal olarak Cumhuriyetçilerin önünü açan Brexit oylaması oldu. Brexit oylamasında İrlanda’nın yüzde 55’i Avrupa Birliği’nde kalma istikametinde oy kullanmıştı lakin İngiliz yetkililer İrlanda’nın taleplerini ciddiye almadı. Bu durum reaksiyona yol açtı. Demokratik Birlik Partisi’nin (DUP) telaffuzları ayrılıkçı eğilimlerin güçlenmesine niye oldu. Boris Johnson’un İngiltere ve Kuzey İrlanda içindeki gümrük denetimlerini sıkılaştırması ve AB’yi Kuzey İrlanda üzerinden tehdit etmesi ülkede huzursuzluğa yol açtı. AB’den ayrılmak Kuzey İrlanda’yı İngiltere’den izole etti. Fintan O’Toole, “Brexit ihtilali kendi çocuklarını yiyip bitiriyor” diye özetliyor.
REFERANDUMA GİTMEK SIKINTI
Avrupa Birliği’ni savunan Sinn Fein hareketinin her ne kadar önü açılsa da birtakım zorluklar karşısında neler yapacağı evvelinde kestirilemiyor. İngilizler tarafınca 1921’deki bir mutabakata bakılırsa Kuzey İrlanda sonsuza kadar Protestan nüfus tarafınca yönetilecekti. Lakin Kuzey İrlanda’nın referanduma gitmesi için halkın çoğunluğunun, İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü ve onayı ile olabilir. Yani birleşme için İngiltere hükümetinin daveti gerekli.
ÜLKE İNGİLTERE’YE BAĞIMLI
Engeller yalnızca kurumsal düzlemde değil. bununla birlikte ülke iktisadı İngiltere’ye bağımlı biçimde işliyor. Bilhassa fakir kesim İngiltere’den gelen sübvansiyonlarla ayakta kalabiliyor. Dublin halkı İngiltere’nin sunduğu fiyatsız sıhhat sisteminden yararlanıyor.
DUP DAYANAK VERMİYOR
Sinn Fein’in rakibi DUP, Sinn Fein’in Kuzey İrlanda’daki başkanı Michelle O’Neill’in başbakan olması durumunda başbakan yardımcılığı için rastgele bir isim önermeyeceğini bildirdi. bu biçimde bir durumda bölgede rastgele bir hükümet kurulması mümkün olmayacak. DUP Lider yardımcısı atama hakkına sahip. Yani hükümet kurma görüşmelerinin güç geçeceği öngörülmektedir. Sinn Fein, tarihi rakibi olan DUP’a kendisini dayatması bekleniyor.
KATY HAYWARD: ÜLKEDE PARÇALANMA VAR
Belfast’taki Queens Üniversitesi’nde siyaset profesörü Katy Hayward daha laik bir ülkede yaşamak isteyen partiler içerisinde parçalanmalar olduğunu belirtti. Sinn Fein’in ayrılık referandumunu çabucak hayata geçiremeyeceğini sav ediyor. Sinn Fein’in daha ehil ve sağlam siyasetler üretmeye yük vereceğini bekliyor.
Dr. Girayalp Karakuş
ALINTIDIR
İrlanda Cumhuriyet Ordusu’nun siyasi kanadı olarak bilinen Sinn Fein, Kuzey İrlanda’da tarihi bir seçim zaferi elde etti. Sinn Fein’in Kuzey İrlanda önderi Michelle O’Neill başbakan olabilir. İrlanda’nın birleşmesini savunan Sinn Fein seçimlerde elde ettiği zaferle bölgede neredeyse bir asır daha sonra birinci sefer başbakan çıkarma imkanı elde etti. Pekala İrlanda’nın birleşmesine giden yolda ne üzere tehlikeler var?
SINN FEIN HAREKETİ NEYİ SAVUNUYOR
Adı “Yalnız Başımıza” manasına gelen parti, 20. yüzyıl başlarında İrlanda idaresi için yürütülen kampanya sırasında kuruldu. Katolik güney, 1921’de İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasından daha sonra çoğunluğu Protestan olan Kuzey İrlanda’da İngiltere’nin hâkimiyetine karşı başkaldırdı. 1980’lerde “Armalite and the Ballot Box” ismi verilen strateji ile güneydeki seçimlere itiraz etmeye başladılar. Bugün, yüksek hükümet harcamaları, daha düzgün konutlar ve zenginlerden daha fazla vergi alınması ve resmi emeklilik yaşını düşürmek için gayret ediyorlar. Milliyetçi merkez sol bir partidir.
BEŞ YIL İÇİNDE REFERANDUM
İngiltere’nin adadaki hâkimiyetine uğraş etmek için kurulan İrlanda Cumhuriyetçi Parti, adadaki enflasyonist baskıya karşın adanın bağımsızlığına karşı olanları susturdu. Örgütün lideri Mary Lou McDonald beş yıl ortasında bağımsızlık referandumuna gidileceğini bildirdi. Bilindiği üzere adada Protestanlar ile Katolikler içinde iç savaş yaşanmıştı.(1969-1998) Bunun nasıl gerçekleşeceği hâlâ muamma olarak görülmekte.
