Yılardır yemek tarihi üzerine çalışan ünlü şef M. Ömür Akkor, 30. kitabı “Erken Devir İslam Mutfak Sanatı ve Kültürü”nü ramazan ayında kitapseverlerle buluşturdu. Birbirinden değişik tanımların yer aldığı yapıtın, bir yemek kitabı olmanın ötesinde periyodun yemek kültürü ve hafızasını oluşturan bir mirasın da özeti olma özelliği taşıdığını belirten Akkor, “Aşçı olarak periyodun yemek kültürü üzerinden o devrin ömrünü, külçeşidini peygamberimizin (Sallallahü teala aleyhi ve sellem) sofrasını hayal ederek yazdım” dedi. Kitapta ayrıyeten görsel olarak zenginlik katan tabak görselleri, İslam coğrafyasında 6 ve 12. yüzseneler içinde kullanılan ve müze koleksiyonlarından seçilen asılları baz alınarak bu kitap için tekrar üretilip, fotoğraflandı.
Erken devir İslam mutfağını anlatıyor
Erken devir İslam mutfağını anlatan Akkor, kitapta yemek tanımlarının yanı sıra periyodun bütün yemek kültürüne bir bakış açısı sunulduğunu belirterek, “Günümüzde israf çağında yaşıyoruz. Malzemeyi nasıl kullanacağımızı bilmiyoruz. Çok gereçle yemek yapmaya çalışıyoruz ancak bunun bilakis baktığımızda tertipli olarak o coğrafyada kıtlık devirleri yaşanıyor. Su kâfi değil. Kısıtlı eserle tarım yapıyorlar. Bir de o coğrafyada her konutta ocak yok. Teknik bir mutfak da yok. Kitap aslında bir bakıma mecburî hallerdeki mutfağa da ışık tutuyor” dedi.
Peygamberimiz (Sallallahü teala aleyhi ve sellem)’in yeme-içme külçeşidini tanımlarla anlattım
“Kitap içeriğinde Peygamber (Sallallahü teala aleyhi ve sellem) efendimizin nasıl bir yeme-içme kültürü olduğunu anlatırken, bir yandan da yemek kültürü açısından mutfaktaki gereçlerden yapılan tanımların devri nasıl yansıttığına dair açıklamalar yaptım” diyen Akkor, “Peygamberimiz (Sallallahü teala aleyhi ve sellem) yemek yaparken, rahmetin arttırılması için bizlere notlara da veriyor. örneğin hadislerde 5 kişilik yemek 7 bireye yetsin diyor. Yemeği kesinlikle çoğaltarak, kafi ölçüde yiyelim diyor. Sofradan doyarak değil de açlık hissinin kaybolarak kalkınmasından bahsediyor. Sıhhat açısından da az yemenin kıymetine dikkat çekiyor. Genel olarak rahmeti, az yemeyi ve ne kadar az olursa olsun paylaşmayı işaret ediyor” diye konuştu.
Ayet ve hadislerden faydalandım
Hadis-i şerifler ve ayetler üzerinden giderek kitabı yazdığını aktaran Akkor, “Yemek tanımlarını anlatırken Kur-an’daki ayetler ve hadislerde geçen yiyecekleri yazdım. Ayet ve hadislerden yola çıkmamdaki bir hedef da araştırmayı aşikâr bir sistem içerisinde yapmaktı. Bu şeklide yazmak hayli daha rahat araştırma yapmamı sağladı. Gereçlere kadar araştırdım. Olan ya da olmayan materyalleri görmüş oldum. Bütün bu ispatlarla tanımları hazırladım. Bu bakımdan bütünlüğü içeren bir kitap oldu” sözlerinde bulundu.
