İşte muharrir Kanak’ın büyük İslam âlimi Mehmed Zahid Kotku Hocaefendi’nin hayat öyküsü anlattığı “Vefât Yıldönümünde Mehmed Zahid Kotku Hazretleri (13 Kasım 1980)” başlıklı yazısı;
12 Eylül askeri darbesinin üzerinden tam 56 gün geçmişti ki; Türkiye Afganistan üzere Sovyet işgâline uğramasın diye komünistlere karşı büyük çaba veren Ülkücü Gençlik Derneği ve İdeal Yolu Derneği mensubu olmaktan 56 gündür tutulduğumuz cezaevinde koğuşların ortak siyah-beyaz televizyonu başında haberleri dinlemek için toplandığımız o akşam duymuştuk Mehmed Zahid Kotku Hazretlerinin dünyasını değiştirdiğini.
Kendisini tanıyanlar, darbenin sert rüzgarlarının estiği o günlerde evvel Bülent Ulusu Hükümeti, daha sonra 5’li Ulusal Güvenlik Kurulu sonucuyla Süleymaniye Camii haziresine Pirinin çabucak yanıbaşına defnedilen Mehmed Zahid Kotku Hazretlerini gece uzunluğu anlatmışlar, gönüllerimizi rahatlatmışlardı.
Mehmet Zahid Kotku Hocaefendi’nin hayatı;
Pekala kimdi bu Mehmed Zâhid Kotku Hazretleri.
Mehmed Zahid Kotku Efendi, Kafkas göçmeni bir ailenin evladı olarak 1897 yılında Bursa’da doğdu. Dedeleri, Kafkasya’daki Şirvan’a bağlı eski bir hanlık merkezi olan ve Azerbaycan hudutları içerisinde bulunan Nuha’dandır.
Babası İbrahim Efendi, ailesiyle Bursa’ya göçtüklerinde çabucak hemen 16 yaşında idi. Çabucak Hamzabey Medresesi’ne kaydını yaptırdılar. Orayı bitirdikten daha sonra 1929 yılında Bursa ovasında imamlık yaptığı İzvat köyünde 76 yaşında vefat edene kadar nazaranv yapmıştı.
Annesi Sabire Hanım, Mehmed Zahid üç yaşında iken vefât etmişti. Mehmed Zahid Kotku Efendi, birinci mektebi Oruçbey İbtidâdisi’nde okudu. daha sonra Maksem’deki İdadî’ye devam etti. Bursa Sanat Okulunda okurken I. Dünya Savaşı başladığından 18 yaşında askere alındı. Savaş devrinde bir fazlaca tehlikeler ve hastalıklar atlattı. Çekildiğimiz Suriye cephesinden ağır koşullar altında İstanbul’a geldi. Üç yıl da İstanbul’da yazıcı olarak askerliğini sürdürdü ve terhis oldu.
Subay olan ağabeyi Ahmed Şakir ise Çanakkale ve Kudüs cephelerinde savaşmış fakat yakalandığı hastalığa yenik düşerek 28 yaşında merhum olmuştu.
Mehmet Zahid Kotku Hocaefendi’den altın öğütler;
İstanbul’da bulunduğu bu sırada, çeşitli dinî derslere ve vaazlara devam etti. Bir Cuma günü Vilayet önünde bulunan Fatma Sultân Camii bahçesinde mescide bitişik bulunan Gümüşhânevî Tekkesi’ne giderek Pir Ömer Ziyâeddin Efendi Kuddise Sirruhû’ya intisâb etti.
(Fatma Sultân Camii, 1727 yılında III. Ahmed’in kızı Fatma Sultân tarafınca, Terzibaşı Pîrî Ağa Mescidi’nin yerine yaptırılmıştır. Caminin açılışı Sultan III. Ahmed ve Sadrazam İbrahim Paşa’nın iştirakiyle 24 Ekim 1727 Cuma günü gerçekleşmiştir. Birinci vaaz, Pir Yahya Efendi tarafınca verilmiştir.
Fatma Sultan Camii, 1859 yılında Pir Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’nin temsil ettiği Nakşibendî Hâlidî kolunun merkezi olmuştur. Dervişlerin hatme-i hâcegân icrâ ettikleri bu mescide, 1875 yılında Gümüşhânevî on altı odalı bir tekke yaptırıp vakfetmiştir.
Şeyhü’l-muhaddisîn Gümüşhânevî, 116 halifeye icazet vermiş, Osmanlı coğrafyası haricinde Çin ve Komor adaları da dâhil olmak üzere biroldukça bölgeye Sultân Abdülhamid’in tavsiyesi üzerine halifeler göndermiş İslâm’ın epey uzak beldelere kadar yayılmasını sağlamıştır.
Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’nin akabinde bu tekkede sırasıyla halifeleri Kastamonulu Hasan Hilmi, Safranbolulu İsmail Necati, Dağıstanlı Ömer Ziyâeddin ve Tekirdağlı Mustafa Feyzi Efendiler (ks) pirlik görevinde bulunmuşlardır. Tekirdağlı Mustafa Feyzi Efendi’nin postnişin olduğu periyotta, 1925’te tekke ve zâviyelerin kapatılmasına dair çıkarılan kanunun akabinde Gümüşhânevî Dergâhı olarak bilinen Fatma Sultân Camii’nin faaliyetine son verilmiştir.
Cami bitişiğindeki dergâh binası Valilik’te nazaranv yapan jandarmalara yatakhane olarak tahsis edilmiş, 1957 senelerında yapılan yıkımlarda, Fatma Sultân Camii ve yanındaki dergâh da yıktırılarak yerine defterdarlık binası yaptırılmıştır.)
İntisap ettiği o günden daha sonra manevî tarafı günden güne gelişti. Bir yıl daha sonra Ziyaeddin Efendi vefât edince onun yerine geçen Tekirdağlı Mustafa Feyzi Efendi’ye bağlandı ve ondan 27 yaşında hilâfet aldı. Bir taraftan da Bayezit, Fatih ve Ayasofya Camii Medreselerinde derslere devam etti ve bu esnada hafızlığını da tamamladı.
Birebir yıl tekkeler kapatılınca Bursa’ya dönüp evlendi ve babasının 1929’da vefatı üzerine boşalan Bursa ovasındaki İzvat Köyü’nde 16 sene kadar imamlık yaptı. daha sonra Bursa merkezde Üftade Cami-i Şerifi’nin imam-hatipliğine tayin edildi ve burada 1945’ den 1952 yılı sonuna kadar bakılırsav yaptı.(Mehmed Zahid Kotku Hazretlerinin misyon yaptığı Bursa merkez ilçe Osmangazi’ye bağlı İzvat yeni ismiyle Çukurca mahallesi camii yıkılarak belediye tarafınca bu yıl ortasında bir daha yapıldı.)
1952 yılı Aralık ayında Gümüşhaneli Dergâhı postnişini Buhara Medreselerinde ilim tahsil etmiş Tataristan Kazanlı Abdülaziz Efendi Hazretleri vefat edince, Mehmed Zahid Efendi Halife sıfatıyla dâvet edildiği İstanbul’a geldi. Evvel Çivizâde Ümmü Gülsüm Mescidinde, 1 Ekim 1958 tarihinden daha sonra Fatih İskenderpaşa Camii’nde vazifeye başladı ve bu son hizmeti dünyasını değiştirene kadar da devam etti.
Mehmed Zâhid Kotku Hazretleri, sohbetlerinde ve özel nasihatlerinde sünnet-i seniyyeye bağlılık konusu üzerinde kıymetle durur ve dini yaşamanın bununla mümkün olduğunu anlatırdı.
Gerek Çivizâde Ümmü Gülsüm Mescidinde, gerekse İskender Paşa Camii’nin minber ve mihrabından yapmış olduğu irşad hizmeti, Türkiye’nin ve İslâm dünyasının her yanına köşe bucak yayıldı. O denli ki sohbete devam edenler içinde bulunan esnaf ve memurundan üst seviye yöneticilere, ilim adamından devlet adamına kadar her bölümden cemaati sohbetten beklediği her şeyi alır, istifâde ederlerdi. Özellikle pazar ve cuma sohbetleri epeyce ilgi görürdü.
Sık sık yineladığı: “Ölmedilk evvel ölünüz, vefata hazırlıklı olunuz” buyruğuna en epeyce hazırlıklı olanlardandı. 1979 Temmuz’unda gittiği Kutsal Topraklarda uzun mühlet kaldı. 1980 Şubat’ında rahatsızlığı sebebiyle döndüğü İstanbul’da birde ameliyat geçirdi. Lakin birebir yıl Hac için bir daha Kutsal Topraklardaydı. Hastalığı nüksetti. 6 Kasım’da dönüşü büyük Allah (c.c.) dostu Medineli Hacı Mustafa Efendi’nin (Efendi Baba) refâkatında oldu.
Tarihler 13 Kasım 1980 Perşembe’yi gösterdiğinde, uyur üzere rahat bir vaziyette iken ahiret seyahatine çıktı. Cenaze namazı bir gün daha sonra, çok kalabalık bir cemaatle Süleymaniye Camii’nde Cuma namazını müteakip kılındı ve Yasal Sultân Süleyman Türbesi ardında, hocalarının çabucak yanındaki yere defnedildi. Rabbim dostlarının ve âlimlerin müsaadeden bizleri ayırmasın..
