Siyasal İslam niye iflas etti

admin

Administrator
Yetkili
Admin
Global Mod
Siyasal İslam niye iflas etti
İnsanın en bariz özelliği özgürlüğe olan inancıdır. Onun varoluşu tekamül seyrinde bilinçlilik açısından seçme, kullanma ve yaratıcılık gücüne dayalıdır. (1) Teolojide Adem ve Havva’nın yasak elmayı yemesi ve cennetten kovulması aslında insanın yasaklara karşı özgürlüğü önemsemesinden kaynaklanmaktadır. Tüm girdaplar ve cansız sakinlikleriyle demokrasinin geçirdiği değişimler bir hayli sefer ihmal edilmiştir. (2) Siyasal İslam’ın en kıymetli fantazması (görsel yanılgı) da demokrasi ve ekonomi-politik sorunsallara net bir yanıt verememesinden kaynaklanmaktadır. İslamcılar apriori (önsel) olarak Marksistler üzere sıkıntıları iktisat çerçevesinde yorumlama eforuna girseler de ekonomiyi emel değil yalnızca araç olarak görmüşlerdir. En radikal İslamcılar dahi İslami iktisadın Marksist yorumuna başvurmamış (3) ve iktisadın hareket noktalarını şeriatın temel kavramları ile yorumlama yoluna gitmişlerdir. İslam’ın sosyalizan yorumunu yapmaktan kaçınan İslamcılar, kapitalizm ile şeriatın uyuşan istikametlerin altını çizmişlerdir. Fakat Talegani ve Ali Şeriati üzere sosyalist İslamcılar kimi teşebbüslerde bulunsalar da objektif ve sübjektif kaidelerden dolayı gereğince tesirli olamamışlardır. İran’da daha az devletçi ve liberal bir sistem kurulmuştur. Somut durumun somut analizini yapmak gerekirse yalnızca İran değil diğer Müslüman ülkelerde bu yaklaşımı tercih etmişlerdir. Bu yaklaşımı yeğleyen Müslüman ülkelerden biri de Türkiye’dir.

1940’lardan itibaren güçlenen İslamcı hareketlerin Türkiye’deki siyasi ve toplumsal düzlemde temsilcilerini Necmettin Erbakan, Turgut Özal ve Recep Tayyip Erdoğan’da karşılığını bulmuştur. İran Dışişleri Bakanı Velayeti üzere ABD’de eğitim görmüş Turgut Özal 24 Ocak kararları ile hür piyasa iktisadına geçişin İslamcı mimarlarındandır. Nakşibendi olduğu bilinen Özal, 1980 darbesinden daha sonra neo-liberal 900 küsür yasanın çıkmasının da öncülerindendi. Bilindiği üzere Özal’ın pozisyonunu sermayeden yana kullanımı geniş halk kitlesinin ziyanına sonuçlar doğurmuştur. Özal’ın varyantlarını bir hayli Müslüman ülkesinde bulabiliriz. Örneğin; Hizb-i İslami’nin yöneticisi Gülbeddin Hikmetyar, Cezayir’de petrol mühendisi olan Abdülkadir Haşani üzere.

İSLAMCILARIN GÜÇLENMESİNE LÜMPEN PROLETERYA ÖNCÜLÜK ETTİ

Türkiye’de kentlerde İslamcıların güçlenmesine 1950’li senelerdan itibaren köyden kente göç eden lümpen proleterya öncülük etmiştir. Bu kesim ne kentli olabilmiş ne de köy kültüründen sıyrılamamış kitlelerdi. Bu kitle kentlere gelirken hem de muhafakâr dinî inanışlarını da birlikteinde getirmişti. Anadolulu küçük-orta sermayenin temsilciliğini yapan Necmettin Erbakan bu kesitlerin oyunu almada kuvvetlik çekmedi. Genel olarak dinî retoriği sık kullanan bu siyasetçi halkın inanışları üzerinden siyaset yaparak genel ve mahallî seçimlerde kısa müddette muvaffakiyetler elde etti.

Türkiye’deki İslamcı cemaat ve tarikatların sürgit formda kabul edemediği konulardan biri de şu olmuştur: “Müslüman halkların geri kalması meselesi”. Somutun zenginliğinde soyutlama gereğine nazaran; Müslüman ülkeler geri kaldıklarını Hristiyan ve Musevilerin boyunduruğu altına girmeye başladıklarında anladılar. Müslümanların siyasi teşkilatlar kurabilmekteki teorik/pratik eksikliklerinin olması ve dinî retoriklerle emperyalizme karşı muvaffakiyete ulaşamadıklarını gördüklerinde hayal kırıklığına uğradılar. Müslüman dünyasında âlimlerin ekseriyeti içtihat yolunun kapalı olduğunu belirtmektedir. Müslüman ülkeler değişen dünya şartlarında savundukları tezlerin yetersiz kaldığını görmektedirler.

