Türkiye’yi bekleyen tehlike… Ekonomik kriz hangi kabahatleri patlatacak
Ekonomik krizin derinleşmesi ile birlikte Türkiye’yi bekleyen hatalar da farklılaşıyor. Bu mevzuyu Odatv’ye pahalandıran eski polis müdürü ve güvenlik uzmanı Feramuz Erdin ihtarlarını sıraladı. Türkiye’deki ekonomik krizle bir arada gelecek yeni hatalar için emniyetin önleyici önlemler alması gerektiğini belirten Feramuz Erdin, hangi cürümlerde artış yaşanacağını tek tek sıraladı.
Artış yaşanacak hataları, organize hatalar, ekonomik cürümler, iş dünyasına yönelik kabahatler, yüz kızartıcı cürümler başlıkları ile sıralayanFeramuz Erdin, insan kaçırma, yağma, çete, kapkaç, gasp, yankesicilik, dolandırıcılık, hırsızlık, şirket içi suiistimal, tefecilik, yolsuzluk, hileli iflas, kundaklama ve karaborsacılık üzere hatalarda büyük artış yaşanacağını söz etti.
Feramuz Erdin’in yazısı şöyleki:
“Son senelerda artan kolluk sayısına ve artan teknik imkanlara karşın Türkiye’de genel asayişin güzele gittiğini söylemek aslına bakarsanız pek mümkün değil. Aile içi şiddet yanında toplumsal şiddet de bu süreçte adeta tavan yaptı. Aile içi cinayetler, sokak ortasında sebepsiz yere işlenen cinayetler, sokakta silahla çatışan çeteler, şiddetin her türlüsü artık haber bültenlerinin çoğunluğunu oluşturmaya başladı.
Bunda en büyük etken hükümetin siyasetleri ve tahminen de politikasızlığıydı?
EKONOMİK KRİZ ORTAMINDA KABAHATLER NASIL DEĞİŞECEK
Neredeyse son 20 yıldır ekonomik manada nispeten âlâ yaşayan jenerasyonlar, Amerikalı Rahip Brunson’un tutuklanmasına ABD’nin vermiş olduğu reaksiyon daha sonrasında dolarda yaşanan ani yükselişle birinci sefer ekonomik bir krizle karşılaştı denebilir.
İkinci olarak, Covid-19 krizinin patlamasıyla tüm dünyada yaşanan ekonomik daralma Türkiye’yi de etkiledi ve ailelerin gelirleri de buna bağlı olarak düştü.
Bu yılın sonuna hakikat Türk Lirasının süratle paha kaybetmesi ise her şeyin üzerine tuz biber oldu. Artık herkesi bir gelecek telaşı sardı. Natürel ki bu krizi yönetmek ve ömrünü idame ettirmek için herkes farklı farklı tekniklere başvuracaktır.
Pekala bu ekonomik kriz ortamında hatalar nasıl evirilecek, sayıları ne kadar artacak ve kim, ne kadar etkilenecek? Artık isterseniz bu sorunun yanıtını bulmaya çalışalım.
EKONOMİK KRİZİN KABAHATLERİ PATLATMASI RİSKİ MEVCUT
Kabahat bilimi (Kriminalistik) bu bağlantılı durumu Hatanın Ekonomik Teorisi başlığı altında inceliyor. Yani, genel iktisadın berbata gitmesi ile kamu tertibinin bozulması ve aşikâr cürümlerin artması içinde direkt bir ilgi olup olmadığı inceleniyor.
Aslında hata patlamasını krizin derinliği belirliyor. Yani kriz ne kadar çabuk gelmiş ve şok yaşatmış ise insanların reaksiyonu bunla orantılı olarak artıyor. Yaşı müsait olanlar hatırlayacaktır; 2000’li senelerda Arjantin’de başlayan ekonomik kriz daha sonrasında halk sokaklara dökülmüş ve mağazaları yağmalamıştı. Ortada yağmacıların diğerlerince yağmaya uğradığı haberleri de çıkmıştı. Yağmaladığı malı yeni yağmacıya teslim etmeyenler öldürülmüştü.
