“niçin kalkınamıyoruz” sorusunun karşılığı bu yazıda… AKP şampiyon oldu
Ülke Ekonomileri pandemi sürecinde olumsuz etkilendi. IMF de pandemiden ziyan goren ülkelere borç verme noktasında muslukları açtı. Pandemi ile gelir adaletsizliği artış gösterdi. IMF yıllık raporuna bakılırsa ülkelere verdiği krediler iki türlüdür: “tavizsiz faiz oranları ve düşük gelirli ülkelere imtiyazlı krediler”. 86 ülkeye toplam 110 milyar doları aşan borç verildi. Ağustos yeni bir Özel Çekme tahsisinin 2021 onayı ile 650 milyar dolar tahsisat ayrıldı. IMF’nin birincil hedefi aşıya erişimi arttırmak ve dijital iktisada geçiştir. IMF Nisan 2021’de kredileri onayladı. Bu durumun ülkelerin rezervlerini ve likiditesini arttıracağı beklenmektedir. Tüm ülkelerde 2021 sonu nüfusun en az yüzde 40 ve 2022’nin birinci yarısında yüzde 60’ının ekonomik aktiviteye dahil olması beklenmektedir. IMF tarafınca pandemi boyunca 16 trilyon dolar mali takviye sunuldu. Bağışçıların hepsi gelişmiş ülkelerdir. Örneğin; Çin, Fransa, Almanya, Japonya, Lüksemburg, İsveç ve İsviçre bu ülkelerin ortasındadır. (1)
Aşının bulunmasıyla ülke ekonomilerinde büyüme oranları az da olsa artış göstermektedir. IMF pandemi devrine dönebilmek için Dünya Bankası ile işbirliği yapmaktadır. IMF beraberinde ülkelere teknoloji takviyesi de sunmaktadır. IMF ülkelere yardım sağlarken hem de ülkelerde izleme komiteleri de kurmakta ve ülkelerin bağımsızlığını tehlikeye düşürecek biçimde siyasi ve ekonomik problemlere karışmaktadır. (1)
Günümüzde IMF Raporuna bakılırsa borç verilmeye uygun ülkelerden kimileri şunlardır: “Afganistan, Benin, Burkina Faso, Burundi, Çad, Demokratik Kongo, Etiyopya, Cubuti.” Teknik takviye alan az gelişmiş ülkelerden kimileri şunlardır: “Myanmar, Uganda, Ukrayna, Sri Lanka, Siera Leone, Moğolistan, Mozambik, Liberya.” Bu gelişmelere dayanak veren gelişmiş kapasitedeki 10 ülke ise şunlardır: “Japonya, Avrupa Birliği, Almanya, İngiltere, Hollanda, Kore, Norveç, Kanada, İsviçre”. (1)
AKP’NİN IMF VE DÜNYA BANKASI İLE İLGİSİ DEVAM ETMEKTE
Evet… Buraya kadar IMF’nin ülkeler için faydalı bir örgüt olduğu sanrısı belirebilir fakat bu durumun bu biçimde olmadığını söz etmek gerekir. Az gelişmiş ülkeler 1970’lerde devletçi ve ithal ikameci ekonomik modelle dışarıya bağımlı olmadan bağımsızlıklarını müdafaaya çalışmıştır. Dışarıya bağımlı bir iktisadın bağımsızlığı da şüphelidir. Dışarıya bağımlı iktisatların daima borç yüküne girmesinden dolayı enflasyonun da artacağı beklenebilir. Özmutlu’nun “Az Gelişmiş Ülkelere Yapılan Yardımlar: Ekonomik ve Siyasal Boyutları”, isimli çalışmasına göre; “Dış kaynaklara bağımlılık arttıkça ödemeler istikrarı de bozulabilir. 1990’lara gelindiğinde dış ticaret siyasetlerini özgürleştiren ve mali bölümlerini dışa açan orta gelirli ülkelerin çoğunluğunun dış kaynak kullanımları da artmıştır. Fakat bu ülkelerdeki ekonomik performans, kısa vadeli fon akımlarına karşı çok hassas bir nitelik kazanmıştır. Finansal krizlerle karşılaşan ülkelerde, kriz öncesi periyotlarda mali bilançoların sıhhatsiz bir yapı içerisinde büyümesi, açık döviz konumları, döviz kuru ve kredi riskleri de krizlere hassas bir yapı oluşturmuştur. Bu şartlarda rastgele bir olumsuz olayın tesiriyle ortaya çıkabilecek bir likidite daralması, sermaye kaçışı yahut devalüasyon, bilançolarda öz kaynakların erimesine niye olduğundan, mali sistem tıkanmakta ve kriz gerçek dala yansıyabilmektedir.” (2)