İNGİLTERE TEDİRGİN
İç savaş daha sonrası 1998’de uzlaşı sağlandı. İrlanda Cumhuriyeti, Kuzey İrlanda’daki hak argümanından vazgeçti. Cumhuriyetçiler İrlanda’da hududun kaldırılması gerektiğini savunuyor. Sendikacılar ise İngiltere’den ayrılmaya soğuk bakıyor. Hem Kuzey tıpkı vakitte Güney’in oylarıyla birleşme sağlanabilir. İngiltere ise bir eyaletinin kendisinden kopması ihtimalinden dolayı huzursuz durumda olduğunu söyleyebiliriz. The Guardian’ın muharriri Fintan O’Toole’ye nazaran, 1998’deki sembolik umut uzun vadede gerçekleşebilir.
SINN FEIN BAŞKANI: İNGİLTERE BİZİ KULLANDI
Sinn Fein başkanı Mary Lou McDonald Boris Johnson’un Brexit görüşmelerinde Kuzey İrlanda’yı piyon olarak kullandığını tez etti. Rakibi sendikacı DUP yetkililerinin de İngiltere ile iştirak ortasında olduğunu belirtti. Mc Donald AB ile pazarlıkta ticaret mutabakatları ile ülkelerinin onurunun kırıldığını söylemiş oldu. Bu durum Kuzey İrlandalı seçmenlerde milliyetçi hislerin artmasına yol açtı.
BREXİT CUMHURİYETÇİLERE YARADI
Ülkede Katolik nüfus gitgide çoğalıyor. Katolikler milliyetçi solu destekliyor. Avrupa Birliği’nden yanalar. Lakin paradoksal olarak Cumhuriyetçilerin önünü açan Brexit oylaması oldu. Brexit oylamasında İrlanda’nın yüzde 55’i Avrupa Birliği’nde kalma istikametinde oy kullanmıştı lakin İngiliz yetkililer İrlanda’nın taleplerini ciddiye almadı. Bu durum reaksiyona yol açtı. Demokratik Birlik Partisi’nin (DUP) telaffuzları ayrılıkçı eğilimlerin güçlenmesine niye oldu. Boris Johnson’un İngiltere ve Kuzey İrlanda içindeki gümrük denetimlerini sıkılaştırması ve AB’yi Kuzey İrlanda üzerinden tehdit etmesi ülkede huzursuzluğa yol açtı. AB’den ayrılmak Kuzey İrlanda’yı İngiltere’den izole etti. Fintan O’Toole, “Brexit ihtilali kendi çocuklarını yiyip bitiriyor” diye özetliyor.
REFERANDUMA GİTMEK SIKINTI
Avrupa Birliği’ni savunan Sinn Fein hareketinin her ne kadar önü açılsa da birtakım zorluklar karşısında neler yapacağı evvelinde kestirilemiyor. İngilizler tarafınca 1921’deki bir mutabakata bakılırsa Kuzey İrlanda sonsuza kadar Protestan nüfus tarafınca yönetilecekti. Lakin Kuzey İrlanda’nın referanduma gitmesi için halkın çoğunluğunun, İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü ve onayı ile olabilir. Yani birleşme için İngiltere hükümetinin daveti gerekli.
ÜLKE İNGİLTERE’YE BAĞIMLI
Engeller yalnızca kurumsal düzlemde değil. bununla birlikte ülke iktisadı İngiltere’ye bağımlı biçimde işliyor. Bilhassa fakir kesim İngiltere’den gelen sübvansiyonlarla ayakta kalabiliyor. Dublin halkı İngiltere’nin sunduğu fiyatsız sıhhat sisteminden yararlanıyor.
DUP DAYANAK VERMİYOR
Sinn Fein’in rakibi DUP, Sinn Fein’in Kuzey İrlanda’daki başkanı Michelle O’Neill’in başbakan olması durumunda başbakan yardımcılığı için rastgele bir isim önermeyeceğini bildirdi. bu biçimde bir durumda bölgede rastgele bir hükümet kurulması mümkün olmayacak. DUP Lider yardımcısı atama hakkına sahip. Yani hükümet kurma görüşmelerinin güç geçeceği öngörülmektedir. Sinn Fein, tarihi rakibi olan DUP’a kendisini dayatması bekleniyor.
KATY HAYWARD: ÜLKEDE PARÇALANMA VAR
Belfast’taki Queens Üniversitesi’nde siyaset profesörü Katy Hayward daha laik bir ülkede yaşamak isteyen partiler içerisinde parçalanmalar olduğunu belirtti. Sinn Fein’in ayrılık referandumunu çabucak hayata geçiremeyeceğini sav ediyor. Sinn Fein’in daha ehil ve sağlam siyasetler üretmeye yük vereceğini bekliyor.
Dr. Girayalp Karakuş
ALINTIDIR