Tüpraş, rafinerilerindeki verimliliği milyonlarca datanın tahliliyle artırıyor

ahmetbeyler

Active member
Korkmaz, yaptığı açıklamada, inovasyona ve teknolojiye yatırım yaptıklarını belirterek, “Endüstri 4.0 prensipleri çerçevesinde; pandemi devrinde de takip sistemleri, giyilebilir teknolojiler, kablosuz ve taşınabilir tahlillerin saha uygulamalarını süratle uyguladık. IT stratejimizi, 2020 yılının başında ‘bağlı’ anahtar sözü ile bir daha yapılandırdık. Bağlı kavramı ile aygıtların internete bağlı olmasını değil, ‘bağlı data, bağlı departmanlar, bağlı süreçler ve bağlı platformlar’ olarak bir bütünün çarklarını oluşturan dijital stratejiyi hedefledik” diye konuştu.

Dijitalleşme çalışmalarında, üretimden satışa bedel zincirinin tamamını dikkate aldıklarını aktaran Korkmaz, şunları kaydetti:

“Saha üretim faaliyetleri, bir daha rafineri alanında yapılan bakım, proje üzere fizikî aktiviteler için taşınabilir ve giyilebilir teknolojiler, robotik projeler, optimizasyon, kestirimci bakım, üretim planlaması üzere analitik projeler, gemi planlama operasyonları, backoffice, finans operasyonları yahut ham petrol temini üzere ana süreçlerimizi yöneten uygulamalara kadar, fazlaca geniş bir perspektifte dijitalleşmeyi ele alıyoruz. Tüpraş olarak fazlaca büyük bir data altyapısı üzerinde bilgi tahlil sistemlerini kullanarak karar anında fark yaratabileceğimizi epeyce erken fark ettik. Uzman kaynaklara erişim ve üniversite/startuplara yakın olabilmek maksadıyla, ODTÜ ve İTÜ’de oluşturduğumuz Bilgi Analitik Merkezlerimiz ve buralarda istihdam ettiğimiz doktora/master öğrencilerinden oluşan data bilimci gruplarımız bu yıl da biroldukca projeyi hayata geçirdi.”

“Verilerin gücüyle yüz milyonlarca lira potansiyeli olan proje portföyünü yönetiyoruz”

Korkmaz, dünyanın en âlâ bilgi analitik ünitesine sahip rafinerilerinden biri olmak gayesiyle yola çıktıklarını belirterek, “Rafinerilerimizde 150 bin sensörden her gün üretilen 650 milyon satır datanın işlenip manalandırılması konusunda çalışıyoruz. Türkiye’de sanayi şirketleri içinde bu büyüklükte bilgi üreten diğer bir şirket bulmak güç. Telekom yahut finans dalı ile daha fazlaca benzeşiyoruz. Topladığımız bilgilerin gücü ile şu anda yüz milyonlarca lira ölçülebilir potansiyeli olan bir proje portföyünü yönetiyoruz. Projelerimiz paha zincirimizin tedarik ve üretimden satışların tahsilatına kadar tamamına hitap ediyor.” sözlerini kullandı.


Dijitalleşme çalışmaları kapsamında 2018’den bu yana Robotik Süreç Otomasyonu (RPA) uygulamalarıyla 100’e yakın sürecin yazılım robotuna devredildiğini vurgulayan Korkmaz, kelamlarını şöyleki sürdürdü:

“RPA sürecinin, iş gücümüze katkısı aylık 1.000 saatin üstündeki insan çalışmasından tasarruf edilmesi manasına geliyor. Robotik Yol Haritası kapsamında güç bölümünde yenilikçi ve öncü uygulamalara devam ediyoruz. Bu doğrultuda da İzmit Rafinerimizden başlayarak, drone uygulamalarını rafineri alanlarında, tank içi bakımlarda ve yüksekte yapılan ölçümlemelerde riskli iş süreçlerine dahil ediyoruz. bu biçimdece emniyetli ve inançlı çalışma ortamını en ileri dijital teknolojilerle güçlendiriyoruz.


Endüstriyel objelerin interneti bir daha rafineride önemli bir odak alanı. Hali hazırda sayıları yüzbinlerin üzerinde olan sensör altyapımızdan bahsetmiştim lakin nispeten ucuzlayan kablosuz sensörler gereksinime binaen anında yerleştirilerek üretim sürecinde bizim daha evvel alamadığımız biroldukça bilgiyi de değerlendirmemize yarar sağlıyor. Şirket çalışanları bir biçimde uzaktan bağlanarak dijital olan işlerini yerine getirebiliyor ancak kimi bazı fizikî ekipmanlar üzerinde de oluşabilen problemlerde uzman takviyesine gereksinimleri var. Biz pandemi periyodundaki bu sorunu Akıllı Baret dediğimiz uzmanları uzaktan bağlanarak rafineride gezdirebildiğimiz projemiz ile aştık.”