Türkiye 1980’lerden itibaren iktisatta özgürleşme siyasetini uygulamış, kısa vadeli başarılı olmuş lakin IMF ve Dünya Bankası üzere örgütlerden aldığı borçlardan dolayı uzun vadede altından kalkamayacağı borç yükünün altına girmiştir. aslına bakarsanız IMF ile Dünya Bankası birebir devirde kurulmuştur. AKP her ne kadar IMF’ye borcumuzu ödedik dese de Dünya Bankası ve IMF’nin zihniyeti ile hareket etmeye devam etmektedir. Dünya Bankası üzere örgütlerin baskı ile kabul ettirdiği popülist siyasetler ülke iktisadının sıkıntı duruma düşmesine niye olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye IMF ile 1960-2000 içinde 19 kere Standby muahedesi yapmıştır. Örneğin 18.12.2000 tarihindeki niyet mektubunda hükümet;
IMF ve Dünya Bankası özelleştirme ile her şeyin hallolacağı mottosunu (slogan) AKP’ye dikte etti. ötürüsıyla Türkiye tarımı bu oluşumların baskısıyla bitirildi. Tarımda ithalatçı ülke pozisyonuna düşürüldük. halbuki günümüzde Türkiye’de yaşanan krizlerin sebebi de finansal istikrarının bozuk, sığ ve finansal kurumlarının zayıf olmasından kaynaklanmaktadır.
Bryan Johnson ve Brett Schaefer tarafınca yapılan bir araştırmada “IMF siyasetlerini uygulayan 89 az gelişmiş ülkenin 1965’den 1995’e kadarki ekonomik büyümesi incelenmiştir. Araştırma sonuçları değişiktir: Bu ülkelerden 48’i borç aldığı yıla göre kişi başına düşen zenginlik açısından bir ilerleme kaydetmemiş, bu 48 ülkeden 32’si daha da yoksullaşmış, bu ülkelerden 14’ünün iktisadı borç aldığı yıla oranla en az %15 küçülmüştür.” (3)
IMF siyasetlerinin ülkeler açısından olumsuz sonuçlar doğurmasına karşın niye bu yolda diretiliyor? Bunun sebebi ülkelerin IMF’ye yönelik borç yükünün fazla olmasından yani ülkelerin bağımlı olmasından kaynaklanmaktadır. IMF borç verdiği ülkelere yardımdan fazla kaynaklarını yağmalamaktadır. Özelleştirme ismi altında KİT’lerin ucuza satıldığını az gelişmiş ülkelerde gördük. Uygulanan mali programlar ülkeleri borç sarmalına sokmuştur. Dünya Bankasının raporlarına bakılırsa Afrika kıtası 40 yıl öncesine göre daha da fakirleşmiştir.
Güç Yapı Yol Sendikası Yayın Konseyi tarafınca hazırlanan rapora göre; “Mozambik’de, Dünya Bankası ve IMF tarafınca “önerilen” siyasetlerle, maun cevizi sürece bölümü büsbütün yok edildi. Ham cevize uygulanan ihracat tarifelerinin kaldırılmasının akabinde, birçok bayan 10 bin personel, işini yitirdi. Rus halkı, IMF programlarıyla birinci defa 1992’de tanıştı, lakin yoksullukta öteki halklara “yetişmekte” gecikmediler. 1996 yılında, ülkenin ulusal geliri yarı yarıya düşmüştü. Yoksulluk hududunun altında yaşayan insan sayısı, tıpkı müddette 2 milyondan 60 milyona fırladı. Erkeklerde ortalama ömür 65.5’ten 57’ye düştü. Uzmanlar, bu biçimdesi bir felakete, dünya tarihinde savaş yahut büyük bir doğal felaket haricinde rastlanmadığını belirtiyorlar. Büyük bir süratle gerçekleştirilen özelleştirmeler ile bir “özelleştirme mafyası” doğdu. Çeteler ve mafya örgütlenmeleri mantar üzere çoğalarak, iktidar ve medyayı büsbütün denetimleri altına aldılar.” (3) Buna karşın Afrikalı başkanlar, IMF ve Dünya Bankasından aldıkları kredilerle rahat bir ömür sürmektedirler.
