Gizem Uzuner Gençtürk – Bloomberg HT Araştırma
Uzun müddettir devam eden Ukrayna ile Türkiye içinde Hür Ticaret Muahedesi müzakerelerinde sona gelindi. İki ülke içinde yapılacak Özgür Ticaret Muahedesi sonucunda on milyar dolarlık ticaret hedefleniyor.
Fakat iki ülkenin içinde yapılacak ticarette bilhassa çelik bölümü Ukrayna’nın Türkiye’ye ihraç edeceği çelik konusunda kaygılı. 15-20 gün içerisinde Meclis’e sunularak bilgilerinı görmeyi bekledikleri Özgür Ticaret Anlaşması’nda; Ukrayna’ya karşı Türk çelik üreticisini koruyacak tedbirler görmek istiyorlar.
“Ukrayna Türkiye’ye tarım eseri ve çelikten öbür bir şey satamaz”
Virtus Steel İdare Konseyi Lideri Adnan Öztürk, mevzuya ait değerlendirmesinde şu tabirlere yer verdi:
“Dünyada globalizm bitmiş oldukten daha sonra; bütün ülkeler korumacılık siyasetlerini öne koydular. Bugün, Ukrayna ile Özgür Ticaret Muahedesi imzalayarak Türkiye’nin dış siyaseti ismine kıymetli bir adım atıldı. Lakin bu Hür Ticaret Mutabakatı, Türk çelik kesimi için bir tehdit ve dalın müdafaa altına alınması lazım. Türkiye, Avrupa’da Gümrük Birliği üyesi; fakat gerektiğinde Avrupa Birliği, Türk çelikçilerine kota koyuyor ve gerekirse anti-damping soruşturmalarını yapıyor. Daha evvel Güney Kore ile Özgür Ticaret Muahedesi yaptığında, Türk çelik dalı bunu hazmedebildi. kararına baktığımızda, Güney Kore’nin Türkiye’ye ihracatı 1,2 milyar dolar; Türkiye’nin 10 milyon dolar.
Artık bir de Japonya ile Hür Ticaret Muahedesi yapıyoruz. Japonya’da epeyce kıymetli bir çelik üreticisi. Yakında bir de Avrupa ve ABD’den karbon emisyonu sürecinde kota harici ek vergiler bile gelebilir. Artık bir de Ukrayna’da riski var. Zira, Ukrayna’nın 20 milyon kullanmadığı kapasite var. Yalnızca 10 milyon tonluk üretim artışına giderse Türk çelik bölümü bunu yönetemez. 2,5 milyar ihracatımız var; 2,5 milyar dolarda ithalat yapıyorduk. Bunun da büyük kısmı esasen çelik eseri. Biz aslına bakarsanız Ukrayna’ya satabileceğimiz her şeyi satıyoruz. Ukrayna Türkiye’ye tarım eseri ve çelikten diğer bir şey satamaz. O yüzden bence bizim ihracatımız tıpkı kalacak, lakin onlardan yaptığımız çelik ithalatının önü açık. Güney Kore ile yapılan Hür Ticaret Anlaşması’na dayandık, ancak Ukrayna konusunda gerekli tedbirleri çelik dalını korumak ismine hemen almalıyız.”
“Bu STA’nın Türk çelik dalına epey yararı olmaz”
SteelOrbis Genel Müdürü Murat Eryılmaz, çelik bölümünü bekleyen risklere dair değerlendirmesinde, “Çelik kesimi ile ilgili kıymetli bir risk kelam konusu. Ukrayna’dan yaklaşık 2,5 milyon ton çelik ithalatımız var. Bununda yüzde 95’i dâhilde sürece rejimine tabi.” dedi.