İslam mutfak kültürü çok büyük
Arap dünyasındaki mutfak külçeşidinin literatüre de yansımış olduğunu kaydeden Akkor, “Biz kap-kacak derken mutfakla ilgili tüm gereçlerden bahsediyoruz. Lakin o coğrafyada mutfak kaplarının tamamımın isimlerinin başka olduğunu görüyoruz. Bunun haricinde konuk ağırlamak ve ikram etmekle alakalı 20 başka söz görüyoruz. Bunlar da kültürün ne kadar büyük olduğunu gösteriyor. Hatta sabah rüzgarı yapıtsa (sabah rüzgarı rahmetle estiği düşünüldüğünden) daha fazla ikramlar yapılıyor. Bunun haricinde yapılan ikram ve ziyafetleri bugünle kıyaslamamak lazım. Zira o periyotta hurmayla suyun bile bir ortaya gelmesi dahi ziyafettir. Asıl sorun az gereçle yapılan yemeklerin ikram edilmesi ve bunun bile bir rahmetinin olmasıdır. Güç durumlarda, kıtlıkla insanların ikramla ve rahmetle nasıl mallarını çoğalttıklarını görüyoruz” biçiminde konuştu.
Az materyalle yemek yapılıyordu
Eski periyot İslam mutfak kültüründe periyodun kaidelerine göre az gereçle yemek yapmanın ön plana çıktığını söyleyen Akkor, günümüzde ramazan ayında kurulan ziyafet sofralarını İslam mutfak kültürü açısından kıymetlendirerek, “İsraf olmadığı sürece ziyafet şeklinde ramazan sofraları kurulabilir. Geçmişte az materyalle yemekler yapılırdı. tekrar o hassasiyetler gelmez. Şu an bu yüzyılın insanı ne yazık ki bunları bilmeden yaşıyor. O yüzden onlardan bunu deneyim etmesini beklemek hayli zor” biçiminde konuştu.
Kitapta tabak koleksiyonu da yer alıyor
Kitapta İslam mutfak külçeşidini yansıtan bir koleksiyona da yer verildiğini belirten Akkor, “İslam mutfak sanatını göstermek için kitapta 70 tabaklık bir koleksiyon sergiledik. Bu tabakları dünyanın İslam müzelerinden topladık. Zira biz bir dünya ve her vaktin peygamberinden (Aleyhisselam) bahsediyoruz. İslam coğrafyasında yapılmış tabakları iki yıllık bir çalışmayla yeniden yaptık ve kitabın içerisinde hiç bir yerde olmayan İslam sofra sanatına ilişkin tabakları tek tek fotoğraflayıp, kitaba yerleştirdik” diyerek kelamlarını sonlandırdı. Yemek kültürüyle ilgili bir arkeolog üzere sabırla çalışan ve üreten Ömür Akkor’un kitapları Türkiye’nin yanı sıra Almanya ve Rusya’da da yayınlandı.
KAYNAK: İHA
Erken devir İslam mutfağını anlatıyor
Erken devir İslam mutfağını anlatan Akkor, kitapta yemek tanımlarının yanı sıra periyodun bütün yemek kültürüne bir bakış açısı sunulduğunu belirterek, “Günümüzde israf çağında yaşıyoruz. Malzemeyi nasıl kullanacağımızı bilmiyoruz. Çok gereçle yemek yapmaya çalışıyoruz ancak bunun bilakis baktığımızda tertipli olarak o coğrafyada kıtlık devirleri yaşanıyor. Su kâfi değil. Kısıtlı eserle tarım yapıyorlar. Bir de o coğrafyada her konutta ocak yok. Teknik bir mutfak da yok. Kitap aslında bir bakıma mecburî hallerdeki mutfağa da ışık tutuyor” dedi.
Peygamberimiz (Sallallahü teala aleyhi ve sellem)’in yeme-içme külçeşidini tanımlarla anlattım
“Kitap içeriğinde Peygamber (Sallallahü teala aleyhi ve sellem) efendimizin nasıl bir yeme-içme kültürü olduğunu anlatırken, bir yandan da yemek kültürü açısından mutfaktaki gereçlerden yapılan tanımların devri nasıl yansıttığına dair açıklamalar yaptım” diyen Akkor, “Peygamberimiz (Sallallahü teala aleyhi ve sellem) yemek yaparken, rahmetin arttırılması için bizlere notlara da veriyor. örneğin hadislerde 5 kişilik yemek 7 bireye yetsin diyor. Yemeği kesinlikle çoğaltarak, kafi ölçüde yiyelim diyor. Sofradan doyarak değil de açlık hissinin kaybolarak kalkınmasından bahsediyor. Sıhhat açısından da az yemenin kıymetine dikkat çekiyor. Genel olarak rahmeti, az yemeyi ve ne kadar az olursa olsun paylaşmayı işaret ediyor” diye konuştu.