KAYNAK: YENİ AKİT – HALİT KANAK
12 Eylül askeri darbesinin üzerinden tam 56 gün geçmişti ki; Türkiye Afganistan üzere Sovyet işgâline uğramasın diye komünistlere karşı büyük çaba veren Ülkücü Gençlik Derneği ve İdeal Yolu Derneği mensubu olmaktan 56 gündür tutulduğumuz cezaevinde koğuşların ortak siyah-beyaz televizyonu başında haberleri dinlemek için toplandığımız o akşam duymuştuk Mehmed Zahid Kotku Hazretlerinin dünyasını değiştirdiğini.
Kendisini tanıyanlar, darbenin sert rüzgarlarının estiği o günlerde evvel Bülent Ulusu Hükümeti, daha sonra 5’li Ulusal Güvenlik Kurulu sonucuyla Süleymaniye Camii haziresine Pirinin çabucak yanıbaşına defnedilen Mehmed Zahid Kotku Hazretlerini gece uzunluğu anlatmışlar, gönüllerimizi rahatlatmışlardı.
Mehmet Zahid Kotku Hocaefendi’nin hayatı;
Pekala kimdi bu Mehmed Zâhid Kotku Hazretleri.
Mehmed Zahid Kotku Efendi, Kafkas göçmeni bir ailenin evladı olarak 1897 yılında Bursa’da doğdu. Dedeleri, Kafkasya’daki Şirvan’a bağlı eski bir hanlık merkezi olan ve Azerbaycan hudutları içerisinde bulunan Nuha’dandır.
Babası İbrahim Efendi, ailesiyle Bursa’ya göçtüklerinde çabucak hemen 16 yaşında idi. Çabucak Hamzabey Medresesi’ne kaydını yaptırdılar. Orayı bitirdikten daha sonra 1929 yılında Bursa ovasında imamlık yaptığı İzvat köyünde 76 yaşında vefat edene kadar nazaranv yapmıştı.
Annesi Sabire Hanım, Mehmed Zahid üç yaşında iken vefât etmişti. Mehmed Zahid Kotku Efendi, birinci mektebi Oruçbey İbtidâdisi’nde okudu. daha sonra Maksem’deki İdadî’ye devam etti. Bursa Sanat Okulunda okurken I. Dünya Savaşı başladığından 18 yaşında askere alındı. Savaş devrinde bir fazlaca tehlikeler ve hastalıklar atlattı. Çekildiğimiz Suriye cephesinden ağır koşullar altında İstanbul’a geldi. Üç yıl da İstanbul’da yazıcı olarak askerliğini sürdürdü ve terhis oldu.
Subay olan ağabeyi Ahmed Şakir ise Çanakkale ve Kudüs cephelerinde savaşmış fakat yakalandığı hastalığa yenik düşerek 28 yaşında merhum olmuştu.
Mehmet Zahid Kotku Hocaefendi’den altın öğütler;
İstanbul’da bulunduğu bu sırada, çeşitli dinî derslere ve vaazlara devam etti. Bir Cuma günü Vilayet önünde bulunan Fatma Sultân Camii bahçesinde mescide bitişik bulunan Gümüşhânevî Tekkesi’ne giderek Pir Ömer Ziyâeddin Efendi Kuddise Sirruhû’ya intisâb etti.
(Fatma Sultân Camii, 1727 yılında III. Ahmed’in kızı Fatma Sultân tarafınca, Terzibaşı Pîrî Ağa Mescidi’nin yerine yaptırılmıştır. Caminin açılışı Sultan III. Ahmed ve Sadrazam İbrahim Paşa’nın iştirakiyle 24 Ekim 1727 Cuma günü gerçekleşmiştir. Birinci vaaz, Pir Yahya Efendi tarafınca verilmiştir.
Fatma Sultan Camii, 1859 yılında Pir Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’nin temsil ettiği Nakşibendî Hâlidî kolunun merkezi olmuştur. Dervişlerin hatme-i hâcegân icrâ ettikleri bu mescide, 1875 yılında Gümüşhânevî on altı odalı bir tekke yaptırıp vakfetmiştir.
Şeyhü’l-muhaddisîn Gümüşhânevî, 116 halifeye icazet vermiş, Osmanlı coğrafyası haricinde Çin ve Komor adaları da dâhil olmak üzere biroldukça bölgeye Sultân Abdülhamid’in tavsiyesi üzerine halifeler göndermiş İslâm’ın epey uzak beldelere kadar yayılmasını sağlamıştır.
Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’nin akabinde bu tekkede sırasıyla halifeleri Kastamonulu Hasan Hilmi, Safranbolulu İsmail Necati, Dağıstanlı Ömer Ziyâeddin ve Tekirdağlı Mustafa Feyzi Efendiler (ks) pirlik görevinde bulunmuşlardır. Tekirdağlı Mustafa Feyzi Efendi’nin postnişin olduğu periyotta, 1925’te tekke ve zâviyelerin kapatılmasına dair çıkarılan kanunun akabinde Gümüşhânevî Dergâhı olarak bilinen Fatma Sultân Camii’nin faaliyetine son verilmiştir.
Cami bitişiğindeki dergâh binası Valilik’te nazaranv yapan jandarmalara yatakhane olarak tahsis edilmiş, 1957 senelerında yapılan yıkımlarda, Fatma Sultân Camii ve yanındaki dergâh da yıktırılarak yerine defterdarlık binası yaptırılmıştır.)
İntisap ettiği o günden daha sonra manevî tarafı günden güne gelişti. Bir yıl daha sonra Ziyaeddin Efendi vefât edince onun yerine geçen Tekirdağlı Mustafa Feyzi Efendi’ye bağlandı ve ondan 27 yaşında hilâfet aldı. Bir taraftan da Bayezit, Fatih ve Ayasofya Camii Medreselerinde derslere devam etti ve bu esnada hafızlığını da tamamladı.
Birebir yıl tekkeler kapatılınca Bursa’ya dönüp evlendi ve babasının 1929’da vefatı üzerine boşalan Bursa ovasındaki İzvat Köyü’nde 16 sene kadar imamlık yaptı. daha sonra Bursa merkezde Üftade Cami-i Şerifi’nin imam-hatipliğine tayin edildi ve burada 1945’ den 1952 yılı sonuna kadar bakılırsav yaptı.(Mehmed Zahid Kotku Hazretlerinin misyon yaptığı Bursa merkez ilçe Osmangazi’ye bağlı İzvat yeni ismiyle Çukurca mahallesi camii yıkılarak belediye tarafınca bu yıl ortasında bir daha yapıldı.)
1952 yılı Aralık ayında Gümüşhaneli Dergâhı postnişini Buhara Medreselerinde ilim tahsil etmiş Tataristan Kazanlı Abdülaziz Efendi Hazretleri vefat edince, Mehmed Zahid Efendi Halife sıfatıyla dâvet edildiği İstanbul’a geldi. Evvel Çivizâde Ümmü Gülsüm Mescidinde, 1 Ekim 1958 tarihinden daha sonra Fatih İskenderpaşa Camii’nde vazifeye başladı ve bu son hizmeti dünyasını değiştirene kadar da devam etti.
Mehmed Zâhid Kotku Hazretleri, sohbetlerinde ve özel nasihatlerinde sünnet-i seniyyeye bağlılık konusu üzerinde kıymetle durur ve dini yaşamanın bununla mümkün olduğunu anlatırdı.
Gerek Çivizâde Ümmü Gülsüm Mescidinde, gerekse İskender Paşa Camii’nin minber ve mihrabından yapmış olduğu irşad hizmeti, Türkiye’nin ve İslâm dünyasının her yanına köşe bucak yayıldı. O denli ki sohbete devam edenler içinde bulunan esnaf ve memurundan üst seviye yöneticilere, ilim adamından devlet adamına kadar her bölümden cemaati sohbetten beklediği her şeyi alır, istifâde ederlerdi. Özellikle pazar ve cuma sohbetleri epeyce ilgi görürdü.
Sık sık yineladığı: “Ölmedilk evvel ölünüz, vefata hazırlıklı olunuz” buyruğuna en epeyce hazırlıklı olanlardandı. 1979 Temmuz’unda gittiği Kutsal Topraklarda uzun mühlet kaldı. 1980 Şubat’ında rahatsızlığı sebebiyle döndüğü İstanbul’da birde ameliyat geçirdi. Lakin birebir yıl Hac için bir daha Kutsal Topraklardaydı. Hastalığı nüksetti. 6 Kasım’da dönüşü büyük Allah (c.c.) dostu Medineli Hacı Mustafa Efendi’nin (Efendi Baba) refâkatında oldu.
Tarihler 13 Kasım 1980 Perşembe’yi gösterdiğinde, uyur üzere rahat bir vaziyette iken ahiret seyahatine çıktı. Cenaze namazı bir gün daha sonra, çok kalabalık bir cemaatle Süleymaniye Camii’nde Cuma namazını müteakip kılındı ve Yasal Sultân Süleyman Türbesi ardında, hocalarının çabucak yanındaki yere defnedildi. Rabbim dostlarının ve âlimlerin müsaadeden bizleri ayırmasın..
KAYNAK: YENİ AKİT – HALİT KANAK