Hafızalardaki bir öteki dramatik krizi de Sovyetler Birliği’nin çöküşü ile bir arada şahit olunmuştu. Devletin bir anda ortadan kalkmasıyla çaresizliğe düşen halk karnını doyurabilmek için büyük trajediler hayatıştı. Bugün oligark denilen organize hata çeteleri türemiş, ortalarında tanklar ve savaş gemilerinin de bulunduğu Sovyet ordusunun silahları, madenler ve başka ekonomik rezervler memleketler arası piyasada satılmıştı. O periyotta birtakım ülkelerde eski Sovyet ülkeleri kaynaklı biroldukca kara para aklama davası açılmıştı.
Üstte verilen dramatik örnekler olağan ki bugün Türkiye’de karşı karşıya olduğumuz durumu söz etmiyor. Ancak bu, Türkiye’de yaşanabilecek olayların şimdiden değerlendirmesinin yapılarak gerekli önlemlerin alınması gerçeğini de değiştirmiyor. Zira bugün artık ekonomik krizin kabahatleri patlatması riski mevcut.
İsterseniz ekonomik krizde artması olası kabahatleri ve vatandaşın karşı karşıya kalacağı riskleri artık tek tek ele alalım. Temel olan kolluğun bu riskleri öncesinden pahalandırmak suretiyle “önleyici kolluk” bakılırsavi çerçevesinde kabahat daha oluşmadan gerekli önlemleri almasıdır.
Lakin biz bir daha de vatandaşın mağdur olmamak için dikkat etmesi gereken noktalar ile alması gereken önlemleri bir kere daha hatırlatmış olalım.
EKONOMİK KRİZDE HANGİ HATALARDA ARTIŞ YAŞANACAK
Organize hatalar: Bilhassa kriz niçiniyle ödeme kuvvetliğüne düşen iş insanlarından alacak tahsil etmek hedefiyle faaliyetlerini daha da artırmaları beklenmelidir. İş dünyasına yönelik olarak insan kaçırma, öldürme, yaralama, yağma, şiddet üzere cürümlerde artış yaşanması mümkündür. Hatta yerli çeteler yanında büsbütün yabacı yahut sığınmacılardan heyeti çetelerin ortaya çıkması beklenmelidir.
Başka yandan, organize kabahat örgütlerinin muhtaç durumdaki ailelerin küçük yaşta çocuklarını kapkaç, gasp, yankesicilik, bağımlılık yapan unsur ticareti üzere hatalarda kullanma ihtimalinin artacağı da değerlendirilmelidir.
Organize hata örgütleri ile gayret etmek kolluğun misyonudur. Vatandaşın mağduriyet yaşadığı bir durumda tereddüt etmeden kolluğa müracaat etmesi gerekir.
Ekonomik kabahatler: Başta dolandırıcılık olmak üzere, hırsızlık, kapkaç, yağma üzere mülkiyete karşı cürümlerde artış beklenmelidir.
Önlem olarak konut ve işyerlerindeki kilit, kasa, CCTV ve alarm sistemleri kesinlikle bakımlı ve çalışır durumda olmalıdır. Tazminat sigortaları gözden geçirilmeli, tarihi geçenler yenilenmelidir. “Bedava peynir yalnızca fare kapanında olur” mantığını her vakit akılda tutarak yüksek kar vaadiyle küçük yatırım yapılması tekliflerine her vakit kuşkuyla yaklaşılmalıdır. Dolandırıcıların suiistimal ettiği iki his çaresizlik ve yüksek kar hırsıdır.
Dolandırıcı ve hırsızların siber (internet) imkanlarını sıkça kullandıkları unutulmamalıdır. Kuşkulu, akla yatmayan, ömrün genel akışına uymayan her süreci tamamlamadan evvel iki sefer düşünmek gerekir.
Eser orijinalinin kur niçiniyle kıymetli olması sahtecilik ve kaçakçılık olaylarının artmasına niye olacaktır.