Ayet ve hadislerden faydalandım
Hadis-i şerifler ve ayetler üzerinden giderek kitabı yazdığını aktaran Akkor, “Yemek tanımlarını anlatırken Kur-an’daki ayetler ve hadislerde geçen yiyecekleri yazdım. Ayet ve hadislerden yola çıkmamdaki bir hedef da araştırmayı aşikâr bir sistem içerisinde yapmaktı. Bu şeklide yazmak hayli daha rahat araştırma yapmamı sağladı. Gereçlere kadar araştırdım. Olan ya da olmayan materyalleri görmüş oldum. Bütün bu ispatlarla tanımları hazırladım. Bu bakımdan bütünlüğü içeren bir kitap oldu” sözlerinde bulundu.
İslam mutfak kültürü çok büyük
Arap dünyasındaki mutfak külçeşidinin literatüre de yansımış olduğunu kaydeden Akkor, “Biz kap-kacak derken mutfakla ilgili tüm gereçlerden bahsediyoruz. Lakin o coğrafyada mutfak kaplarının tamamımın isimlerinin başka olduğunu görüyoruz. Bunun haricinde konuk ağırlamak ve ikram etmekle alakalı 20 başka söz görüyoruz. Bunlar da kültürün ne kadar büyük olduğunu gösteriyor. Hatta sabah rüzgarı yapıtsa (sabah rüzgarı rahmetle estiği düşünüldüğünden) daha fazla ikramlar yapılıyor. Bunun haricinde yapılan ikram ve ziyafetleri bugünle kıyaslamamak lazım. Zira o periyotta hurmayla suyun bile bir ortaya gelmesi dahi ziyafettir. Asıl sorun az gereçle yapılan yemeklerin ikram edilmesi ve bunun bile bir rahmetinin olmasıdır. Güç durumlarda, kıtlıkla insanların ikramla ve rahmetle nasıl mallarını çoğalttıklarını görüyoruz” biçiminde konuştu.
Az materyalle yemek yapılıyordu
Eski periyot İslam mutfak kültüründe periyodun kaidelerine göre az gereçle yemek yapmanın ön plana çıktığını söyleyen Akkor, günümüzde ramazan ayında kurulan ziyafet sofralarını İslam mutfak kültürü açısından kıymetlendirerek, “İsraf olmadığı sürece ziyafet şeklinde ramazan sofraları kurulabilir. Geçmişte az materyalle yemekler yapılırdı. tekrar o hassasiyetler gelmez. Şu an bu yüzyılın insanı ne yazık ki bunları bilmeden yaşıyor. O yüzden onlardan bunu deneyim etmesini beklemek hayli zor” biçiminde konuştu.
Kitapta tabak koleksiyonu da yer alıyor
Kitapta İslam mutfak külçeşidini yansıtan bir koleksiyona da yer verildiğini belirten Akkor, “İslam mutfak sanatını göstermek için kitapta 70 tabaklık bir koleksiyon sergiledik. Bu tabakları dünyanın İslam müzelerinden topladık. Zira biz bir dünya ve her vaktin peygamberinden (Aleyhisselam) bahsediyoruz. İslam coğrafyasında yapılmış tabakları iki yıllık bir çalışmayla yeniden yaptık ve kitabın içerisinde hiç bir yerde olmayan İslam sofra sanatına ilişkin tabakları tek tek fotoğraflayıp, kitaba yerleştirdik” diyerek kelamlarını sonlandırdı. Yemek kültürüyle ilgili bir arkeolog üzere sabırla çalışan ve üreten Ömür Akkor’un kitapları Türkiye’nin yanı sıra Almanya ve Rusya’da da yayınlandı.
KAYNAK: İHA