Eryılmaz, kelamlarına değerlendirmesine şöyleki devam etti:
“Serbest Ticaret Muahedesi kelam konusu olduğunda buradaki ithalatın önemli oranda artması kelam konusu olabilir. Bugüne kadar, Ukrayna’dan ithalatın bir milyon ton üstü sıcak sacdır. O yüzden kimi eserlerde üretim yapan üreticileri bilhassa negatif etkilenebilir. Bu Özgür Ticaret Anlaşması’nın Türkiye için yararı en çok hurda ithalatı olabilir. Ukrayna’nın mevcut durumda uyguladığı ihracat vergisi yaklaşık 180 USD/ton. Şimdiye kadar Ukrayna ile yapılan Özgür Ticaret Anlaşması’na dair bildiklerimiz içinde bu verginin kaldırılacağını duymadık. O yüzden her halükarda bu STA’nın Türk çelik kesimine epey yararı olmaz. Ancak Türkiye, Ukrayna için çelikte potansiyel ihracat pazarı.”
“Devlet yetkililerinin azami ölçüde çalıştığını biliyoruz”
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Dr. Veysel Yayan, bölümün Ukrayna’ya karşı açık olduğu risklere dair gerekenin yapılacağını belirttiği konuşmasında, “Ukrayna ile yapılacak Özgür Ticaret Anlaşması’nda ülkelerin karşılıklı vergilerin sıfırlansa bile çelik dalı için adaletli olamaz. Muahede, 15-20 gün içerisinde Meclis’e sunulabilir, bu biçimde bilgilerinı bakılırsaceğiz. Fakat, bölüm için bu STA kapsamında hassasiyetlerimizin dikkate alınması için devlet yetkililerinin azami ölçüde çalıştığını biliyoruz. Güney Kore ve Çin’den daha sonra dünyada çelik bölümünün en dinamik olduğu Türkiye’nin Ukrayna’ya açılması kelam konusu olamaz. Bundan daha sonra da yapılacak tüm Hür Ticaret Anlaşmaları’nda da çelik kesiminin durumunun dikkate alınacağını düşünüyoruz.” dedi.
“Malesef birtakım konularda evvelde hazırlık yapmadığımız için yarar sağlayamıyoruz”
Özgür Ticaret Mutabakatı imzalanmadan evvel bölümlere etkisinin ayrıntılı olarak değerlendirmesi gerektiğini düşünen Çelik İhracatçıları Birliği Lider Yardımcısı Uğur Dalbeler, mevzuyu şu sözlerle yorumladı:
“Ukrayna’nın ulusal hasılasının üçte biri çelik üretiminden ve yalnızca üretimlerinin üçte birini tüketip, kalanı ihraç ediyorlar. Çelik bölümünde Ukrayna’nın doğal pazarıyız. Hammadde imkânları, sahip oldukları cevher, kömür, devlet tarafınca sübvanse edilen iki büyük şirketi göz önüne alındığında rekabet etme talihimiz yok. Oraya bir şey satabileceğimizi düşünmüyoruz lakin en azından Bakanlık’a, Özgür Ticaret Anlaşması’nda ziyanı minimize etmek ismine bir teklifte bulunduk. İmzalanan muahedenin içeriğine haiz değiliz çabucak hemen; bizim teklifimizin ne kadarının hayata geçtiğini bilmiyoruz.
Güney Kore ile yapılan Hür Ticaret Muahedesi kararında biz hiç bir şey satamazken, Güney Kore bu muahedeyi lehine çevirdi. Maalesef birtakım konularda öncesinden hazırlık yapmadığımız için yarar sağlayamıyoruz. Olağanda STA imzalanmadan evvel dal sektör tesir tahlili yapılması gerekiyor.
Ukrayna hammadde ihracatına epey önemli bir vergi uyguluyor örneğin. Bunun gayesi da Türkiye’nin hammadeye ulaşmasını engellemek. Ukrayna’nın hurda ihracatına uyguladığı vergide değişikliğe gitmesi lakin bizim için avantaj olabilir. Hatta olağanda hurdaya ihracat vergisi Dünya Ticaret Örgütü kurallarına nazaran aslında olmaması gerekir. Lakin hem Rusya tıpkı vakitte Ukrayna bunu uyguluyor.”