AKP KİT’LERİ DEVRE DIŞI BIRAKTI
AKP ise Dünya Bankası ve IMF’nin telkinleriyle özelleştirme şampiyonu oldu. Türkiye’de siyasal iktidarlar içerisinde özelleştirmelerin yüzde 80’i AKP periyodunda gerçekleştirilmiştir. AKP iktidara geldiğinde birinci yaptığı kamu harcamalarını kısmak, özelleştirmeler yapmak ve KİT’leri devre dışı bırakmak olmuştur. Siyasalların popülist siyasetleri ülkeyi uçurumun eşiğine getirmiştir. Stiftung usulü vakıflar ve “democracy project” (demokrasi projesi) üslubu yapılanmalar globalleşme ismi altında kendilerine yakın liberal aydınlar, bürokratlar ve politikler devşirilerek bunlar gerçekleştirildi. Parasalcı neo-liberalist ekonomistler de bu oluşuma çanak tuttu. Artık kamuculuk dinozorlukla eşdeğerdi.
2000’li senelerda uygulanmaya başlanan IMF İstikrar Programı ile emeklilik yaşı yükseltildi, fiyat artışları enflasyonun altında bırakıldı, adaletsiz vergiler arttırıldı yakında ise kıdem tazminatı kaldırılabilir ve en kârlı KİT’ler satılmaya başlanabilir. Devlet hastaneleri ise ticari işletmelere dönüştürülebilir.
IMF siyasetlerinden işçiler hoşnutsuz fakat bir avuç azınlık ise çok şad. Yakın vakte kadar bayağı bir işadamı olan Mehmet Emin Karamehmet gelir bakımından Bill Gates ile yarışmıştır. Sakıp Sabacı 52. Koç 82. Ayhan Şahenk 132. (3) Ayrıyeten AKP periyodunda yeni zenginler türedi. Ethem Sancak, Yıldırım Demirören ve Torun üzere. AKP de kendi İslamcı burjuvazisini oluşturdu.
Artık gelelim niye kalkınamıyoruz sorusunun özetle karşılığına. Öncelikle Türkiye’nin borçları kısa vadeli ve faiz oranı devasa yükseklikte. Yalnızca Türkiye değil az gelişmiş ülkelerin borçlarının büyük bir kısmı ödenemeyecek düzeydedir. esasen devletler borçları ödemek için değil, çevirebilmek için alır fakat Türkiye için bu durum çevrilebilirliği aşmıştır. Beşeri sermayenin (insan kalitesi) kalitesi artmadıkça fizikî sermaye (makine vs) artsa da verimlilik kelam konusu olamaz. Açık yüreklilikle şunu söz etmek istiyorum: “En yüksek kalitede bir makineyi ülkeye getirseniz de yetişmiş elemanınız yoksa bu durum bir şey söz etmez.” özetlemek gerekirse, çalışanların eğitim ve iş marifetlerini arttırmak zorundasınız. Birebir proseste cari açığın en hakikat finansman metodu, döviz kazandırıcı faaliyetler ve ihracattaki katma kıymeti arttırmaktır. (4) Devletin nazaranvi üreticilerin maliyetini düşürmek için alt yapı tesislerini kurmaktır ötürüsıyla ekonomik kalkınmada devlete birincil bakılırsav düşüyor. Ceteris paribus (ekonomide sebep-sonuç ilişkisi) mantıkla “kalkınma devletin vazifesidir.”
Kaynakça
1) IMF Annual 2021 Report
2)Sezer Tuğ Özmutlu, Az Gelişmiş Ülkelere Yapılan Yardımlar: Ekonomik ve Siyasal Boyutları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010, s. 148.
3) “IMF Siyasetlerinin Çeşitli Ülkelerdeki neticeleri”, http://www.antimai.org/eko/eyapiyol1.htm Son Erişim Tarihi: 29.01.2022.
4) Emre Alkin, İktisada Giriş-İktisattan Çıkış, 10.B, Takviye Yayınları, İstanbul, 2020, s. 58-73.