Bunlarla çaba aslında kolluk işçisinin bakılırsavidir lakin vatandaşın da sıhhate ziyanlı olabilecek taklit, hileli ve düzmece eserlerden uzak durması gereklidir. Kaçakçılık hatalarında satan kadar satın alanın da cezai sorumluluğu olduğu unutulmamalıdır.
İş dünyasına yönelik cürümler: İşyerlerinde üsttekilere ilave olarak şirket içi suiistimal, tefecilik ve yolsuzluk olayları da artması beklenmelidir.
Şirket içi kontrol ve sayımlar sıklaştırılmalıdır. Kredi, borç, vergi, SGK, fatura ve banka ödemelerinin ilgilileri tarafınca eksiksiz olarak yapılıp yapılmadığı denetim edilmelidir. Kritik yerlerde çalışan çalışanın özgeçmiş araştırması yapılmalıdır.
Ekonomik krizlerde hileli iflas ve kundaklama üzere kabahatlerde artış beklenmelidir. Sigortadan tazminat alabilmek için işyeri ve depoların şahsen sahipleri tarafınca yakılması en sık görülen suiistimal biçimidir.
Sigorta eksperleri bu üzere olayları çarçabuk tesbit edebildiğinden sigorta şirketi ödeme yapmadığı üzere sorumlular hakkında ceza ve tazminat davaları açılabilmektedir. Yani ziyan katlanabilmektedir.
Yüz kızartıcı kabahatler: Ekonomik zorluklarla başa çıkabilmek ve hatta kısa vakitte güçlü olabilmek için insanların kumar ve fuhşa yönelmelerine hayli sık rastlanır. Bir ekonomik krizde karaborsacılık ve bağımlılık yapan unsur ticareti hatalarında da artış beklenmelidir.
Ailelerin bilhassa yaşı küçük çocuklarını bu hususta takip etmeleri gereklidir. Hesapsız ve epeyce para harcamak, dikkat cazibeli arkadaşlıklar, açıklanamayan gelir artışı aileleri her vakit kuşkuya sevk etmelidir.
Cinayet, yaralama, şiddet, hengame, intihar: Ekonomik zorlukların beşerde doğal bir gerilime yol açması aslına bakarsan benlenir. Bunun yanında bağımlılık yapan unsurların kullanmasının artması, teskin edici ilaç suiistimali yahut yanlış kullanması şiddet, cinayet ve yaralama olaylarında artışa niye olma riskini barındırmaktadır.
Polis Akademisi Başkanlığınca yayınlanan bir çalışmada aile içi cinayetin gelmekte olduğunun en değerli işaretinin yenidenlanan şiddet olduğu tesbit edilmiştir. Şayet maruz kaldığınız şiddet artarak devam ediyorsa, bu sizin için büyük bir tehlikenin işaretidir. Bu durumda ilgili makamlara derhal müracaat etmeniz gerekir.
Toplumsal şiddet işareti olan cümbüş gayeli silahla havaya ateş etmek, yol kesmek, hatalı sanılan birisini topluca linç etmek üzere olaylarda esasen bir artış yaşanmaktadır.
Bu üzere durumda bir diğerinin arama ihtimalini düşünmeden derhal acil yardım sınırı 112 aranarak polisten yardım istenmelidir. “Nasılsa bir diğeri aramıştır” niyetinin insanları epeyce yanılttığı ve olayların büyümesine yol açtığı bilimsel olarak tesbit edilmiştir.
Bilhassa yabancılar ile girilen ikili münakaşalarda onların farklı bir kültüre sahip olduğu, ortada bir lisan bariyeri olduğu gerçeği unutulmamalıdır. Bugüne kadar yaşanan biroldukça tartışmanın vefatla sonuçlanmasının niçini, kendini tehlikede hisseden yabancının bilinçaltında direkt karşısındakini öldürmek kastını barındırmasıdır.
Tıpkı biçimde toksik tesir altındaki beşerler da şuurlu düşünme yeteneğini kaybettiğinden, bunlarla girilecek bir münakaşanın da sonuç getirmeyeceği ve makus sonuçlanabileceği hep hatırda tutulmalıdır. Unutmayın ki “sarhoşun mektubu okunmaz.”