Uzun müddettir devam eden Ukrayna ile Türkiye içinde Hür Ticaret Muahedesi müzakerelerinde sona gelindi. İki ülke içinde yapılacak Özgür Ticaret Muahedesi sonucunda on milyar dolarlık ticaret hedefleniyor.
Fakat iki ülkenin içinde yapılacak ticarette bilhassa çelik bölümü Ukrayna’nın Türkiye’ye ihraç edeceği çelik konusunda kaygılı. 15-20 gün içerisinde Meclis’e sunularak bilgilerinı görmeyi bekledikleri Özgür Ticaret Anlaşması’nda; Ukrayna’ya karşı Türk çelik üreticisini koruyacak tedbirler görmek istiyorlar.
“Ukrayna Türkiye’ye tarım eseri ve çelikten öbür bir şey satamaz”
Virtus Steel İdare Konseyi Lideri Adnan Öztürk, mevzuya ait değerlendirmesinde şu tabirlere yer verdi:
“Dünyada globalizm bitmiş oldukten daha sonra; bütün ülkeler korumacılık siyasetlerini öne koydular. Bugün, Ukrayna ile Özgür Ticaret Muahedesi imzalayarak Türkiye’nin dış siyaseti ismine kıymetli bir adım atıldı. Lakin bu Hür Ticaret Mutabakatı, Türk çelik kesimi için bir tehdit ve dalın müdafaa altına alınması lazım. Türkiye, Avrupa’da Gümrük Birliği üyesi; fakat gerektiğinde Avrupa Birliği, Türk çelikçilerine kota koyuyor ve gerekirse anti-damping soruşturmalarını yapıyor. Daha evvel Güney Kore ile Özgür Ticaret Muahedesi yaptığında, Türk çelik dalı bunu hazmedebildi. kararına baktığımızda, Güney Kore’nin Türkiye’ye ihracatı 1,2 milyar dolar; Türkiye’nin 10 milyon dolar.
Artık bir de Japonya ile Hür Ticaret Muahedesi yapıyoruz. Japonya’da epeyce kıymetli bir çelik üreticisi. Yakında bir de Avrupa ve ABD’den karbon emisyonu sürecinde kota harici ek vergiler bile gelebilir. Artık bir de Ukrayna’da riski var. Zira, Ukrayna’nın 20 milyon kullanmadığı kapasite var. Yalnızca 10 milyon tonluk üretim artışına giderse Türk çelik bölümü bunu yönetemez. 2,5 milyar ihracatımız var; 2,5 milyar dolarda ithalat yapıyorduk. Bunun da büyük kısmı esasen çelik eseri. Biz aslına bakarsanız Ukrayna’ya satabileceğimiz her şeyi satıyoruz. Ukrayna Türkiye’ye tarım eseri ve çelikten diğer bir şey satamaz. O yüzden bence bizim ihracatımız tıpkı kalacak, lakin onlardan yaptığımız çelik ithalatının önü açık. Güney Kore ile yapılan Hür Ticaret Anlaşması’na dayandık, ancak Ukrayna konusunda gerekli tedbirleri çelik dalını korumak ismine hemen almalıyız.”
“Bu STA’nın Türk çelik dalına epey yararı olmaz”
SteelOrbis Genel Müdürü Murat Eryılmaz, çelik bölümünü bekleyen risklere dair değerlendirmesinde, “Çelik kesimi ile ilgili kıymetli bir risk kelam konusu. Ukrayna’dan yaklaşık 2,5 milyon ton çelik ithalatımız var. Bununda yüzde 95’i dâhilde sürece rejimine tabi.” dedi.