Dr. Girayalp Karakuş
Odatv.com
ALINTIDIR
Ülke Ekonomileri pandemi sürecinde olumsuz etkilendi. IMF de pandemiden ziyan goren ülkelere borç verme noktasında muslukları açtı. Pandemi ile gelir adaletsizliği artış gösterdi. IMF yıllık raporuna bakılırsa ülkelere verdiği krediler iki türlüdür: “tavizsiz faiz oranları ve düşük gelirli ülkelere imtiyazlı krediler”. 86 ülkeye toplam 110 milyar doları aşan borç verildi. Ağustos yeni bir Özel Çekme tahsisinin 2021 onayı ile 650 milyar dolar tahsisat ayrıldı. IMF’nin birincil hedefi aşıya erişimi arttırmak ve dijital iktisada geçiştir. IMF Nisan 2021’de kredileri onayladı. Bu durumun ülkelerin rezervlerini ve likiditesini arttıracağı beklenmektedir. Tüm ülkelerde 2021 sonu nüfusun en az yüzde 40 ve 2022’nin birinci yarısında yüzde 60’ının ekonomik aktiviteye dahil olması beklenmektedir. IMF tarafınca pandemi boyunca 16 trilyon dolar mali takviye sunuldu. Bağışçıların hepsi gelişmiş ülkelerdir. Örneğin; Çin, Fransa, Almanya, Japonya, Lüksemburg, İsveç ve İsviçre bu ülkelerin ortasındadır. (1)
Aşının bulunmasıyla ülke ekonomilerinde büyüme oranları az da olsa artış göstermektedir. IMF pandemi devrine dönebilmek için Dünya Bankası ile işbirliği yapmaktadır. IMF beraberinde ülkelere teknoloji takviyesi de sunmaktadır. IMF ülkelere yardım sağlarken hem de ülkelerde izleme komiteleri de kurmakta ve ülkelerin bağımsızlığını tehlikeye düşürecek biçimde siyasi ve ekonomik problemlere karışmaktadır. (1)
Günümüzde IMF Raporuna bakılırsa borç verilmeye uygun ülkelerden kimileri şunlardır: “Afganistan, Benin, Burkina Faso, Burundi, Çad, Demokratik Kongo, Etiyopya, Cubuti.” Teknik takviye alan az gelişmiş ülkelerden kimileri şunlardır: “Myanmar, Uganda, Ukrayna, Sri Lanka, Siera Leone, Moğolistan, Mozambik, Liberya.” Bu gelişmelere dayanak veren gelişmiş kapasitedeki 10 ülke ise şunlardır: “Japonya, Avrupa Birliği, Almanya, İngiltere, Hollanda, Kore, Norveç, Kanada, İsviçre”. (1)
AKP’NİN IMF VE DÜNYA BANKASI İLE İLGİSİ DEVAM ETMEKTE
Evet… Buraya kadar IMF’nin ülkeler için faydalı bir örgüt olduğu sanrısı belirebilir fakat bu durumun bu biçimde olmadığını söz etmek gerekir. Az gelişmiş ülkeler 1970’lerde devletçi ve ithal ikameci ekonomik modelle dışarıya bağımlı olmadan bağımsızlıklarını müdafaaya çalışmıştır. Dışarıya bağımlı bir iktisadın bağımsızlığı da şüphelidir. Dışarıya bağımlı iktisatların daima borç yüküne girmesinden dolayı enflasyonun da artacağı beklenebilir. Özmutlu’nun “Az Gelişmiş Ülkelere Yapılan Yardımlar: Ekonomik ve Siyasal Boyutları”, isimli çalışmasına göre; “Dış kaynaklara bağımlılık arttıkça ödemeler istikrarı de bozulabilir. 1990’lara gelindiğinde dış ticaret siyasetlerini özgürleştiren ve mali bölümlerini dışa açan orta gelirli ülkelerin çoğunluğunun dış kaynak kullanımları da artmıştır. Fakat bu ülkelerdeki ekonomik performans, kısa vadeli fon akımlarına karşı çok hassas bir nitelik kazanmıştır. Finansal krizlerle karşılaşan ülkelerde, kriz öncesi periyotlarda mali bilançoların sıhhatsiz bir yapı içerisinde büyümesi, açık döviz konumları, döviz kuru ve kredi riskleri de krizlere hassas bir yapı oluşturmuştur. Bu şartlarda rastgele bir olumsuz olayın tesiriyle ortaya çıkabilecek bir likidite daralması, sermaye kaçışı yahut devalüasyon, bilançolarda öz kaynakların erimesine niye olduğundan, mali sistem tıkanmakta ve kriz gerçek dala yansıyabilmektedir.” (2)