ALINTIDIR
Ekonomik krizin derinleşmesi ile birlikte Türkiye’yi bekleyen hatalar da farklılaşıyor. Bu mevzuyu Odatv’ye pahalandıran eski polis müdürü ve güvenlik uzmanı Feramuz Erdin ihtarlarını sıraladı. Türkiye’deki ekonomik krizle bir arada gelecek yeni hatalar için emniyetin önleyici önlemler alması gerektiğini belirten Feramuz Erdin, hangi cürümlerde artış yaşanacağını tek tek sıraladı.
Artış yaşanacak hataları, organize hatalar, ekonomik cürümler, iş dünyasına yönelik kabahatler, yüz kızartıcı cürümler başlıkları ile sıralayanFeramuz Erdin, insan kaçırma, yağma, çete, kapkaç, gasp, yankesicilik, dolandırıcılık, hırsızlık, şirket içi suiistimal, tefecilik, yolsuzluk, hileli iflas, kundaklama ve karaborsacılık üzere hatalarda büyük artış yaşanacağını söz etti.
Feramuz Erdin’in yazısı şöyleki:
“Son senelerda artan kolluk sayısına ve artan teknik imkanlara karşın Türkiye’de genel asayişin güzele gittiğini söylemek aslına bakarsanız pek mümkün değil. Aile içi şiddet yanında toplumsal şiddet de bu süreçte adeta tavan yaptı. Aile içi cinayetler, sokak ortasında sebepsiz yere işlenen cinayetler, sokakta silahla çatışan çeteler, şiddetin her türlüsü artık haber bültenlerinin çoğunluğunu oluşturmaya başladı.
Bunda en büyük etken hükümetin siyasetleri ve tahminen de politikasızlığıydı?
EKONOMİK KRİZ ORTAMINDA KABAHATLER NASIL DEĞİŞECEK
Neredeyse son 20 yıldır ekonomik manada nispeten âlâ yaşayan jenerasyonlar, Amerikalı Rahip Brunson’un tutuklanmasına ABD’nin vermiş olduğu reaksiyon daha sonrasında dolarda yaşanan ani yükselişle birinci sefer ekonomik bir krizle karşılaştı denebilir.
İkinci olarak, Covid-19 krizinin patlamasıyla tüm dünyada yaşanan ekonomik daralma Türkiye’yi de etkiledi ve ailelerin gelirleri de buna bağlı olarak düştü.
Bu yılın sonuna hakikat Türk Lirasının süratle paha kaybetmesi ise her şeyin üzerine tuz biber oldu. Artık herkesi bir gelecek telaşı sardı. Natürel ki bu krizi yönetmek ve ömrünü idame ettirmek için herkes farklı farklı tekniklere başvuracaktır.
Pekala bu ekonomik kriz ortamında hatalar nasıl evirilecek, sayıları ne kadar artacak ve kim, ne kadar etkilenecek? Artık isterseniz bu sorunun yanıtını bulmaya çalışalım.
EKONOMİK KRİZİN KABAHATLERİ PATLATMASI RİSKİ MEVCUT
Kabahat bilimi (Kriminalistik) bu bağlantılı durumu Hatanın Ekonomik Teorisi başlığı altında inceliyor. Yani, genel iktisadın berbata gitmesi ile kamu tertibinin bozulması ve aşikâr cürümlerin artması içinde direkt bir ilgi olup olmadığı inceleniyor.
Aslında hata patlamasını krizin derinliği belirliyor. Yani kriz ne kadar çabuk gelmiş ve şok yaşatmış ise insanların reaksiyonu bunla orantılı olarak artıyor. Yaşı müsait olanlar hatırlayacaktır; 2000’li senelerda Arjantin’de başlayan ekonomik kriz daha sonrasında halk sokaklara dökülmüş ve mağazaları yağmalamıştı. Ortada yağmacıların diğerlerince yağmaya uğradığı haberleri de çıkmıştı. Yağmaladığı malı yeni yağmacıya teslim etmeyenler öldürülmüştü.