Eryılmaz, kelamlarına değerlendirmesine şöyleki devam etti:
“Serbest Ticaret Muahedesi kelam konusu olduğunda buradaki ithalatın önemli oranda artması kelam konusu olabilir. Bugüne kadar, Ukrayna’dan ithalatın bir milyon ton üstü sıcak sacdır. O yüzden kimi eserlerde üretim yapan üreticileri bilhassa negatif etkilenebilir. Bu Özgür Ticaret Anlaşması’nın Türkiye için yararı en çok hurda ithalatı olabilir. Ukrayna’nın mevcut durumda uyguladığı ihracat vergisi yaklaşık 180 USD/ton. Şimdiye kadar Ukrayna ile yapılan Özgür Ticaret Anlaşması’na dair bildiklerimiz içinde bu verginin kaldırılacağını duymadık. O yüzden her halükarda bu STA’nın Türk çelik kesimine epey yararı olmaz. Ancak Türkiye, Ukrayna için çelikte potansiyel ihracat pazarı.”
“Devlet yetkililerinin azami ölçüde çalıştığını biliyoruz”
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Dr. Veysel Yayan, bölümün Ukrayna’ya karşı açık olduğu risklere dair gerekenin yapılacağını belirttiği konuşmasında, “Ukrayna ile yapılacak Özgür Ticaret Anlaşması’nda ülkelerin karşılıklı vergilerin sıfırlansa bile çelik dalı için adaletli olamaz. Muahede, 15-20 gün içerisinde Meclis’e sunulabilir, bu biçimde bilgilerinı bakılırsaceğiz. Fakat, bölüm için bu STA kapsamında hassasiyetlerimizin dikkate alınması için devlet yetkililerinin azami ölçüde çalıştığını biliyoruz. Güney Kore ve Çin’den daha sonra dünyada çelik bölümünün en dinamik olduğu Türkiye’nin Ukrayna’ya açılması kelam konusu olamaz. Bundan daha sonra da yapılacak tüm Hür Ticaret Anlaşmaları’nda da çelik kesiminin durumunun dikkate alınacağını düşünüyoruz.” dedi.
“Malesef birtakım konularda evvelde hazırlık yapmadığımız için yarar sağlayamıyoruz”
Özgür Ticaret Mutabakatı imzalanmadan evvel bölümlere etkisinin ayrıntılı olarak değerlendirmesi gerektiğini düşünen Çelik İhracatçıları Birliği Lider Yardımcısı Uğur Dalbeler, mevzuyu şu sözlerle yorumladı:
“Ukrayna’nın ulusal hasılasının üçte biri çelik üretiminden ve yalnızca üretimlerinin üçte birini tüketip, kalanı ihraç ediyorlar. Çelik bölümünde Ukrayna’nın doğal pazarıyız. Hammadde imkânları, sahip oldukları cevher, kömür, devlet tarafınca sübvanse edilen iki büyük şirketi göz önüne alındığında rekabet etme talihimiz yok. Oraya bir şey satabileceğimizi düşünmüyoruz lakin en azından Bakanlık’a, Özgür Ticaret Anlaşması’nda ziyanı minimize etmek ismine bir teklifte bulunduk. İmzalanan muahedenin içeriğine haiz değiliz çabucak hemen; bizim teklifimizin ne kadarının hayata geçtiğini bilmiyoruz.
Güney Kore ile yapılan Hür Ticaret Muahedesi kararında biz hiç bir şey satamazken, Güney Kore bu muahedeyi lehine çevirdi. Maalesef birtakım konularda öncesinden hazırlık yapmadığımız için yarar sağlayamıyoruz. Olağanda STA imzalanmadan evvel dal sektör tesir tahlili yapılması gerekiyor.
Ukrayna hammadde ihracatına epey önemli bir vergi uyguluyor örneğin. Bunun gayesi da Türkiye’nin hammadeye ulaşmasını engellemek. Ukrayna’nın hurda ihracatına uyguladığı vergide değişikliğe gitmesi lakin bizim için avantaj olabilir. Hatta olağanda hurdaya ihracat vergisi Dünya Ticaret Örgütü kurallarına nazaran aslında olmaması gerekir. Lakin hem Rusya tıpkı vakitte Ukrayna bunu uyguluyor.”