Türkiye 1980’lerden itibaren iktisatta özgürleşme siyasetini uygulamış, kısa vadeli başarılı olmuş lakin IMF ve Dünya Bankası üzere örgütlerden aldığı borçlardan dolayı uzun vadede altından kalkamayacağı borç yükünün altına girmiştir. aslına bakarsanız IMF ile Dünya Bankası birebir devirde kurulmuştur. AKP her ne kadar IMF’ye borcumuzu ödedik dese de Dünya Bankası ve IMF’nin zihniyeti ile hareket etmeye devam etmektedir. Dünya Bankası üzere örgütlerin baskı ile kabul ettirdiği popülist siyasetler ülke iktisadının sıkıntı duruma düşmesine niye olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye IMF ile 1960-2000 içinde 19 kere Standby muahedesi yapmıştır. Örneğin 18.12.2000 tarihindeki niyet mektubunda hükümet;
- Telekomun %33,5’nun özelleştirme ihalesinin duyurusunun 14 Aralık 2000 tarihinde yapılacağı ve Mayıs 2001 tarihinde kazanan şirketin açıklanacağı,
- THY’nin payının %51’inin satışının Mart 2001 tarihine kadar tamamlanacağı,
- Elektrik bölümünün yabancı sermayeye tümden açacak olan “Elektrik Piyasası Kanunu”nun, 14 Aralık 2000 tarihine kadar meclise sunulup, Ocak ayında bu yasanın çıkarılacağı,
- İnhisarın özelleştirilmesini sağlayacak yasanın Şubat ayında çıkarılacağı,
- Kamu Bankalarının özelleştirme stratejilerinin Kasım 2000 ayına kadar oluşturulacağı kelamını verdi. (3)
IMF ve Dünya Bankası özelleştirme ile her şeyin hallolacağı mottosunu (slogan) AKP’ye dikte etti. ötürüsıyla Türkiye tarımı bu oluşumların baskısıyla bitirildi. Tarımda ithalatçı ülke pozisyonuna düşürüldük. halbuki günümüzde Türkiye’de yaşanan krizlerin sebebi de finansal istikrarının bozuk, sığ ve finansal kurumlarının zayıf olmasından kaynaklanmaktadır.
Bryan Johnson ve Brett Schaefer tarafınca yapılan bir araştırmada “IMF siyasetlerini uygulayan 89 az gelişmiş ülkenin 1965’den 1995’e kadarki ekonomik büyümesi incelenmiştir. Araştırma sonuçları değişiktir: Bu ülkelerden 48’i borç aldığı yıla göre kişi başına düşen zenginlik açısından bir ilerleme kaydetmemiş, bu 48 ülkeden 32’si daha da yoksullaşmış, bu ülkelerden 14’ünün iktisadı borç aldığı yıla oranla en az %15 küçülmüştür.” (3)
IMF siyasetlerinin ülkeler açısından olumsuz sonuçlar doğurmasına karşın niye bu yolda diretiliyor? Bunun sebebi ülkelerin IMF’ye yönelik borç yükünün fazla olmasından yani ülkelerin bağımlı olmasından kaynaklanmaktadır. IMF borç verdiği ülkelere yardımdan fazla kaynaklarını yağmalamaktadır. Özelleştirme ismi altında KİT’lerin ucuza satıldığını az gelişmiş ülkelerde gördük. Uygulanan mali programlar ülkeleri borç sarmalına sokmuştur. Dünya Bankasının raporlarına bakılırsa Afrika kıtası 40 yıl öncesine göre daha da fakirleşmiştir.
Güç Yapı Yol Sendikası Yayın Konseyi tarafınca hazırlanan rapora göre; “Mozambik’de, Dünya Bankası ve IMF tarafınca “önerilen” siyasetlerle, maun cevizi sürece bölümü büsbütün yok edildi. Ham cevize uygulanan ihracat tarifelerinin kaldırılmasının akabinde, birçok bayan 10 bin personel, işini yitirdi. Rus halkı, IMF programlarıyla birinci defa 1992’de tanıştı, lakin yoksullukta öteki halklara “yetişmekte” gecikmediler. 1996 yılında, ülkenin ulusal geliri yarı yarıya düşmüştü. Yoksulluk hududunun altında yaşayan insan sayısı, tıpkı müddette 2 milyondan 60 milyona fırladı. Erkeklerde ortalama ömür 65.5’ten 57’ye düştü. Uzmanlar, bu biçimdesi bir felakete, dünya tarihinde savaş yahut büyük bir doğal felaket haricinde rastlanmadığını belirtiyorlar. Büyük bir süratle gerçekleştirilen özelleştirmeler ile bir “özelleştirme mafyası” doğdu. Çeteler ve mafya örgütlenmeleri mantar üzere çoğalarak, iktidar ve medyayı büsbütün denetimleri altına aldılar.” (3) Buna karşın Afrikalı başkanlar, IMF ve Dünya Bankasından aldıkları kredilerle rahat bir ömür sürmektedirler.