Hafızalardaki bir öteki dramatik krizi de Sovyetler Birliği’nin çöküşü ile bir arada şahit olunmuştu. Devletin bir anda ortadan kalkmasıyla çaresizliğe düşen halk karnını doyurabilmek için büyük trajediler hayatıştı. Bugün oligark denilen organize hata çeteleri türemiş, ortalarında tanklar ve savaş gemilerinin de bulunduğu Sovyet ordusunun silahları, madenler ve başka ekonomik rezervler memleketler arası piyasada satılmıştı. O periyotta birtakım ülkelerde eski Sovyet ülkeleri kaynaklı biroldukca kara para aklama davası açılmıştı.
Üstte verilen dramatik örnekler olağan ki bugün Türkiye’de karşı karşıya olduğumuz durumu söz etmiyor. Ancak bu, Türkiye’de yaşanabilecek olayların şimdiden değerlendirmesinin yapılarak gerekli önlemlerin alınması gerçeğini de değiştirmiyor. Zira bugün artık ekonomik krizin kabahatleri patlatması riski mevcut.
İsterseniz ekonomik krizde artması olası kabahatleri ve vatandaşın karşı karşıya kalacağı riskleri artık tek tek ele alalım. Temel olan kolluğun bu riskleri öncesinden pahalandırmak suretiyle “önleyici kolluk” bakılırsavi çerçevesinde kabahat daha oluşmadan gerekli önlemleri almasıdır.
Lakin biz bir daha de vatandaşın mağdur olmamak için dikkat etmesi gereken noktalar ile alması gereken önlemleri bir kere daha hatırlatmış olalım.
EKONOMİK KRİZDE HANGİ HATALARDA ARTIŞ YAŞANACAK
Organize hatalar: Bilhassa kriz niçiniyle ödeme kuvvetliğüne düşen iş insanlarından alacak tahsil etmek hedefiyle faaliyetlerini daha da artırmaları beklenmelidir. İş dünyasına yönelik olarak insan kaçırma, öldürme, yaralama, yağma, şiddet üzere cürümlerde artış yaşanması mümkündür. Hatta yerli çeteler yanında büsbütün yabacı yahut sığınmacılardan heyeti çetelerin ortaya çıkması beklenmelidir.
Başka yandan, organize kabahat örgütlerinin muhtaç durumdaki ailelerin küçük yaşta çocuklarını kapkaç, gasp, yankesicilik, bağımlılık yapan unsur ticareti üzere hatalarda kullanma ihtimalinin artacağı da değerlendirilmelidir.
Organize hata örgütleri ile gayret etmek kolluğun misyonudur. Vatandaşın mağduriyet yaşadığı bir durumda tereddüt etmeden kolluğa müracaat etmesi gerekir.
Ekonomik kabahatler: Başta dolandırıcılık olmak üzere, hırsızlık, kapkaç, yağma üzere mülkiyete karşı cürümlerde artış beklenmelidir.
Önlem olarak konut ve işyerlerindeki kilit, kasa, CCTV ve alarm sistemleri kesinlikle bakımlı ve çalışır durumda olmalıdır. Tazminat sigortaları gözden geçirilmeli, tarihi geçenler yenilenmelidir. “Bedava peynir yalnızca fare kapanında olur” mantığını her vakit akılda tutarak yüksek kar vaadiyle küçük yatırım yapılması tekliflerine her vakit kuşkuyla yaklaşılmalıdır. Dolandırıcıların suiistimal ettiği iki his çaresizlik ve yüksek kar hırsıdır.
Dolandırıcı ve hırsızların siber (internet) imkanlarını sıkça kullandıkları unutulmamalıdır. Kuşkulu, akla yatmayan, ömrün genel akışına uymayan her süreci tamamlamadan evvel iki sefer düşünmek gerekir.
Eser orijinalinin kur niçiniyle kıymetli olması sahtecilik ve kaçakçılık olaylarının artmasına niye olacaktır.