“Büyük datadan robotik uygulamalara tüm teknolojik araçlar yelpazemizde mevcut”

Korkmaz, rafinaj dalında talepte meydana gelen azalışın ve çok yüksek oynaklığın olumsuz tesirlerini yönetebilmek için çoğunlukla bir daha çalışılan optimizasyona öncelik verdiklerini aktararak, “Tüm riskleri dinamik bir anlayışla yöneterek aktif işletme sermayemizle sağlam bilanço yapımızı koruduk. 2020 yılında 19,8 milyon ton yurt içi satışla ülke talebinin büyük kısmını karşılarken, ihracat ve transit satış dahil 24,5 milyon ton toplam satış gerçekleştirdik” dedi.


Yapay zeka projelerinin, hem maliyet tıpkı vakitte iş gücü manasında önemli verimlilik alınan projelerden olduğunu belirten Korkmaz, şu sözleri kullandı:

“Bir örnek vereyim; her ay yaklaşık 1 milyar dolarlık kıymete sahip olan ham petrol alımlarımıza karar vermek için de bir ‘lineer optimizasyon programı’ kullanıyoruz. Dünyanın çeşitli bölgelerinden çıkan 250’den çok ham petrol cinsi bu programa tarifli. Ham petrol başına yaklaşık 300 adet datadan beslenen bu program 90’nın üzerinde eserin 4 farklı lokasyonumuzda optimize biçimde üretimine hangi hampetrolün alınması gerektiğinden başlayarak taraf göstererek, gerek talebe gerekse karlılığa odaklanarak üretim planımızı belirliyor.


Bu program ile rafinerimizdeki ünitelerin hangi modlarda çalışacağı, rafineriler içinde hangi mamüllerin transfer edileceği, hangi mamüllerin ihraç edilmesi gerektiğine kadar yıllık 30 milyon tonun üzerinde kapasiteyi üretimden 2 ay önce başlayarak planlıyor. Lineer programlama milyonlarca mümkün senaryoyu yaklaşık 2-3 dakika müddette pahalandırıyor. Optimizasyonun yanında, simulasyonlarla geleceği de planlayabiliyoruz.”

Korkmaz, rafinerilerin yüksek teknoloji ile çalışan fabrikalar olduğunu, zira tehlikeli ve yanıcı bir eserin daima üretilmek zorunda olduğunu aktararak, “Büyük data, data analitiği, taşınabilir uygulamalar, objelerin interneti, robotik uygulamalar yahut fizikî robotlar üzere şimdi tüm teknolojik araçlar tahlil yelpazemizde mevcut. Örneğin Tüpraş’ta üretimimizin eser ‘spekt’lerine ahengini takip edebilmek için kararı 24 saati bulan laboratuvar testleri gerekiyor. Bu, örneğin akaryakıtı 95 oktan ürettiğimizden emin olabilmek için bir mecburilik. Biz artık bu numuneleri girdilere ve koşullara bakarak makine öğrenmesi ile laboratuvar yanılgı hisselerinin ortasında varsayım etmeye başladık. Yani buradaki kusur hissemiz laboratuvarda yapılan kimyasal testlerdeki kusur hissesi ile birebir.24 saat beklemeden üretim anında eserin kalitesini katılaştırmak milyonlarca liralık randıman ve aslında kapasite artışı getiriyor” diye konuştu.

“Makine öğrenmesi algoritmalarıyla güç sarfiyatını yönetiyoruz”

Tüpraş Genel Müdür Yardımcısı Korkmaz, makine öğrenmesi algoritmaları ile güç sarfiyatını ölçmek ve yönetmek için bir platform oluşturduklarını, bu platform yardımıyla gerçek vakitli güç harcamalarımızı takip edebildiklerini söylemiş oldu.

Karbon emisyonu platformunu oluşturmak için de çalışmalara başladıklarını anlatan Korkmaz, kelamlarını şöyleki tamamladı: “Baca gazı, yakıt tüketimi, üretim verimliliği üzere parametleri değerlendirip karbon emisyonumuzu azaltmak için süratle gelişen teknolojinin tüm nimetlerinden faydalanacağız.

‘Bağlı’ stratejimize uygun olarak bilgiyi demokratikleştirip yalnızca üst seviyeye raporlamalarda değil, karar düzeneğinin her noktasında kullanılmasını hedefliyoruz. ‘Tek ve aynı’ datayı, her düzeyde sonucun merkezine alarak, yalnızca data analistlerinin değil, tüm şirket çalışanlarımızın kullanımını planlıyoruz. 2021, bu gayeyle oluşturduğumuz eğitim programlarımızla ‘veri vatandaşı’ dediğimiz çalışma arkadaşlarımızı büyük data tahlil eğitimleri ile güçlendirerek bu dönüşümün birinci sonuçlarını bekleyeceğimiz bir yıl olacak.

Yakın gelecekte dijital dönüşüm teknolojileri manasında 3 kıymetli kavramın da ön plana çıkacağını düşünüyorum: bilgi ve tahlilinin demokratikleşmesi, yalnızca konuttan değil biroldukça farklı coğrafyadan çalışanlara imkan veren dağınık tertipler ve iş ünitesi bazlı bilgiye dayalı karar süreçlerinin değer kazanması. Demokratikleşme derken, yeni çağda her işlevde her kademede çalışanın bilgiye dayalı karar verebilmesi, yani datayı kullanabilmenin demokratikleşmesi fazlaca değerli olacak. Büyük data tahlil imkanları, yerelleşerek en ufak iş ünitelerinde dahi tesirli kullanılacak.”
 
Üst