AKP KİT’LERİ DEVRE DIŞI BIRAKTI
AKP ise Dünya Bankası ve IMF’nin telkinleriyle özelleştirme şampiyonu oldu. Türkiye’de siyasal iktidarlar içerisinde özelleştirmelerin yüzde 80’i AKP periyodunda gerçekleştirilmiştir. AKP iktidara geldiğinde birinci yaptığı kamu harcamalarını kısmak, özelleştirmeler yapmak ve KİT’leri devre dışı bırakmak olmuştur. Siyasalların popülist siyasetleri ülkeyi uçurumun eşiğine getirmiştir. Stiftung usulü vakıflar ve “democracy project” (demokrasi projesi) üslubu yapılanmalar globalleşme ismi altında kendilerine yakın liberal aydınlar, bürokratlar ve politikler devşirilerek bunlar gerçekleştirildi. Parasalcı neo-liberalist ekonomistler de bu oluşuma çanak tuttu. Artık kamuculuk dinozorlukla eşdeğerdi.
2000’li senelerda uygulanmaya başlanan IMF İstikrar Programı ile emeklilik yaşı yükseltildi, fiyat artışları enflasyonun altında bırakıldı, adaletsiz vergiler arttırıldı yakında ise kıdem tazminatı kaldırılabilir ve en kârlı KİT’ler satılmaya başlanabilir. Devlet hastaneleri ise ticari işletmelere dönüştürülebilir.
IMF siyasetlerinden işçiler hoşnutsuz fakat bir avuç azınlık ise çok şad. Yakın vakte kadar bayağı bir işadamı olan Mehmet Emin Karamehmet gelir bakımından Bill Gates ile yarışmıştır. Sakıp Sabacı 52. Koç 82. Ayhan Şahenk 132. (3) Ayrıyeten AKP periyodunda yeni zenginler türedi. Ethem Sancak, Yıldırım Demirören ve Torun üzere. AKP de kendi İslamcı burjuvazisini oluşturdu.
Artık gelelim niye kalkınamıyoruz sorusunun özetle karşılığına. Öncelikle Türkiye’nin borçları kısa vadeli ve faiz oranı devasa yükseklikte. Yalnızca Türkiye değil az gelişmiş ülkelerin borçlarının büyük bir kısmı ödenemeyecek düzeydedir. esasen devletler borçları ödemek için değil, çevirebilmek için alır fakat Türkiye için bu durum çevrilebilirliği aşmıştır. Beşeri sermayenin (insan kalitesi) kalitesi artmadıkça fizikî sermaye (makine vs) artsa da verimlilik kelam konusu olamaz. Açık yüreklilikle şunu söz etmek istiyorum: “En yüksek kalitede bir makineyi ülkeye getirseniz de yetişmiş elemanınız yoksa bu durum bir şey söz etmez.” özetlemek gerekirse, çalışanların eğitim ve iş marifetlerini arttırmak zorundasınız. Birebir proseste cari açığın en hakikat finansman metodu, döviz kazandırıcı faaliyetler ve ihracattaki katma kıymeti arttırmaktır. (4) Devletin nazaranvi üreticilerin maliyetini düşürmek için alt yapı tesislerini kurmaktır ötürüsıyla ekonomik kalkınmada devlete birincil bakılırsav düşüyor. Ceteris paribus (ekonomide sebep-sonuç ilişkisi) mantıkla “kalkınma devletin vazifesidir.”
Kaynakça
1) IMF Annual 2021 Report
2)Sezer Tuğ Özmutlu, Az Gelişmiş Ülkelere Yapılan Yardımlar: Ekonomik ve Siyasal Boyutları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010, s. 148.
3) “IMF Siyasetlerinin Çeşitli Ülkelerdeki neticeleri”, http://www.antimai.org/eko/eyapiyol1.htm Son Erişim Tarihi: 29.01.2022.
4) Emre Alkin, İktisada Giriş-İktisattan Çıkış, 10.B, Takviye Yayınları, İstanbul, 2020, s. 58-73.
Dr. Girayalp Karakuş
Odatv.com
ALINTIDIR