Bunlarla çaba aslında kolluk işçisinin bakılırsavidir lakin vatandaşın da sıhhate ziyanlı olabilecek taklit, hileli ve düzmece eserlerden uzak durması gereklidir. Kaçakçılık hatalarında satan kadar satın alanın da cezai sorumluluğu olduğu unutulmamalıdır.
İş dünyasına yönelik cürümler: İşyerlerinde üsttekilere ilave olarak şirket içi suiistimal, tefecilik ve yolsuzluk olayları da artması beklenmelidir.
Şirket içi kontrol ve sayımlar sıklaştırılmalıdır. Kredi, borç, vergi, SGK, fatura ve banka ödemelerinin ilgilileri tarafınca eksiksiz olarak yapılıp yapılmadığı denetim edilmelidir. Kritik yerlerde çalışan çalışanın özgeçmiş araştırması yapılmalıdır.
Ekonomik krizlerde hileli iflas ve kundaklama üzere kabahatlerde artış beklenmelidir. Sigortadan tazminat alabilmek için işyeri ve depoların şahsen sahipleri tarafınca yakılması en sık görülen suiistimal biçimidir.
Sigorta eksperleri bu üzere olayları çarçabuk tesbit edebildiğinden sigorta şirketi ödeme yapmadığı üzere sorumlular hakkında ceza ve tazminat davaları açılabilmektedir. Yani ziyan katlanabilmektedir.
Yüz kızartıcı kabahatler: Ekonomik zorluklarla başa çıkabilmek ve hatta kısa vakitte güçlü olabilmek için insanların kumar ve fuhşa yönelmelerine hayli sık rastlanır. Bir ekonomik krizde karaborsacılık ve bağımlılık yapan unsur ticareti hatalarında da artış beklenmelidir.
Ailelerin bilhassa yaşı küçük çocuklarını bu hususta takip etmeleri gereklidir. Hesapsız ve epeyce para harcamak, dikkat cazibeli arkadaşlıklar, açıklanamayan gelir artışı aileleri her vakit kuşkuya sevk etmelidir.
Cinayet, yaralama, şiddet, hengame, intihar: Ekonomik zorlukların beşerde doğal bir gerilime yol açması aslına bakarsan benlenir. Bunun yanında bağımlılık yapan unsurların kullanmasının artması, teskin edici ilaç suiistimali yahut yanlış kullanması şiddet, cinayet ve yaralama olaylarında artışa niye olma riskini barındırmaktadır.
Polis Akademisi Başkanlığınca yayınlanan bir çalışmada aile içi cinayetin gelmekte olduğunun en değerli işaretinin yenidenlanan şiddet olduğu tesbit edilmiştir. Şayet maruz kaldığınız şiddet artarak devam ediyorsa, bu sizin için büyük bir tehlikenin işaretidir. Bu durumda ilgili makamlara derhal müracaat etmeniz gerekir.
Toplumsal şiddet işareti olan cümbüş gayeli silahla havaya ateş etmek, yol kesmek, hatalı sanılan birisini topluca linç etmek üzere olaylarda esasen bir artış yaşanmaktadır.
Bu üzere durumda bir diğerinin arama ihtimalini düşünmeden derhal acil yardım sınırı 112 aranarak polisten yardım istenmelidir. “Nasılsa bir diğeri aramıştır” niyetinin insanları epeyce yanılttığı ve olayların büyümesine yol açtığı bilimsel olarak tesbit edilmiştir.
Bilhassa yabancılar ile girilen ikili münakaşalarda onların farklı bir kültüre sahip olduğu, ortada bir lisan bariyeri olduğu gerçeği unutulmamalıdır. Bugüne kadar yaşanan biroldukça tartışmanın vefatla sonuçlanmasının niçini, kendini tehlikede hisseden yabancının bilinçaltında direkt karşısındakini öldürmek kastını barındırmasıdır.
Tıpkı biçimde toksik tesir altındaki beşerler da şuurlu düşünme yeteneğini kaybettiğinden, bunlarla girilecek bir münakaşanın da sonuç getirmeyeceği ve makus sonuçlanabileceği hep hatırda tutulmalıdır. Unutmayın ki “sarhoşun mektubu okunmaz.”
ALINTIDIR