Türkiye, Mısır, Tunus vd. Müslüman ülkelerin nepotizm bataklığına saplanıp kalması insanların İslamcı siyasetçilere olan inancını sarsmaktadır. Örneğin; Türkiye’de yapılan özelleştirmelerin halkın aleyhine biçimde gerçekleşmesi önemli bir itimat buhranı oluşturmaktadır. AKP Hükümetleri, 15 yılda; ortasında rafineriler, demir çelik fabrikaları ve limanların da bulunduğu 890 kamu malını sattı. Özelleştirme ismi verilen satışlardan 64,9 milyar dolar gelir elde edildi. Bunun 15,5 milyar dolarının masrafa gittiği belirtildi. Geri kalan paranın nereye harcandığı öğrenilemiyor. (4) halbuki özelleştirmenin tahlil olmadığını Tony Benn, şöyleki açıklamaktadır:“Piyasa iktisadının meseleleri çözdüğü tam bir palavradır. Rover’i devletleştirdiğimizde batmak üzereydi. Emekçiler sokakta kalacaktı. Devletleştirmeden daha sonra personellerin fiyatları, hayat şartları ve toplumsal hakları düzeldi. Thacher, Rover’i özelleştirdi. Bu işletme bugün bir daha batmak üzere.” (5)

YALNIZCA TÜRKİYE’DE DEĞİL PEK ÇOK MÜSLÜMAN ÜLKEDE MAĞLUBİYETE UĞRADI

AKP’nin yol-köprü siyaseti, epey özendiği Osmanlı uygulamalarına benziyor. Yani 19. ve 20. yüzyıldaki Osmanlı padişahlarının yaptığını artık AKP yapıyor. İstanbul’daki tünel’i İngilizler yapmıştı, Yavuz Sultan Selim köprüsünü ise İtalyanlar yaptı. Haydarpaşa Limanı ve Bağdat Demiryolu’nu 20. yüzyıl başında Almanlar yaparken; İzmir Osmangazi Köprüsü’nü bugün Fransızlar ve İsviçre şirketleri planlıyor, İtalyan şirketi yapıyor. AKP, demiryolları konusunda gerçeği yansıtmayan açıklamalar yapmaktadır. Önemsenecek yeni yollar açmıyor fakat Cumhuriyet’in ulusal demiryollarını 6290 kilometreye çıkaran büyük muvaffakiyetini küçümseyip eleştiriyor. Eski rayları söküp yük taşımayan 800 kilometrelik süratli tren sınırını, teknik hiç bir katkı koymadan 6 milyar YTL’ye yabancı şirketlere yaptırıyor ve bununla övünüyor. (6)

Sonuç olarak siyasal İslam’ın yalnızca Türkiye’de değil bir fazlaca Müslüman ülkede hezimete uğradığı bir gerçektir. Tunus, Fas, Mısır, Suriye üzere ülkelerde “Müslüman Kardeşlerin” mağlubiyete uğraması tezimize örnek olarak gösterilebilir. Etnik ve dini retorik kullanarak siyaset yapmanın toplumu kısımlara ayırdığını tabir etmeliyiz. Nasıl bir siyaset yapılmalı sorusunun yanıtı ise Mustafa Kemal Atatürk’ün öngördüğü üzere “laik, anti-emperyalist ve bağımsızlıkçı siyaset”tir.

KAYNAKÇA

Ali Şeriati, İnsan, Fecr Yayınları, Ankara, 2017, s. 29

John Dunn, Halkın Özgürlüğü, Detay Yayınları, İstanbul, 2017, s. 61.

Oliver Roy, Siyasal İslam’ın İflası,, Metis Yayınları, İstanbul, 1994, s. 179.

Metin Aydoğan, Türkiye Üzerine Notlar (1938-2018), 40.B, Galeati Yayıncılık, Ankara, 2019, s. 222.

Metin Aydoğan, Bitmeyen Oyun, 90.B, Galeti Yayıncılık, İzmir, 1999, s. 223.

Age, s. 256.

Girayalp Karakuş

ALINTIDIR
 
Üst